[Đánh Giá Sách] “Những Triệu Phú Tên Lửa - Elon Musk, Jeff Bezos Và Cuộc Đua Mới Vào Không Gian”: Giấc Mơ Thuộc Địa Hóa Sao Hỏa Và Cuộc Đua Của Những Cỗ Máy Tỷ Đô

Vào năm 2004, một “Máy bay không gian” mang tên SpaceShipOne do Burt Rutan và nhóm của ông tại Scaled Composites phát triển, cùng với sự tài trợ từ tỷ phú Microsoft - Paul Allen, đã thực hiện thành công chuyến bay phá vỡ kỷ lục về độ cao cận xích đạo. SpaceShipOne trở thành chiếc phi hành đoàn đầu tiên do tư nhân chế tạo thoát ra khỏi bầu khí quyển của Trái Đất. Sau thành công đó, Rutan nhanh chóng hợp tác với một nhà đầu tư khác, Richard Branson, để phát triển một tên lửa kế nhiệm mang tên SpaceShipTwo cho Virgin Galactic nhằm thực hiện giấc mơ du lịch vũ trụ. Mặc dù chuyến bay đầu tiên của SpaceShipTwo dự kiến vào năm 2007, nhưng cho đến hiện nay, SpaceShipTwo vẫn chưa thực hiện được mục tiêu đó. Trong khi Branson, Allen và Rutan thu hút sự chú ý của dư luận vào năm 2004, hai tỷ phú khác đang làm việc một cách im lặng để xây dựng đế chế không gian của riêng họ. Hai nhân vật chính này là Elon Musk và Jeff Bezos, hai nhân vật chính trong cuốn sách Những Triệu Phú Không Gian - Elon Musk, Jeff Bezos Và Cuộc Đua Mới Vào Không Gian của Tim Fernholz.

Cuốn sách này:

Vũ trụ - nơi tạo ra những đột phá

Cuộc đua chinh phục không gian trong thời Chiến tranh Lạnh đã thúc đẩy hai siêu cường thế giới vào cuộc cạnh tranh khốc liệt trong việc khám phá thế giới bên ngoài Trái Đất. Trong cuộc cạnh tranh nhằm “bay xa hơn vào vũ trụ”, dường như lợi ích kinh doanh luôn chiếm vai trò quan trọng. Chính phủ là người chi trả và duy trì các hoạt động nỗ lực chinh phục không gian.

Năm 1958, NASA được lập ra với sự hợp tác của các chuyên gia ngành hàng không, các nhà khoa học, và phi công dũng cảm, bắt đầu cuộc đua với Liên Xô. Tổ chức này đã thành công trong việc xây dựng và duy trì Trạm Không Gian Quốc Tế (ISS), một cơ sở nghiên cứu quan trọng trên quỹ đạo Trái Đất.

Chiến thắng của Mỹ trong cuộc đua không gian đã được công nhận rộng rãi, nhưng sau đó đã có những phê bình về sự lãng phí và mục đích thực sự của việc thám hiểm không gian. NASA đã cố gắng duy trì sự quan tâm với chiến dịch tuyên truyền Chiến tranh Lạnh, nhưng sự hứng thú của công chúng giảm dần.

Cuốn sách của Fernholz phản ánh sự thay đổi trong ngành hàng không vũ trụ, khi NASA phải cạnh tranh với các công ty mới như SpaceX và Blue Origin. Các nhà lập pháp cũng đang cố gắng kiềm chế cuộc đua không gian mới này.

NASA đã cố gắng thay thế tàu con thoi bằng các phương án khác nhưng không thành công. Chính phủ dần giảm ngân sách, buộc NASA phải tìm cách tư nhân hóa một số dịch vụ.

Hai 'bá chủ' trong ngành không gian, Elon Musk và Jeff Bezos, có phong cách và chiến lược hoàn toàn đối lập.

Fernholz đã mô tả sự khác biệt giữa Elon Musk và Jeff Bezos, với Musk là người nổi tiếng và dũng cảm, trong khi Bezos thì kín kẽ và cẩn trọng.

Elon Musk, nhà sáng lập và CEO của Công ty Thám hiểm Không gian, không bao giờ chấp nhận sự thất bại. Ông tạo ra SpaceX để đưa con người tới sao Hỏa.

