Buzz
Vào ngày 21 tháng Chín năm 1945, một đứa trẻ lang thang qua đời tại ga Sannomiya. Trong dây đai cuốn quanh bụng đầy những con rận, có một hộp kẹo. Khi nhân viên ga ném hộp vào bóng tối, những con đom đóm bay lên và những mảnh xương trắng lăn ra. Đó là xác của em gái bốn tuổi của đứa trẻ, đã mất vì suy dinh dưỡng,...
Khi đọc những dòng văn trên, tôi cảm thấy thực sự đau lòng. Vậy nên, nếu bạn chỉ đơn giản muốn mua cuốn sách vì bìa sách đẹp, tôi khuyên bạn hãy suy nghĩ lại. Nhưng nếu bạn muốn hiểu sâu hơn về một phần tối tăm của lịch sử Nhật Bản năm 1945, thì đây chắc chắn là một tác phẩm không thể bỏ qua.
Nosaka Akiyuki là một nhà văn người Nhật Bản. Ông sinh năm 1930 tại Kamakura, tỉnh Kanagawa. Ông lớn lên cùng em gái trong gia đình Harimaya tại Noda, Hyogo. Cả em gái và người cha nuôi của ông đều qua đời vì suy dinh dưỡng, trong khi người cha nuôi lại mất trong cuộc tấn công bom của Mỹ tại Kobe. Nosaka đã dựa vào những trải nghiệm và nỗi đau mất mát trong cuộc sống để sáng tác ra tác phẩm “Mộ Đom Đóm”.
“Mộ Đom Đóm” không khác gì một lời cầu nguyện cho em gái đã khuất của Nosaka.
Ozaki Hotsuki, nhà phê bình văn học
Từ tác phẩm này, độc giả sẽ thấy được bi kịch của những người trẻ tuổi Nhật Bản thuộc thế hệ hậu chiến và thị trường đen qua hình ảnh của hai nhân vật chính là Seita và Setsuko.
Kỹ thuật viết kịch bản độc đáo.
Câu chuyện mở ra bối cảnh sôi động của ga Sannomiya, đông đúc và đầy mùi thức ăn lan tỏa. Trong không gian vốn dường như bình thường ấy, lại hiện lên hình ảnh của Seita, một cậu bé chết vì suy dinh dưỡng. Trong chiếc quần áo bị rối loạn đầy rận, người ta phát hiện một hộp kẹo rỉ sét, bên trong là ba mảnh xương nhỏ của Setsuko, em gái của cậu. Tác giả dẫn dắt chúng ta trở lại cuộc tấn công bom ở Kobe, khi mẹ của Seita và Setsuko bị bỏng nặng và qua đời. Hai anh em buộc phải sống với một bà cô vợ của bố em, nhưng họ bị bà ta khinh thường, lạnh lùng. Seita và Setsuko quyết định rời khỏi và tìm nơi ẩn náu trong một hang bị bom đập gần đó. Nhưng do thiếu thức ăn, Setsuko ngày càng suy yếu, suy dinh dưỡng và mắc bệnh tiêu chảy. Cuối cùng, cô bé qua đời. Seita đặt em gái vào giỏ mây cùng với những vật dụng thân quen của cô. Khi ngọn lửa bùng cháy, hàng ngàn con đom đóm bay lên xung quanh, khiến Seita tin rằng chúng đang dẫn đường cho Setsuko lên thiên đàng.
Toàn bộ tác phẩm đều chứa đựng hình ảnh của những con đom đóm lấp lánh, lập lòe...
Nếu cuộc sống của hai anh em giống như bóng tối u ám, mờ mịt, thì những chú đom đóm phát ra ánh sáng yếu ớt ấy chính là những người cứu rỗi nhỏ bé, giúp họ nhìn thấy ánh sáng rực rỡ, mong manh có thể bị tắt bỏ bất cứ lúc nào. Đom đóm cũng là niềm hy vọng nhỏ bé của hai anh em, và là những người bạn luôn ở bên cạnh Seita và Setsuko trong những đêm dài ở trong hang tối lạnh leo. Do đó, khi những con đom đóm qua đời, Setsuko đã dành thời gian để xây mộ cho chúng, thể hiện lòng biết ơn chân thành dành cho những người bạn nhỏ bé của mình.
