Buzz
Tên SS mở cửa và họ bước vào căn phòng như cái hang lớn. Hàng trăm xác người lõa lồ chất đầy phòng, chân tay biến dạng. Những đôi mắt trợn trừng. Đàn ông, trẻ em, già cả; con nít nằm dưới cùng. Máu, bãi nôn, nước tiểu và phân. Mùi tử khí tràn ngập. Lale cố nín thở. Phổi anh như thiêu đốt. Hai chân anh như sắp khuỵu xuống. Đằng sau, Baretski chửi thề...
…
Auschwitz đầy rẫy tàn bạo và đau thương, người ra đi kẻ ở lại, thiên đường và địa ngục. Với 'Thợ xăm ở Auschwitz' của Heather Morris, có lẽ người ta không còn khóc nổi, vì đau thương đã trở nên tầm thường. Ở đó, một đốm lửa vẫn cháy rực giữa thế gian tàn lụi, một bông hoa đỏ như máu mọc lên giữa đá khô cằn...
Người ta đọc về Auschwitz nhiều hơn khi thế gian đã hòa bình, khi chiến tranh đã trở thành dĩ vãng, nhưng không phải ngẫu nhiên mà chủ đề này vẫn được khai thác. 'Thợ xăm ở Auschwitz' của Heather Morris, như vô vàn cuốn sách khác về chủ đề này, tái hiện bức tranh nghiệt ngã của nạn phân biệt chủng tộc. Nhưng, điều làm cuốn sách khác biệt là đốm sáng le lói, tình yêu giữa địa ngục. Nếu không có lời mở đầu của Heather Morris và những minh chứng thực tế, tôi sẽ nghĩ đây chỉ là câu chuyện phi lý. Vì trong 'Thợ xăm ở Auschwitz', mọi thứ quá đỗi nghịch cảnh, tình yêu chỉ có thể là cổ tích.
Đây là tiểu thuyết dựa trên lời kể của một người sống sót thoát khỏi Auschwitz; nó không phải là hồ sơ chính xác về Holocaust. Có nhiều tài liệu ghi lại chi tiết sự thật khủng khiếp này, chi tiết hơn rất nhiều so với một cuốn tiểu thuyết; và tôi khuyến khích độc giả tìm hiểu thêm. Trong thời gian ở Auschwitz-Birkenau, Lale gặp nhiều lính gác và tù nhân, không chỉ như trong sách; một số nhân vật đại diện cho nhiều cá nhân và đã giản lược một số sự kiện. Tuy nhiều cuộc gặp gỡ và lời thoại trong tiểu thuyết này là tưởng tượng, hầu hết các sự kiện được kể giống như thực tế, và thông tin đã được nghiên cứu kỹ lưỡng.
Heather Morris, người mang tư cách là một nhà văn và phóng viên, đến từ xứ sở New Zealand.
Thông tin về tác giả
Tác phẩm xuất sắc của Heather Morris, Thợ Xăm tại Auschwitz, đã giành giải thưởng Audie Award năm 2019 cho văn học hư cấu và lọt vào danh sách sách bán chạy của New York Times cùng năm với hơn một triệu bản được bán ra.
Thông tin về tác phẩm
Thợ Xăm tại Auschwitz không chỉ là một tác phẩm văn học thông thường, mà còn là một bức tranh hiếm hoi, được công bố sau hơn bảy mươi năm kể từ những sự kiện mà nó tường trình, đồng thời nhấn mạnh rằng vẫn còn rất nhiều câu chuyện chưa được kể. Nó cũng nhắc chúng ta rằng giữa số lượng nạn nhân lớn lao vô kể của Holocaust, mỗi cá nhân đều là một câu chuyện duy nhất... Và câu chuyện này lại càng đặc biệt hơn, thậm chí còn hơn cả những câu chuyện về Holocaust nói chung, bởi nó đầy cảm xúc, chân thành, và đặc biệt là làm dấy lên tinh thần con người, đồng thời mở ra một cửa sổ để nhìn vào sự kiện đau thương nhất trong lịch sử nhân loại. Heather Morris kể câu chuyện của Lale với sự tôn trọng và kiềm chế, không bao giờ để quan điểm cá nhân can thiệp vào, cũng như không để tình yêu áp đảo bối cảnh lớn hơn về di cư, về tổn thương tâm lý, và về sự sống còn.