Musk không chỉ là một doanh nhân tài ba mà còn là một nhà lãnh đạo sáng tạo. Ông luôn đặt tiêu chuẩn cao và không khoan nhượng với sự chậm trễ.

Ông Musk không chỉ nổi tiếng với thành công của mình mà còn với lòng nhân văn và sứ mệnh vĩ đại. SpaceX, Tesla và SolarCity - tất cả đều phản ánh mong muốn của ông xây dựng một tương lai tốt đẹp hơn cho nhân loại.

Musk không ngừng cống hiến cho việc phát triển công nghệ và thúc đẩy cuộc sống liên hành tinh. Đó là sứ mệnh lớn lao mà ông theo đuổi.

Dù gặp phải nhiều chỉ trích và thách thức, Musk vẫn kiên định với mục tiêu của mình: tạo ra một tương lai tươi sáng cho loài người.

Tình yêu với phiêu lưu và sứ mệnh xã hội đã thúc đẩy Elon Musk tạo ra SpaceX và những dự án khác như Tesla và SolarCity.

Jeff Bezos, nhà sáng lập của Amazon, đưa ra một mục tiêu đầy tham vọng trong việc thám hiểm không gian.

Bezos đã thành lập Blue Origin với hy vọng mở ra một tương lai mới cho loài người trên sao Hỏa.

Blue Origin được xem như một bí mật đầy hứng thú, một nơi thú vị cho những ước mơ không gian của Bezos.

Bezos tôn trọng và khâm phục NASA, nhưng đồng thời đặt ra mục tiêu cao hơn cho công ty của mình.

Sự đam mê của Bezos với khoa học và không gian đã thúc đẩy ông tạo ra những ý tưởng đột phá trong kinh doanh.

Ý tưởng của Bezos không chỉ dừng lại ở việc phát triển doanh nghiệp mà còn mở ra tương lai mới cho loài người trên các hành tinh khác.

Niềm đam mê không gian vẫn đang thúc đẩy ông Bezos.

Bezos được truyền cảm hứng từ ông ngoại của mình, Lawrence Preston Gise, người đã giúp phát triển bom khinh khí.

Bezos và Musk đều có tầm nhìn tương tự về không gian, đều muốn phát triển hệ thống tên lửa tái sử dụng.

Cả Musk và Bezos đều ghi điểm với việc phóng tên lửa trở về trái đất an toàn và tái sử dụng.

Quá trình kiểm tra trước khi phóng diễn ra suôn sẻ, không có sự cố nào xảy ra.

Tốc độ của tên lửa tăng lên rất nhanh, vượt qua các thử thách của khí quyển.

Falcon 9 tiếp tục tiến lên không ngừng.

Tại trụ sở của SpaceX ở Hawthorne, đám đông hô vang và vỗ tay. Hai tầng tách ra đúng lúc, tên lửa tầng trên tiếp tục hành trình lên quỹ đạo.

Trong khi tầng thứ hai tiến lên không gian, tầng thứ nhất quay về Trái đất. Các hệ thống vẫn hoạt động tốt, như một kỹ sư của SpaceX thông báo.

Sự thành công này đã viết nên dấu mốc lịch sử cho SpaceX và ngành công nghiệp không gian tư nhân.

Những nỗ lực phi thường của họ được ghi nhận.

Trong cuốn sách này, chương 13 về việc giảm bớt, tái sử dụng là điều làm tôi ấn tượng nhất.

