[Đánh giá Sách] “Tô Tem Sói”: Bản Kỳ Thư Của Loài Sói

Cuốn tiểu thuyết kỳ bí của tác giả Khương Nhung là một trong những kiệt tác về loài Sói và Tô Tem Sói của người Mông Cổ trên thế giới.

Một câu chuyện về sói, về tính cách, sự khôn ngoan và kiên định của chúng, về cuộc sống của những người du mục sinh sống trên cao nguyên Nội Mông. Cuốn sách nổi bật tinh thần của Đại Hán và sẽ khiến nhiều người tìm hiểu về thảo nguyên rộng lớn và lịch sử cổ điển hơn.

Tác giả mở ra một góc nhìn mới về một dân tộc thường bị đánh đồng trong lịch sử. Họ mạnh mẽ nhưng cũng rất tài năng và tự do. Họ không chỉ có chiến tranh, những con ngựa mạnh mẽ, và những người đàn ông chiến đấu. Họ còn có những phụ nữ mạnh mẽ, niềm tin sâu sắc, và văn hóa đặc trưng mà ít người biết đến.

Cuốn sách là sự hòa quyện tuyệt vời giữa lịch sử và trí tưởng tượng, giữa văn hóa phổ thông và sự thể hiện cá nhân. Viết về một dân tộc, nhưng nhằm mục đích hiểu sâu hơn về bản chất của con người.

Tác giả: Khương Nhung

Người dịch: Trần Đình Hiến

Nhà xuất bản Công An Nhân Dân

Lu Jiamin sinh năm 1946 tại Giang Tô, Trung Quốc. Ông được biết đến nhiều với bút danh Khương Nhung, là một nhà văn Trung Quốc nổi tiếng với cuốn tiểu thuyết Wolf Totem bán chạy nhất năm 2004.

Trong giai đoạn cách mạng văn hóa, ông đã dấn thân lao động ở thảo nguyên Nội Mông và là người rất quen thuộc với vùng đất phía Bắc của Trung Quốc này. Ông đã 'thụ thai' cuốn tiểu thuyết trong 20 năm, từ khi còn trẻ, và tập trung viết trong vòng sáu năm. Có thể nói, Tô Tem Sói là cuốn sách của cả cuộc đời ông.

Cuốn sách đã bán được hơn 1 triệu bản và khoảng 6 triệu bản trên thị trường đen. Tập đoàn xuất bản Penguin đã mua bản quyền để phát hành bằng tiếng Anh với giá 100.000 USD. Đây là mức giá bán bản quyền tiểu thuyết ra nước ngoài cao nhất từ trước đến nay tại Trung Quốc. Ngoài ra, Peter Jackson, đạo diễn của 'Chúa tể những chiếc nhẫn', cũng đã mua bản quyền Tôtem Sói và sẽ hợp tác với các nhà làm phim Trung Quốc để chuyển thể thành phim.

Sinh năm 1933 tại Vĩnh Phúc. Ông là giảng viên Đại học Ngoại ngữ, sau đó chuyển sang làm công tác ngoại giao. Là cán bộ của Đại sứ quán Việt Nam tại Trung Quốc, ông đã sống ở Bắc Kinh trong 10 năm và dành nhiều công sức nghiên cứu về văn hóa, lịch sử của đất nước này. Ông đã dịch hàng chục tác phẩm văn học nổi tiếng của Trung Quốc sang tiếng Việt, đặc biệt thành công với những tác phẩm của Mạc Ngôn.

Có một sự thật mà tôi không bao giờ phủ nhận, đó là tôi sợ chó, rất sợ. Chỉ một em bé nhỏ bé cũng đủ khiến tôi sợ đến vậy. Nhưng tôi lại mê sói. Có lẽ do tôi chưa bao giờ được nhìn thấy sói, và có thể trong cuộc đời này, tôi sẽ không có cơ hội nhìn thấy sói. Và cũng vì khi người ta không trực tiếp trải nghiệm, ôm, nắm và cảm nhận, thì họ sẽ không sợ.

Mình rơi vào cuốn Tô Tem Sói bởi lời giới thiệu của một người bạn, và mình cũng đã nghe rất nhiều người tài giỏi giới thiệu về cuốn này. Nói Tô Tem Sói là một sử thi hiện đại về loài Sói thì không quá liên quan.

Nếu từng ước mơ một lần đặt chân lên cao nguyên Mông Cổ rộng lớn, thì chắc chắn bạn nên đọc cuốn này để hiểu thêm về mối liên kết vô hình, thiêng liêng giữa Sói và Thảo Nguyên.

Mình sẽ không nói nhiều về Sói với những đặc tính như sự đoàn kết, mưu trí, nhanh nhẹn mà mình sẽ nói về vai trò của loài sói trong sự sống còn của Thảo Nguyên.

Thuở hồng hoang, loài người trên trái đất chia thành 2 tộc người. Tộc du mục và tộc canh nông. Tộc du mục là những người sống trên những thảo nguyên bao la rộng lớn trải dài khắp các lục địa, nguồn sống của họ chủ yếu dựa vào săn bắt và chăn nuôi. Tộc canh nông sống dọc theo các con sông lớn, dựa vào nguồn nước để trồng trọt các loại ngũ cốc, rau mầm. Tộc du mục ăn thịt, còn tộc canh nông thì ăn cỏ. Đại loại như vậy.

Trên thảo nguyên cũng có loài ăn thịt và loài ăn cỏ. Đây là mối quan hệ cộng sinh vô cùng khăng khít và có ảnh hưởng tác động qua lại lẫn nhau.

Thảo nguyên tồn tại 4 loại hóa: Hóa trắng, hóa đen, hóa vàng và hóa sói.

