Buzz
Vừa hài hước vừa sâu lắng và đầy xúc động, Sát Thủ Chim Cò là một tác phẩm kinh điển sẽ luôn gợi nhắc nhiều điều với thế hệ sau và xứng đáng được đọc vài lần.
__Alix Wilber__
Ở Maycomb, “một thị trấn cổ kính nhưng buồn chán”, những câu chuyện kỳ lạ và đáng nhớ đã diễn ra với cô bé sành điệu và tò mò Jean Louise Finch, được gọi là Scout. Câu chuyện được kể lại với lối viết hóm hỉnh và từ góc nhìn của một cô bé sáu tuổi đã giúp cuốn sách Sát Thủ Chim Cò của nhà văn Harper Lee nói về những vấn đề phức tạp của người lớn và xã hội bằng cách đặt chúng trong góc nhìn ngây thơ, trong sáng của một đứa trẻ. Đây là một tác phẩm kinh điển của Harper Lee, nằm trong bối cảnh của Alabama, một tiểu bang miền Nam của Mỹ trong những năm mà nạn phân biệt chủng tộc còn rất nặng nề. Tác phẩm được xuất bản vào năm 1960 và ngay lập tức trở thành một best seller, bán được hơn 30 triệu bản, đem lại cho tác giả Huân chương Tự Do do chính Tổng thống Mỹ trao tặng, được sử dụng trong các hệ thống giáo dục tại Mỹ và vẫn còn sức hút cho đến ngày nay. Cuốn sách đã được chuyển thể thành một bộ phim cùng tên và được phát hành vào năm 1962.
Phần đầu của cuốn sách tập trung vào cuộc sống hàng ngày và thế giới tâm hồn của cô bé Scout với nhiều sự kiện, biến cố giúp người đọc dần dần hiểu được bối cảnh xã hội. Lối kể của Harper Lee được đánh giá là “tài năng tự nhiên”, một nhà nghiên cứu đã viết: 'Harper Lee có một tài năng kể chuyện tuyệt vời. Nghệ thuật của bà làm cho thị giác hiện lên, với các hình ảnh sinh động và tinh tế, chúng ta thấy một cảnh này chuyển sang cảnh khác mà không có sự gián đoạn'. Chỉ bằng cách kể về những trò chơi trẻ con, trường học, gia đình và cư dân trong thị trấn của cô bé Scout, Harper Lee đã làm nổi bật những đặc điểm của xã hội và con người thời đó đồng thời thể hiện rõ tính cách của các nhân vật: ông bố Atticus đại diện cho nhân quyền và sự công bằng, một tia sáng giữa bầu không khí u tối của thời đại, người anh trai Jem với những mâu thuẫn về thế giới và quan điểm sống khi mới lớn, người hàng xóm Radley sống như một bóng ma đáng sợ,… Điểm cao trào của cuốn sách chính là quá trình xét xử vụ án của Tom Robinson, một người da đen bị buộc tội hiếp dâm một cô gái da trắng, do chính bố Atticus là một luật sư da trắng bảo vệ, làm dấy lên sự kinh ngạc và sự sốc cho thị trấn Maycomb, kéo theo những mâu thuẫn trong xã hội và tâm trạng của nhân vật lên cao trào.
Không có gì đáng ngạc nhiên khi nói về chủ đề chính của tác phẩm là nạn phân biệt chủng tộc, nhưng một cách cụ thể hơn, chúng ta có thể thấy trong cuốn sách Sát Thủ Chim Cò còn chứa đựng thông điệp về lương tri, những định kiến, sự phân biệt giai cấp, giáo dục và phân biệt giới tính,… Có lẽ chính vì vậy mà dù là 60 năm trước hay hiện tại và thậm chí là trong tương lai, Sát Thủ Chim Cò vẫn mang trong mình những giá trị nhân văn to lớn, một tiếng nói đầy xúc động nhưng tràn đầy hy vọng về một thế giới tốt đẹp hơn cho tất cả mọi người.
