Thông qua việc thực hành Sketchnote (Cuốn Sách Bài Tập Sketchnote), Mike Rohde sẽ hướng dẫn bạn cách áp dụng những kỹ thuật Sketchnote mà bạn đã học từ cuốn sách Sketchnote lý thuyết (Cuốn Sách Hướng Dẫn Sketchnote) và tận dụng chúng một cách mới mẻ và thú vị. Không chỉ là tóm tắt nhanh chóng những kỹ thuật cơ bản để tạo ra ghi chú trực quan, Mike Rohde còn giới thiệu thêm những kỹ thuật nâng cao mà bạn có thể sử dụng để rèn luyện kỹ năng sketchnote của mình.
Sau thành công của cuốn sách Sketchnote lý thuyết, thì Sketchnote thực hành của Mike Rohde muốn giới thiệu với bạn những kỹ thuật gì?
Kể từ khi cuốn sách Sketchnote lý thuyết được phát hành, Mike Rohde đã nhận được hàng trăm bản sketchnote, tuy nhiên anh ấy không dừng lại ở đó. Vẫn còn nhiều cách khác để thực hiện sketchnote mà Rohde muốn chia sẻ với độc giả, và đó chính là lý do Sketchnote thực hành ra đời.
Việc ghi lại những ghi chú trong các cuộc họp hoặc phần của buổi hội thảo là một cách tuyệt vời để bạn ngay lập tức thử nghiệm kỹ thuật sketchnote và nhận ra giá trị lớn lao của phương pháp này. Đó chính là giá trị mà bộ sách sketchnote của Mike Rohde mang lại cho độc giả.
Nếu tôi chưa đọc cuốn sách Sketchnote lý thuyết, liệu tôi có thể hiểu được nội dung của cuốn Sketchnote thực hành không?
Chắc chắn rồi! Đúng vậy! Tuy nhiên, nếu bạn chưa đọc Sketchnote lý thuyết, thì bước đầu tiên quan trọng nhất bạn cần thực hiện trước khi khám phá sâu hơn về các kỹ thuật trong Sketchnote thực hành là: Hãy đọc kỹ CHƯƠNG 1 trong Sketchnote thực hành của Mike Rohde.
Đừng quên đọc kỹ CHƯƠNG 1 trong Sketchnote thực hành của Mike Rohde nhé!
CHƯƠNG 1 có nội dung gì mà lại quan trọng đến vậy nhỉ?
Vì CHƯƠNG 1 sẽ cung cấp cho bạn những khái niệm cơ bản về sketchnote
Trong Sketchnote lý thuyết, Mike Rohde đã chia sẻ những thông tin quan trọng dành cho người mới bắt đầu để làm quen với sketchnote. Qua Sketchnote lý thuyết, Rohde giúp chúng ta hiểu rõ hơn về các khái niệm cơ bản của sketchnote bằng cách tìm kiếm câu trả lời cho các câu hỏi cơ bản như: “Sketchnote là gì?”, “Sketchnote được tạo ra như thế nào?” và “Tại sao chúng ta cần phải tạo ra sketchnote?”.
Mike Rohde đã giới thiệu về các kỹ thuật nghe, vẽ, viết và đưa ra nhiều ví dụ thú vị trong Sketchnote lý thuyết. Tuy nhiên, nếu bạn chưa đọc Sketchnote lý thuyết, bạn không cần phải lo lắng, bởi vì trong CHƯƠNG 1 của Sketchnote thực hành, Mike Rohde sẽ hỗ trợ bạn làm lại các khái niệm cơ bản về sketchnote. Với cách này, chúng ta có thể khám phá bất kỳ lĩnh vực nào. Còn nếu bạn đã đọc Sketchnote lý thuyết rồi, thì tốt lắm, bạn có thể bỏ qua CHƯƠNG 1 và tiến tới CHƯƠNG 2 ngay mà không cần lo lắng về việc không hiểu các thuật ngữ.
Tổng quan về sketchnote một cách nhanh chóng
Trước khi khám phá sâu hơn về kỹ thuật này, câu hỏi quan trọng nhất mà bất kỳ ai cũng cần phải trả lời là: Sketchnote là gì?
SKETCHNOTE là những ghi chú trực quan đa dạng được tạo thành từ sự kết hợp giữa chữ viết tay, hình vẽ, kiểu chữ tay và các yếu tố trực quan như mũi tên, đường thẳng, hình hộp.
