Từ đây, cuộc sống của Remi phải đối mặt với nhiều thách thức khó khăn, nhưng em may mắn được cụ Vitalis yêu thương và chăm sóc. Sau khi cụ mất, em được ông chủ làm vườn là Acquin nhận nuôi và dạy dỗ. Tuy nhiên, để đền đáp, em phải lao động vất vả. Cuộc sống ở gia đình bác Acquin ban đầu mang lại cho em niềm hạnh phúc và an yên, nhưng rồi biến cố ập đến khi bác Acquin bị giam cầm vì nợ nần.
Em bé Remi đã trải qua những khó khăn từ khi còn nhỏ, sống khắp nơi và gặp gỡ nhiều loại người. Dưới sự dạy dỗ của cụ Vitalis, em học được nhiều điều quý báu và phải tự lập từ sớm. Cuộc sống của em không chỉ là lao động mà còn là việc biểu diễn để kiếm sống cho cả đoàn xiếc. Dù gặp nhiều khó khăn và thử thách, em vẫn giữ vững phẩm chất làm người theo nếp sống mà cụ Vitalis đã dạy dỗ.
Bài học quý giá mà cụ Vitalis đã truyền cho em là phải có ý chí và tuân thủ ngoan ngoãn. Em luôn cố gắng hết mình trong mọi công việc và biết rằng, thành công đến từ sự cố gắng không ngừng nghỉ.
Cuộc hành trình đầy gian nan bắt đầu từ khi em còn nhỏ. Em được nuôi dưỡng trong tình yêu thương của mẹ nuôi Barberin. Tuy nhiên, mọi thay đổi đến với em khi một người đàn ông lạ mặt xuất hiện và hé lộ sự thật đau lòng rằng, họ không phải là cha mẹ ruột của em.
Kể từ khi còn nhỏ, cuộc sống của Remi đã phải đối mặt với nhiều biến cố. Nhưng em may mắn được mẹ nuôi Barberin yêu thương và che chở. Đến khi một người đàn ông lạ mặt tự xưng là cha của em xuất hiện, cuộc sống của em thay đổi hoàn toàn khi phải đối mặt với sự thật đắng lòng.
Vì thế, em là những hạt cát mà sóng biển vô tình đánh dạt:
Tôi chỉ là một phần tử không tự do được tìm thấy.
Dù vậy, cho đến khi tôi năm tám tuổi, tôi vẫn tưởng mình có một bóng mẹ như mọi đứa trẻ khác, bởi mỗi lần khóc, luôn có một người phụ nữ dịu dàng ôm tôi vào lòng, ru tôi ngủ, làm dịu đi nước mắt.Khi rời đi, Remi không thể nói một lời với má. Đôi mắt cậu bé đầy nước mắt, cố gắng van xin cụ Vitalis và ông Barberin đợi cho đến khi má Barberin trở về, nhưng không có kết quả, cả hai đều phớt lờ.
Con đường chúng tôi đi là một đường dốc vô tận dọc theo sườn núi. Mỗi khi đến một khúc cua, tôi lại nhìn thấy ngôi nhà của má Barberin nhỏ dần, nhỏ dần. Tôi đã đi qua đường này nhiều lần. Tôi biết khi đến chỗ rẽ cuối cùng, tôi sẽ nhìn thấy ngôi nhà một lần nữa, sau đó chỉ cần vài bước nữa, tất cả sẽ biến mất. Trước mặt tôi sẽ là quê hương xa lạ. Phía sau tôi là ngôi nhà mà tôi đã từng gọi là mái ấm, nhưng có lẽ không bao giờ tôi được trở về nữa.
Thật là đáng thương cho số phận của một đứa trẻ! Ước ao được gặp lại má vẫn chỉ là giấc mơ, để lại trong lòng nỗi nhớ nhung, sự thương tiếc cho chính Remi suốt hành trình về phía trước.
Những biến cố tiếp theoSau khi trải qua biến cố đầu tiên trong cuộc đời, Remi tiếp tục đối diện với một chuỗi những bất hạnh liên tiếp, mà mỗi bất hạnh sau đều cay đắng hơn bất hạnh trước. Mọi thứ đều đến bất ngờ đến mức không thể dự đoán được.
Đó là những lúc cả đoàn phải chiến đấu trong cái lạnh của mùa đông, dưới cơn bão tuyết và với cái bụng đói, không có thức ăn để chống lại cảm lạnh. Sau đó, khi cụ Vitalis mất, chỉ còn lại Remi và chú chó trung thành Capi. Dường như cuộc đời của Remi sẽ đến hồi kết ở đây, nhưng may mắn thay, cậu bé được gia đình nhà Pierre nhận nuôi. Trong gia đình đó, có 4 đứa con, gồm 2 người con trai là Alexis và Benjamin cùng với 2 cô con gái Étiennette và Lise. Nhưng không lâu sau đó, Remi lại phải rời bỏ ngôi nhà đó để tiếp tục đối mặt với cuộc sống 'không gia đình' bên ngoài: 'Khi nhớ lại khoảnh khắc chia tay đó, tôi chỉ cảm thấy trống rỗng trong lòng.'
