Buzz
Bối cảnh: Trong tập truyện, Flannery O'connor tạo dựng một thế giới cụ thể, với bối cảnh chủ yếu là những vùng ngoại ô hẻo lánh ở miền Nam nước Mỹ. Đó có thể là Florida, Georgia, hay Tennessee... Thường là những điền trang rộng lớn với cánh đồng, khu rừng, nhà kho... Tóm lại, đó là một nơi hoang vu, hẻo lánh, tách biệt với thị thành, là môi trường thuận lợi cho những hành vi tà ác.
O’Connor không chỉ giới hạn ở môi trường ngoại ô mà còn thỉnh thoảng di chuyển. Cú May Mắn Bất Ngờ đặt bối cảnh chủ yếu ở thành thị; hoặc trong Gã Da Đen Nhân Tạo, nhân vật sống ở vùng quê nhưng lại thực hiện chuyến đi vào thành phố, rồi không bao giờ muốn trở lại.
Chủ đề: Hầu hết truyện ngắn của Flanner O’connor phản ánh bóng tối của cuộc sống miền Nam nước Mỹ. Bà tập trung vào những vấn đề nhức nhối như tôn giáo, phân biệt chủng tộc, người tị nạn... Bà khám phá những vấn đề này một cách gai góc, tạo ra các tình huống cụ thể để làm nổi bật các vấn đề mà bà muốn đề cập.
Đáng lưu ý, Flannery O’connor sinh ra trong một gia đình theo đạo Công giáo chính thống và sùng đạo. Tuy nhiên, điều này không làm định hình con người viết văn của bà. O’connor luôn giữ thái độ cân nhắc, không phán xét mà chỉ làm nổi bật cái thiện và ác, phần con người và phần người, sự bạo lực hay lòng nhân ái trong từng cá nhân.
“Nuôi dưỡng” các nhân vật: Trong tập truyện Khó Tìm Người Tốt, Flannery O’connor tạo ra một loạt nhân vật đặc trưng, những kẻ ngoài lề: một bà chủ già yếu, có các con gái hỗn láo, thiếu văn hóa. Ngoài ra, bà cũng tạo ra các nhân vật “lạ”: một kẻ giết người (kẻ lạc loài trong Khó Tìm Người Tốt), một người bán Kinh Thánh giả (Những Người Làm Nghề Cải Cách), một kẻ lừa đảo (Tính Mạng Bạn Có Thể Bảo Toàn Chính Bạn), một người tị nạn (Người Tị Nạn)...
Những nhân vật lạ này thường xâm nhập và hoàn toàn thay đổi thế giới bình thường của các nhân vật chính. Có thể nói, đây là những nhân vật mà O'connor đã chuẩn bị từ trước, xuất hiện bất ngờ và làm thay đổi cốt truyện, làm kinh hãi người đọc với những hành động không thể dự đoán, rất táo bạo và đầy bạo lực.
Tăng cường xung đột: Flannery O’connor thường tạo ra các cuộc gặp gỡ, các xung đột để làm sáng tỏ những âm mưu, những hành động không thể lường trước của các nhân vật.
Flannery có khả năng thống trị sự hỗn loạn và sự vô lý trong các tình huống một cách tuyệt vời. Đặc biệt là trong hai màn đối thoại giữa một cụ bà và một kẻ lạc loài (kẻ giết người) trong truyện Khó Tìm Người Tốt, với câu thoại kinh điển: “‘Ông ơi’, Kẻ Lạc Loài nói, mắt không nhìn ông mà nhìn xa xa vào khu rừng và nói, ‘Không bao giờ có chuyện người chết sẽ đưa tiền tip cho người phục vụ tang lễ đâu’”. Hoặc cuộc đụng độ giữa “kẻ cắp và bà già” trong truyện Tính Mạng Bạn Có Thể Bảo Toàn Chính Bạn, cũng phơi lộ ra những mưu mô từ cả hai phía.
Kết thúc đầy bất ngờ: Hầu hết các câu chuyện ngắn trong tập truyện đều kết thúc một cách bất ngờ, thường liên quan đến các biểu tượng như máu, lửa... của cái chết, bệnh tật hoặc sự biến mất (ẩn ý là đã chết).
Trí tưởng tượng giải phóng nỗi đau của bệnh tật, sự nghiệp ngắn ngủi nhưng lẫy lừng
O'connor đã sử dụng văn chương để 'giải phóng' sự bệnh tật đang làm hại, tiêu diệt con người bà; sử dụng trí tưởng tượng để giải phóng nỗi đau từ cơ thể. Câu thoại của tay lừa đảo Shiftlet trong truyện ngắn Tính mạng mà bạn giữ được có thể là của chính bạn phản ánh điều này: 'Xin lỗi, một người được phân chia thành hai phần, thể xác và linh hồn [...] thể xác, bạn ạ, giống như một ngôi nhà: nó không di chuyển; nhưng linh hồn bạn ạ, thì giống như một chiếc ô tô: luôn luôn di chuyển, luôn luôn...'.
Nhà văn Flannery O'connor.
Mặc dù qua đời khi còn trẻ nhưng sự nghiệp văn học của Flannery O'connor lại lẫy lừng, là một trong những tên tuổi quan trọng và độc đáo của văn học Mỹ và thế giới trong thế kỷ 20. Bà đã sáng tác 31 truyện ngắn, hai tiểu thuyết ngắn cùng một số bài luận, bên cạnh sự nghiệp sáng tác truyện tranh từ trước.
Các tác phẩm đáng chú ý và được đánh giá cao của bà gồm: 2 Tiểu thuyết Dòng máu khôn ngoan (Wise Blood, 1952) và Kẻ hung bạo chiếm lấy nó (The Violent Bear It Away, 1960) cùng các tập truyện ngắn: Khó mà tìm được một người tốt (A Good Man is Hard to Find and Other Stories, 1955), Mọi thứ lên cao đều hội tụ (Everything That Rises Must Converge, 1965).
Bà đã nhiều lần được xem xét cho Giải sách Quốc gia Mỹ. O'connor bất ngờ giành giải thưởng sách Quốc gia Mỹ, một giải thưởng dành cho các tác giả sống, với tập Toàn tập truyện ngắn (Complete Stories, 1971) sau khi bà qua đời.
Các tác phẩm của Flannery O'connor
Chính vì vậy, không có gì ngạc nhiên khi Flannery O'connor được coi là một trong những nhà văn viết truyện ngắn xuất sắc nhất. Và cũng không quá khi khen ngợi tác phẩm Toàn tập truyện ngắn vì 125 nhà văn nổi tiếng trên thế giới đã đánh giá cao nó, xếp vào top 10 tác phẩm văn học vĩ đại nhất thế kỷ 20.
Và bây giờ, độc giả Việt Nam đã có thể tiếp cận văn chương của O’connor thông qua tập truyện ngắn Khó mà tìm được một người tốt được dịch bởi Nguyễn Nguyên Phước.
Đánh giá chi tiết của: Nhã Linh
