Buzz
Dù Joji có thế nào đi chăng nữa, tình cảm trong trái tim anh vẫn nguyên vẹn. Dù bị người yêu 15 tuổi đối xử không công bằng, anh vẫn nhận được sự đồng cảm từ người đọc. Dù bị thúc đẩy bởi khao khát tình cảm và yếu thế về tình dục, sự tiếc nuối dành cho Joji không hề giảm đi.
Nhiều nhà nghiên cứu phương Tây vẫn dùng từ 'người phụ nữ độc ác' để mô tả những nhân vật nữ trong tác phẩm của Tanizaki.
Những người đàn ông trong tác phẩm của Tanizaki thường mang hình ảnh của người khờ khạo, tôn sùng phụ nữ, hoặc sở hữu một cuộc sống u ám.
Trong tác phẩm của ông, Tình Yêu luôn là sự phụ thuộc, là nỗi đau, là sự ám ảnh, nhưng không bao giờ làm nhân vật của ông ngừng yêu. Tanizaki luôn tìm kiếm những mối tình lý tưởng, ngay cả khi chúng gây đau khổ, thậm chí gây chết người. Ông coi đức hạnh cao thượng là phi lý và khinh thường luân lý.
(Liệu Steve Job có đọc Tanizaki không nhỉ? 'Hãy mãi khao khát, hãy mãi khờ khạo.' Một cách dễ thương đến đáng yêu.)
Từ Xâm mình đến Hai cuốn nhật ký và Nhật ký già điên, Tanizaki vẫn mô tả phụ nữ như là những người hủy hoại đàn ông.
Trong truyện Xâm mình, sự tình dục hình sự (masochistic) được thể hiện rõ ràng. Đây là tác phẩm đầu tiên của Tanizaki nổi tiếng với triệu chứng cuồng chân - fetishism, đưa người đọc vào cảm giác đau đớn của cô gái trẻ.
Tất cả các tác phẩm của Tanizaki đều thể hiện sự sống động của cuộc sống con người.
Chủ đề khiêu dâm là đặc trưng nổi bật trong mọi tác phẩm của Tanizaki. Người đọc luôn cảm nhận được sự kỳ quặc đặc biệt của nhân vật.
Liệu việc thảo luận về khiêu dâm và kích thích trong thời điểm mà Nhật Bản đang chuẩn bị cho những cuộc chiến tranh có phải là một lời phản kháng với văn hóa thống trị vào thời điểm đó không?
Mặc dù Tanizaki không phát triển một hệ thống triết lý hay quan điểm chính trị cụ thể, nhưng tác phẩm của ông thể hiện rõ nhất sự chống đối văn hóa.
Các tác phẩm của Tanizaki là một thách thức đối với sự quy phục, không xây dựng lên một hệ thống ý thức nhất định, nhưng chúng là tiếng nói của sự chống đối văn hóa. Có lẽ đối với Tanizaki, sự cam kết với dân tộc đã đưa đất nước vào những cuộc chiến tranh không lý do.
Cuộc chiến giữa Nga và Nhật Bản (1904-1905) đã làm mất rất nhiều sinh mạng. Nhật Bản đã phải chịu gần 230.000 người thiệt mạng và bị thương. Số lượng thương vong lớn như vậy đã gây ra tình trạng thiếu lao động nam nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sự phát triển của các ngành công nghiệp nặng trong những năm đầu tiên sau chiến tranh.
Để kiếm sống, nhiều nông dân đã phải rời làng ra thành phố tìm việc làm. Trong khi đó, công nhân nhà máy và các cư dân thành thị khác nhau nhận ra rằng xã hội đang trở nên cạnh tranh khốc liệt và họ cần phải tăng cường bản thân.
Thuyết Darwin về chọn lọc tự nhiên đã được giới thiệu tại Nhật trong thời kỳ này và được xã hội chấp nhận rộng rãi như một lý thuyết khoa học cho cuộc chiến tranh cho sự tồn tại.
Sự bất mãn với chính phủ, tầng lớp tư bản và chủ đất đang gia tăng. Sự bất mãn đã dẫn đến bạo lực, ban đầu xuất phát từ sự không hài lòng với Hiệp ước Portsmouth chấm dứt chiến tranh, và đạt đến đỉnh điểm trong cuộc nổi dậy năm 1918.
Những biểu hiện bạo lực phổ biến này đã mở đường cho sự phát triển của dân chủ thời đại Taisho. Một không khí chính trị tự do đã cho phép cả chính trị đảng và phe đối lập phát triển.
Một xu hướng tương tự được gọi là 'cách mạng cảm xúc' đã xuất hiện, như thể hiện trong lời thú nhận 'Tôi khao khát cơ thể của một phụ nữ'.
