Buzz
Trong danh sách những tác phẩm kinh điển không thể bỏ qua, chắc chắn có “Những người khốn khổ” của Victor Hugo, một tác phẩm toát lên tinh thần nhân văn sâu sắc.
Không có cỏ dại, cũng chẳng có người xấu. Chỉ có những người không biết chăm sóc và trân trọng mà thôi.
Đây chỉ là một đoạn trích thể hiện tinh thần nhân đạo của Victor Hugo, tinh thần đó được thấm đẫm và lan tỏa suốt tác phẩm 'Những người khốn khổ'. Dưới bàn tay của ông, những con người bình thường đã trở thành những biểu tượng, những linh hồn vĩ đại. Và cuốn sách 'Những người khốn khổ' trở thành một kiệt tác vĩ đại của nhân loại.
Victor Hugo đã mở ra một bức tranh sống động về Pháp, với sự xa hoa rực rỡ của Paris trên bề mặt và sự tối tăm của xã hội dưới lòng đất. Paris được mô tả với sự thật và đẹp đẽ, nhưng cũng đầy những bí ẩn. Trong Paris, tiếng lòng những kẻ bần cùng đang rỉ rả, tiếng rên rỉ của những người bị bó buộc vang vọng. Hoạt động của Paris là cuộc chiến giữa sự khốn khổ và sức mạnh, và linh hồn của Paris chính là lòng nhân từ. Dù bề mặt yên bình, nhưng bên trong vẫn ẩn chứa những sóng gió dữ dội, nhưng vẫn kiên cường và vững chắc.
Những người khốn khổ, họ là ai?
Là những người ở tận đáy xã hội. Họ chưa từng biết đến cảm giác no đủ, hạnh phúc, hay sung sướng; chưa từng có quyền nói lên điều gì; chưa bao giờ đặt chân lên con đường của sự thật. Những gì đã hạ gục họ, đẩy họ xuống vực sâu nhất của loài người? Nghèo đói, lòng tham, lòng căm hận, sự thống trị, và tiền bạc.
Ngôn ngữ tiếng lóng, cái cơ bản, là gì? Đó là ngôn ngữ của đau khổ.
Không có gì khủng khiếp hơn là nhìn thấy, sau khi bị bóc trần, dưới ánh sáng của trí tuệ, cái bản chất tồi tệ của ngôn ngữ tiếng lóng.
Những con người đau khổ chỉ có thể than thở, phẫn nộ, căm hận bằng cách sử dụng ngôn ngữ của họ - tiếng lóng. Nhưng trong xã hội, tiếng lóng đại diện cho tầng lớp bị áp đặt, bẩn thỉu và đáng kinh tởm, là một âm thanh đáng sợ. Ai đang lắng nghe họ? Họ giống như những con ốc bị bỏ quên dưới giếng sâu, sau khi biến thành ếch, cố gắng nhảy lên ánh sáng nhưng mãi không thể thoát ra khỏi. Kẻ này đè lên kẻ khác, kẻ này bị mù, kẻ kia bị tật nguyền.
Tóm lại, mọi điều họ phải trải qua đều bắt nguồn từ nghèo đói.
Jean Valjean bị giam từ năm 1796 đến tháng 10 năm 1815, chỉ vì anh ấy phá vỡ một cửa kính và lấy một ổ bánh mì. Vì sao anh ấy lại phải ăn cắp? Vì số phận. Một thợ làm đinh phải nuôi đứa em gái đã mất chồng và bảy đứa con. Jean Valjean không có lựa chọn, anh phải làm như vậy.
Fantine, một cô gái tóc vàng tỏa sáng như ánh mặt trời đã hy sinh tất cả cho tình yêu đầu đời. Sau khi người đàn ông bỏ bê cô lại với đứa con, cuộc sống nghèo khổ khiến cô gặp rất nhiều khó khăn. Vì tình yêu con cái, cô chịu đựng đói kém, không có quần áo để mặc, bán tóc, bán răng, và thậm chí là bán cả bản thân.