Được hiểu một cách sâu sắc, sketchnote thực ra là các 'ghi chú bổ sung'. Mike Rohde gọi sketchnote là 'ghi chú bổ sung' vì chúng, dù về bản chất, tương tự như các ghi chú thông thường, nhưng lại được bổ sung thêm các yếu tố hình ảnh trực quan để mở rộng ý nghĩa. Và điều quan trọng nhất về sketchnote mà bạn cần nhớ là:
Sketchnote tập trung vào việc ghi lại các ý tưởng lớn trong KHOẢNH KHẮC.
Vì sao lại nên sử dụng sketchnote? Rất đơn giản, bởi vì nó kết hợp toàn bộ tư duy của bạn. Nhờ vào kỹ thuật sketchnote, các yếu tố trực quan (hình ảnh, hình vẽ và sự tưởng tượng) được kết hợp với yếu tố lời nói (từ vựng, logic và ngôn ngữ).
Khi TOÀN BỘ TƯ DUY của bạn được kết hợp, bạn sẽ tạo ra BẢN ĐỒ TRỰC QUAN về những gì BẠN NGHE, NHÌN VÀ NGHĨ.
Sketchnote tập trung vào các ý tưởng lớn, nhấn mạnh vào việc lắng nghe và phân tích, đồng thời lựa chọn các ý tưởng cộng hưởng. Hãy đắm chìm vào những gì bạn nghe và suy nghĩ. Hãy nắm bắt các ý tưởng tạo sự kết nối, nhận ra các mẫu, sau đó hãy minh họa trực quan các mẫu đó. Ban đầu, bạn có thể cảm thấy bối rối trong việc tìm kiếm ý tưởng. Điều đó hoàn toàn bình thường. Nhưng qua việc luyện tập, bạn sẽ cảm thấy tự tin hơn. Các ý tưởng lớn sẽ tự nảy sinh.
Bạn có thể tạo ra một bản sketchnote không? Câu trả lời là: Có! Sketchnote là ý tưởng, không phải nghệ thuật. Bạn có thể không phải là một họa sĩ tài năng để tạo ra các bức vẽ trừu tượng, nhưng bạn hoàn toàn có thể tạo ra một bản sketchnote bởi vì bạn có ý tưởng.
Có 5 loại hình vẽ cơ bản trong sketchnote: Hình tròn, hình vuông, hình tam giác, đường thẳng và dấu chấm. Khi nhìn thấy 5 loại hình vẽ này tạo thành các đối tượng xung quanh, bạn sẽ dễ dàng vẽ chúng. Bạn có thể vẽ người khi tạo ra một bản sketchnote. Vẽ người là một kỹ năng hữu ích trong sketchnote. Có 2 phương pháp đơn giản để vẽ người: “Phương pháp ngôi sao” và “Phương pháp Dave Gray”. Vẽ khuôn mặt trong sketchnote cũng là một kỹ thuật thú vị. Bạn có thể vẽ ra nhiều khuôn mặt với các biểu cảm khác nhau chỉ bằng một vài đường thẳng cơ bản. Vẽ chữ cũng là một kỹ thuật bạn nên luyện tập khi sketchnote. Chữ vẽ tay là cách tuyệt vời để làm cho bản sketchnote của bạn thú vị hơn và để xác định hệ thống cấp bậc. Bạn có thể sử dụng 4 phương pháp đơn giản để vẽ chữ trong bản sketchnote của mình: Nét đơn, nét đôi, nét ba và hình khối.
Chìa khóa để trở nên thành thạo hơn: LUYỆN TẬP THẬT NHIỀU!
Bây giờ, hãy bắt đầu sketchnote ngay thôi!
Sketchnote ý tưởng – Hình thành ý tưởng sketchnote
Sketchnote là công cụ tuyệt vời để ghi chép ý tưởng cá nhân hoặc làm việc nhóm. Trong quá trình hình thành ý tưởng, sketchnote giúp mở rộng ý tưởng và tự do sáng tạo. Bắt đầu với việc chú ý đến suy nghĩ về một chủ đề, sử dụng sketchnote để ghi lại các ý tưởng. Sau đó, bạn có thể xem lại, làm đẹp và truyền đạt ý tưởng của mình.