Tanizaki đã chuyển hướng khám phá vẻ đẹp của nghệ thuật truyền thống Nhật Bản. Sự thay đổi này được thể hiện qua nhiều tác phẩm, trong đó phải kể đến tiểu thuyết Chị em nhà Makioka, một câu chuyện mô tả sự suy tàn của các giá trị văn hóa truyền thống và các tiêu chuẩn của tầng lớp quý tộc dưới ảnh hưởng của chiến tranh.
Ví dụ, hình ảnh của Yukiko trong bức chân dung gợi lên hình ảnh của những phụ nữ quý tộc thời Heian và tên của cô cho thấy sự phân rã của văn hóa truyền thống Nhật Bản. Trong khi đó, em gái Taeko của Makioka là một biểu tượng của 'cô gái hiện đại'.
Ở cuối tiểu thuyết, việc kết hôn của Yukiko với một quý tộc trẻ đã được sắp xếp. Người chồng tương lai của cô là một kỹ sư, một nghề không phải là lựa chọn thông thường cho tầng lớp quý tộc trước chiến tranh. Điều này là một biểu hiện rõ ràng về những thay đổi xã hội quan trọng ở Nhật sau chiến tranh.
Câu chuyện về Taeko sinh con ngoài giá thú và sau đó chết ngay sau đó là một minh chứng cho sự thất bại của chủ nghĩa hiện đại nảy sinh sau năm 1920.
Cảnh cuối cùng trong tiểu thuyết khi Yukiko mắc bệnh tiêu chảy trên đường đến bữa tiệc cưới là một bí ẩn. Nhưng chìa khóa của bí ẩn này được đề cập trong chân dung và tên của Yukiko, gợi lên biểu tượng của văn hóa truyền thống Nhật Bản. Cảnh cuối cùng là biểu tượng cho sự suy yếu và ô nhiễm của văn hóa truyền thống Nhật Bản sau chiến tranh.
Tại sao sự quan tâm lớn đến các hiện vật kỳ lạ và xu hướng của các thời kỳ và địa điểm khác nhau tạo nên đặc điểm chính của nền văn hoá Taisho?
Sự lôi cuốn của ham muốn tạo ra một tầm nhìn về thế giới, trong đó mọi thứ đang lộn ngược, trái với cách bình thường của sự vật cuộc sống. Một kiểu như thế không thể xuất hiện trong tâm trí chung của phần đông công chúng.
Đó là sự trụy lạc, nhưng trong khi tất cả đều đạo đức, đều lao đầu theo chủ nghĩa dân túy thì phải chăng đó là biểu hiện của một sự phản kháng, nó tạc vào giai đoạn lịch sử những dấu ấn không thể chối bỏ.
Việc khám phá những cảm xúc về cơ thể và tình dục trong văn học thời Taisho không chỉ biểu hiện chính là sự nổi loạn chống lại đạo đức tư sản chủ nghĩa và các khái niệm có tính quy luật về tình yêu dị tính.
Tanizaki dĩ nhiên không phải là người đi đầu trong phong trào văn chương kiểu thế này. Trước ông rất lâu, Hagiwara Sakutaro (1886-1942), mô tả một người đàn ông trẻ tuổi luôn tưởng tượng mình đang làm tình với một cây bạch đàn. Nhà thơ và hoạ sĩ Murayama Kaita (1896-1919) không chỉ mạnh dạn đề cập đến chủ đề tình yêu đồng tính, mà trong những bài thơ như Akuma no Shita đi xa hơn nhiều, ông viết về sự hưởng thụ niềm vui của một bữa ăn thịt người.
Chúng ta thấy trong những ví dụ này, nổi lên một đặc điểm thẩm mỹ của những kẻ kỳ thị và kỳ cục, các đối tượng bị bạo dâm, bị hành xử một cách thái quá - đưa câu chuyện ra khỏi bối cảnh thông thường của chúng và ngăn không cho chúng có ý nghĩa. Một cách khác để đặt điều này vào trong ý thức trụy lạc, cũng là chiến lược khơi gợi bản năng hoài nghi của xã hội.
Truyện Bí mật của Tanizaki là một ví dụ. Người đàn ông với bộ kimono của nữ giới, đi rong ruổi khắp nơi, Tanizaki đã đưa nhân vật ra khỏi bối cảnh thông thường, làm nên một sự phản kháng đặc biệt rõ ràng.
Đó là thời kỳ của sự lan truyền mạnh mẽ của văn hóa phương Tây tại Nhật. Cả những yếu tố bản địa lẫn truyền thống đều bị đánh giá thấp. Người đọc câu chuyện này được dẫn dắt đến các giá trị thẩm mỹ theo kiểu phương Tây, hoặc tương tự như phương Tây, không nhầm lẫn với một sự đam mê với văn minh phương Tây hiện đại.
