Buzz
Thế giới đang đối diện với khủng hoảng giao tiếp, khi trẻ em dành quá nhiều thời gian cho thiết bị điện tử và mất khả năng truyền đạt nhu cầu bằng lời nói. Phụ huynh đối mặt với nhiều thách thức trong việc làm cha mẹ. Cuốn sách 'Sửa Lỗi' Giao Tiếp Cha Mẹ Với Con chia sẻ kiến thức và hướng dẫn về giao tiếp, trò chuyện, ứng xử với con thông qua lời nói trong đời sống hằng ngày và các tình huống cụ thể.
Chương 1: Hiểu Đúng Về Con
Khi nói về giao tiếp hiệu quả, không thể không nhắc đến độ tuổi và giai đoạn phát triển. Trẻ em trải qua các giai đoạn khác nhau và có nhu cầu giao tiếp khác nhau.
Đối với trẻ từ 0-6 tuổi, họ phát triển nhận thức và ngôn ngữ cơ bản, tập trung vào thực tế và khám phá thế giới xung quanh. Nhu cầu giao tiếp với cha mẹ là quan trọng với trẻ.
Khi trẻ từ 7-11 tuổi, họ trở nên độc lập hơn và sử dụng ngôn ngữ thành thạo hơn. Cách giao tiếp của cha mẹ ảnh hưởng đến mức độ cởi mở của con.
Từ 12 tuổi trở lên, những “em nhỏ lớn” bắt đầu trải qua giai đoạn “bão giông” và đầy áp lực. Họ phải đối mặt với sự thay đổi về cảm xúc, nhận thức, và thể chất. Trong thời kỳ thiếu niên này, trẻ phát triển khả năng tư duy, xây dựng giả thuyết, và logic.
Tuổi vị thành niên thường nhạy cảm, biến đổi tâm trạng, và bộc lộ cảm xúc mạnh mẽ. Họ phải cân nhắc giữa an toàn và sự mạo hiểm, giữa trách nhiệm và sự nghịch ngợm. Cùng với sự biến đổi nội tiết tố và cơ thể, các mối quan hệ và vấn đề tình dục trở nên quan trọng hơn.
Trẻ bị ảnh hưởng nhiều bởi bạn bè hơn là gia đình, tìm kiếm và thể hiện bản thân thông qua hành động và quyết định. Giai đoạn này cũng là lúc các em có nhiều kỳ vọng về sự tự chủ và cá nhân.
Trẻ cần giao tiếp để hiểu sâu hơn về cuộc sống, đặt ra nguy cơ và trách nhiệm, và được tôn trọng ý kiến của mình.
Cha mẹ nên lắng nghe nhiều hơn là nói trong thời kỳ này. Hãy khích lệ trẻ trò chuyện tự do để họ thể hiện quan điểm và ý kiến cá nhân. Khi trẻ mắc lỗi, hãy coi đó là cơ hội để trò chuyện và hỗ trợ trẻ sửa sai.
Nghe nhiều hơn nói. Hãy nhớ rằng chúng ta có hai tai nhưng chỉ có một miệng. Hãy dành thời gian lắng nghe trước khi nói. Khuyến khích trẻ tham gia đối thoại và học từ sai lầm.
Chương 2: Làm thế nào để nói cho con nghe
Đây là phần quan trọng nhất của cuốn sách, giới thiệu những nguyên tắc cơ bản trong việc giao tiếp với trẻ trước tuổi dậy thì. Chương này cung cấp hướng dẫn và ví dụ minh họa về cách giao tiếp hiệu quả với trẻ, tùy thuộc vào độ tuổi và phát triển của trẻ. Với 18 nguyên tắc, cuốn sách tạo ra một cách giao tiếp dễ dàng và hiệu quả nhất với con, giúp con cảm thấy được yêu thương, hiểu biết và tôn trọng.
Trong 18 nguyên tắc, tôi thích nguyên tắc số 5 nhất: Hãy lắng nghe trước khi nói chuyện. Điều này cho thấy việc lắng nghe quan trọng hơn việc nói. Nguyên tắc này cũng áp dụng vào mọi mối quan hệ của chúng ta, không chỉ với trẻ em mà còn với mọi người xung quanh.
Hãy lắng nghe con và hiểu xem con hiểu bao nhiêu khi nói chuyện với bạn. Hãy tìm hiểu thông điệp ẩn sau những câu hỏi và tranh luận của con.
