[Đánh Giá Sách] “Người Dọn Dẹp Tâm Hồn”: Bí Quyết Hạnh Phúc Đơn Giản Trong Công Việc Và Cuộc Sống

Tuổi thơ của chúng ta có lẽ đã từng thưởng thức những bộ phim hoạt hình của Disney như Chuột Mickey, Nàng Tiên Cá, Vua Sư Tử, Aladdin và Cây Đèn Thần, Người Đẹp Và Quái Vật hay Hoa Mộc Lan,... Nhưng khi trưởng thành, chúng ta thường không còn quan tâm đến những bộ phim này nữa, thay vào đó là đọc về tiểu sử của Walt Disney - người sáng lập ra Disney, về cách ông xây dựng một đế chế như thế nào. 

Tuy nhiên, cuốn sách mà mình muốn giới thiệu không phải là về những điều lớn lao đó, mà là về Người Dọn Dẹp Tâm Hồn của tác giả Hiroshi Kamata. Cuốn sách này kể về công việc của những người quét dọn ở Disneyland vào ban đêm - những người mà ít ai chú ý đến. Từ đó, bạn có thể suy ngẫm và tìm ra giá trị của công việc giúp mọi người hạnh phúc. 

Về Cuốn Sách

Cuốn sách Người Dọn Dẹp Tâm Hồn là một tập hợp các câu chuyện thực tế mà tác giả Hiroshi Kamata đã trải qua khi làm việc tại Disneyland khi còn trẻ. Mỗi câu chuyện trong cuốn sách tạo nên một không gian mơ ảo, xen kẽ giữa hiện thực và trí tưởng tượng. Mặc dù có thể ban đầu bạn sẽ cảm thấy mơ hồ và mới lạ, vì cuốn sách không cung cấp nhiều thông tin như những cuốn sách khác về Disney. Tuy nhiên, thông qua các đặc điểm độc đáo của mỗi nhân vật trong từng câu chuyện, bạn sẽ khám phá ra “ánh sáng tỏa ra từ những người làm việc tại Disneyland”, giống như việc tìm kiếm chú chuột ẩn mình trong bãi đỗ xe. 

Chạm Đến Ước Mơ

Hiroshi Kamata sinh ra và lớn lên ở vùng quê Miyagi, được bao quanh bởi thiên nhiên hoang sơ, sau đó chuyển đến Tokyo để học đại học trước khi bắt đầu sự nghiệp trong một doanh nghiệp thông thường. Khi 26 tuổi, ông quyết định kết hôn với một đồng nghiệp, người nhỏ tuổi hơn ông 4 tuổi. Sau đám cưới, họ đi tuần trăng mật ở Mỹ, nơi họ tình cờ gặp đôi vợ chồng già tên Ono trên chuyến bay đi Mỹ.

Bắt đầu với câu chuyện về ước mơ, ông bà Ono chia sẻ nhiều câu chuyện quý giá mà hiếm khi có cơ hội nghe, bao gồm cả việc thành lập công ty và những khó khăn để phát triển nó. Kamata cảm thấy chuyến đi không chỉ là kỳ nghỉ lãng mạn mà còn là một cơ hội để bắt đầu một hành trình mới, một trải nghiệm không thể thay thế trong cuộc sống của mình. Trong cuộc trò chuyện đó, người chồng Ono đã hỏi về ước mơ của Kamata. Tuy nhiên, tác giả chưa từng nghĩ về khái niệm “ước mơ” trong cuộc sống của mình. Thay vào đó, Kamata luôn hướng tới mục tiêu trở thành người tốt nhất có thể. Ông tin rằng chỉ có ít người có thể thực hiện được ước mơ của mình. Vì vậy, khi được hỏi về cách thực hiện ước mơ, Kamata trả lời:

- Làm thế nào để thực hiện ước mơ của mình, ông nghĩ thế nào?

- Ừ, điều đó... tôi nghĩ không có cách cụ thể nào cả. Nhưng có thể tổng hợp lại trong một câu: không bao giờ tự giới hạn bản thân.

Không hạn chế bản thân?