Phân Biệt Chủng Tộc – Sự Bất Công và Những Tia Ánh Sáng
Trong thời kỳ mà người da đen vẫn bị xem như là dưới cấp, việc một luật sư da trắng mạnh mẽ bảo vệ một người da đen đã gây chấn động cho toàn bộ thị trấn Maycomb. Những biểu ngữ châm biếm như 'người yêu người da màu', những lời đe dọa nguy hiểm là những gì bố Atticus nhận được khi làm luật sư dũng cảm này. Tình trạng phân biệt chủng tộc được thể hiện mạnh mẽ và rõ ràng trong cuốn sách này, khi sự bất công vô lý hiện lên một cách gián tiếp qua những câu chuyện hồn nhiên của một cô bé.
Dường như đó là cuộc chiến một mình. Bố Atticus đứng trước tòa án, những lời nói điềm tĩnh nhưng sắc sảo vang lên cùng những giọt mồ hôi rơi trước mắt những người dân đông đảo của thị trấn Maycomb. Họ đứng đó, cả người da trắng và người da đen, và tất cả đều biết rằng họ đứng ở các vị trí phân biệt rõ ràng dựa trên màu da. Cuộc đấu tranh cho nhân quyền của người da màu dường như không có hy vọng, không chỉ trong tòa án lạnh lẽo này mà còn trong lòng của con người. Dường như không có cơ hội cho Tom, cho bố Atticus, cho Scout và Jem, hai đứa trẻ luôn ủng hộ bố mình, cho người da màu và người da trắng muốn công bằng cho tất cả mọi người.
Nhưng Scout đã cho chúng ta biết cuộc chiến của bố Atticus không hề vô nghĩa, bởi vì một người hàng xóm đã nói với cô bé '...chúng ta đã đi được một bước… chỉ một bước ngắn, nhưng đó là một bước', bởi vì cô đã kiên nhẫn lắng nghe một ông lão kể chuyện để hiểu rằng có một nỗi đau như thế này tồn tại trên thế giới:
Khóc về sự bất hạnh đơn giản do một người gây ra cho người khác… mà không suy nghĩ. Khóc về sự bất hạnh do người da trắng gây ra cho người da màu, mà không dừng lại để nghĩ rằng người da màu cũng là con người.
Ngay cả trong thời đại hiện nay, liệu chúng ta có những người cống hiến và đấu tranh cho một thế giới công bằng hơn cho tất cả không? Dù là trong lĩnh vực nào, môi trường, giáo dục, chiến tranh, nghèo đói, nhân quyền, bình đẳng, liệu bạn đã bao giờ tự hỏi những hành động nhỏ bé trong một bối cảnh rộng lớn có thể thay đổi được điều gì chưa?
Những người có mặt trong phiên tòa đó và chứng kiến tất cả sẽ không thể giống những người chưa từng ở đó. Thị trấn Maycomb nơi một người dũng cảm đứng lên chống lại sự phân biệt chủng tộc không thể trở lại như trước. Mọi thứ xuất hiện sẽ làm thay đổi mọi người, mọi vật như khi chưa từng có. Giống như phiên tòa mà bố Atticus đã dốc hết sức mình để đấu tranh có lẽ chẳng là gì so với một xã hội với định kiến vững chắc, nhưng vẫn là một bước đi dũng cảm hướng tới cái đích cuối cùng.
Những bài học về lương tri
Không chỉ là tiếng nói của nhân quyền, bố Atticus luôn dạy các con bài học về lương tri và lòng dũng cảm. Những bài học nhẹ nhàng nhưng đầy ý nghĩa của bố từ từ định hướng các con đi theo đúng đắn, điều tốt đẹp. Khi Scout nhận ra mọi người xung quanh nghĩ bố mình đã sai khi bảo vệ một người da màu, ông vẫn bình tĩnh nói với cô bé:
Họ có quyền nghĩ như vậy và họ có quyền nhận được sự tôn trọng cho ý kiến của họ, nhưng trước khi sống với người khác, bố phải sống với chính mình. Có một điều không tuân thủ nguyên tắc đa số, đó là lương tâm của con người.