Vợ chồng Thénardier là những kẻ vô tình, ác độc, lợi dụng mọi cơ hội. Và nghèo đói khiến họ trở nên tàn nhẫn hơn, lừa đảo hơn, thậm chí bán cả hai đứa con trai của mình mà không có một chút lòng thương tiếc, và một đứa con khác thì bị bỏ rơi mà không được quan tâm.
Ngay cả ông G., người đã đem lại ánh sáng mới trong cuộc đời của Đức giám mục Myriel, cũng là một người đầy đau khổ. Một người đã nắm giữ ngân khố nhà nước và vẫn chỉ ăn cơm với giá 25 xu mỗi bữa, người đã dùng khăn bàn thờ để băng bó vết thương cho đất nước. Nhưng xã hội nhỏ Digne coi ông như kẻ ghê tởm, vì ông được biết là 'một tay cầm quyền trong hiến pháp', 'tay cầm quyền này không bỏ phiếu giết vua nhưng cũng gần như thế'. Cuộc sống già dặn của ông trôi qua trong một túp lều nghèo cùng một đứa trẻ mồ côi.
Có một thời điểm, khi những kẻ bất hạnh và những người đáng thương sẽ kết hợp lại và gây ra sự kinh hoàng bằng một cụm từ duy nhất, một cụm từ khủng khiếp - Những Người Khốn Khổ.
Và còn rất nhiều những người khốn khổ khác...
Em cảm nhận được tiếng khóc đầy bi ai của Jean Valjean, yếu đuối hơn cả phụ nữ và sợ hãi hơn cả trẻ con khi cướp đoạt 40 xu của bé Gervais. Em còn cảm nhận được nỗi lo sợ của Cosette khi bóng tối khủng khiếp của nhà Thénardier đe dọa em. Em nhìn thấy cả nụ cười bi thương của Fantine khi mái tóc vàng óng ánh của nàng bị cắt bỏ, hai chiếc răng đẹp tựa như ngọc của nàng bị nhổ ra. Em đọc được những lời hối hận, sự ân hận của Marius khi nghi ngờ cha mình, chỉ để không thể nhìn thấy ông trong những giây cuối cùng của cuộc đời. Em sợ hãi, thất vọng đến điên cuồng của Javert khi đi săn mồi nhưng lại để mất con mồi. Em cảm nhận được sự tiếc nuối sâu sắc khi cụ Mabeuf từ bỏ những cuốn sách quý giá của mình chỉ để có thêm miếng cơm. Và âm vang trong tai em vẫn là giọng hát của Éponine, người đã yêu thương hết mình, hy sinh hết mình mà vô ích.
Những mẹ tu kín đau đớn, với đôi vú bị nát dưới mảnh giáp mây, đầu gối loét vì quỳ cầu nguyện; Champmathieu ngạc nhiên và khổ sở khi bị buộc tội oan; Gillenormand 93 tuổi trông đợi đứa cháu héo mòn; lão Fauchelevent với ánh mắt vô vọng dưới bàn tay thô lỗ; đoàn tù khổ sai đau đớn trước những đòn roi thảm khốc; hình ảnh bà mẹ với đứa con còn lại duy nhất, bơ vơ hiu quạnh khi rơi rớt mất 6 đứa con; cầu nguyện vọng lên trong nhà tu kín. Tất cả những điều ấy hiện lên đồng loạt trong suy nghĩ của tôi, ám ảnh từng mảng da thịt, xâm nhập vào trái tim. Dựng lên những nhân vật khắc khổ như thế, Victor Hugo thể hiện lòng nhân đạo biết chừng nào!
Ở nhà tu kín, người ta chịu đựng đau khổ để hưởng thụ, kí một hối phiếu về cái chết. Người ta chiết khấu ánh sáng trên thiên đường bằng đêm tối dưới mặt đất. Ở nhà tu, chúng ta chịu đựng địa ngục để được lên thiên đường.