Những người yêu nhau và những người bạn thân thiết gọi nhau bằng tên riêng. Chính phủ Đức Quốc Xã gọi họ bằng con số. Tên riêng mang theo sự sống, là con đường dẫn tới sự sống. Con số mang theo sự chết, là con đường dẫn tới cái chết. Lale đã xăm số tù nhân lên tay cô ấy, nhưng tên riêng của cô ấy, biệt danh vô số của cô ấy, giống như một ngôi sao dẫn đường, cung cấp sức mạnh cho anh ta và cô ấy để vượt qua cảnh ngục tù và hướng tới tương lai. Tình yêu giữa họ là một tình yêu vĩnh cửu, như tình yêu của Romeo và Juliet trong thế kỷ 21, giữa bức tranh tàn bạo của cái chết.
“Thợ xăm tại Auschwitz là câu chuyện về hy vọng và sự sống sót giữa những thử thách kinh hoàng, cùng với sức mạnh của tình yêu.”
Giữa những vùng đất hoang tàn
Nếu bạn đã từng đọc Chàng bé trong bộ đồ ngủ sọc hoặc chỉ đơn giản là tìm hiểu, đã có kiến thức cốt lõi về Holocaust, thì bối cảnh được tái hiện trong Thợ xăm tại Auschwitz sẽ không xa lạ. Nhưng nếu bạn chưa từng biết về điều đen tối mang tên Holocaust, hãy chuẩn bị tinh thần cho mình. Vì Thợ xăm tại Auschwitz sẽ đưa bạn qua những thử thách nặng nề hơn cả đau khổ.
Holocaust, đó là cái tên mà mọi người gắn với cuộc diệt chủng mà Đức Quốc xã thực hiện, khiến khoảng 6 triệu người Do Thái chết đi.
Ở nơi Thợ xăm tại Auschwitz, có xác chết, có lò hỏa thiêu, có trại tập trung, và có sự tàn nhẫn khi mạng sống của con người bị xem như cỏ rác. Không ai ngờ rằng một ngày nào đó, họ sẽ bị đưa lên tàu và đến một nơi xa lạ, phải chịu đựng đến nỗi họ muốn kết thúc cuộc đời mình.
Ở đó, điều mà mọi người biết về nhau chỉ là con số được đánh dấu trên tay ngay khi đặt chân đến trại.
Như những nơi giam giữ khác, Auschwitz cũng là nơi của những người lao động khổ sai, những người phụ nữ không được phép để tóc dài. Họ khóc, nhưng nước mắt không thể trào ra từ sự lạnh lùng. Những người đàn ông, từ trước đến nay còn cười, hôm nay lại phải đẩy chiếc xe cát, ngày mai có thể đã kết thúc cuộc đời...
Khi đi vòng quanh góc của tòa nhà, điều đầu tiên Lale thấy là hàng rào thép bao quanh một phần sân sau. Anh nhận ra những chuyển động nhỏ bên trong. Anh loạng choạng tiến về phía trước, kinh hãi trước cảnh tượng đang diễn ra bên kia hàng rào: hàng chục cô gái trần truồng, một số nằm, một số ngồi, và một số đứng, nhưng hầu như không ai cử động. Lale quan sát một lính canh tiến vào khu vực, cầm cánh tay trái của họ lên, tìm mã số, có lẽ do Lale đã xăm. Anh chứng kiến họ bị kéo qua hàng người. Anh nhìn thấy những khuôn mặt trống rỗng, câm lặng. Anh nhận ra một số người dựa vào hàng rào thép, không giống như các hàng rào khác ở Auschwitz và Birkenau, hàng rào này không điện. Khả năng tự tử của họ đã bị loại trừ.
Ở Auschwitz, có những con thú đội lốt người, sẵn sàng giết người, những kẻ đồi bại giả danh là bác sĩ biến những người trở thành con số, có những người cai ngục coi sự đánh đập là niềm vui...
Và ở đó, thậm chí cả việc mỉm cười cũng khiến người ta cảm thấy áy náy. Một thế giới tan nát...
... một bông hoa đỏ rực nở lên
Trong đêm tối u tối, Lale đi một mình, đầu hướng xuống, trở về Birkenau. Anh chú ý đến điều gì đó lạ, một chút màu sắc. Một bông hoa, chỉ là một bông, đang lay động trong gió. Những cánh hoa đỏ như máu bao quanh bông hoa. Anh tìm kiếm thêm nhưng không thấy gì. Dù sao đi nữa, đó vẫn là một bông hoa và anh lại cảm thấy lo lắng về việc khi nào anh mới có thể tặng hoa cho người mà anh yêu. Gita và mẹ của anh hiện lên trong tâm trí, hai người phụ nữ mà anh yêu nhất, nhưng họ đã trôi ra khỏi tầm với của anh. Nỗi buồn đầy lòng, chỉ đợi anh chìm sâu vào.
