Đánh giá tác phẩm Ông già và biển cả của Hemingway

Đề bài: Phân tích chi tiết tác phẩm Ông già và biển cả của Hemingway

Mẫu văn phân tích Ông già và biển cả của Hemingway

Bài làm

Cùng William Faulkner, Hemingway là người đầu tiên mở đường cho văn hóa hiện đại ở Hoa Kỳ. Tầm ảnh hưởng của ông trở nên rõ ràng hơn khi thế kỷ 20 khép lại. Tên tuổi của Hemingway vươn xa khắp năm châu. Gabriel Garcia Marquez tôn vinh ông là một thầy, và nhiều tác giả Hoa Kỳ đương đại coi ông như người sáng lập phong cách viết tối giản (Chủ nghĩa Cực hạn). Phong cách này xuất hiện từ những năm 1920 với nguyên tắc tạo ra văn chương đơn giản đến tối đa, giữ chặt từ ngữ và kiểm soát cảm xúc... Phương pháp Tảng băng trôi của Hemingway nổi tiếng. Nó yêu cầu sự tóm gọn trong mô tả hiện thực. Vì vậy, đặc điểm nổi bật trong ngôn từ của kiệt tác là sự tiết kiệm từ ngữ. Đặc biệt, Hemingway hạn chế sử dụng tính từ. Còn động từ được sử dụng để diễn đạt hành vi giao tiếp của con người thì thường chỉ là nói (say) hoặc hành vi giao tiếp với bản thân nhân vật, gần như chỉ là suy nghĩ (think). Nhân vật của ông thường mang tính ẩn dụ và biểu tượng cao.

Trích Ông già và biển cả trong giáo trình Ngữ văn 12, tập trung vào hành trình săn đuổi con cá kiếm của ông lão Santiago. Dưới đây là những đặc điểm nổi bật của văn bản.

1. Cuộc đối đầu chấm dứt với cá kiếm

Trong buổi trưa đầu tiên, ông lão đã câu được con cá kiếm. Ngay lúc đó, con cá mạnh mẽ kéo ông lão ra xa khơi suốt hai ngày đêm. Một mình giữa biển cả với chỉ một chai nước và lòng quyết tâm bất khuất, ông lão đối mặt với thách thức lớn - bắt được con cá lớn xứng đáng với tài năng của mình. Liệu ông lão có vượt qua được thử thách này không?

Các nhà nghiên cứu tổng hợp đặc điểm của nhân vật Hemingway bằng khái niệm 'Anh hùng theo mã lệnh', đồng nghĩa với nhân vật tuân theo một chuẩn mực cụ thể. Mặc dù thuật ngữ này gây tranh cãi, nhưng đối với nhân vật Hemingway, nó lại có ý nghĩa đặc biệt. Nhân vật của ông không chỉ là độc đáo mà còn không giống ai khác. Khái niệm này không chỉ tạo ra một bức tranh nổi bật trong tâm trí độc giả mà còn tôn vinh sự sáng tạo xuất sắc của nhà văn.

Làm thế nào mà nhân vật của Hemingway trở nên đặc biệt? Có lẽ có một giải thích đơn giản: trong số các nhân vật đặc trưng, nhân vật Hemingway thuộc loại đặc biệt nhất hoặc là kiểu đặc trưng không thể lẫn vào bất kỳ loại nào khác. Nếu hiểu như vậy, việc coi nhân vật của Hemingway là nhân vật theo mã lệnh là một cách tôn vinh sự sáng tạo xuất sắc của ông vì đó là một kiểu nhân vật chưa từng xuất hiện trước đó và cũng không có sau này.

Đúng vậy, có thể liệt kê một số đặc điểm mã lệnh của nhân vật Hemingway như sau:

Trong tiếng Anh, để chỉ định danh từ nhân vật, chúng ta sử dụng hai từ character và hero. Tuy nhiên, từ hero ít được sử dụng hơn vì nó thường ngầm ám chỉ đến tính chất anh hùng. Do đó, khi nhà nghiên cứu gọi nhân vật của Hemingway là code hero, họ đang ám chỉ đến những đặc điểm anh hùng của những con người này.

