[Đánh Giá Sách] “Thực Hành Tư Duy Thiết Kế”: Những Đổi Mới Nổi Bật Trong Tư Duy Thiết Kế Từ Đại Học Stanford

“Cuốn sách này đáng giá với đội ngũ tác giả, cấu trúc và nội dung. Dù được trình bày một cách hài hước, nhóm vẫn thành công trong việc tạo ra một cuốn sách sâu sắc một cách đáng ngạc nhiên.”

Tạp chí Harvard Business Manager

Về đội ngũ tác giả

Đội ngũ tác giả của Thực Hành Tư Duy Thiết Kế bao gồm ba tác giả chính: Michael Lewrick, Patrick Link, Larry Leifer.

Tiến sĩ Michael Lewrick

Tiến sĩ Patrick Link

Tiến sĩ Larry Leifer

Đối tượng độc giả

Thực hành tư duy thiết kế cung cấp kiến thức sâu sắc, hữu ích và hấp dẫn cho tất cả những ai đam mê sáng tạo và đổi mới, đặc biệt là cá nhân và tổ chức hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh và khởi nghiệp. Được mô tả là “định nghĩa tốt nhất về tư duy thiết kế” (Kees Dorst, tác giả của cuốn Frame Innovation), Thực hành tư duy thiết kế sẽ hỗ trợ cá nhân, nhóm và tổ chức:

- Sử dụng các công cụ và phương pháp tư duy thiết kế trong các tình huống phù hợp, đặc biệt là đối với sản phẩm và dịch vụ kỹ thuật số.

- Hiểu biết về những tiến bộ mới nhất trong tư duy thiết kế từ Học viện Thiết kế Hasso Plattner thuộc Đại học Stanford.

- Xây dựng nhận thức về việc đặt khách hàng vào trung tâm.

- Sử dụng tư duy thiết kế để đối mặt với các thách thức của sự chuyển đổi kỹ thuật số trong các tổ chức.

- Kết hợp tư duy thiết kế với tư duy hệ thống và phân tích dữ liệu lớn.

Cuốn sách áp dụng phương pháp tư duy thiết kế từ đầu đến cuối, đi kèm với nhiều ví dụ và hình minh họa độc đáo, hấp dẫn giúp độc giả dễ dàng tiếp thu kiến thức và hiểu rõ về các giai đoạn, chu kỳ, chẳng hạn như quy trình năm bước trong tư duy thiết kế. Hơn nữa, cuốn sách còn cung cấp những lời khuyên từ các chuyên gia giúp bạn đọc định hình cách tư duy của mình.

Có thể nói, chỉ cần biết những thông tin trên đây các bạn đã đủ tin tưởng để mua cuốn sách Thực Hành Tư Duy Thiết Kế. Tuy nhiên, vì cuốn sách được viết bởi những tiến sĩ, giáo sư hàng đầu nên nó giống như một bài luận văn đồ sộ với lượng kiến thức chuyên sâu và phong phú. Lời khuyên cho bạn là hãy tìm hiểu những kiến thức cơ bản về tư duy thiết kế trước khi khám phá cuốn sách thú vị này.

Tổng quan về “Tư Duy Thiết Kế”

Hiện nay, Tư Duy Thiết Kế (Design Thinking) trở nên phổ biến trong các lĩnh vực làm việc khác nhau. Tư duy thiết kế được giảng dạy tại các trường đại học hàng đầu như Stanford với d.school, MIT với Design Lab và nhiều chương trình MBA khác có liên quan.

Thực tế, 'thiết kế' không chỉ là làm cho một đối tượng cụ thể (sản phẩm, kịch bản, kiến trúc...) trở nên đẹp mắt hơn, gọn gàng hơn hoặc mang lại cảm xúc hơn. Từ những năm 1950, Viện Công nghệ Massachusetts (MIT) đã bắt đầu giảng dạy môn Khoa học Thiết Kế (Design Science), là hệ thống các phương pháp giải quyết vấn đề. Đến những năm 1970, Đại học Stanford nghiên cứu việc áp dụng tư duy trực quan của nhà thiết kế vào ngành kỹ sư chế tạo. Đến cuối những năm 1990, từ công ty thiết kế nổi tiếng IDEO, đã có nhiều nỗ lực để ứng dụng và hệ thống hóa cách tiếp cận thiết kế. Đến những năm 2000, 'Tư duy Thiết kế' đã lan rộng trong nhiều lĩnh vực và trở nên phổ biến.