Đúng, nếu thất bại ở điều này thì tôi sẽ từ bỏ, nhưng nếu tôi không thể đạt được điều kia, tôi cũng sẽ từ bỏ... Nếu bạn tự giới hạn mình, làm sao có thể thực hiện ước mơ được?

Những lời này vang vọng trong tâm trí. Khi đó, Kamata không biết rằng những lời này sẽ trở thành nguồn động viên cho ước mơ của ông mãi sau này...

Hai năm trôi qua kể từ đó, ông tiếp tục sống cuộc sống bình thường như bao lần trước. Nhưng một ngày nọ, khi Kamata đọc tờ báo như mọi tuần, cảm xúc đã trỗi dậy khi thấy dòng chữ: “Disneyland đã đến Nhật Bản!”. Và ông nghĩ ngay: “Tôi muốn làm việc ở đó!”. Lúc này, ông đã biết rõ ước mơ của mình:

Ước mơ của tôi là làm việc tại Disneyland. Tôi muốn lan tỏa ước mơ và hy vọng cho mọi người.

Nhưng cuộc sống không như mơ. Ông thất bại ở lần ứng tuyển vào Disneyland 4 lần, sau đó phải làm thêm để nuôi gia đình và vẫn không bỏ cuộc với ước mơ. Nhiều lần tác giả tự hỏi liệu ước mơ có chỉ là một hồi mơ và liệu có nên bỏ cuộc? Nhưng những lời khuyên từ vợ chồng trên chuyến bay lại khích lệ ông: “Nếu bạn không từ bỏ, bạn sẽ đạt được ước mơ!”. Vì vậy Kamata tiếp tục theo đuổi ước mơ của mình.

Cuối cùng, sau lần ứng tuyển thứ năm, tác giả đã được vào vòng phỏng vấn. Ông đã dùng hết tất cả tâm trí và nỗ lực để chia sẻ niềm đam mê với Disneyland. Ba ngày sau đó, Disneyland gửi cho ông một lá thư. Đó là lời mời làm việc như ông đã mơ ước. Ông đã chia sẻ niềm hạnh phúc này với gia đình, những người luôn ủng hộ ông. Chính vì không bỏ cuộc mà tác giả đã có được khoảnh khắc này.

Tuy niềm vui đó, bạn có biết công việc mà tác giả nhận được là gì không? Đó là làm công việc vệ sinh vào ban đêm, còn gọi là Night Custodial. Điều này hoàn toàn không liên quan đến vương quốc mơ ước. Ông cảm thấy thất vọng và đầy thắc mắc. Phải làm sao để nói với gia đình? Phải đối diện ra sao với đồng nghiệp? Nhìn lại quãng đường 4 năm vất vả, Kamata dường như mất đi sức mạnh.

Tuy nhiên, có ai đã đạt được ước mơ mà không trải qua khó khăn? Có con đường nào trải đầy hoa hồng không? Vì thế, ông bỏ qua những suy nghĩ đó và tiến bước vào công việc của mình - làm Night Custodial.

00 giờ, ngày 04 tháng 01 năm 1983 là ngày ông bắt đầu công việc mới - làm nhân viên vệ sinh ban đêm. Từ đêm đó, cánh cửa dẫn tới “thế giới của giấc mơ và những cuộc phiêu lưu” đã mở ra. Tuy nhiên, Kamata vẫn chưa hiểu hết về sự vất vả trong công việc cũng như cách xây dựng mối quan hệ tại nơi làm việc. Đôi khi ông tự hỏi liệu mình có thực sự muốn làm công việc này không. Kamata cố gắng tìm cơ hội để trải nghiệm những điều mới mẻ và thú vị. Từ đó, ông học được nhiều bài học quý báu từ việc vệ sinh bãi đỗ xe vào ban đêm cũng như từ Thần quét dọn.

Nghệ Sĩ Đêm Dưới Ánh Trăng

Trong phần này, tác giả sẽ kể về Masuda, 50 tuổi, công việc của ông mỗi tối là cọ sạch 90 con ngựa tại Vòng Quay Ngựa Gỗ. Ông phải làm từng con một, cùng với 90 cái gậy đồng khiến tay ông tê cứng, cho đến khi công việc hoàn thành, tay Masuda cũng không thể nhấc lên nữa.

