Buzz
“Thì ta
Là một chú ruồi hạnh phúc
Dù sống
Hay chết.”
“Vẫn là ta
Chú ruồi sung sướng
Sống đáng sống
Chết không e dè.”
Có lẽ, từ lâu, con người thường coi loài ruồi như một sinh vật xấu xa, tầm thường và đáng ghê tởm. Cuộc đời của ruồi trong mắt con người chỉ là một chuỗi ngày bẩn thỉu, lan truyền bệnh tật và thường bị lánh xa. Nhưng, liệu bạn đã từng nhận ra rằng, trong xã hội của những con người 'cao quý' ấy, vẫn có những số phận bất hạnh không kém phần thảm thương như kiếp của một con ruồi? Có thể bạn sẽ cảm thấy kỳ lạ khi nghe một ai đó tự so sánh bản thân với loài côn trùng dơ dáy đó, nhưng nếu đúng vậy, hãy để chúng ta cùng cười. Vì không chỉ một mà có hai con người, những người có thể bình thường nhưng lại chứng minh được sự đặc biệt của bản thân, tự xưng là Ruồi, một con Ruồi trâu. Nếu bạn vẫn còn hoài nghi về hình ảnh đó, thì cuốn sách Ruồi Trâu của nữ văn sĩ Ethel Lilian Voynich sẽ là một lựa chọn tuyệt vời, một cơn ác mộng khiến bạn phải thức tỉnh.”
Felice Rivarez, biệt danh Ruồi trâu, được biết đến là một nhà báo kỳ cựu, với vẻ ngoài độc đáo và một tâm hồn sâu sắc.
Ruồi trâu không chỉ là một cá nhân đặc biệt, mà còn là nguồn cảm hứng cho nhiều người trong cuộc cách mạng chính trị.
Sự xuất hiện của Felice Rivarez đã làm dậy sóng không khí trong căn phòng tĩnh lặng, với một tâm hồn đầy ắp những câu chuyện hấp dẫn.
Ruồi trâu được xem là ngọn lửa đốt cháy những ý nghĩa mới mẻ, đem lại sự sống và năng lượng cho cả một cộng đồng.
Thành phố này đang lơ đãng trong giấc mơ của nó, và cần một người như Ruồi trâu để đánh thức nó khỏi giấc ngủ say.
Trong quá khứ, nhà triết học cổ điển của Hy Lạp Socrates đã tự gọi mình là 'ruồi trâu' và luôn sử dụng châm biếm như một vũ khí để bảo vệ chân lý và chính trị. Đối với Rivarez, số phận của anh cũng trở thành một lặp lại của hướng đi tương tự, nhưng tất nhiên, chúng ta sẽ không đi vào chi tiết vấn đề đó trong bài viết này. Bởi vì, bạn chỉ có thể thực sự hiểu được qua từng câu chữ của Ruồi trâu.
Một ngày nọ, thế giới… sụp đổ
Tác phẩm mở đầu với hình ảnh của Arthur, ngồi trong thư viện của chủng viện thần học cùng với Kinh sĩ Montanelli, cha Giám đốc của chủng viện. Arthur được miêu tả là một chàng trai trẻ hiền lành và thánh thiện, sinh trưởng trong một gia đình tư sản ở Anh. Cuộc đời của anh dường như đầy đủ và hạnh phúc cho đến khi anh biết đến phong trào Nước Ý trẻ.
Cuộc đời của Arthur đột ngột thay đổi khi anh tham gia vào phong trào Nước Ý trẻ, gây căng thẳng trong mối quan hệ với cha đạo của mình.
Sự chia ly của Arthur bắt đầu khi anh bị bắt giữ bởi quân đội đế quốc, khiến cho mọi thứ bị phơi bày. Gia đình và người thân của Arthur từ bỏ anh, khiến cho anh cảm thấy cô đơn và phản bội.
Cuộc cười điên dại của Arthur dừng lại khi anh vụt lấy chiếc búa trên bàn và lao tới tượng Thánh giá.
