“Để hiểu rõ vấn đề tồn tại, cần phải thấu hiểu cách thâm nhập vào sự tồn tại, nắm bắt mục đích của nó thông qua các khái niệm, và phân tích khả năng của một thực thể cụ thể cũng như lộ trình tiếp cận thực tế với nó”.
Tồn Tại Và Thời Gian là một trong những đề tài được quan tâm nhiều nhất trong triết học. Theo Heidegger, sự tồn tại thường bị xem nhẹ nhàng và không được chú trọng đến. Ông đã cố gắng tìm hiểu bản chất thực sự của nó trong cuốn sách Tồn Tại Và Thời Gian. Cuốn sách bắt đầu với một phần giới thiệu dài, có tổ chức, sau đó là hai phần, mỗi phần chia thành sáu chương.
Tồn Tại Và Thời Gian là một tác phẩm có chiều dài đáng kể (khoảng 437 trang trong bản gốc) và được đánh giá là khá khó hiểu. Điều này có thể bắt nguồn từ việc Heidegger không sử dụng các thuật ngữ phổ biến trong triết học đối với hầu hết các vấn đề trọng tâm của cuốn sách như nhận thức, chủ thể, đại diện, tri thức khách quan… Ông muốn phá vỡ những quan niệm truyền thống và đề xuất các khái niệm mới qua suy nghĩ của mình. Chẳng hạn, ông định danh con người là “Dasein”, một thuật ngữ có thể dịch là “hiện hữu” (being-there). Ở đây, con người không phải là một chủ thể độc lập, mà là một phần của thế giới, không phân biệt với chính mình.
Có thể thấy, ý tưởng cơ bản của Tồn Tại Và Thời Gian rất đơn giản: tồn tại chính là thời gian. Ý nghĩa của cuộc sống là tồn tại trong khoảng thời gian giữa sinh và tử. Tồn tại là thời gian và thời gian là tồn tại, nó đến cùng với cái chết của chúng ta. Do đó, nếu muốn hiểu được ý nghĩa của việc trở thành một con người thực sự, chúng ta cần liên tục chiếu sáng cuộc sống của mình vào thế giới, mà Heidegger gọi là “hiện sinh”.
Một khái niệm đáng chú ý trong Tồn Tại Và Thời Gian là “lương tâm”. Trong cuộc sống hàng ngày, lương tâm thường được hiểu là một khía cạnh của con người. Tuy nhiên, với Heidegger, lương tâm là tiếng gọi im lặng của sự tồn tại, đưa con người trở lại với chính mình. Đó là trải nghiệm kỳ lạ về một giọng nói trong đầu, gọi là lương tâm, không chứa hướng dẫn hoặc lời khuyên, chỉ đơn giản là sự im lặng. Theo ông, sự tồn tại của con người là sự thiếu thốn, một nhiệm vụ cố gắng bù đắp hoặc trả lại.
Mặc dù vẫn có nhiều tranh luận xoay quanh tư tưởng của Heidegger, nhưng không thể phủ nhận rằng Tồn Tại Và Thời Gian đã đem đến quan điểm độc đáo về mục đích của sự tồn tại và ảnh hưởng của nó đến quyết định của con người.
Martin Heidegger (1889-1976), một triết gia người Đức có ảnh hưởng lớn nhất trong thế kỷ XX, đã đặt nền tảng cho triết học hiện sinh. Ông đã giảng dạy tại các trường đại học như Freiburg và Marburg cho đến khi hoạt động học thuật của ông bị hạn chế vào năm 1945 và về hưu vào năm 1959. Các tác phẩm nổi tiếng của M. Heidegger bao gồm: Tồn Tại Và Thời Gian (1927), Những Vấn Đề Căn Bản Của Hiện Tượng Luận (1927), Siêu Hình Học Là Gì (1929), Về Bản Chất Của Chân Lý (1930)...
Đánh giá chi tiết bởi: Quỳnh Ly