Buổi sáng tại Disneyland luôn sôi động, nhưng buổi tối lại yên bình và cô đơn. Chỉ có những Night Custodial làm việc mỗi tối, rên rỉ dưới làn gió lạnh. Masuda không hài lòng với công việc này. Ông chỉ làm tạm thời để kiếm tiền nuôi gia đình cho đến khi tìm được việc mới.

Vấn đề của Kamata là làm sao khiến một người hứng khởi với công việc khi họ không quan tâm. Tác giả làm việc ở Disneyland vì thích, nhưng Masuda lại không. Công việc quét dọn ban đêm còn buồn tẻ và cô đơn. Liệu Masuda có tự hào với công việc này hơn khi thấy Disneyland vào ban ngày? Cuối cùng, Kamata quyết định tặng vé Disneyland cho Masuda vì gia đình ông chưa từng đến đó vào ban ngày.

Ngày nghỉ tiếp theo, Masuda dẫn vợ và con gái đến công viên từ cổng chính. Đây là một thế giới hoàn toàn khác biệt so với hình ảnh hàng ngày mà ông thấy. Đúng là vương quốc của những giấc mơ sôi động, chuột Mickey và Minnie vẫy tay dưới ánh nắng mặt trời. Con gái Masuda vui vẻ, chạy nhảy khắp công viên.

Gia Đình Hòa Mình Trong Vui Chơi

Ông không bao giờ nghĩ rằng công việc của mình có thể mang lại niềm vui đến như vậy. Ông thường nghĩ công việc chỉ là lau chùi và dọn dẹp. Nhưng khi nhìn thấy cảnh này, ông cảm thấy xúc động đến nỗi tự hỏi:

Tôi không hiểu tại sao, nhưng đột ngột, tôi bắt đầu yêu thích những con ngựa không cảm xúc nhưng vẫn đẹp đẽ như thế. Khi thấy gia đình tôi hạnh phúc, tôi không kìm được nước mắt. Tôi là người duy nhất có thể làm cho 90 con ngựa lấp lánh như vậy. Tôi cảm thấy vậy.

Disneyland ban đêm lúc nào cũng lạnh lẽo và cô đơn, khác hoàn toàn với vẻ đẹp rực rỡ vào ban ngày. Masuda, người từng nghĩ rằng công việc ở đây chỉ là tạm bợ để chờ tìm công việc mới, bây giờ vẫn tiếp tục lau chùi 90 con ngựa sau một năm. Sự khác biệt duy nhất là ông làm việc với đam mê và tự hào. Ông đặt tên cho từng con ngựa, lau chùi và gọi tên chúng với tấm lòng mãnh liệt.

Bí Mật Của Chiếc Túi Nhiệm

Vào một mùa xuân năm ấy, Kamata mới được chuyển từ làm giám sát ca đêm sang làm giám sát ca ngày, khi anh đi ngang qua một nhân viên mới đang làm việc. Vài ngày trước đó, anh đã nhận được một lá thư từ mẹ của nhân viên này. Nội dung chính của lá thư có thể tóm tắt trong một câu: “Tôi đã không đặt con gái tôi vào trường đại học để cô ấy phải làm công việc vệ sinh.”

Bố mẹ của Satomi dường như không hiểu lý do tại sao con gái họ lại bị phân công vào bộ phận vệ sinh. Khi Satomi kể về việc được nhận vào làm việc tại Disneyland, họ vô cùng vui mừng và tự hào về những nỗ lực của mình để con gái có thể theo đuổi giấc mơ. Để trả học phí cho con đi học ở trường tư, mẹ của Satomi đã phải làm thêm giờ mỗi ngày, còn bố thì làm việc toàn thời gian trong suốt 4 năm qua. Nhưng tại sao giờ đây cô gái ấy lại phải làm công việc vệ sinh chứ?