Cách ông định nghĩa về lòng can đảm cũng rất khác biệt. Khi Jem tức giận và phá vườn hoa của bà lão Dubose vì bà gọi bố cậu là “kẻ yêu bọn mọi đen”, ông đã bắt cậu phải xin lỗi, kể về cuộc sống của bà và khen ngợi bà là một người can đảm. Điều đó không chỉ giúp Jem thấy rằng việc bà lão xúc phạm bố cậu không đáng tức giận như thế, mà còn khiến cậu bé học cách nhìn nhận một con người toàn diện và vị tha:
Bố muốn con thấy một điều gì đó từ bà. Bố muốn con nhận ra lòng can đảm thực sự là gì, thay vì nghĩ rằng can đảm là người đàn ông cầm khẩu súng. Khi con biết mình sẽ thất bại từ trước khi bắt đầu nhưng vẫn bắt đầu và theo đuổi tới cùng dù có chuyện gì xảy ra.
Jem và Scout vẫn bị ảnh hưởng bởi những định kiến mà người lớn liên tục in sâu vào tâm trí và truyền đạt cho họ. Tuy nhiên, qua những biến cố, họ dần nhận ra sự phân biệt giữa cái tốt và cái xấu, giúp họ trưởng thành hơn.
Có thể nói, Jem và Scout đã tiếp thu những bài học mà bố Atticus truyền đạt thành công: “Con không bao giờ thực sự hiểu một người cho đến khi con xem xét mọi việc từ góc nhìn của người đó…” “Bà già xấu xa” Dubose, người luôn mắng chửi trẻ con, thực ra cũng là một người can đảm. Người hàng xóm Boo Radley, người trẻ con sợ hãi, thực ra lại rất nhân từ và là một con người lương thiện bị xã hội đẩy vào bóng tối.
Với giọng kể của một cô bé đang trưởng thành và thích quan sát mọi thứ xung quanh, tác giả đề cập đến nhiều vấn đề xã hội được cho là đúng đắn, đặt bên cạnh sự tò mò ngây thơ của cô bé. Mỗi khi Scout đặt ra câu hỏi tại sao về những điều người lớn nói, người đọc cũng phải tự đặt lại nghi vấn cho chính mình, cho những định kiến đã được gieo vào suy nghĩ của chúng ta.
Cuốn sách làm nổi bật quan điểm rằng những định kiến luôn che lấp tầm nhìn và suy nghĩ của con người, khiến chúng ta dễ dàng rơi vào lưới lời đồn, phán xét về những điều mà chúng ta không hiểu rõ. Chỉ khi vượt qua chúng, chúng ta mới có thể nhận ra rằng thực tế khác hoàn toàn so với những gì định kiến đã tạo ra và đánh giá một con người một cách toàn diện và công bằng.
Giết con chim nhại
Chim nhại, một loài chim chỉ biết hót bằng trái tim của nó, nên việc giết chúng là một tội lỗi. Hành động này tượng trưng cho sự hủy hoại của những con người ngây thơ, lương thiện nhưng bị cuốn vào vòng xoáy của xã hội, như Tom Robinson, như Boo Radley và có thể là Jem nếu không được chuẩn bị sẵn sàng để đương đầu với cái ác.
Hành động giết con chim nhại làm người đọc suy nghĩ sâu sắc, bị ám ảnh bởi việc vẽ ra một bức tranh xã hội sống động, nơi cái xấu và cái tốt tồn tại cùng nhau, đôi khi cái ác đánh bại cái thiện, đôi khi cái đẹp bị che đậy dưới lớp vỏ xấu xí và một cái kết đau lòng, đầy xót xa. Tác phẩm không chỉ lên án bất công trong xã hội mà còn nêu bật hy vọng về những điều tốt đẹp nếu mỗi người cống hiến vào cuộc chiến chống lại định kiến, bất bình và bảo vệ quyền bình đẳng cho tất cả.
Tác Giả: Khánh Huyền - MyBook