Sự phức tạp, lôi cuốn và quan tâm đến các phong cách phương Tây (haikara) trong nghệ thuật và văn học thời kỳ Taisho, bắt nguồn từ những ý niệm lãng mạn châu Âu được nhập khẩu.
Nhật Bản mở cửa đón nhận sự đổi mới, và người dân khao khát chào đón văn minh phương Tây, vì vậy bất kỳ xu hướng nào, bất kỳ trào lưu nào từ phương Tây đều gợi lên mong muốn đồng nhất của nhân dân.
Một đặc điểm quan trọng của văn hóa thời kỳ Taisho là sự quan tâm đến trí tưởng tượng, tâm hồn học, và cả tâm thần vô thức, cũng như các biểu hiện của tâm thần không bình thường.
Thời kỳ này cũng chứng kiến một xu hướng khiến những người đọc truyện trinh thám Nhật bất ngờ: kẻ giết người không bao giờ bị phát hiện, và không ai biết được danh tính của kẻ thủ ác.
'Tôi là một người nhìn thế giới với sự tò mò, ngớ ngẩn, và vui vẻ. Cuộc sống trở nên vô vị đến nỗi tôi có thể chết vì chán nản.'
Đó là cảm giác buồn chán của cuộc sống hàng ngày - một tâm trạng chỉ tầng lớp trung lưu ở thành phố mới có thể hiểu được - điều này đã thúc đẩy các xu hướng văn học - nghệ thuật trở nên sáng tạo và đa dạng hơn, góp phần vào sự hình thành của Ero guro nansensu sau này.
Vào cuối những năm 1920 và đầu những năm 1930, những xu hướng này không chỉ được hấp dẫn vào văn hoá đại chúng sôi động và phát triển mạnh mẽ xung quanh các thành phố lớn, nhưng, như mong đợi, đã thay đổi về nhân vật, trở nên dễ tiếp cận hơn và phản ánh những thay đổi hiện tại. Trong quá trình này, tên gọi Ero guro nansensu đã được rộng rãi chấp nhận.
Có thể nói rằng các tác phẩm của Tanizaki xuất bản trong giai đoạn Taisho và đầu thời kỳ Showa, cũng như trong Thế chiến thứ hai, thể hiện một tinh thần phê bình, một tinh thần kháng chiến, hướng tới văn hóa chi phối của từng thời kỳ.
Năm 1956, khi kinh tế Nhật bản hồi phục sau chiến tranh và thời kỳ tăng trưởng kinh tế bắt đầu, vấn đề của người già trở thành một vấn đề của xã hội, và tình dục của người già trở thành một chủ đề nhạy cảm.
Nhưng điều gì nhạy cảm hơn, Tanizaki luôn mạnh mẽ đối mặt, không màng đến các quy tắc xã hội, ông xuất bản Nhật ký của một ông già điên mô tả sự ám ảnh về tình dục của một ông già.
Ngày xưa, ông phản kháng với thời đại, phản kháng với chủ nghĩa dân túy, giờ đây, khi đã sống qua nhiều năm tháng, ông vẫn tiếp tục đối mặt với tuổi già, với chính bản thân mình, ông chống lại những niềm tin về đạo đức của người già, ông bỏ qua mọi quy tắc đạo đức đi theo một hướng khác.
Mặt khác, ông luôn cố gắng đổi mới bản thân, Kagi - Hai cuốn nhật ký (1956) là một tiểu thuyết mà trong đó sử dụng tài năng về câu chuyện trinh thám rất hấp dẫn.
Tanizaki mô tả một cách sâu sắc và tâm lí về một nhân vật có ảo tưởng về tình dục, nhưng lại kích thích trí tưởng tượng của người đọc lên tới đỉnh điểm. Độc giả gần như không nhận ra rằng tác phẩm chính là một kế hoạch giết người được giấu kín, cho đến khi đọc đến những trang cuối cùng của tác phẩm.
Mô-típ “độc phụ” vẫn được Tanizaki sử dụng một cách tự nhiên, kết hợp với việc khám phá tâm lí tình dục của một người đàn ông thành đạt, đã đánh lừa rất nhiều độc giả rằng đây không phải là một câu chuyện trinh thám về tội phạm giết người.
Tanizaki khéo léo tránh né sự hiển nhiên của phong cách khi mô tả những người phụ nữ thâm hiểm. Ông đưa độc giả của mình vào một thế giới màu xám, nơi sự kết hợp của cái thiện và cái ác tạo nên hiện thực của cảm xúc con người.
Nguồn: https://goo.gl/xXeWGQ