Kamata đã cho Satomi đọc lá thư mà mẹ cô ấy đã gửi cho ông. Sau khi đọc xong, Satomi tròn mắt, mở miệng kinh ngạc: “Em xin lỗi thật! Cuối tuần này em sẽ về nhà và giải thích với bố mẹ!”. Satomi là một cô gái trẻ thật thà và tốt bụng. Kamata tin rằng nếu cô ấy mở lòng nói chuyện với bố mẹ, họ sẽ hiểu. Nếu họ không hiểu, ông sẽ nói chuyện trực tiếp với họ. Nhưng trước hết, ông sẽ ủng hộ và tin tưởng cô.

Vào cuối tuần, Satomi đã về nhà để thăm bố mẹ và giải thích về công việc của mình tại Disneyland, nhưng một cuộc tranh cãi đã nổ ra.

- Mẹ à, con thích công việc này.

- Làm… Vệ sinh à? Đúng, đó là công việc của tớ.

- Đúng là vệ sinh có nhiệm vụ chính là dọn dẹp, nhưng không chỉ vậy đâu mẹ ạ. Chúng tớ còn được coi là những trạm thông tin di động, nhiệm vụ quan trọng của công việc này là mang lại “hạnh phúc” cho khách hàng.

- Nghe có vẻ hay đấy, nhưng tớ không bị công ty đó lừa. Họ không hề lợi dụng tớ một cách tàn nhẫn như mẹ nghĩ. Mẹ nghĩ tại sao bố mẹ đã cho tớ đi học đại học? Bố mẹ đã cố gắng làm tất cả không phải để tớ phải làm công việc dọn dẹp.

- Tớ thật sự biết ơn bố mẹ. Nhưng làm vệ sinh thực sự là một công việc tuyệt vời. Mẹ hãy tin tớ.

- Chẳng phải thế là đủ rồi sao? Tớ vẫn chưa hiểu sao một cô gái nhỏ như tớ không biết gì về thế giới lại chỉ có thể làm công việc dọn dẹp. Đừng để bố mẹ phải ép buộc tớ, hãy về nhà đi.

- Sao mẹ lại nói như vậy! Con sẽ không bao giờ từ bỏ công việc đó! Và con cũng không quay về nhà!

Satomi đứng dậy, lấy hành lý và ra đi, buổi họp gia đình bao nhiêu năm qua tan vỡ, Satomi đã quay về Chiba. Trước khi ra đi, cô để lại một phong bì cho bố mẹ, bên trong là hai vé tham quan Disneyland cùng dòng chú thích: “Bố mẹ hãy đến xem con làm việc nhé!”.

Có lẽ Satomi về nhà để gửi cái này. Nhưng liệu có bố mẹ nào muốn chứng kiến con gái họ đối mặt với khó khăn không? Tuy nhiên, bố của Satomi đã nói với mẹ của cô ấy rằng:

-  Ừ, thử đến đó một lần coi sao? Đứa con gái chẳng bao giờ từ bỏ ý chí như thế, có lẽ có lý do của nó đấy chứ? 

Có lẽ khi đến nơi, chứng kiến môi trường làm việc của Satomi, con bé sẽ hiểu hơn khi chúng tôi không biết gì mà chỉ phản đối. Tôi đồng ý với ý kiến của chồng. Chúng tôi quyết định cuối tuần tiếp theo sẽ đến thăm nơi Satomi làm việc.

Khi đến Disneyland lần đầu tiên, một thế giới mà họ chưa từng trải nghiệm, giống như việc đi đến một quốc gia mới hoặc bước vào một thế giới khác vậy, họ hoàn toàn quên rằng đang ở Nhật Bản. Khi đi qua khu vực của ngọn núi không gian, bố mẹ của Satomi bắt gặp con gái mình trong bộ đồng phục trắng tinh. Cô ấy đang cầm chổi và cây hốt rác, quét dọn bỏng ngô rơi vãi dưới đất.

Đúng lúc đó, một cậu bé khoảng 5 tuổi, tay cầm bỏng ngô, vấp ngã trước mặt Satomi. Bỏng ngô trên tay cậu bé vung vãi, một chút máu chảy ra từ khuỷu tay, cậu bé khóc lớn. Nhưng có vẻ như thằng bé khóc vì sợ hãi khi lạc mẹ và cú sốc khi bị ngã chứ không phải do vết thương ở tay. Satomi liền lấy từ trong túi ra một vật trông như chiếc thẻ và đưa cho cậu bé.