Muốn hiểu rõ hơn về tư duy thiết kế, Thực Hành Tư Duy Thiết Kế là cuốn sách hoàn hảo cho bạn.

Chương 1: Hiểu về Tư Duy Thiết Kế

Trong chương đầu tiên, tác giả giới thiệu và mô tả cách áp dụng tư duy thiết kế trong 120 trang sách với 10 phần như sau:

- Những nhu cầu được đề cập trong cuốn sách này

- Vì sao nhận thức về quá trình là yếu tố quan trọng nhất

- Làm thế nào để tạo ra một bảng mô tả vấn đề rõ ràng

- Phương pháp để khám phá nhu cầu của người dùng

- Cách xác định đúng trọng tâm của vấn đề

- Cách bắt đầu và phát triển ý tưởng

- Phương pháp cấu trúc và lựa chọn ý tưởng

- Phương pháp tạo ra một nguyên mẫu chất lượng

- Phương pháp thử nghiệm hiệu quả

Trong đó, việc đặt con người làm trung tâm là yếu tố then chốt đầu tiên cần quan tâm:

Tư duy thiết kế có nhiều định nghĩa khác nhau do giới học thuật và các nhà lãnh đạo doanh nghiệp đề xuất, nhưng hầu hết mọi người đều đồng ý về sự quan trọng của việc đặt con người vào trung tâm của vấn đề và giải pháp cho việc thiết kế hoặc cải tiến sản phẩm, dịch vụ, hệ thống hoặc mối quan hệ.

Việc đặt con người vào trung tâm thúc đẩy các doanh nghiệp không chỉ phải hiểu và lý giải nhu cầu của khách hàng (cả những gì họ đã biết và tiềm ẩn) trên lý thuyết mà còn phải tổ chức sản phẩm, quy trình dịch vụ cũng như các quy trình nội bộ để tối ưu hóa giá trị cho khách hàng.

Cuối mỗi phần, tác giả dành một trang riêng để bạn đọc tổng hợp lại toàn bộ kiến thức đã được trình bày:

Ghi nhận kinh nghiệm: Tạo hình ảnh khách hàng

- Sử dụng tên và đặc điểm thực của người tham gia.

- Cung cấp thông tin cụ thể về độ tuổi và tình trạng hôn nhân. Dữ liệu dân số lấy từ Internet.

- Vẽ chân dung khách hàng với kích thước thật nếu có thể.

- Bổ sung hình ảnh vào chân dung khách hàng. Cắt các phụ kiện từ tạp chí (như đồng hồ, xe hơi, trang sức).

- Xác định và mô tả những câu chuyện thực tế mà họ sẽ trải qua với sản phẩm và dịch vụ tiềm năng.

- Đặt những người dùng tiềm năng vào tình huống của ý tưởng, nhóm và tính ứng dụng của chúng.

- Liệt kê những thành công và những thách thức của hồ sơ khách hàng.

- Ghi lại tất cả những việc cần làm mà sản phẩm hoặc dịch vụ sẽ hỗ trợ họ.

- Miêu tả trải nghiệm là phần vô cùng quan trọng. Xây dựng mẫu để tìm ra những gì thực sự quan trọng.

- Cố gắng đồng hành cùng thói quen của người dùng.

- Thử nghiệm các công cụ để xác định từng nội dung (ví dụ, mô hình bản vẽ người dùng và hồ sơ khách hàng, khuôn khổ bản vẽ móc câu, người dùng tương lai...).

Trong phần còn lại của chương 1, bạn sẽ khám phá thêm về chu kỳ vi mô và vĩ mô trong tư duy thiết kế.

Dưới đây là một đoạn trích thú vị:

Làm thế nào để chúng ta có thể hiểu và cảm nhận giống như khách hàng?

Chúng ta cần đặt ra những câu hỏi với tư duy mở và bỏ đi những kinh nghiệm cũng như giá trị của chính mình nhiều nhất có thể.