Gần như mọi tên lửa được chế tạo cuối cùng đều bị loại bỏ. Tàu con thoi có điểm độc đáo ở chỗ là có khả năng tái sử dụng, nhưng lại bỏ đi các động cơ tên lửa đẩy nhiên liệu rắn và các thùng nhiên liệu lớn trong quá trình bay; các động cơ đẩy được thu thập từ dưới đáy biển, được tân trang và sử dụng lại. Tên lửa phóng vệ tinh thì chỉ được sử dụng một lần. Lý do mà mọi người vẫn tiếp tục áp dụng kiểu lãng phí này rất đơn giản: Đưa tàu lên quỹ đạo đòi hỏi sự chính xác tuyệt đối - hãy nhớ rằng 85% khối lượng của hầu hết các tàu vũ trụ là nhiên liệu. Thêm các thiết bị tái sử dụng vào tên lửa tăng thêm khối lượng và giảm đi sai số biên. Và để đưa tên lửa trở lại mặt đất an toàn, chúng ta phải khiến nó chịu được những điều kiện khắc nghiệt khi tiếp xúc lại với bầu khí quyển, có thể gây hỏng hóc nó đến mức không thể tái sử dụng. Các nhà sản xuất tên lửa thường không đầu tư để giải quyết vấn đề này vì không có đủ lần phóng để trả chi phí đầu tư. Loại bỏ các tên lửa còn rẻ hơn thay vì đầu tư vào tên lửa tái sử dụng là lựa chọn sáng suốt - trừ khi có thể phóng chúng thường xuyên hơn như trước đây.

Tuy nhiên, Musk và đồng đội lại có quan điểm khác. Với số tiền lớn đã bỏ ra, đặc biệt là cho các động cơ đắt tiền, ông không muốn nhìn thấy chúng bị loại bỏ như vậy. Điều đó đã thúc đẩy ông tìm kiếm một con đường mới, khác biệt so với những nhà sản xuất tên lửa khác. Ai cũng biết, điều này không dễ dàng nhưng cũng không phải không thể. Với Musk và Bezos, cả hai đều có cùng một tầm nhìn về việc tái sử dụng tên lửa. Tuy nhiên, hai công ty lại thể hiện một sự khác biệt rõ rệt về quy mô.

Shepard chắc chắn là một tuyệt phẩm chế tạo, nhưng nó chỉ mạnh mẽ như Falcon 1 bảy năm trước và không có tầng thứ hai để tăng tốc cho vệ tinh đến vận tốc quỹ đạo. New Shepard đạt được tốc độ gấp ba lần tốc độ âm thanh khi bay; Falcon 9 bay nhanh hơn 6 lần so với tốc độ âm thanh. “Sự thực sự của du hành không gian là khi chúng ta cần một tên lửa đưa chúng ta trở lại trái đất” sử gia không gian David Woods nói trong một cuộc phỏng vấn. Con tàu của Blue Origin không phải chịu đựng các lực lớn như con tàu lớn của SpaceX khi bay qua bầu khí quyển với áp suất hàng triệu cân ở phía sau, điều này là một thành công nhỏ hơn. Có lẽ vì vậy mà Bezos nói đội của ông sẽ áp dụng những bài học từ New Shepard.

Cả hai đều nỗ lực để chế tạo ra mẫu tên lửa tối ưu nhất. Nhưng mục tiêu của họ lại khác nhau. Trong khi SpaceX muốn tìm ra một nơi sinh sống mới cho loài người thì công ty của Bezos muốn tạo ra trải nghiệm du hành vũ trụ. Chính điều này làm nên sự khác biệt về quy mô giữa Falcon 9 và New Shepard.

Công ty của Bezos không nhắm đến các thị trường không gian hiện có như SpaceX làm với việc phóng vệ tinh. Nhờ vào vốn kếch xù của người sáng lập, Blue có thể tạo ra một thị trường mới cho du lịch vũ trụ chưa từng có trước đây.

Bạn đã sẵn sàng bước vào hành trình tìm hiểu về du lịch không gian?

Có lẽ bạn chưa biết rằng Musk và Bezos không phải là những tỷ phú duy nhất đang cố gắng để thu hút sự chú ý, chiếm lĩnh vị trí trong ngành công nghiệp vũ trụ này. Dường như bất kỳ ai đã thành công trong lĩnh vực công nghệ tiêu dùng đều đang đầu tư một chút tiền và thời gian vào việc khám phá không gian. Điều này cho thấy, cuộc đua chinh phục không gian đã không còn là cuộc đua giữa các quốc gia nữa. Bây giờ, đó là cuộc đua giữa các công ty tư nhân, giữa những con quỷ tỷ đô và cuộc đua giữa những ông trùm giàu có.

Trong cuốn sách này, ngoài hai nhân vật chính là Elon Musk và Jeff Bezos, còn có nhiều nhân vật phụ thú vị khác được tác giả đề cập như doanh nhân tài ba người Anh, Richard Branson, người đã sáng lập Virgin Galactic vào năm 2004 với SpaceShipOne và SpaceShipTwo.