- Cháu nhận cái này nhé. Đây là chiếc thẻ phép thuật.

- Thẻ phép thuật à?

- Ừ, Tinker Bell đã phù phép cho nó đấy.

- Thẻ có phép thuật như thế nào vậy?

- Chỉ cần em đưa thẻ cho người bán bỏng ngô thì họ sẽ cho em một túi bỏng ngô đầy.

Cậu bé nhận chiếc thẻ và đến quầy bán bỏng ngô. Trong lúc đó, Satomi nhanh chóng quét dọn, hốt hết đống bỏng ngô rơi ra. Cô không chỉ quét dọn bình thường mà còn biến việc này thành một màn trình diễn nghệ thuật, với cử chỉ nhẹ nhàng và uyển chuyển như đang nhảy múa. Cảm xúc của khách hàng xung quanh được thể hiện qua hàng loạt tràng vỗ tay khi họ nhìn thấy cảnh tượng tuyệt vời này. Sàn nhà trở nên sạch bóng như chưa từng có chuyện gì xảy ra, người ta cảm thấy như thấy được tâm hồn trong sáng của Satomi phản chiếu trên sàn nhà.

Một thời gian sau, ông Kamata gặp bố mẹ Satomi và kể cho họ nghe về những thành tựu tuyệt vời mà Satomi đã đạt được ở Disneyland. Họ thực sự cảm kích và cảm thấy xấu hổ về sự tham lam của mình. Trong khi Satomi muốn mang lại hạnh phúc cho mọi người thì bố mẹ cô ấy chỉ quan tâm đến bản thân. Vì thế, mẹ của Satomi quyết định sẽ nói với cô ấy rằng: “Mẹ luôn ủng hộ ước mơ của con, Satomi à. Và… mẹ cảm thấy may mắn khi có một cô con gái tuyệt vời như con”.

Khoảng một tuần sau khi bố mẹ Satomi trở về Iwate, tôi nhận được một lá thư từ mẹ cô ấy. Bà chia sẻ rằng bà rất an tâm khi thấy môi trường làm việc của con gái và gửi lời cảm ơn đến tất cả nhân viên ở đó. Tôi tự hỏi liệu có bao giờ tôi nhận được một lá thư nào đầy niềm vui và hạnh phúc như thế này chưa? Lá thư khiến tôi mong muốn bảo vệ tất cả những điều quý giá này.

Sau một thời gian dài, ông chuyển từ phòng vệ sinh sang phòng giáo dục. Tại đây, với vai trò quản lý nhằm thúc đẩy sự phát triển của tất cả nhân viên tại Disneyland, công việc trở nên ý nghĩa hơn bao giờ hết. Mỗi khi gặp gỡ các nhân viên trẻ đầy triển vọng, Kamata luôn nảy sinh suy nghĩ: “Mình muốn thách thức bản thân với một thế giới mới.” Thế giới ấy chính là:

Mong muốn mang lại nụ cười cho nhiều người hơn, không chỉ giới hạn trong số khách du lịch tới công viên nữa.

Sau 15 năm gắn bó với Disneyland, tác giả đã rút ra nhiều bài học quý báu và đặt ra mục tiêu mới cho cuộc đời. Ông đã tốt nghiệp và rời khỏi nơi ấy.

Với tinh thần hiếu khách, ông đã thành lập một công ty mới với mục đích chia sẻ kiến thức về phát triển nhân lực cho nhiều doanh nghiệp hơn nữa. Đó có thể là bước đầu tiên trong hành trình mở rộng hạnh phúc.