Bạn có thể áp dụng mẹo “Khung thời gian”. Đây là cách hiệu quả để duy trì sự thoải mái trong quá trình hình thành ý tưởng, tập trung vào các ý tưởng lớn hơn thay vì chi tiết nhỏ. Phương pháp này yêu cầu bạn phải có thời gian cố định cho mỗi giai đoạn, đánh giá tiến trình sau mỗi giai đoạn và lặp lại quá trình cho đến khi hoàn thành ý tưởng.
Hãy định dạng trang giấy trước khi chia quá trình hình thành ý tưởng thành các phần quản lý dễ dàng hơn. Đánh số ý tưởng giúp xác định khái niệm cụ thể và tái tạo quá trình tư duy. Có 3 định dạng hữu ích bạn có thể áp dụng: Định dạng lưới, định dạng xuyên tâm và định dạng chia nhóm.
Loại định dạng đầu tiên là “Định dạng lưới”. Trang giấy được chia thành lưới ô vuông, giúp tập trung vào nhiều ý tưởng và chi tiết hơn. Đây là lựa chọn tốt khi bạn muốn xây dựng nhiều ý tưởng cùng một lúc.
Loại thứ hai là “Định dạng xuyên tâm”. Ý tưởng chính được đặt ở trung tâm, bổ sung thêm các ý tưởng xung quanh. Đây là phương pháp hiệu quả cho các ý tưởng trọng tâm và độc lập.
Định dạng Độc đáo được gọi là 'Định dạng Tự do'. Với định dạng mở rộng này, bạn hoàn toàn tự do bắt đầu từ bất kỳ điểm nào trên trang giấy, quyết định ghi lại những điều gì và ở đâu. Thường thì, ý tưởng của bạn sẽ dẫn dắt bạn theo con đường sáng tạo, vì vậy hãy đánh số các bước trong quá trình thực hiện. Định dạng Tự do mở ra không gian lớn hơn trong giai đoạn đầu tiên của sáng tạo - giai đoạn bạn cần sự linh hoạt để phát triển những ý tưởng. Với định dạng Tự do, bạn có thể sắp xếp từng yếu tố xây dựng ý tưởng ở bất kỳ vị trí nào trên trang giấy để có sự linh hoạt tối đa.
Thử sử dụng các biểu tượng để xây dựng ý tưởng. Các biểu tượng sẽ giúp bạn kết nối với ý tưởng khi bạn làm việc để tiếp cận nhanh hơn sau này.
Khi chèn biểu tượng vào bản sketch, việc tìm kiếm ghi chú cho các ý tưởng nhất định sẽ dễ dàng hơn.
Hãy tạo một thư viện biểu tượng đặc biệt cho công việc, ngành nghề hoặc các lĩnh vực bạn quan tâm. Điều này làm cho việc xây dựng ý tưởng phù hợp hơn với cách bạn tư duy và làm việc.
Sắp xếp ý tưởng sketch – Bản đồ ý tưởng sketchnote
Bản sketch không phải là kết quả cuối cùng của tư duy trực quan. Bạn có thể sử dụng sketch như một bước hiệu quả giữa các giai đoạn của dự án để phân tích và hiểu rõ thông tin hơn. Vậy bản đồ ý tưởng sketch là gì?
Bản đồ ý tưởng sketchnote là cách để tổng hợp các tài liệu nghiên cứu thành tài liệu trực quan thông qua việc sử dụng các yếu tố hình vẽ, chữ viết, biểu tượng, dấu kết nối, đường phân cách và văn bản.
Việc sắp xếp ý tưởng sketchnote mang lại nhiều lợi ích:
- Chi tiết sẽ lưu trong trí nhớ khi bạn xử lý, phân tích và vẽ thông tin bằng tay.
- Tạo góc nhìn thống nhất về thông tin thay vì phải nhìn từng phần ở nhiều vị trí khác nhau.
- Khám phá thông tin ở các cấp độ khác nhau.
- Tạo liên kết giữa nghiên cứu và kết quả cuối cùng. Đây là bước quan trọng giữa việc tổng hợp, khám phá và thực hiện.
- Vượt qua khó khăn của việc viết, vì bạn đang làm việc theo một cách khác. Bản đồ hình ảnh sẽ giúp bạn tự do làm việc với thông tin, giảm bớt áp lực của việc tạo ra sản phẩm cuối cùng.
Thực hiện theo 7 bước sau để tạo bản đồ ý tưởng và điều chỉnh theo phong cách và nhu cầu của bạn:
B1. Thu thập nghiên cứu. Thông tin sẽ hướng dẫn cho việc xử lý và phân tích.