Như nhiều câu chuyện tình yêu khác trên thế gian, Thợ xăm ở Auschwitz tập trung vào một câu chuyện tình yêu trong bối cảnh đầy khốn khổ. Trong thế giới địa ngục đau thương, hai linh hồn đã tìm thấy nhau như một sự định mệnh.
Lale Sokolov, một người trí thức trẻ có khả năng sử dụng nhiều ngôn ngữ, cuộc sống của anh sẽ trở nên rạng rỡ hơn nếu không có ngày định mệnh đó, ngày đầu tháng Tư năm 1942. Anh bị đưa lên chuyến tàu định mệnh đến một nơi với sự đa dạng và phân biệt đối xử. Cuộc sống của anh đã bị kéo xuống từ tầng lớp thượng lưu xuống đáy xã hội.
Gita, với đôi mắt xanh sâu thẳm, có thể Lale đã yêu cô từ cái nhìn đầu tiên. Những gì anh biết về cô chỉ là con số 4652 mà anh đã ghi lên tay cô ngay từ lần gặp đầu tiên.
Lale nhìn vào đôi mắt sợ hãi của cô. Cô gái này cố gắng nói gì đó, nhưng anh nắm chặt tay cô để cô không thể nói. Cô nhìn anh và anh làm dấu, “Im lặng.” Người lính mặc áo khoác trắng buông tay cô và ra đi.
“Giỏi lắm,” anh thầm thì khi chuẩn bị xăm ba chữ số cuối cùng - 5 6 2. Khi đã hoàn thành, anh giữ cánh tay của cô lâu hơn cần thiết, nhìn vào đôi mắt của cô. Anh cố nở một nụ cười nhẹ. Cô đáp lại bằng một nụ cười nhẹ nhàng hơn. Mặc dù vậy, đôi mắt của cô như đang nhảy múa trước mắt anh. Khi anh nhìn vào đôi mắt ấy, trái tim anh dường như đồng thời ngừng đập và bắt đầu đập lần đầu tiên, thình thịch, cơ hồ sắp nổ tung khỏi lồng ngực. Anh nhìn xuống đất và mặt đất như đang rung chuyển dưới chân anh. Lại một tờ giấy khác được ném về phía anh.
“Nhanh lên, Lale!” Pepan nhẹ nhàng thúc giục.
Khi anh nhìn lên, cô gái đã biến mất.
Dù trong cái thế giới hỗn loạn của địa ngục đó, chỉ cần có họ là đủ. Họ tình cờ gặp nhau, nhớ nhau, hẹn hò và yêu nhau. Một tình yêu lén lút nhưng mãnh liệt, như đôi tình nhân bí mật, một tình cảm âm ỉ như ngọn lửa cháy giữa thế giới hỗn loạn.
Cả anh và cô ấy có lẽ đã từng ước mơ gặp nhau theo cách khác. Nhưng ai ngờ rằng họ lại gặp nhau trong cái địa ngục đau khổ ấy.
Anh nhẹ nhàng cúi xuống và hái một cọng hoa ngắn. Ngày mai, anh sẽ tặng nó cho Gita. Về phòng, Lale cẩn thận đặt bông hoa quý giá đó bên cạnh giường trước khi đi vào giấc ngủ. Nhưng sáng hôm sau khi anh thức dậy, cánh hoa đã rụng, nằm bên cạnh nhụy đen. Ở nơi này, chỉ có cái chết luôn hiện hữu.
Một câu chuyện cổ tích trong cuộc sống thực
So với vô số câu chuyện tình yêu phức tạp khác, Thợ xăm ở Auschwitz có thể chỉ là một câu chuyện cổ tích trong thế giới thực.
Tuy nhiên, điều làm ấn tượng hơn cả là bối cảnh mà tình yêu nảy nở giữa hàng vạn đau thương và cái chết. Đó không chỉ là một câu chuyện về một phù thủy tạo khó khăn cho nàng công chúa, không có một bà mẹ kế độc ác hay một xã hội định kiến mà đôi tình nhân của chúng ta phải đối mặt.
Đối với Thợ xăm ở Auschwitz, đó là sự đối lập giữa đau thương tột cùng và một tình yêu vẫn nảy nở như mầm cây. Mối tình ấy càng đẹp, con người ta càng nhận ra nét đau đớn.
Cô nhìn Lale một cách chăm chú rồi lắc đầu. “Em chỉ là một con số. Anh nên biết điều đó. Anh đã xăm con số cho em mà.”
“Ừ, nhưng chỉ ở đây mới là thế. Ở bên ngoài, em là ai?”
“Bên ngoài không còn tồn tại nữa. Chỉ còn ở đây thôi.”