Em hỏi rằng thiên đường có tồn tại khi người ta đã chịu quá nhiều bất hạnh như thế. Không nói đến ai là người tốt, ai là kẻ xấu. Những nhân vật của Victor Hugo, ai cũng xứng đáng được lên thiên đường bởi kiếp sống địa ngục ở trần thế đã đày đọa họ quá nhiều. Thiên đường là nơi để cải tạo họ, ban cho họ một cuộc sống sung sướng, đối lập với màu đen u ám của tầng hầm tăm tối.
Thiên đường có hay không?
Em không biết khi chết đi, những con người khốn khổ ấy có lên được Thiên đàng hay không. Nhưng chí ít, Hugo đã để những người khốn khổ nhìn thấy ánh sáng khi họ còn sống. Nguồn sáng của Jean Valjean là Cosette, ông được yêu thương, được nếm trải tình yêu, được sống những tháng ngày hạnh phúc nhất. Tuổi thơ bất hạnh của Cosette đã được trả giá bằng hai người đàn ông đã cứu rỗi cuộc đời em: Jean Valjean và Marius. Cụ Mabeuf tìm thấy lẽ sống cao cả của mình trong khởi nghĩa, cụ dựng lên lá cờ Tổ quốc, để khi hy sinh được kính trọng, ngưỡng mộ như một vị anh hùng vĩ đại. Javert, kẻ lấy công lý, pháp luật là mục đích sống dù từ bỏ con mồi của mình, phát điên đến tự vẫn nhưng đã được một lần nhìn thấy lòng yêu thương và vị tha. Éponine dù nàng phải chết đi cũng được chết trong vòng tay người nàng yêu thương, được hôn lên vầng trán lạnh lẽo. Thậm chí cả Thénardier sau khi hưởng một số tiền lớn, liền cao chạy xa bay sang Châu Mỹ, tiếp tục sống một cuộc đời khốn nạn.
Và đặc biệt là tình yêu, những người khốn khổ trong bức tranh Paris hoa lệ và tăm tối ấy, dù kết cục như thế nào cũng một lần được nếm trải tình yêu thương giữa con người với con người.
Con có thể tặng cho người khác mà không cần yêu thương, nhưng không thể yêu thương mà không trao đi. Những hành động yêu thương dường như bắt nguồn từ những hành động nhỏ nhặt tử tế được thực hiện hàng ngày. Khả năng tha thứ của chúng ta tăng lên theo mức độ yêu thương của chúng ta. Yêu thương có nghĩa là biết rằng, ngay cả khi ta cô đơn, ta cũng không bao giờ đơn độc, và niềm hạnh phúc lớn lao trong cuộc sống là biết chắc rằng ta được yêu thương - yêu thương vì chính bản thân ta, thậm chí là yêu thương mà không cần quan tâm ta là ai và ta như thế nào.
Về nhân vật Thénardier, hắn là một kẻ tồi tệ, nhưng tại sao Victor Hugo không để hắn chết? Thực ra, hắn có một vai trò quan trọng, một vai trò hoàn hảo. Nếu không có Thénardier và gia đình của hắn, câu chuyện không thể tiếp tục. Hắn là người phản bội Jean Valjean, nhưng cũng giúp giảm bớt sự nghi ngờ và hiểu lầm. Nhưng hắn là kẻ ác, đáng sợ, mưu mô, biểu hiện cho cái xấu, cái ác. Nhưng cái xấu, cái ác không bao giờ biến mất. Thénardier vẫn sống, với việc buôn bán nô lệ.
Dành cho nhân vật Éponine
Éponine, nàng đã khuất...
- Ông đã thấy một khẩu súng nhắm vào ông chưa?
- Có, và một bàn tay che miệng nó.
- Đây là bàn tay của em.