B2. Chọn bề mặt để thể hiện ý tưởng. Bạn có thể xây dựng bản đồ ý tưởng trên một tấm poster rộng, một mảnh giấy, một trang trong sổ diễn họa, bảng trắng hoặc thậm chí là một ứng dụng vẽ trên iPad. Sử dụng bề mặt lớn sẽ tốt hơn nếu bạn có nhiều ý tưởng. Bề mặt nhỏ sẽ giúp bạn tập trung tư duy.
B3. Bắt đầu với chủ đề. Nếu bạn có đề tài hoặc chủ đề chính, hãy viết ở vị trí trên cùng của bản đồ; bên phải, trái hoặc chính giữa đều được.
B4. Sắp xếp các ý tưởng. Đọc các tài liệu nghiên cứu và tìm những ý tưởng chính. Ghi lại chúng bằng cách sử dụng chữ viết và hình vẽ ngắn gọn nhất có thể.
B5. Xem lại và kết nối các ý tưởng. Khi bạn đã hoàn thành bản sketchnote ban đầu từ các tài liệu nghiên cứu, hãy xem lại các ý tưởng và tìm sự kết nối. Bổ sung ý tưởng mới vào bản đồ và sử dụng các dấu kết nối, mũi tên để liên kết các ý tưởng.
B6. Các khuôn mẫu đánh dấu. Tìm các ý tưởng lặp lại khi xem bản sketchnote của bạn. Sử dụng biểu tượng hoặc các nhận xét để ghi chú các hình lặp lại trên bản đồ hoặc một lĩnh vực chuyên biệt.
B7. Tạo một bản đồ mới. Nếu bản đồ ý tưởng của bạn quá lộn xộn và khó đọc thì cũng không sao. Bản đồ sketchnote là công cụ tư duy. Bạn có thể tạo bản đồ mới bằng cách xem lại và thay đổi ý tưởng như thêm, bỏ, di chuyển và điều chỉnh ý tưởng.
Thiết kế nghiên cứu nhiệm vụ như một bản sketchnote là cách thú vị để thấy báo cáo của mình theo một cách khác biệt.
Kế hoạch sketchnote
Sketchnote rất thích hợp cho việc lập kế hoạch. Bạn có thể sử dụng sketchnote để lên kế hoạch trực quan cho các dự án như việc lập danh sách các nhiệm vụ đơn giản, đi nghỉ cùng gia đình, phân công công việc,...
Lập kế hoạch bằng sketchnote sẽ mang lại những lợi ích sau:
- Các yếu tố của dự án được hiển thị một cách trực quan.
- Bổ sung thêm các detail trực quan để có cái nhìn mới về các kế hoạch. Sketchnote kế hoạch mở ra những mô hình mà bạn chưa từng nhìn thấy.
- Thu nhỏ hoặc phóng to tổng thể và chi tiết của một dự án tương tự như bản sketchnote kế hoạch.
- Sử dụng yếu tố như biểu tượng, kiểu chữ, hình vẽ khi lập kế hoạch giúp bạn nhớ các chi tiết của dự án.
- Sử dụng trong làm việc nhóm vì nhiều dữ liệu được gói gọn trong hình ảnh và các thành viên trong nhóm có thể chia sẻ hoặc đăng lên để cả nhóm xem lại.
Tài liệu sketchnote
Sketchnote là cách hiệu quả để biến thông tin thành tài liệu trực quan, nối kết các quy trình và ý tưởng.
Lợi ích của sketchnote trong tài liệu
- Các sự vật, quy trình và ý tưởng được tóm gọn, đơn giản hóa bằng các ghi chú với nhiều hình ảnh.
- Chúng truyền tải thông tin một cách hiệu quả. Kết hợp hình ảnh và chữ viết tăng cường và hỗ trợ lẫn nhau, tạo ra một công cụ truyền tải thông tin hiệu quả.
- Chúng thu hút người đọc bởi sự kết hợp giữa hình ảnh và chữ viết, giúp dễ tiếp cận hơn so với văn bản đơn thuần.
- Chúng có thể được xem lướt. Các tài liệu sketchnote truyền tải thông tin nhanh hơn so với mô tả bằng văn bản.
- Chúng thú vị với các hình vẽ mang tính hài hước, tạo ra trải nghiệm tiếp nhận thông tin thú vị và vui vẻ hơn.