Lale đứng dậy nhìn cô một cách chăm chú. “Tên anh là Ludwig Eisenberg nhưng mọi người gọi anh là Lale. Anh sinh ra ở Krompachy, Slovakia. Anh có cha, mẹ, một anh trai và một em gái.” Anh dừng lại. “Giờ là lượt em.”
Gita nhếch mép nhìn về phía anh. “Em là tù nhân 4562 ở Birkenau, Ba Lan.”
Trong khoảnh khắc im lặng, anh ngắm nhìn cô, quan sát đôi mắt cô đang hướng xuống. Cô đang đắn đo suy nghĩ: nên nói gì, không nên nói gì.
Lale lại ngồi xuống, lần này trước mặt cô. Anh như muốn nắm tay cô nhưng lại rút tay về. “Anh không muốn làm phiền em, nhưng em có thể hứa với anh điều này không?”
“Có gì vậy?”
“Trước khi ra đi, em hãy nói cho anh biết em là ai và em đến từ đâu nhé.”
“Được, em hứa.” Cô nhìn thẳng vào mắt anh.
Phủ lên cuốn sách vẫn là tông màu tang tóc và u ám nhưng đủ để cảm nhận được dư vị của tình yêu. Tình yêu đó đã truyền cảm hứng và niềm tin cũng như sức mạnh để tiếp tục bước đi. Bao lần ta phải lo lắng khi chứng kiến Lale và Gita gặp nhau, chỉ sợ rằng một phút không cẩn thận thôi là chuyện tình sẽ tan vỡ như bong bóng xà phòng. Câu chuyện đó dường như mờ nhạt như một lớp sương mỏng manh có thể tan biến bất kỳ lúc nào dưới tác động của súng đạn cuộc sống.
Mẹ của Lale ngồi xuống và anh cũng ngồi trước mặt mẹ. “Trước tiên, con phải học cách lắng nghe cô ấy. Dù có mệt mỏi đến đâu, đừng bao giờ mỏi mệt đến nỗi không thể lắng nghe cô ấy nói. Biết cô ấy thích gì và còn quan trọng hơn là biết cô ấy không thích gì. Khi có cơ hội, hãy tặng cho cô ấy những món quà nhỏ - hoa, sô cô la - phụ nữ thích những điều như vậy.”
“Lần cuối cùng cha tặng quà cho mẹ là khi nào ạ?”
“Liên quan gì đâu. Con cần biết các cô gái thích gì chứ không cần biết mẹ nhận được gì.”
“Khi có tiền, con sẽ mua hoa và sô cô la tặng mẹ, con hứa đấy.”
“Con nên dành tiền cho người con yêu thương.”
“Làm sao con biết cô ấy là ai?”
“Ồ, con sẽ biết thôi.”
Mẹ ôm anh vào lòng và vuốt tóc anh: đứa con của mẹ, chàng trai của mẹ.
Hình ảnh của mẹ tan biến - nước mắt rơi, hình ảnh mờ dần, anh nhắm mắt - và anh tưởng tượng Gita trong vòng tay mình, anh vuốt tóc cô.
“Mẹ nói đúng, mẹ ơi. Con hiểu rồi.”
Nếu từ đầu tác giả không khẳng định rằng cuốn sách dựa trên một câu chuyện có thật thì mình sẽ cho rằng tất cả chỉ là hư cấu, là câu chuyện tình chỉ tồn tại trong cổ tích. Nhưng cuối cùng, mình vẫn bị thuyết phục. Bởi mình đau đến nghẹn lòng, một chút bàng hoàng và nhiều nhịp rơi vào trầm tư. Và với bất kỳ ai đến với Thợ xăm ở Auschwitz cũng thế. Bởi câu chuyện của Lale là câu chuyện đáng được kể, để vén bức màn tăm tối mà Đức Quốc xã đã gây ra.
Kết thúc
Tôi chọn từ “Mơ hồ” để mô tả cuốn sách này. Một câu chuyện cổ tích vượt lên trên đau thương của hiện thực… Một thế giới tàn khốc đến nỗi xung quanh chỉ là cảnh tượng tăm tối… Một cuốn sách như bầu trời trong một ngày u ám cố gắng chiếu sáng những tia hy vọng mong manh…
Hiện nay, chúng ta sống trong hòa bình, được thưởng thức hạnh phúc xa xỉ mà dường như không thể mất đi. Nhưng, vào một buổi chiều lạnh, khi ngồi bên ly cà phê nóng, những trang sách của Thợ xăm ở Auschwitz vẫn có thể làm tan chảy trái tim băng giá của chúng ta và làm rung động cả những tâm hồn khô khan nhất.
Tác giả: Annie - MyBook