Éponine, em yêu nàng, nhưng nàng quá ngốc! Nàng đã ra đi không phải vì số phận đã gọi mà là vì nàng hy sinh cho người mình yêu, mặc dù người đó không yêu nàng. Khi ra đi, nàng chỉ nhận được một nụ hôn trên trán, rồi mọi người quên nàng đi.
Em từng ghét nàng khi em còn bé. Lúc đó, nàng đẹp đến mức lạ thường nhưng tính cách nàng đen tối, nàng coi Cosette như một con hầu, như mẹ của nàng. Trong khi Cosette được nuông chiều như tiểu thư thì em chỉ là nô tì của nàng, mặc dù em nhỏ bé, yếu đuối hơn nàng rất nhiều. Nhưng em hiểu đấy không phải lỗi của nàng, Éponine sinh ra từ hai người cha mẹ độc ác, vợ chồng Thénardier.
Với em, nàng là biểu tượng của đau khổ.
Số phận đã định trước cuộc đời nàng: Cosette sống trong nhung lụa, Éponine phải chịu cảnh nghèo đói. 18 tuổi, nàng không có đủ quần áo để mặc và bị mọi người khinh miệt.
Nàng chỉ mặc một chiếc áo và một chiếc váy cũ, trời lạnh lẽo khiến em rùng mình. Thắt lưng làm từ dây, buộc tóc cũng là dây; hai vai gầy, xương gầy guộc nổi lên dưới chiếc áo.
Đối với nàng, Marius là một 'ông' sang trọng dù anh ta rất nghèo, quần áo anh vẫn rách. Nàng không dám nắm lấy tay anh, chạm vào người anh vì sợ làm bẩn anh, hạnh phúc không nguôi khi được gọi là 'em'. Từ một cô bé nghèo rách rưới, nàng bước vào tình yêu với một vầng hào quang. Cũng như Marius, Cosette, Éponine của em lần đầu biết yêu nhưng nàng bất hạnh hơn cả khi không được đáp lại tình yêu.
Em biết, nàng là một cô gái rất xinh đẹp 'cô nghèo đi nhưng lại đẹp ra', nàng đẹp với tuổi trẻ sống động, đẹp như một đóa hoa vừa chớm nở, nhưng em chẳng thể phủ nhận rằng tâm hồn nàng không đẹp. Trước xã hội Paris bấy giờ, nàng không phải một cô gái ngoan đạo hay một người tốt, nàng là kẻ xấu. Em đã từng cho rằng tình yêu của người đàn bà ích kỷ lắm, mà nàng lại chứng minh ngược lại. Tình yêu khiến tâm hồn nàng trở nên đẹp đẽ, cao thượng biết nhường nào!
Éponine, em thấy rõ rằng người ta chẳng hề ưa nàng, thậm chí ghét bỏ nàng vì nàng phiền phức. Vậy mà nàng ngốc lắm, tình yêu biến nàng trở nên ngu muội. Marius tương tư Cosette, nàng thấy chàng buồn, chẳng ngại ngần làm chàng vui lòng bằng cách tìm cho ra địa chỉ nhà cô gái kia. Nàng còn mắng thẳng vào mặt cha nàng, ngăn cho hắn cùng đồng bọn không hãm hại chàng, một mình nàng đối đầu với 5,6 thằng cướp. Éponine bảo rằng chỉ cần thấy Marius vui thì nàng cũng sẽ vui nhưng em chẳng tin đâu. Nàng cao thượng lắm khi giúp người mình yêu đến với người khác, nhìn họ say đắm bên nhau trong khi bản thân chỉ ở bên rìa cuộc đời chàng. Em chẳng biết thương nàng sao cho hết.