Tiếng vỡ vụn sau đó đánh thức Arthur, khiến anh nhận ra mình đang đứng trước một tượng vỡ tan, tay vẫn còn nắm búa, và các mảnh vụn lan tỏa xung quanh.
Có lẽ không còn từ nào có thể diễn tả cảm xúc của Arthur lúc này. Anh phải chịu sự phản bội và đau đớn từ những người xung quanh, nhưng giờ đây anh quyết định đứng lên và bắt đầu lại từ đầu.
Cuộc hành động điên rồ, khiến Arthur suýt tự tử và phá hủy tượng Thánh, chắc chắn đã làm thay đổi cả cuộc đời anh. Sự kiện này đánh dấu một điểm dừng cho Arthur sau nhiều năm sống trong sự phản bội và tuyệt vọng.
Hành động hoảng loạn của Arthur, khi anh phá hủy tượng Thánh và gọi người mình từng yêu thương là 'lão cố đạo ăn gian nói dối', thực sự là một biểu hiện của sự phản bội và tuyệt vọng của anh. Điều này đánh dấu một kết thúc cho cuộc đời của Arthur sau nhiều năm sống trong sự thất vọng.
Tôi đã tin ông như đã tin Chúa Trời. Nhưng Chúa Trời chỉ là vật bằng đất, tôi có thể dùng búa đập tan, còn ông thì ông đã lừa tôi bằng lời nói dối.
Niềm tin đã mất, thế giới sụp đổ, và đây là lời chia tay cuối cùng với Arthur của ngày hôm qua…
13 năm sau
13 năm không phải là một khoảng thời gian ngắn. Một đứa trẻ mới sinh, 13 năm sau sẽ trở thành một người lớn. Một học sinh tiểu học, sau 13 năm sẽ trở thành một người trưởng thành. Và một người trưởng thành, sau 13 năm có thể đã trải qua nhiều thay đổi đáng kể trong cuộc sống, như xây dựng sự nghiệp hoặc lập gia đình. 13 năm là đủ để thời gian, xã hội và con người thay đổi.
Nếu nhìn vào hai phần của câu chuyện, ta thấy sự đối lập giữa chàng thanh niên trẻ Arthur, người từ bỏ tất cả, và Rivarez, còn được biết đến với biệt danh Ruồi trâu. Hai người này, mặc dù đều có lý tưởng sống vì đất nước và cách mạng, nhưng lại khác biệt hoàn toàn về tính cách và phong cách sống.
Cho đến cuối câu chuyện, tác giả Ethel Lilian Voynich vẫn không tiết lộ danh tính thật sự của Ruồi trâu, nhưng điều này cũng không quan trọng vì qua hành động và lời kể của Rivarez, độc giả có thể suy đoán được thân phận thực sự của anh.
Nước Ý trẻ - ý tưởng sống và tinh thần cách mạng
Với bối cảnh là thời kỳ chiến tranh và đặc biệt là phong trào cách mạng Nước Ý trẻ, Ruồi trâu có thể được xem như một cuốn hồi ký của các nhà hoạt động trong cuộc chiến. Vì vậy, nhiều người coi Ruồi trâu như một biểu tượng vĩ đại và một nguồn cảm hứng cho những người hy sinh vì lý tưởng, cách mạng và đất nước.
Tại Việt Nam, liệt sĩ Đặng Thùy Trâm đã đề cập đến Ruồi trâu và Gemma trong nhật ký của mình.
Trong tác phẩm Thép đã tôi thế đấy, nhân vật chính Pavel đã đọc cuốn Ruồi trâu cho tất cả đồng đội của mình và chia sẻ tình cảm ngưỡng mộ với Ruồi trâu, một người sống vì lý tưởng cách mạng.
'Câu chuyện đau lòng thật. Không ai có thể tưởng tượng được sự dũng cảm của những con người như thế này. Một người không thể chịu đựng nỗi đau đến thế. Nhưng khi họ chiến đấu vì lý tưởng, họ chắc chắn sẽ giữ vững được tinh thần đó.'