Kể từ khi cụ Vitalis ra đi, Remi dần học được cách sống tự lập, và không chỉ lo lắng cho bản thân, cậu còn bảo vệ chú bé Mattia trong những chuyến đi hát rong. Mattia và Remi đã trở thành bạn thân, chia sẻ mọi khó khăn và niềm vui trong cuộc sống. Đã có lúc Remi bị mắc kẹt dưới hầm mỏ trong cơn lụt kéo dài mười bốn ngày đêm; mọi người nghĩ rằng Remi và những người khác dưới mỏ đã chết, nhưng chỉ có Mattia không bao giờ từ bỏ hy vọng rằng Remi còn sống. Hoặc có những lúc khác, cậu sống cùng với một người đàn ông vô trách nhiệm vì tưởng đó là cha của mình. Rồi lại phải trải qua thời gian ngồi tù vì bị vu oan...
Sự yên tĩnh của cảnh vắng kia khiến tôi cảm thấy rùng mình. Tôi không rõ mình sợ điều gì. Một cảm giác sợ hãi lạ mẽ kết hợp với nỗi buồn vô tận khiến nước mắt tôi không ngừng chảy. Tôi cảm thấy như mình đang đứng trước cửa tử thần...
Trong hành trình lang thang của mình, Remi một lần tình cờ gặp và làm quen với hai mẹ con bà Milligan và Arthur trên chiếc thuyền 'Thiên nga'. Tại đây, Remi trải qua những khoảnh khắc hạnh phúc bên hai mẹ con họ. Nhưng niềm vui này không kéo dài được lâu, và cuộc hành trình rong ruổi của Remi cùng xiếc rong của mình tiếp tục. Cả Remi và hai mẹ con bà Milligan không biết rằng họ là người thân của nhau cho đến cuối câu chuyện.
Sau khi nghe Mattia kể xong, mẹ khuyên chúng tôi giữ bí mật. Mẹ tin rằng Remi bé bỏng đó là con của mình, nhưng cần có bằng chứng để loại trừ mọi nghi ngờ. Nếu chúng ta nhận lầm con và sau đó phải rút lại, thì sẽ gây ra đau khổ cho con. Những bằng chứng đó, chúng ta đã có, và từ giờ chúng ta sẽ luôn ở bên nhau. Con sẽ mãi ở bên mẹ, em của bà, Lise và Mattia, và những người yêu quý con trong hoàn cảnh khó khăn.
Hạnh phúc không phải lúc nào cũng đến với người tốt
Qua cuộc phiêu lưu của Remi, chúng ta nhận thấy nhiều điều về sự đau khổ của con người. Remi là nạn nhân của cuộc tranh giành quyền thừa kế. Cuộc đời của cậu là một cuộc hành trình đầy gian khổ để tìm lại gia đình.
Cuộc đời của cụ Vitalis cũng là một bi kịch. Cụ từng là người đứng đầu xã hội, nhưng rồi phải trở thành một xiếc chó để sống qua ngày. Cụ phải chịu đựng nhiều khó khăn và đau khổ, và cuối cùng, cụ cũng ra đi với lòng không tin vào lòng tốt của con người, chết bên đường trong cảnh đói khổ, trong khi có người sẵn sàng giúp đỡ.
Chúng tôi nằm dưới rơm trước cổng nhà của một người giám hóa hoa. Vào khoảng 2 giờ sáng, khi người giám hóa mở cửa để đi chợ, họ phát hiện ra chúng tôi. Ban đầu, họ yêu cầu chúng tôi đứng dậy để nhường đường cho xe ra vào. Khi họ thấy chúng tôi không di chuyển và chỉ có Capi của chúng tôi đứng bảo vệ, họ cố gắng kêu chúng tôi dậy. Nhưng chúng tôi vẫn không chuyển động. Sau đó, khi họ kiểm tra, họ nhận ra rằng cụ Vitalis đã qua đời, chết vì lạnh, và tôi cũng không khá hơn mấy.
Cuối câu chuyện, dù đã có cuộc sống hạnh phúc, Remi vẫn không quên về cụ Vitalis với tình yêu vô hạn.