Khởi nghĩa xảy ra, nàng đã lên kế hoạch chia lìa để nàng và chàng cùng chết mà lại thất bại. Không phải vì kế hoạch không trọn vẹn, không phải vì bàn tay tạo hoá sắp đặt mà bởi nàng. Đúng, nàng Éponine ấy! Nàng chặn họng súng bằng tay không! Để rồi bàn tay nàng có một lỗ thủng do đạn bắn xuyên qua, lưng nàng cũng bị bắn máu chảy thành vũng. Tất cả chỉ để cứu mạng Marius. Tất cả bởi vì tình yêu.
Em chẳng hiểu nàng yêu sâu đậm đến nhường nào, em chỉ biết tình yêu ấy chỉ toàn đâm những vết sâu vào trái tim nàng. Nàng có biết Marius không bao giờ đoái hoài đến nàng không? Nàng có biết nàng bị lợi dụng không? Nàng có mãn nguyện không khi nàng chết còn người nàng yêu được hạnh phúc?
Dù cho nàng chết với một bàn tay bị thủng, tấm áo rách chẳng bao bọc nổi thân nàng, máu ướt đẫm trên người nàng thì nàng vẫn đẹp lắm, nàng tỏa sáng như thiên thần ấy.
Em sẽ sưởi ấm những khúc hát về nàng.
Ôi, Éponine thân yêu của em!
Những đoạn văn bất hủ
1. “Những ai gặp khó khăn ở dưới đáy thang xã hội luôn luôn đông đảo hơn những người có lòng nhân ái ở trên cao.”
2. “Sự tuyệt vọng bị bao quanh bởi những bức tường mỏng manh, tất cả sẽ dẫn đến đường cùng là tai hại và tội lỗi.”
3. “Những ai gánh nặng nỗi buồn không nhìn về quá khứ vì họ quá rõ ràng về việc bất hạnh đang theo đuổi họ.”
4. “Tiếng cười như một tia nắng, làm tan chảy băng giá mùa đông trên gương mặt con người.”
5. “Không có gì giống như giấc mơ tạo dựng tương lai.”
6. “Trong mọi thách thức, anh ấy cảm nhận sự ủng hộ và đôi khi thậm chí cảm nhận được một lực lượng bí ẩn nào đó đang thúc đẩy từ bên trong. Tinh thần giúp đỡ thân xác, và tại những khoảnh khắc đặc biệt, nó đưa cơ thể đứng dậy. Đó là con chim duy nhất chấp nhận lồng của mình.”
7. “Chết không có gì. Sống mà không ý nghĩa mới là nỗi sợ hãi.”
8. “Nếu linh hồn bị bỏ rơi trong bóng tối, tội ác sẽ thống trị. Kẻ phạm tội không phải là kẻ gây ra tội ác mà là kẻ tạo ra bóng tối.”
9. “Anh thấy trước mắt mình có hai con đường, cả hai đều thẳng và như nhau; nhưng điều này khiến anh sợ hãi – anh biết một lối đi thẳng duy nhất. Nhưng giờ đây, với nỗi đau khốn khổ, hai con đường lại trở nên đối lập.”
10. “Để hiểu về Cuộc cách mạng, hãy xem nó như là Bước tiến; và để hiểu về Bước tiến, hãy xem nó như là Ngày mai.”
Kết
'Những kẻ bất hạnh' đối với tôi không chỉ là một câu chuyện, cuốn sách này là một nguồn sáng, một nguồn sáng chiếu rọi và soi sáng tâm hồn. Dưới bút của Victor Hugo, những mảnh đời mọc mạnh mẽ, sống động. 'Khi mô tả xã hội tư sản, ông không chỉ mô tả một số nhân vật độc ác, tàn bạo, vô tình mà ông mô tả chế độ như một thực thể mạnh mẽ trong việc áp đặt, khai thác, bóc lột những người chịu khổ, đè nén họ như một số mệnh khốc liệt với các công cụ tàn ác như tòa án, cảnh sát, quân đội, nhà tù, với báo chí, dư luận, định kiến, thói quen'.
'Những kẻ bất hạnh' là một tác phẩm thi ca vĩ đại!