Branson và Tập đoàn Virgin của ông là một câu chuyện nổi bật về nghệ thuật quảng cáo. Sau khi thành lập một tạp chí âm nhạc khi còn trẻ, ông đã xây dựng doanh nghiệp bằng cách bán nhạc trong những năm 1970 - 1980 với thương hiệu Virgin, cạnh tranh với các nhà phân phối lớn và tạo ra một đế chế bán lẻ.

Branson đã sở hữu một chiếc máy bay và cho rằng mình hiểu biết đủ về ngành hàng không, vì vậy ông đã thành lập liên doanh với Scaled Composites của Rutan, gọi là Công ty Con tàu (TSC). TSC sẽ phát triển một phiên bản con tàu lớn hơn và hoàn thiện hơn cho các chuyến bay thường xuyên. Ông đặt tên cho nó là Virgin Galactic. Ông dự định vận hành nó hàng ngày, cho mỗi chuyến bay bảy hành khách lên không gian, trải qua vài phút không trọng lực và thưởng thức cảnh tượng tuyệt vời trước khi trở về.

Không phải là người để lỡ bất kỳ cơ hội nào, Branson bắt đầu quảng bá Virgin Galactic. Ông bán vé lên không gian với giá 250.000 đô la mỗi chỗ, mua cho bản thân và gia đình, sau đó thuê các nhân vật nổi tiếng như Tom Hanks, Angelina Jolie và Stephen Hawking để quảng cáo.

Ngoài Branson, còn có nhân vật nổi tiếng với tầm nhìn xa về Internet qua vệ tinh, Greg Wyler, người sáng lập O3b Networks vào năm 2007 và OneWeb vào năm 2012 với sứ mệnh “mang Internet đến với mọi người”. Cuốn sách cũng kể về những câu chuyện thú vị về Jim Cantrell, James French, John Garvey, James Maser, George Sowers và Tomas Svitek. Đó đều là những cá nhân mang lại góc nhìn, hiểu biết quý báu về công việc của các kỹ sư hàng không vũ trụ và cách mạng của doanh nghiệp tư nhân.

Khi đọc cuốn sách này, bạn sẽ được chứng kiến những cuộc thử nghiệm tên lửa mạo hiểm, căng thẳng nhưng không kém phần thú vị của động cơ tên lửa hai tầng với tầng một đáp thẳng đứng, được thu hồi để tái sử dụng nhằm tiết kiệm chi phí.

Đối với hầu hết các tên lửa, sau khi tách rời, tầng thứ nhất to lớn đó đã không còn cần thiết nữa. Tại Mũi Canaveral, nó rơi xuống biển. Khi Trung Quốc phóng tên lửa, tầng thứ nhất đôi khi rơi vào các thôn xóm và dân chúng thậm chí còn ra ngoài chụp hình bên cạnh các ống nhôm lớn nằm chắn ngang đường.

Các tên lửa của SpaceX lại khác biệt hoàn toàn. Khi rơi xuống, các động cơ thứ nhất lại hoạt động trở lại: bốn cánh kim loại được đục lỗ gắn quanh thân xòe ra. Và “cây bút chì nhôm” cao 14 tầng nhà không rơi nữa; nó bay, các động cơ hướng xuống đất làm chậm lại tốc độ rơi của nó. Khi còn cách mặt đất vài trăm thước, bốn càng đáp lớn mở ra giống như trong phim khoa học viễn tưởng những năm 1950.

Câu chuyện về thảm họa của tàu con thoi Challenger

Thành công và thất bại, hai mặt của đồng tiền mà luôn đi cùng nhau. Bên cạnh những cuộc phóng tên lửa căng thẳng và kịch tính là những cuộc thử nghiệm tên lửa thất bại. Chúng nổ tung lúc phóng hoặc đáp xuống không đúng cách. Trong số những lần thất bại đó, không thể không nhắc đến thảm họa của tàu con thoi Challenger vào năm 1986.

Từ những ngày đầu của chương trình tàu vũ trụ, vào những năm 1970, chính phủ đã hướng đến việc xây dựng một trạm không gian đa năng. Tàu con thoi với khả năng chở hàng khối lượng lớn, vận chuyển phi hành gia và khả năng xoay trở linh hoạt của nó có thể sẽ là mũi nhọn cho chương trình không gian của Mỹ.