Hóa trắng là cơn bão tuyết. Hóa đen là mùa đông không có tuyết. Hóa vàng là dê vàng. Hóa sói thì là sói.

Điều quý giá nhất trên thảo nguyên không phải là con người. (Con người đi đến đâu thì tự nhiên khiếp sợ đến đó). Mà đó chính là Đồng cỏ. Đồng cỏ là sự sống lớn của thảo nguyên. Đồng cỏ còn, thảo nguyên còn, đồng cỏ mất thì đó chỉ còn là sa mạc.

Con người, gia súc, các loài thú hoang và sói là những sinh vật nhỏ sống dựa vào sinh vật lớn. Thế nhưng sinh vật lớn rất dễ bị tổn thương bởi những sinh vật nhỏ.

Cừu hay ngựa nếu ở trên một đồng cỏ nào đó quá lâu mà không di chuyển thì chắc chắn đồng cỏ sẽ chết. Nếu không biết bảo vệ đồng cỏ thì người và các sinh vật khác cũng không thể sống được.

Do đó, Tăng-ca-li quyết định sai sói xuống bảo vệ đồng cỏ. Sói giữ vị trí quan trọng trong chuỗi thức ăn và đảm bảo sự cân bằng của đồng cỏ.

Nếu số lượng gia súc tăng quá nhanh, đồng cỏ sẽ không thể chịu đựng được. Sói đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát số lượng và bảo vệ đồng cỏ. Có những con ngựa Mông Cổ sống sót sau khi thoát khỏi sói, chúng là những con ngựa tốt nhất của thảo nguyên.

Muốn thấy sự tài ba của sói trong săn mồi, hãy đọc cuốn sách này. Sói được trang bị những kỹ năng chiến thuật và sự can đảm, biết lựa chọn thời điểm và địa điểm để thu hút quân địch vào bẫy tự nhiên.

Sự cân bằng trong lịch sử của Trung Nguyên được duy trì nhờ vai trò của sói. Dù không phải ai cũng sùng bái sói, nhưng họ thừa nhận tầm quan trọng của sói trong việc giữ cân bằng sinh thái và số lượng động vật săn mồi.

Trong thế giới cạnh tranh, dân tộc cần có tính can đảm và tính cách mạnh mẽ như sói. Nhưng cũng cần cẩn trọng với quyền lực, vì nó có thể làm mất tính chất tự nhiên và độc lập của dân tộc, khiến họ trở thành nô lệ hoặc bị tiêu diệt.

Sự diệt vong của sói Mông Cổ và những du mục cuối cùng của vùng đất đó đang là một bi kịch về sự phá hoại của con người đối với thiên nhiên. Họ chỉ biết lấy đi mà không biết giữ gìn. Giờ đây, sói và thảo nguyên Mông Cổ chỉ còn là những huyền thoại oai hùng nhưng cũng đầy cô đơn và đau thương.

Mặc dù cuốn sách này gây ra nhiều tranh cãi về việc khích lệ chủ nghĩa phát xít, bạo lực và chiến tranh, tư tưởng của tác giả về bảo vệ thiên nhiên và chống lại sự phá hủy vẫn rõ ràng trên từng trang sách. Còn về việc khích lệ chủ nghĩa phát xít, tác giả đã tuyên bố rõ ràng ở cuối câu chuyện.

“Để thay đổi tình trạng lạc hậu của Trung Quốc, chúng ta cần phải biến dân tộc Trung Hoa thành một dân tộc có nền kinh tế và chính trị mạnh mẽ, có khả năng cạnh tranh và không bao giờ tự mãn. Điều này quyết định về căn bản vận mệnh của dân tộc Trung Hoa.”

Điều này khiến ai cũng phải băn khoăn và nghi ngờ?

Mã Ba Thuấn - nhà phê bình văn học Trung Quốc:

Tô tem sói là một cuốn sách độc đáo - một tác phẩm duy nhất trên thế giới - mô tả về nghiên cứu về loài sói thảo nguyên Mông Cổ.

Đọc sách này, chúng ta được thưởng thức một thức ăn tinh thần vô tận về tôtem sói. Vì nó vô cùng phong phú và không thể lặp lại. Với việc đoàn người du mục Mông Cổ và sói Mông Cổ tự do hoành hành trên thảo nguyên đã hoặc đang biến mất, tất cả những truyền thuyết, câu chuyện về sói đang dần mất trong kí ức của chúng ta.

Nhà văn Khương Nhung đã từng lạc vào hang sói, bắt sói con, nuôi sói nhỏ, trải qua cuộc sống tinh thần của người du mục trong thời trẻ.

Nói như nhà văn Chu Đào của Trung Quốc: “Năm mươi nghìn chữ là năm mươi nghìn con sói chứng minh sự trải nghiệm về trí tuệ và dũng cảm của tác giả”.

Vẻ đẹp của loài sói, một chủng tộc vì tự do mà hy sinh, đồng thời đóng dấu chấm hết cho thời kỳ du mục cuối cùng và rơi vào quên lãng, chỉ còn lại trong những bản dân ca du mục Mông Cổ, chứa đựng những nét nguyên thủy của thảo nguyên mỗi khi mùa đông về dài lê thê và run rẩy.

Từ đó lại nghĩ đến con người. Nếu là một người yếu đuối, không có chí kiến cũng như không có đam mê thì liệu có thể sống yên bình trong cuộc sống này không? Hoặc nếu bạn trở thành những chiến binh bất khởi của Thành Cát Tư Hãn thì cuộc sống có dễ chịu hơn không? Mỗi người trở thành ai, đều có cái hủy diệt và cái tích cực riêng của mình. Bạn quyết định trở thành ai??

 Đánh giá chi tiết bởi: Hoàng Gia Chi Bảo - MytourBook

Hình ảnh: Hoàng Gia Chi Bảo - MytourBook