Ở Ruồi trâu, ta thấy những chiến sĩ cách mạng sống hết mình vì lý tưởng, thậm chí còn trải nghiệm và hiểu sâu hơn về cách họ hoạt động. Từ những dấu hiệu, những cuộc họp bí mật cho đến việc vận chuyển vũ khí,... tất cả đều được Ethel Lilian Voynich mô tả rất chi tiết thông qua bút pháp của bà.
Cũng ở Ruồi trâu, chúng ta thấy những cuộc truy lùng, chứng kiến cách mà những nhà hoạt động cách mạng 'đấu tranh' chính trị bằng lời nói.
Nhìn chung, với Ruồi trâu, ta có cảm giác sống trong chiến tranh, trở thành những chiến sĩ cách mạng và hiểu sâu sắc nhất những đau khổ của cuộc chiến, bất kể ta đang sống trong thời bình hay không.
Padre, ông Chúa này của cha chỉ là kẻ lừa đảo
Dù không gian chung của Ruồi trâu đều bao phủ bởi bóng tối của chiến tranh và cách mạng, nhưng câu chuyện này không dừng lại ở đó. Bên cạnh những chiến sĩ cách mạng kiên cường, còn có những cuốn sách khiến bạn chìm đắm trong đau đớn và tột cùng của tâm hồn...
... Ôi, những người thánh nhân yếu đuối này! Họ luôn sống trong sự ăn năn để tồn tại. Nhưng không phải ai cũng qua đời, chỉ có con trai của họ. Cha đã nói rằng cha yêu con, nhưng tình yêu ấy, con phải trả giá rất đắt! Cha nghĩ rằng chỉ cần vài lời ngọt ngào, con sẽ quên mọi thứ để trở thành thằng bé Arthur ngày xưa sao? Trở lại làm con người, làm công việc nhỏ nhoi và tồi tệ nhất, chứ không phải là thằng con trai hèn mọn được ưu ái hơn cả gia súc. Thật là một cuộc sống bất hạnh, phải làm nô lệ cho người khác và bị khinh miệt, cảm thấy thấp kém dưới chân của những kẻ khác.
Những lời của Ruồi trâu là sự thúc giục về những năm tháng đầy sóng gió của cuộc sống. Đói khát, tổn thương, đau khổ... Tất cả những gì anh chịu đựng. Có lẽ chỉ cần những dòng này để bạn hiểu được cảm giác của anh. Anh đã nhiều lần nghĩ rằng mình đã chết, nhưng cuối cùng vẫn sống, vì Ruồi trâu quyết sống vì lý tưởng và quyết định trả thù, không phải trả thù kẻ sát nhân hay báo thù ai đó, mà là để khiến người cha đã từng coi là tất cả phải trả giá và 'ông Chúa' phải nhận lại sự công bằng.
Oh, tất cả những lời đó giờ đã làm gì được! Cha đưa ra tất cả những gì đã làm cho con, nhưng giờ đây... cha lại nói yêu con! Cha yêu con đến đâu? Đủ để từ bỏ cả ông Chúa của cha không? Ông ta đã làm gì cho cha, ông Giêsu vĩnh cửu đó? Ông đã chịu đựng gì cho cha mà cha lại yêu thương ông hơn cả con? Có phải vì ông bị đóng đinh vào hai bàn tay nên cha yêu quý ông không? Nhìn vào hai bàn tay của con đây!
Về mặt tôn giáo, Ruồi trâu đưa ra cái nhìn mới về những thứ được gọi là Thánh hay Chúa, khiến người đọc phải suy nghĩ về giá trị và đức tin vào Chúa. Arthur từ một tín đồ trung thành đã bỏ bê niềm tin và sống không hy vọng vào Chúa. Với anh, Chúa trở nên vô nghĩa với những nỗi đau mà anh phải chịu. Anh mất niềm tin vì những sự kiện trong Kinh thánh và cả những khổ đau mà Chúa đã chịu đựng. Anh phải vượt qua mọi thử thách một mình, không có sự phục sinh hay sự an ủi nào.