Hãy tưởng tượng bạn trong tình huống khó khăn. Bạn có muốn chia sẻ cảm xúc của mình không? Trẻ em cũng có nhu cầu như vậy.
Để trở thành người lắng nghe xuất sắc, hãy tạm dừng và lắng nghe con, thể hiện sự quan tâm và hiểu biết. Hãy nhắc lại những gì bạn nghe được để con thấy bạn quan tâm đến cảm xúc của họ.
Tâm trí của chúng ta là nguồn gốc của hành động. Những suy nghĩ tích cực sẽ tạo ra kết quả tích cực.
Tâm trí là chìa khóa của mọi thành công. Điều chúng ta nghĩ, chúng ta trở thành.
'Bạn sẽ trở nên như những gì bạn nghĩ.' - Đức Phật
Chương 3: Bí mật trong việc giao tiếp với con
Chương này sẽ chỉ dẫn cha mẹ những điều cần và không nên làm khi nói chuyện với con. Tác giả tóm tắt những điều cần làm thành bốn nguyên tắc đơn giản nhưng quan trọng.
✔️Hãy đặt mình vào vị trí của con. Khi nói chuyện với con, hãy tưởng tượng mình là một đứa trẻ. Để con cảm thấy được lắng nghe và quan tâm, hãy ngồi xuống và nhìn thẳng vào mắt con khi nói chuyện.
💔Không thật thà khi nói chuyện với con.
💔Chỉ dạy con cách giải quyết vấn đề. Đừng can thiệp và chỉ cho con phải làm gì. Hãy để con tự nghĩ ra giải pháp cho vấn đề mà họ đang gặp phải.
💔Phê phán và lặp đi lặp lại. Cha mẹ nên chú ý hơn khi nhắc lại một vấn đề hoặc câu chuyện nào đó, đặc biệt là khi chỉ trích con mà không quan tâm xem con có thực sự lắng nghe hay không.
💔Cố gắng kiểm soát con bằng cách làm cho con cảm thấy tội lỗi và hối hận.
💔Chỉ trích và phê bình. Trẻ thường cảm nhận lời chỉ trích như một cuộc tấn công trực tiếp, điều này có thể làm tổn thương lòng tự trọng của trẻ.
💔Vẫn giữ điều tiêu cực về quá khứ của con.
💔Dùng lời lẽ châm chọc, mỉa mai. 'Cha mẹ tưởng con cẩn thận lắm à!' - Đây là cách mà cha mẹ sử dụng để ngụ ý chế nhạo, châm chọc con. Việc này không bao giờ là một công cụ hữu ích nếu cha mẹ muốn giao tiếp hiệu quả với con.
…
Tất cả hành vi này đều là một hình thức bạo hành tinh thần, thông qua lời nói. Những gì chúng ta nói hôm nay, để lại ấn tượng sâu trong tâm trí con, nên là những lời yêu thương, an ủi, động viên; là thái độ rộng lượng, bao dung; là sự đồng cảm, hiểu biết và tôn trọng. Đó sẽ là hành trang giúp con lớn lên tự tin, độc lập và hạnh phúc.
La mắng không phải là cách giáo dục con một cách hiệu quả. Mỗi lần la mắng, cha mẹ có thấy con thay đổi chút nào không? Hãy tập trung vào hành vi của con - vì không có đứa trẻ nào xấu, chỉ có hành vi xấu.
La mắng làm tổn thương trẻ. Nó kích thích cảm xúc giận dữ trong trẻ, làm cho trẻ cảm thấy đau đớn và sợ hãi, tạo ra khoảng cách giữa cha mẹ và con. Với khả năng học hỏi nhanh của trẻ, khi thấy cha mẹ la mắng, chúng chỉ học được rằng cũng có thể la lối lại khi chúng tức giận.
Cha mẹ nên làm gì để ngừng la mắng, chìa mổ con?
Trước khi yêu cầu con thay đổi, cha mẹ cần phải tự thay đổi trước. Hãy nghiêm túc với bản thân bằng cách đặt ra mục tiêu và kiểm soát phản ứng tức thì. Mỗi lần gặp mâu thuẫn, dừng lại, hít thở sâu để điều tiết cảm xúc.