Trải nghiệm du lịch sketchnote
Bản sketchnote là một cách thú vị để ghi lại và lưu giữ những trải nghiệm du lịch đáng nhớ bằng hình vẽ, chữ viết, và các yếu tố khác.
Lợi ích của bản sketchnote chuyến du lịch
- Ghi lại những gì xảy ra trong chuyến đi. Nếu không ghi lại, các hoạt động có thể lẫn lộn hoặc dễ bị quên.
- Tạo ra bản đồ trí tuệ về các trải nghiệm, giúp bạn nhớ lại chi tiết sau nhiều năm.
- Khuyến khích sự khám phá khi giữ bản sketchnote chuyến du lịch, giúp bạn ghi lại trải nghiệm một cách chi tiết hơn.
- Dễ dàng chia sẻ bản sketchnote với bạn bè và gia đình qua email, mạng xã hội, bản in hoặc sách ảnh.
- Tạo ra một kỷ vật cá nhân và độc đáo thông qua việc ghi lại những kỷ niệm và thông tin về các hiện vật và di tích lịch sử.
Tạo bản phác thảo ghi lại trải nghiệm ẩm thực
Bạn muốn ghi lại những kỷ niệm về bữa ăn đáng nhớ bằng cách nào? Tạo bản phác thảo là một cách hiệu quả và trực quan để ghi lại những trải nghiệm như việc thưởng thức bữa sáng ở một thành phố khác, ăn trưa ngoài trời tại quán cà phê, hay tận hưởng bữa tối đặc biệt. Tạo bản phác thảo ẩm thực giúp bạn trải nghiệm và ghi nhớ chúng một cách rõ ràng hơn sau này.
Dưới đây là một số lợi ích to lớn của việc tạo bản phác thảo về trải nghiệm ẩm thực:
- Tạo điểm nhấn trong trí nhớ bằng cách ghi lại thức ăn, địa điểm, không gian, suy nghĩ và cảm nhận tại thời điểm đó.
- Nhận thêm kiến thức khi bạn ghi lại thông tin mới một cách trực quan về nguồn gốc thực phẩm, cách chuẩn bị hoặc những hương vị độc đáo.
- Chia sẻ bản phác thảo về ẩm thực của bạn với bạn bè và gia đình qua email hoặc các phương tiện truyền thông xã hội.
- Thưởng thức thức ăn khi bạn chậm rãi tạo bản phác thảo những gì bạn đã ăn. Trải nghiệm về bữa ăn của bạn sẽ trở nên cụ thể hơn.
- Xây dựng một bộ sưu tập các ý tưởng chuẩn bị thực phẩm khi bạn tạo bản phác thảo về ẩm thực của mình.
Tạo bản phác thảo cho phim, chương trình truyền hình và phương tiện truyền thông
Chúng ta hiện đang sống trong một thế giới với rất nhiều phương tiện truyền thông. Mỗi ngày, chúng ta đều tiếp xúc với một luồng thông tin không ngừng. Tạo bản phác thảo là một cách độc đáo để tái hiện lại ý nghĩa từ các bộ phim, chương trình truyền hình và các loại phương tiện truyền thông khác mà chúng ta trải nghiệm. Và tất nhiên, việc tạo bản phác thảo này mang lại rất nhiều lợi ích.
- Hiểu ý đồ của tác giả, đạo diễn và diễn viên qua phương tiện truyền thông bằng cách tạo ra một bản đồ trực quan về các bộ phim, chương trình truyền hình và các loại phương tiện truyền thông khác.
Xây dựng bản đồ sketchnote về nhân vật, nguồn tham khảo hoặc những điều kích thích sự tò mò từ các bộ phim hoặc chương trình truyền hình.
Ghi chú kiến thức, suy nghĩ mới để làm tài liệu tham khảo hoặc chia sẻ.
Tạo một thư viện chứa các bản sketchnote lưu giữ ý tưởng, bài học và cảm hứng từ các nguồn truyền thông.
Sketchnote thực hành của Mike Rohde cung cấp cho chúng ta rất nhiều kiến thức hữu ích về các kỹ thuật sketchnote nâng cao cũng như những tình huống ứng dụng trực tiếp gần gũi với cuộc sống hàng ngày như ẩm thực, điện ảnh hay du lịch. Sketchnote không phức tạp, điều quan trọng nhất là ý tưởng. Hãy rèn luyện, hãy trau dồi, và ý tưởng sẽ đến với bạn.
Tác giả: DO
Ảnh: DO