Đánh giá SWOT

Đánh giá SWOT là một trong 5 bước cốt lõi của chiến lược sản xuất kinh doanh cho doanh nghiệp, gồm có: xác định sứ mệnh của doanh nghiệp, phân tích SWOT, đặt ra các mục tiêu chiến lược, hình thành kế hoạch chiến lược và thiết lập cơ chế kiểm soát chiến lược. Mô hình SWOT được viết tắt từ các từ tiếng Anh: Strengths (Điểm mạnh), Weaknesses (Điểm yếu), Opportunities (Cơ hội) và Threats (Thách thức) - là một công cụ quan trọng trong phân tích kinh doanh của các doanh nghiệp.

Nguồn gốc của mô hình Đánh giá SWOT

Vào thập niên 1960 và 1970, Viện Nghiên cứu Stanford tại Menlo Park, California đã tiến hành một cuộc khảo sát trên hơn 500 công ty đứng đầu về doanh thu theo bình chọn của Tạp chí Fortune, nhằm tìm ra nguyên nhân vì sao nhiều công ty thất bại trong việc thực hiện chiến lược. Nhóm nghiên cứu gồm các nhà kinh tế học Marion Dosher, Ts. Otis Benepe, Albert Humphrey, Robert F. Stewart và Birger Lie đã đưa ra 'Mô hình đánh giá SWOT' để giúp các nhà lãnh đạo hiểu rõ hơn về quá trình lập kế hoạch, từ đó tìm ra giải pháp để thực hiện và điều chỉnh chiến lược kinh doanh.

Dự án nghiên cứu này kéo dài suốt 9 năm, với hơn 5000 nhân viên cống hiến để hoàn thành việc thu thập ý kiến từ 250 nội dung thực hiện trên 1100 công ty và đơn vị. Kết quả, nhóm nghiên cứu đã phát hiện ra 7 vấn đề quan trọng trong tổ chức và điều hành doanh nghiệp hiệu quả. Họ đã xác định 'chuỗi logic' - hạt nhân của hệ thống như sau:

1. Giá trị (Values);
2. Đánh giá (Appraise);
3. Động lực (Motivation);
4. Tìm kiếm (Search);
5. Lựa chọn (Select);
6. Lập chương trình (Programme);
7. Hành động (Act);
8. Giám sát và lặp lại các bước 1, 2 và 3
   (Monitor and repeat steps 1, 2 and 3).

Nhóm nghiên cứu của Viện Nghiên cứu Stanford cho rằng, việc bắt đầu từ bước đánh giá ưu điểm và nhược điểm của doanh nghiệp là rất quan trọng. Lãnh đạo doanh nghiệp nên khởi đầu chuỗi logic này bằng cách đặt câu hỏi về những điểm mạnh và điểm yếu của hiện tại và tương lai. Những điểm mạnh hiện tại được gọi là 'Thỏa đáng' (Satisfactory), và những cơ hội trong tương lai là 'Cơ hội' (Opportunity); những điểm yếu hiện tại là 'Lỗi lầm' (Fault) và những nguy cơ trong tương lai là 'Nguy cơ' (Threat). Quá trình này được gọi là phân tích SOFT. Năm 1964, nhóm nghiên cứu quyết định chuyển từ chữ F thành chữ W và từ đó SOFT chính thức trở thành SWOT.

Nội dung phân tích SWOT

Nội dung phân tích SWOT gồm có 6 bước:

1. Sản phẩm
2. Quy trình
3. Khách hàng
4. Phân phối
5. Tài chính
6. Quản lý

Ý nghĩa của các thành phần

Điểm mạnh của sản phẩm

Điểm mạnh (duy trì, xây dựng và tận dụng), là những đặc tính nổi bật thực sự và rõ ràng

Bao gồm các yếu tố sau:

• Trình độ chuyên môn
• Các kỹ năng liên quan và kinh nghiệm làm việc
• Có nền tảng giáo dục vững chắc
• Có mối quan hệ rộng và bền vững
• Có trách nhiệm, sự tận tụy và niềm đam mê với công việc
• Có khả năng phản ứng nhanh nhạy với công việc

Điểm yếu của cá nhân

Điểm yếu như:

• Không phù hợp với tính cách và thói quen làm việc tiêu cực.
• Thiếu kinh nghiệm hoặc kinh nghiệm không phù hợp.
• Thiếu sự đào tạo chuyên môn chuẩn mực.
• Hạn chế trong các mối quan hệ.
• Chưa có định hướng rõ ràng và mục tiêu cụ thể.
• Kỹ năng nghề nghiệp chưa được nâng cao.

Cơ hội nghề nghiệp

Cơ hội (nhìn nhận với tư cách lạc quan), là những sự kiện bên ngoài không thể kiểm soát, có thể là các cơ hội tiềm năng mang lại thành công, bao gồm:

• Các xu hướng tiên tiến.
• Nền kinh tế phát triển mạnh mẽ.
• Cơ hội nghề nghiệp mới rộng mở.
• Một dự án triển vọng được giao phó.
• Học hỏi kỹ năng và kinh nghiệm mới.
• Sự ra đời của công nghệ tiên tiến.
• Những chính sách mới được áp dụng.

Thử thách

Thử thách (những rào cản), là những yếu tố tạo ra tác động tiêu cực đối với sự nghiệp, mức độ ảnh hưởng của chúng phụ thuộc vào những biện pháp phản ứng.

Những thử thách phổ biến gồm có:

• Sự tái cấu trúc và tổ chức lại ngành nghề.
• Áp lực từ sự biến động của thị trường.
• Một số kỹ năng trở nên lỗi thời.
• Bạn chưa sẵn sàng với sự phát triển của công nghệ.
• Sự cạnh tranh gay gắt, cả trong công ty lẫn với cá nhân.
• Cần nâng cao hiệu quả hoạt động của công ty.

Thực hiện mô hình SWOT

1. Thiết lập một bảng bao gồm bốn ô, tương ứng với bốn yếu tố của mô hình SWOT.
2. Tại mỗi ô, thực hiện đánh giá chi tiết dưới dạng các mục gạch đầu dòng, đảm bảo rõ ràng nhất có thể.
3. Chân thật và không bỏ sót trong quá trình thu thập thông tin. Cần cân nhắc ý kiến của mọi người.
4. Tổng hợp lại thông tin. Loại bỏ những điểm trùng lặp, nhấn mạnh những điểm khác biệt, quan trọng.
5. Phân tích ý nghĩa của các yếu tố này.
6. Đề xuất những hành động cụ thể như củng cố những kỹ năng quan trọng, loại bỏ những hạn chế còn tồn tại, khai thác cơ hội và bảo vệ bản thân khỏi những nguy cơ, rủi ro.
7. Cập nhật định kỳ biểu đồ SWOT, nâng cao tính hoàn thiện và hiệu quả của kế hoạch phát triển sự nghiệp, chắc chắn tìm ra hướng đi đúng đắn tới thành công.