Padre, ông Chúa kia chỉ là kẻ lừa đảo. Những vết thương của Người chỉ là sự giả dối. Nỗi đau của Người chỉ là trò chơi! Chỉ có con mới xứng đáng nhận lòng yêu thương của cha! Cha đã đẩy con vào tất cả cảnh đau đớn, nhưng liệu cha có biết con đã trải qua bao nhiêu khó khăn không? Dù vậy, con vẫn sống sót và kiểm soát linh hồn mình với sự nhẫn nại, vì con quyết trở về để đấu tranh với ông Chúa kia của cha. Con đã giữ vững mục tiêu đó như một tấm lá chắn bảo vệ trái tim con, tấm lá chắn đã cứu con khỏi điên cuồng và từ cái chết lần thứ hai. Nhưng bây giờ, khi con trở lại, con thấy ông ta vẫn chiếm giữ vị trí của con, - một kẻ giả vờ là nạn nhân, chỉ bị đóng đinh trên cây thập tự đích xác với sáu tiếng, rồi lại sống lại từ cõi chết! Cha, con đã chịu đau đớn trên cây thập tự năm năm liền, và con cũng sống lại từ cõi chết. Giờ đây, cha sẽ đối xử với con như thế nào?
Những lời này, đau lòng thật! Đã khiến nhiều người rơi nước mắt. Sống với đức tin không sai, nhưng phụ thuộc mù quáng vào một 'sức mạnh vô hình' có thể phá hủy cuộc sống và tính cách của con người, giống như cách thế giới tươi đẹp của Arthur sụp đổ. Đừng để niềm tin chỉ ở trong trái tim nồng nhiệt, vì đôi khi, nó cần được cân nhắc kỹ lưỡng bởi một tâm trí lạnh lùng.
Cha yêu ai hơn, con hay cái kia?
Có chiến tranh, chính trị và tôn giáo, nhưng trong Ruồi trâu, Ethel Lilian Voynich tạo ra sự đồng cảm với những khoảnh khắc đầy xót xa của tình cha con, đặc biệt là tình thương.
Arthur, sau bao năm gian khó, vẫn sống sót, nhưng tình thương vẫn khiến anh yếu lòng. Có lẽ, không có vết thương nào về thân thể có thể so sánh được với tổn thương tinh thần, khi cha dành trọn trái tim cho một thứ khác.
Con không đòi hỏi gì. Ai buộc cha phải yêu? Cha có quyền lựa chọn ai là người cha yêu hơn giữa con và người khác. Nếu cha yêu người đó nhất, cha hãy chọn người đó.
Một đứa trẻ có thể than khóc vì cha mẹ thương em hơn, nhưng khi họ dành tình thương cho một điều vô hình và có thể vô nghĩa, thì câu chuyện có thể sẽ khác đi. Đau đớn nhất là khi phải chọn giữa 'con hay cái kia', khi hai bên dường như đối lập và phải đưa ra quyết định quan trọng, thì 'cái kia' thường thắng.
Thay lời kết
Ruồi trâu kết thúc bằng lá thư cuối cùng mà Rivarez gửi cho người con gái từ thuở nhỏ. Loại bỏ sự đau khổ của chiến tranh, sự khắc nghiệt của chính trị và tôn giáo, Ruồi trâu mang trong mình một câu chuyện tình đẹp. Dữ dội nhưng dịu dàng, cuốn sách này làm cho độc giả trải qua mọi cảm xúc, cảm nhận được đắng cay, ngọt ngào của cuộc sống. Dù thế giới thay đổi, cuộc sống luân phiên, và con người quên giá trị thực sự của sự sống, Ruồi trâu sẽ mãi sống trong trái tim đọc giả. Bóng dáng của người 'bước ra khỏi thế giới với tâm hồn thanh thản, giống như một đứa trẻ vui vẻ trở về nhà sau một ngày học hành' sẽ luôn sáng ngời, như ánh sáng cuối đường hầm...
“Vậy thì tôi
Một con ruồi vui vẻ
Cho dù tôi sống
Hay tôi chết.
“Dù ta sống
Hay ta khuất.
Sống đáng giá
Chết không hối hận.
Tác giả: Annie - Sách của tôi