Quý ông thân mến của cháu ơi! Sự phú quý được chăm sóc vào tuổi già của quý ông là niềm hạnh phúc không gì sánh bằng! Nếu như vậy, quý ông nên từ bỏ những đồ trang điểm, những chiếc áo da cừu và chiếc áo nhung của quý ông, quý ông sẽ không phải lặp lại câu: “Hãy tiến lên, các con ạ!”. Được tôn trọng vào tuổi già, quý ông có thể vươn cao đầu bạc của mình một cách đẹp đẽ và khôi phục lại danh tiếng của quý ông vào ngày xưa. Ông già Vitalis vô gia cư sẽ trở lại như là nhà ca sĩ nổi tiếng Carlo Balzani. Dù không thể làm gì được với quý ông khi cái chết tàn nhẫn đã cướp đi quý ông, nhưng cháu sẽ cố gắng hỗ trợ ít nhiều cho linh hồn của quý ông. Theo yêu cầu của cháu, mẹ chúa đã xây dựng một ngôi mộ cho quý ông trong nghĩa trang Montparnasse ở Paris, và cháu đã khắc tên Carlo Balzani lên bia mộ.
Mê mẩn trong cuốn sách, ta nhận ra bao nhiêu điều mà lúc đó ta chưa thể hiểu hoặc thấu hiểu hết. Đó là hiện thực. Xã hội Pháp là nơi của những người có quyền lực, có tiền bạc luôn đứng trên đỉnh cao, kiểm soát thậm chí là biến tấu pháp luật như lúc viên cảnh sát bắt ông Vitalis. Đó là một xã hội, nơi con người bị những khó khăn làm mờ đi quyết tâm tiến lên, họ chỉ biết làm việc để kiếm miếng ăn qua ngày như cậu bé Remi nói: “Mẹ có biết lịch sử là gì! Mẹ sinh ra ở Chavanon thì mẹ sẽ chết ở đó thôi. Trí óc của mẹ không bao giờ vượt ra khỏi tầm mắt của mẹ. Và với mắt của mẹ, vũ trụ chỉ tồn tại trong khung cảnh của bốn góc nhìn từ đỉnh núi Audouze.” Một điều quan trọng trong đó là tư duy nhân đạo sâu sắc - mối đồng cảm giữa con người với con người, đầy ấm áp. Điều đó giúp chúng ta rút ra bài học, luôn nhớ về nguồn gốc, tình yêu gia đình, tính cần cù bằng đôi bàn tay chân chính, sự trung thực, tình bạn chân thành, lòng nhân ái và ý chí không ngừng tiến lên trong cuộc sống...
Một cuốn sách mang trong mình những giá trị nhân đạo và tinh thần nhân văn sâu sắcNhờ bút tài của mình, tinh tế cùng kiến thức sâu sắc và một trái tim nhân hậu, Hector Malot đã tạo ra một kiệt tác.
Và “Không gia đình” không chỉ toàn bộ đau khổ như nhiều độc giả nghĩ, mà còn có nhiều điều thú vị để khám phá, để cảm nhận về những giá trị tốt đẹp của con người. Đầu tiên là tình cảm gia đình, tình thương của ông Vitalis dành cho Remi. Ông đã truyền cho em nhiều bài học hay để tồn tại trong một thế giới khắc nghiệt. Bà Miligan và Arthur cũng yêu thương Remi. Họ chăm sóc, che chở khi em gặp khó khăn nhất. Và không thể bỏ qua tình bạn chặt chẽ giữa Remi và Mattia. Hai người sống cùng nhau, chia sẻ niềm vui buồn, luôn ở bên nhau trong những lúc khó khăn nhất. Câu chuyện này cũng ca ngợi lao động, ca ngợi tinh thần tự lập và tự tin của giới trẻ.
Tiến lên! Trước mắt là thế giới mở rộng, ta có thể bước chân đi nam, hay chạy về phía bắc, qua đông hay qua tây, tùy theo ý muốn.
Tôi chỉ là một đứa trẻ con, nhưng đã tự mình kiểm soát cuộc đời của mình.
Hãy nhận những cảm xúc, đắm mình trong những trang sách, để bản thân tự tin vượt qua những thách thức cuộc sống đặt ra và để trái tim ta cảm nhận rằng thế giới này cần những tình yêu thương. Đừng sợ khó khăn, vì nếu không, ta sẽ không biết mình thật sự đang sợ hãi, nếu không bị lừa dối, ta sẽ không biết mình dễ tổn thương như thế nào, nếu không bị bỏ rơi, ta sẽ không nhận ra được bản chất yếu đuối và phụ thuộc của mình. Không có gia đình là một tác phẩm mang đầy tính nhân văn, đã truyền đạt những giá trị tinh thần sống mãi theo năm tháng. Tác phẩm này như một ngọn đèn soi sáng, làm sáng tỏ những tâm hồn thoát khỏi bóng tối của cuộc đời. Và cũng để những ai có gia đình suy ngẫm, làm thế nào để sống tốt, xứng đáng với may mắn mà số phận ban tặng.