Nghệ thuật tạo nên vẻ đẹp của tác phẩm.
Paustovsky, nhà văn
Quả thật. Hình ảnh những con đom đóm là điều quý giá nhất của tác phẩm.
Thế giới cổ tích lãng mạn hay bi kịch chiến tranh?
Đọc tựa đề Mộ đom đóm, người đọc có thể nghĩ sẽ bước vào một thế giới thơ mộng như trong truyện cổ tích. Nhưng không phải như vậy. Bao phủ khắp câu chuyện là cái đói đói quặn lấy hai anh em Seita và Setsuko. Đó là cái đói đã khiến bà cô góa của họ xa lánh, khinh bỉ và ghét bỏ họ chỉ vì một túi gạo. Cái đói còn khiến Seita phải nặn mụn trứng cá để cho Setsuko ăn những hạt nhân trắng nhờn. Và có thể nói rằng, cái đói bắt nguồn từ chiến tranh tàn khốc. Chiến tranh đã gây ra biết bao đau thương và mất mát. Hai anh em, người thường được hưởng cuộc sống êm đềm trong một gia đình hạnh phúc, lại bị biến thành trẻ mồ côi và phải chịu đựng cuộc sống khổ cực. Nhà văn Nosaka, với ngòi bút hiện thực, đã mô tả chân thực bi kịch của nhân dân Nhật Bản trong chiến tranh thế giới thứ hai. Bi kịch khi hai anh em còn quá nhỏ mà đã mất cả cha lẫn mẹ. Bi kịch khi Setsuko qua đời vì suy dinh dưỡng. Bi kịch khi trước ngày chính phủ Nhật đưa ra chính sách hỗ trợ trẻ mồ côi, Seita lại ra đi. Tuy nhiên, vượt qua mọi nghịch cảnh đó là tình anh em gắn bó, bền chặt và ấm áp giữa Seita và Setsuko.
Tình cảm anh em vượt lên mọi khó khăn của cuộc sống
Là một anh trai, Seita luôn che chở và hy sinh cho Setsuko. Cậu yêu em gái đến mức sẵn sàng cắt ngón tay để cô bé uống máu. Seita thậm chí sẵn lòng để Setsuko ăn thịt cả ngón tay của mình. Seita thậm chí đặt mạng sống của mình vào cuộc để lấy trộm thức ăn cứu Setsuko khỏi đói. Khi tiếng kẻng của máy bay địch vang lên, thay vì chạy trốn, Seita cố gắng kiếm thức ăn cho Setsuko. Ngược lại, khi Setsuko qua đời, Seita vẫn vuốt ve mái tóc em và ôm xác em vào lòng. Setsuko cũng yêu anh trai mình. Khi Seita bị bắt vì ăn trộm thức ăn, Setsuko không ngừng yêu cầu biết anh đau ở đâu. Cả hai đều là những đứa trẻ ngoan ngoãn, ngây thơ và mạnh mẽ.
Kết luận
Đọc xong Mộ đom đóm, tôi tin rằng mọi người nên suy ngẫm về những đau thương mà hai anh em Setsuko và Seita phải chịu đựng, cũng như những đứa trẻ mồ côi trong những năm 1945. Truyện, mặc dù không có một kết cục hạnh phúc, nhưng lại chứa đựng những bài học, suy tư sâu sắc từ tác giả. Nosaka đã vẽ lên bức tranh của một xã hội đầy đau thương, mất mát, nhưng tình anh em ấm áp vẫn hiện diện sáng rõ. Hãy đọc Mộ đom đóm nếu có cơ hội, bạn sẽ không bao giờ hối tiếc khi đọc một tác phẩm đầy xúc động như Mộ đom đóm của Nosaka Akiyuki.
Tác giả: Bùi Châu Anh