Cách tiếp cận tốt nhất là tưởng tượng mình là những người ngoài hành tinh trên trái đất này, những du khách đến từ các thiên hà xa lạ. Chúng ta chưa bao giờ đặt chân đến đây và cũng không biết con người ở đây sống ra sao. Cuộc sống của chúng ta hoàn toàn khác biệt, mọi thứ chúng ta nghe thấy đều mới mẻ, không thể hiểu được. Trong vai trò là những người ngoài hành tinh thân thiện, hãy thử hỏi người dùng những câu hỏi một cách không thiên vị. Qua đó, chúng ta sẽ khám phá thế giới và hành vi của họ như một điều hoàn toàn mới mẻ. Như người dùng mong đợi, lời trình bày của họ sẽ rõ ràng hơn với vai trò của người tập sự không đe dọa đến họ. Ngược lại, theo kinh nghiệm của chúng tôi, sự tò mò sẽ tạo điều kiện thúc đẩy người dùng tiềm năng chia sẻ với chúng tôi nhiều hơn.

Chương 2: Chuyển đổi tổ chức

Đây là một phần không thể thiếu đối với các tổ chức muốn thay đổi toàn diện: trở nên sáng tạo và có một đội ngũ mạnh mẽ hơn. Chuyển đổi sẽ trở thành xu hướng không thể tránh khỏi đối với các tổ chức nếu muốn tồn tại trong thời đại cạnh tranh, và không có gì chắc chắn hơn hiện tại. Áp dụng tư duy thiết kế là một giải pháp hiệu quả mà các công ty nên chú ý nếu muốn tiên phong trong tương lai.

Đặc điểm của đội ngũ liên ngành là gì?

Nói một cách tổng quan, phương tiện liên ngành bao gồm nhiều ngành. Trong đội ngũ liên ngành, ý tưởng được tạo ra từ một nền tảng tập thể. Cuối cùng, mọi người đều chịu trách nhiệm đối với giải pháp toàn diện. Một sự trao đổi ý tưởng về phương pháp và khái niệm sẽ diễn ra trong quá trình tìm kiếm giải pháp toàn diện.

Như đã đề cập, Peter muốn dựa vào kiến thức nền tảng chuyên sâu và rộng rãi của đội ngũ của mình. Ý tưởng này dựa trên nguyên tắc của những người có chữ 'T' - kỹ năng và kiến thức sâu rộng. Mô tả trực quan của ma trận kỹ năng này giống như hình chữ 'T'. Khái niệm này được phát triển bởi Dorothy Leonard-Barthon.

Thanh dọc của chữ 'T' này đại diện cho các kỹ năng chuyên môn tương ứng mà một người có được trong quá trình đào tạo, và được yêu cầu trong từng bước riêng lẻ của quy trình tư duy thiết kế và triển khai dự án. Ví dụ, một nhà tâm lý học sẽ mang theo kinh nghiệm và kiến thức về phương pháp luận trong giai đoạn 'Thấu hiểu'.

Thanh ngang được xác định bởi hai đặc điểm. Một là sự đồng cảm: Một người có thể hiểu quan điểm của người khác trong khi vẫn giữ được ý kiến của bản thân. Đặc điểm còn lại là khả năng hợp tác với các nhóm và ngành khác. Càng hiểu biết về cách suy nghĩ và làm việc của những người khác, bạn sẽ càng tiến bộ và thành công trong quá trình tư duy thiết kế.

Cách để hình dung ý tưởng và câu chuyện

“Nhưng chúng tôi không biết vẽ..” Đây thường là lời Lilly nghe từ các học viên và người tham gia các buổi hội thảo về tư duy thiết kế. Hình dung không giống như việc vẽ, Lilly cố gắng giải thích trong khi khuyến khích học viên của mình suy nghĩ sáng tạo cùng với bút chì. Hình dung là một công cụ mạnh mẽ giúp chúng ta chuyển các thông tin trừu tượng và mối liên hệ giữa chúng thành hình ảnh có thể nhìn thấy. Trong tư duy thiết kế và tổ chức hội thảo, chúng ta có thể sử dụng hình dung ở nhiều giai đoạn khác nhau của quy trình. Hình dung giúp truyền đạt các chủ đề và vấn đề một cách toàn diện cho các nhóm và người dùng khác nhau. Chúng ta xử lý thông tin hình ảnh nhanh hơn, hiểu rõ hơn và nhớ lâu hơn.

Chương 3: Thiết kế tương lai

c

Làm thế nào để vượt qua các rào cản trong việc triển khai ý tưởng?