Không dễ dàng nhưng sẽ hiệu quả! Hãy tự kiểm soát trước khi la hét. Bạn làm được một lần sẽ làm được nhiều lần tiếp theo và con cũng sẽ học được từ bạn.
Cách nói mới cho những câu nói cũ.
Nhớ rằng con cũng muốn được nói chuyện theo cách mà họ mong muốn. Bắt đầu làm như vậy với con sẽ cải thiện quá trình giao tiếp hàng ngày.
Xây dựng văn hóa giao tiếp trong gia đình là rất quan trọng. Giao tiếp cởi mở giúp mọi người thể hiện tình yêu và sự quan tâm lẫn nhau.
Giao tiếp trong gia đình là chìa khóa quan trọng. Nếu thiếu giao tiếp, trẻ sẽ không biết cách diễn đạt cảm xúc của mình.
Chương 4: Tổn thương đặc biệt của những thiên thần nhỏ
Đến chương này, cha mẹ cần chú trọng đến khả năng giao tiếp của con, vì nó có thể phản ánh sự bất ổn không chỉ từ môi trường mà còn từ bên trong cơ thể của trẻ, từ các rối loạn về giao tiếp hoặc các vấn đề khác ảnh hưởng đến khả năng giao tiếp của trẻ.
Phần nội dung của chương này sẽ cung cấp thông tin cần thiết về các loại rối loạn giao tiếp, các triệu chứng điển hình. Cha mẹ có thể dựa vào đây để nhận diện biểu hiện của con và áp dụng biện pháp phù hợp. Tuy nhiên, để xác định rõ tình trạng và cách can thiệp, cha mẹ cần tìm kiếm sự tư vấn từ chuyên gia.
Các dấu hiệu như:
! 7 tháng tuổi mà vẫn chưa bập bẹ
! Im lặng không nói gì
! Phát triển ngôn ngữ chưa đủ
! Sử dụng câu từ khó hiểu
! Gặp khó khăn khi nói và nghe trong cuộc trò chuyện
! Tránh giao tiếp bằng lời nói
! Khó nhận biết hướng hoặc đặt tên cho các vật và hiện tượng.
Cha mẹ cần chú ý đặc biệt để có thể đưa ra các biện pháp can thiệp kịp thời.
Vấn đề về rối loạn giao tiếp khiến trẻ gặp khó khăn khi tương tác với người khác. Trẻ có thể phát ra các âm thanh kỳ lạ hoặc khó hiểu, gặp khó khăn trong việc chọn từ và xây dựng câu. Tác giả sẽ thảo luận chi tiết về các loại rối loạn khác nhau và các dấu hiệu cho thấy trẻ có thể mắc phải một trong những rối loạn đó và các biện pháp từ gia đình sẽ hỗ trợ trẻ cải thiện khả năng giao tiếp của mình.
Tóm lại, dù khả năng giao tiếp của trẻ bị ảnh hưởng bởi gia đình, xã hội hoặc bản thân trẻ, thì việc cha mẹ thay đổi cách sử dụng ngôn từ trong giao tiếp và cách ứng xử với con là rất quan trọng. Cha mẹ là điểm tựa đầu tiên của trẻ khi gặp khó khăn, vì vậy hãy là nguồn động viên tinh thần cho trẻ để có thể thay đổi và cải thiện các rối loạn giao tiếp mà trẻ đang phải đối mặt hoặc đơn giản giúp con mở lòng hơn, chia sẻ cuộc sống của mình với cha mẹ.
Kết luận
“Cha mẹ hãy nhớ, mỗi lời nói của chúng ta đều có thể thay đổi cuộc sống của con, tích cực hay tiêu cực tùy thuộc vào chúng ta”. Hãy tin rằng, những người hạnh phúc thường là những người tự tin, tự trọng và biết tôn trọng, có đủ bản lĩnh để đương đầu với mọi khó khăn trong cuộc sống. Giao tiếp lành mạnh, tích cực giữa cha mẹ và con đóng vai trò quan trọng trong việc giúp trẻ phát triển những phẩm chất tích cực này. Vì vậy, tác giả muốn gửi thông điệp đến những người làm cha mẹ rằng, hãy chuẩn bị cho bản thân những kiến thức cần thiết để giáo dục và nuôi dưỡng con trở thành những người tử tế, nhân ái và giàu cảm xúc tích cực.
Hình ảnh: Thủy Hoàng