Nhân vật mang mã lệnh của Hemingway luôn tồn tại trong môi trường đầy thách thức, nơi mà cái chết luôn rình rập và họ phải chiến đấu để tồn tại.

Nhằm đặt nhân vật giữa bản năng sống và cái chết, Hemingway mong muốn khám phá cơ bản về sự tồn tại của con người trên thế giới này và những yếu tố nào làm cho con người trở nên quý giá hơn tất cả các sinh linh khác từng hiện hữu trên hành tinh này.

Nhân vật của Hemingway phải tự tìm lối thoát riêng để bảo vệ sự sống của mình, và tính cách anh hùng được thể hiện thông qua khả năng đương đầu và tìm kiếm con đường này.

Cách mà nhân vật đối mặt với thách thức khác nhau có thể thay đổi, nhưng tất cả đều dựa vào sự tinh luyện kỹ năng và ý chí, ý chí mạnh mẽ.

Nhân vật Hemingway luôn nhận thức về sự hỗn loạn mà họ phải đối mặt. Họ hiểu rõ rằng mục tiêu sống của họ là chiến đấu chống lại cái hỗn loạn đó. Mặc dù họ không lạc quan về việc con người có thể đối đầu với số mệnh, họ biết rằng sau mỗi chiến thắng sẽ là một thách thức mới. Nhưng họ không bao giờ từ bỏ.

Họ đối mặt với hiện thực bằng tinh thần 'hoạt động dưới áp lực' (Phillip Young). Mọi cảnh khốn cùng, họ vẫn dốc hết sức mình để chiến đấu vì sự tồn tại thực sự của họ.

Trong bối cảnh thế giới biến động về chiến tranh, tư tưởng và kinh tế, sự sống còn của con người trở thành cuộc chiến khốc liệt. Ở một khía cạnh, việc tồn tại đồng nghĩa với việc chống lại những thế lực đối địch xung quanh. Theo góc nhìn này, Hemingway miêu tả nhân vật như những chiến binh trên chiến trường cuộc sống. Hình tượng Santiago được vẽ nên theo cách đó.

Ban đầu, nhân vật hiện thân như một người cô đơn. Điều này là đặc điểm thường thấy của anh hùng. Trong thần thoại và sử thi, anh hùng thường hành động độc lập, khẳng định sức mạnh không thể chối cãi. Trong truyện, chỉ có ông lão đối đầu với con cá kiếm. Chiến trường là đại dương rộng lớn, nơi không có thế lực nào can thiệp. Môi trường này được xem như 'tinh khiết' để ghi lại sức mạnh của hai đối thủ. Con cá kéo, ông lão giữ, cả hai cố làm kiệt sức để tiêu diệt đối phương. Đến ngày thứ ba, con cá bắt đầu mệt mỏi, đánh bại dần. Sự thay đổi này là minh chứng cho sức mạnh của ông lão. Thực sự, ông lão không phải là người mạnh mẽ?

Câu trả lời không khó. Ông lão già yếu về cơ bắp. Hemingway thường nhấn mạnh yếu tố 'già' trên cơ thể ông lão. Ông lão lấy sức mạnh từ nhiều nguồn. Trước hết là từ quá khứ huy hoàng của ông (nhà vô địch vật tay, thủ lĩnh săn rùa và câu cá,...), sau đó là sự khéo léo trong nghề (không ai giỏi như ông lão trong làng chài, mặc dù kiệt sức nhưng với một phát lao, ông lão đã giết chết con cá kiếm), cuối cùng là sức mạnh tinh thần. Ông lão đã chứng minh trước các sinh vật lớn của đại dương, sức mạnh của con người không phải là cơ bắp mạnh mẽ mà là ý chí, nghị lực tinh thần.