Sự Ngây Thơ Là Ngọn Lửa Cho Cảm Xúc

Tôi không làm phim dành cho trẻ em, mà là tôi tạo ra những tác phẩm dành cho tâm hồn hồn nhiên sâu thẳm bên trong mỗi chúng ta. Tôi gọi đó là sự trong sáng. Trong cuộc sống, nếu bất cứ lý do nào khiến chúng ta mất đi sự trong sáng đó, thì thật là đáng tiếc. - Walt Disney

Disney là nơi tôi đã dành hết tuổi trẻ để theo đuổi ước mơ của mình. Trong thời gian làm việc ở đó, tôi hiểu và thực hiện được ước mơ của Walt Disney - người sáng lập Disneyland theo cách riêng của tôi. Sau 15 năm công tác tại Disneyland Tokyo, tôi 'tốt nghiệp' và quyết định mở ra một con đường mới. Nhưng mỗi đêm, tôi vẫn mơ về thế giới ấy, một thế giới thực sự kỳ diệu. Và ở đó, có rất nhiều câu chuyện tuyệt vời về những con người giống như tôi đã kể trong cuốn sách này. 

Trong cuốn sách 'Disneyland Diary' này, tôi đã viết về phong cách làm việc tại Disney. Nhưng có lẽ thế giới của Disneyland cuốn hút chúng ta không chỉ bởi những nhân vật hoạt hình mà còn bởi những cá nhân xuất sắc liên quan đến Disneyland, bao gồm cả những nhân viên vệ sinh không tên. 

Ở đây, mọi người đều cố gắng hết sức với khẩu hiệu: “Chỉ mình tôi mới có thể làm được điều đó!”. Chúng tôi không gì khác ngoài việc mang lại nụ cười, niềm vui cho mọi người, kể cả khi ở những nơi không một ai nhìn thấy. Không cần nhận được sự khen ngợi trực tiếp, chỉ cần nhìn thấy khuôn mặt hạnh phúc, xúc động của khách hàng là đủ làm hạnh phúc rồi. Giống như lời của Walt: “Sự trong sáng là nguồn cảm hứng”. 

Walt Disney coi sự “trong sáng” như một kho báu quý giá. Và ông xây dựng Disneyland như một nơi để tái sinh, khơi gợi lại sự trong sáng trong tâm hồn, nói cách khác là tâm hồn trẻ thơ trong mỗi người. Nếu bạn cầm chổi bằng tâm hồn trong sáng chỉ để mang niềm vui tới khách hàng, chổi đó có thể biến thành cây đũa phép. Như tôi đã kể trong cuốn sách này, ở Disney, chúng tôi có thể biến việc quét dọn thành một “phép màu” làm khách hàng nở nụ cười. Tất nhiên, ở Disneyland, sân khấu biểu diễn của những nhân vật, không phải ai cũng có thể làm phép được ngay từ đầu. 

Những nhân viên vệ sinh vẫn đang mang lại niềm vui cho mọi người thông qua những màn biểu diễn tươi sáng. Công việc của họ không chỉ là quét dọn công viên và hướng dẫn khách trong Disneyland, mà còn là công việc được nhiều người yêu thích nhất. Và điều mà Hiroshi Kamata muốn mọi người cảm nhận qua cuốn sách này là: 

Nếu bạn có một tâm hồn trong sáng, bạn có thể làm cho bất kỳ ai cũng cảm động, dù là trong thế giới quét dọn hay bất cứ thế giới nào khác…

Cho dù bạn ở trong bất kỳ môi trường nào, làm bất kỳ công việc gì đi nữa, quan trọng là bạn phải làm việc đó với tất cả trái tim, với ước muốn mang lại điều tốt đẹp nhất cho người khác. Đôi khi chỉ vài hành động nhỏ nhẹ quan tâm đến đồng nghiệp và khách hàng cũng đủ để làm cho con người cảm thấy ấm áp giữa cuộc sống lạnh lẽo này. Và chỉ có như vậy, bạn mới cảm thấy hạnh phúc với chính bản thân mình, mới cảm thấy những việc mình làm mang ý nghĩa thực sự trong cuộc sống này.  

Lời Kết

Như một phép màu, thông qua việc quét dọn với ý nghĩa tại Disneyland, tác giả Hiroshi Kamata đã khám phá ra “giá trị thực sự về công việc giúp bản thân và người khác hạnh phúc”. Hy vọng phép màu đó cũng giúp bạn tự mình khám phá ra niềm vui trong công việc cũng như cuộc sống. 

Tác giả: Hồng Dịu - Tác Phẩm Của Mytour