Kinh nghiệm cho thấy rằng các bên liên quan trong công ty thường muốn được nghe. Thường thì, quy trình tìm ra giải pháp được xem xét kỹ lưỡng. Các đồng nghiệp từ phòng pháp lý đã đưa ra ý kiến về mẫu đầu tiên của chúng tôi; các chuyên gia từ bộ phận công nghệ thường từ chối các giải pháp không phải là của họ (hiện tượng “Không phải ở đây”); và những người giỏi về marketing bị ràng buộc bởi các yếu tố kỹ thuật nghiêm ngặt trong việc xây dựng thương hiệu cho giải pháp mới. Ngoài ra còn ý kiến của quản lý, mối quan tâm của ban quản lý sản phẩm và nhiều ủy ban khác, tất cả đều đặt ra các câu hỏi về ý tưởng của chúng tôi và cố gắng ngăn chặn sự triển khai của nó. Trong hầu hết các doanh nghiệp lớn, chúng ta thường gặp những sự phản đối tương tự, đặc biệt là đối với những cách tiếp cận sáng tạo và tổ chức có bản chất truyền thống đã chi phối hầu hết các tổ chức. Nó được đặc trưng bởi việc tối thiểu hóa các sai sót và tối đa hóa hiệu suất, mong muốn những quy trình có thể tái tạo, loại bỏ sự không chắc chắn và biến đổi, và cần phải tăng hiệu suất với các hoạt động và quy trình tiêu chuẩn tốt nhất.

Tư duy thiết kế là nền tảng tốt để bắt đầu sự chuyển đổi và sáng tạo mới mẻ một cách linh hoạt.

Những tiêu chí thiết kế của tương lai có điểm gì đặc biệt?

Tiêu chí thiết kế bắt đầu thay đổi khi các máy móc hoạt động theo hướng tự động hóa bán. Trong trường hợp này, con người hợp tác với robot. Robot thực hiện các nhiệm vụ cụ thể dưới sự điều khiển của con người.

Mọi thứ trở nên thú vị hơn khi con người và robot làm việc cùng nhau như một đội. Mối quan hệ này tăng cường khả năng áp dụng rộng rãi và có thể:

- Ra quyết định nhanh chóng hơn.

- Đánh giá nhiều quyết định một cách thống nhất trong quá trình thực hiện chúng.

- Xử lý các thách thức phức tạp.

- Thực hiện những任務複雜。

Tiêu chí liên quan từ cấu trúc cụ thể của nhiệm vụ sẽ được hoàn thành thông qua sự hợp tác giữa robot và con người. Tư duy thiết kế nhận ra các yếu tố lý tưởng của từng nhiệm vụ và của từng thành viên trong nhóm. Tuy nhiên, nếu con người và robot hành động đồng bộ trong tương lai, câu hỏi đặt ra là liệu con người có cần giữ quyền quyết định hay chỉ là một phần của một nhóm làm việc hiệu quả. Cuối cùng, hiệu suất nhóm đạt được kết quả tốt lúc nào cũng quan trọng hơn. Tuy nhiên, việc xây dựng một nhóm chức năng là một quá trình rất phức tạp vì ba hệ thống có mối liên kết mật thiết trong mối quan hệ giữa con người và robot: con người, máy móc và môi trường xã hội hoặc văn hóa.

Thách thức lớn là làm thế nào để các hệ thống có thể hiểu được nhau. Máy móc có thể chỉ cần xử lý dữ liệu và thông tin. Con người lại có khả năng nhận biết cảm xúc và điều khiển hành động một cách phù hợp, nhưng cả con người và máy móc đều gặp khó khăn nhất định trong những lĩnh vực đòi hỏi kiến thức. Việc biết những gì người khác biết là một vấn đề then chốt! Tiếp đó là yếu tố của các hệ thống xã hội. Hành vi của con người đa dạng do đến từ các nền văn hóa và hệ thống xã hội khác nhau. Không thể bỏ qua vấn đề về đạo đức: Robot làm thế nào để đưa ra quyết định trong một tình huống ranh giới? Giả sử một chiếc xe tải tự lái rơi vào tình huống ranh giới phải quyết định nên rẽ sang phải hay trái. Một cặp vợ chồng đã nghỉ hưu đang đứng bên phải; một bà mẹ trẻ cùng chiếc nôi đang đứng bên trái. Các giá trị đạo đức nào sẽ làm nền tảng cho việc đưa ra quyết định? Liệu sự sống của người mẹ và đứa con nhỉ có giá trị sống hơn sự sống của những người về hưu kia không?

Lời kết

Một dự án nghiên cứu sâu sắc chứa đựng tất cả sự cống hiến của nhóm tác giả.

Được xem xét chi tiết bởi: Thuy Dương - MyBook