Trong cuộc sống, khi ta hiến tặng, ta mang lại niềm vui; khi chia sẻ, ta giảm bớt nỗi đau. Mỗi người đều có lúc gặp khó khăn, hoặc chìm đắm trong tuyệt vọng. Không gì quý giá bằng việc có một bàn tay ở bên, đưa ra để ta dựa vào và truyền động lực, giúp ta đủ can đảm để vượt qua. Bàn tay đó có thể không đủ sức kéo ta khỏi vũng lầy của đau khổ, nhưng nó giúp ta cảm thấy nhẹ nhàng hơn. Đó là lý do tại sao chúng ta cần nhau trong cuộc sống này.
Khi mọi thứ ổn định, ta tự tin tiến về phía mục tiêu của mình, không cần quan tâm đến những người đi cùng. Nhưng khi gặp khó khăn, khi cảm thấy bất an, đặc biệt là khi già nua không còn hy vọng, ta cần sự ấm áp của những người thân quen. Sự hiện diện của họ là niềm hạnh phúc lớn lao. Có lẽ khi ông dựa vào cháu, cháu cảm thấy lạ lùng đấy phải không? Nhưng thực sự là như vậy. Chỉ cần thấy cháu lắng nghe, đôi mắt của ông đã đầy lệ, ông đã cảm thấy nhẹ lòng một phần …
Thay lời kết
Không gia đình là một cuốn sách được phân loại vào văn học thiếu nhi, nhưng rõ ràng, với những gì mà tác phẩm kể, đây là một cuốn sách phù hợp với mọi độ tuổi, từ mọi quốc gia và mọi tầng lớp xã hội. Tiểu thuyết này ca ngợi giá trị của lao động, của nhân cách và tình yêu thương. Cuốn sách mô tả những hình ảnh, những mảnh đời bi đặc để làm nền cho niềm tin, cho tình người ấm áp. Không gia đình thực sự là một cuốn sách hay và hơn cả một câu chuyện, nó chứa đựng những bài học về cuộc sống và nhân cách.
Tuy nhiên, Không gia đình không phải là một viên ngọc không tì vết. Đây là những trang sách tác giả vẽ nên những hình ảnh nhung lụa, nhàn nhã của những người giàu có trước ánh nhìn mong chờ của chàng bé Remi. Ước mơ của Remi, mặt hạn chế của tác phẩm, là mong muốn sống cuộc sống dư dật, thoải mái như họ. Điều này là điều mà trẻ em không nên lạc quan (Huỳnh Lý).
Bỏ qua những hạn chế trong cách tiếp cận, Không gia đình vẫn nhấn mạnh về những giá trị cơ bản mà con người không bao giờ quên, như tình yêu gia đình, tính chăm chỉ lao động, sự trung thực, … Có lẽ vì những điều nhân văn này mà từ đó đến nay, tác phẩm này luôn nằm trong danh sách những tác phẩm đáng xem nhất mọi thời đại.
Dễ thấy rằng, nhờ vào những khó khăn, gian khổ của cuộc sống, đã tạo ra một cậu bé Remi mạnh mẽ, luôn kiên cường, linh hoạt trước mọi thách thức, cùng với đó là lòng biết ơn đối với ông Vitalis, nhờ ông mà đã được dạy bảo nhiều điều có ý nghĩa và hữu ích. Từ những dòng chữ, nốt nhạc, cho đến những bài học về cuộc sống đã giúp cho tính cách và tư duy của cậu bé trở nên sắc bén và tốt đẹp hơn.
Remi từ nhỏ đã trở thành một đứa trẻ không có gia đình, nhưng may mắn thay cậu không phải đối mặt với cuộc đời một mình. Được sự giúp đỡ, sự che chở của nhiều người và người bạn đồng hành tốt, cậu đã có đủ can đảm để vượt qua bao nhiêu thử thách và nguy hiểm luôn đe dọa mình.
Thông qua ngòi bút tài ba của Hector Malot, chúng ta hiểu thêm về nước Pháp, về cuộc sống gian khổ của những người lao động và phẩm chất cao đẹp của họ. Đó là lòng nhân ái, lòng nhân từ, sẵn lòng giúp đỡ những người gặp khó khăn. Đó là tình yêu cuộc sống, lòng kiên nhẫn, ý chí mãnh liệt không ngừng phấn đấu. Đó là công việc lao động kiên trì không ngần ngại để đạt được mục tiêu. Và hơn hết, là giữ gìn phẩm chất sống trung thực, luôn tự hào trong mọi hoàn cảnh. Chính vì thế, Không gia đình đã được bình chọn là một trong những tiểu thuyết hay nhất về giáo dục và đạt giải thưởng của Viện Hàn lâm Văn học Pháp. Cuốn sách đã vượt qua biên giới của nước Pháp và tồn tại lâu dài qua thời gian, chính vì những lý do đó.
Đánh giá bởi: Hương Trà - MytourBook
Ảnh: Thanh Hương - MytourBook