Chuyến bay của tàu con thoi Challenger được dự tính như một cơ hội quan trọng để Mỹ cho thấy không chỉ có các phi công thử nghiệm và nhà vật lý thiên văn mà cả những người dân thông thường cũng có cơ hội bay lên không gian. Họ đã tổ chức tìm kiếm khắp cả nước Mỹ để tìm một giáo viên tham gia vào nhiệm vụ và đã chọn Christa McAuliffe, một giáo viên nghiên cứu xã hội ở New Hampshire từ hàng ngàn ứng viên. Cô đã được huấn luyện trong một năm trước khi cất cánh.

Sau khi đọc về sự cố thảm họa của tàu con thoi Challenger, tôi cảm thấy cảm xúc trong tâm hồn dâng trào. Trước đây, tôi đã hiểu về rủi ro và nguy hiểm trong ngành hàng không vũ trụ qua những bộ phim khoa học viễn tưởng. Nhưng qua lời kể của Tim Fernholz, tôi mới thấu hiểu được sâu sắc hơn về những nguy hiểm đó. Tàu con thoi đã nổ tung trước mắt những người dân đang vui mừng khi thấy con tàu được phóng lên, và nó cũng nổ tung trước ánh mắt đầy hy vọng và giấc mơ của những đứa trẻ. Chúng ta có thể tưởng tượng được những gương mặt vui vẻ đột nhiên đông lại, chỉ còn những giọt nước mắt lăn dài trên khuôn mặt. Thảm họa của tàu con thoi Challenger chỉ là một trong số nhiều thảm họa hàng không vũ trụ khác. Để thực hiện giấc mơ và tham vọng của loài người, để bảo vệ con người trước sự biến đổi của thời gian, cần phải có những con người tài năng, dũng cảm và hy sinh như vậy.

Đọc cuốn sách Những Tỷ Phú Tên Lửa, tôi đã hình dung ra một tương lai khi con người sẽ thường xuyên du lịch vào không gian giống như việc đi du lịch xung quanh thế giới. Thậm chí còn xa hơn, khi con người chúng ta định cư trên sao Hỏa, và nhìn về Trái Đất từ xa như một kỷ niệm xa xôi. Điều này có thể là hoàn toàn khả thi với sự phát triển của ngành công nghiệp vũ trụ hiện nay. Nhưng nếu vậy, những khẩu hiệu như “Không có hành tinh B” trong phong trào bảo vệ môi trường liệu có còn ý nghĩa không? Tại sao chúng ta phải di dời lên sao Hỏa khi chúng ta đang cố gắng bảo vệ Trái Đất? Nếu việc di dời cuộc sống lên sao Hỏa là khả thi, liệu việc tái tạo Trái Đất đang ngày một yếu đi có ý nghĩa không? Câu trả lời có trong cuốn sách Những Tỷ Phú Tên Lửa của Tim Fernholz.

Kết

Cuốn sách này thật sự là một chân trời mới đầy thú vị đối với tôi. Để tiếp cận một cuốn sách nói về một lĩnh vực mới chưa bao giờ dễ dàng. Nếu bạn yêu thích và muốn hiểu về ngành hàng không vũ trụ, cuốn sách này chắc chắn là một lựa chọn tuyệt vời để thêm vào tủ sách của bạn. Và nếu bạn chưa có ý tưởng gì về không gian hoặc hàng không vũ trụ, giống như tôi, cuốn sách này sẽ mở ra cho bạn một bầu trời tri thức mới. Bạn có thể biết thêm về cách suy nghĩ độc đáo của những người nằm trong top 10 người giàu nhất thế giới, hoặc đơn giản là biết ai là người đã tạo ra tên lửa tái sử dụng, những người đã viết nên lịch sử và tái tạo nền kinh tế vũ trụ. Những Tỷ Phú Tên Lửa thực sự là một cuốn sách đáng đọc. Với phong cách viết sắc sảo của mình, bạn sẽ bị cuốn sách thu hút từ đầu đến cuối.

Đánh giá chi tiết bởi: Đặng Trà My - MyBook

Ảnh: Thanh Thảo