Hành trình kéo dài hai ngày hai đêm của ông lão đã đạt được kết quả. Đó là chiến thắng của ông. Nhưng đó chỉ là khởi đầu, cuộc chiến giờ mới thực sự gay cấn nhất. Ông lão không bao giờ nghĩ đến việc từ bỏ. Kinh nghiệm và tài năng của ông lão được mô tả qua nhiều chi tiết tinh tế. Chỉ cần 'cảm nhận áp lực từ sợi dây co lại', Santiago đã biết con cá sẽ lượn vòng.

Ông lão không bao giờ mất tập trung trong quá trình chiến đấu. Lão kiên nhẫn và hết lòng với công việc. Không có gì có thể lạc quan về khả năng ông lão có thể hoàn thành nhiệm vụ. Tất cả đều dựa vào lòng chăm chỉ, tập trung và quyết tâm cao cường của ông lão.

Santiago sở hữu phẩm chất quý báu là tính cách luôn hành động. Ông lão không bao giờ ngồi yên chờ đợi vận may. Trong cuộc chiến đấu, ông liên tục căng trái tim để đối phó với con cá. Sự động đậy thể hiện giá trị của sự tồn tại, ngay cả khi sức lực đã phai nhạt. Santiago hiểu rằng không hành động là chấp nhận chết. Do đó, ông luôn sống động qua cử chỉ, tư duy và lời nói.

Lão thu dây, thả dây, rồi nói và nghĩ (thành lời). Những động tác này xen kẽ nhau tạo ra hình ảnh đa chiều của Santiago, làm cho câu chuyện về một người nhưng lại ẩn chứa nhiều cuộc sống, nhiều số phận.

Tác phẩm mở đầu với Santiago đối mặt với 84 ngày không bắt được cá. Nhưng nhờ lòng hành động không ngừng, ông lão sắp bắt được chú cá xứng đáng với tài nghệ. Sự miệt mài theo đuổi khát vọng lớn là đặc trưng của nhân vật mã Hemingway.

2. Trạng thái tinh thần

Hemingway, nhà văn tài năng trong việc xây dựng hình tượng ẩn dụ và đa nghĩa, cũng thành công trong việc khai thác cảm giác của nhân vật. Đặc biệt, ông lão Santiago hiện lên vừa cụ thể vừa bí ẩn, đầy chiều sâu. Khi sức khoẻ suy kiệt, Santiago chiến đấu với con cá bằng kinh nghiệm và sức mạnh tinh thần, tất cả được thể hiện qua cảm giác. Điều kỳ diệu là chỉ qua cảm giác, ông lão có thể dự đoán mọi động thái của con cá, chứng minh tay nghề câu cá siêu việt. Điều này giúp Hemingway thâm nhập sâu vào thế giới tư duy của nhân vật, biểu đạt độc thoại nội tâm một cách tài tình.

'Lưỡi kiếm của con cá đang quật vào đoạn dây thép đáy, lão nghĩ. Chuyện ấy tất xảy ra'. Hành động của con cá dưới nước sâu, nhưng Santiago nhận ra.

Cảm giác đóng vai trò quan trọng trong kĩ thuật tự sự của Hemingway. Santiago trải qua hai cảm giác cơ bản: về sức khoẻ và việc khuất phục con cá. Ngôn từ kể về những cảm giác này với hai thủ pháp: sử dụng ngôn ngữ miêu tả ('Nhưng lão lại cảm thấy choáng váng', 'Nhưng đã hai lần lão cảm thấy chóng mặt và choáng váng và điều ấy khiến lão sợ',...) và sử dụng ngôn ngữ của nhân vật ('Lượt tới nó lượn ra ta sẽ nghỉ', lão nói. 'Ta cảm thấy đỡ hơn nhiều. Chỉ hai ba vòng nữa thôi thì ta sẽ có nó').

Với cách kể này, câu chuyện của Hemingway đan xen nhiều tầng 'không khí'. Trọng tâm của truyện không chỉ ở hành động trực tiếp của nhân vật, mà còn nằm ở phần 'trống', phần không nói hết của người kể.

3. Diễn tiến

Cuộc chiến giữa Santiago và cá kiếm rất hồi hộp. Để giành chiến thắng, Santiago thực hiện các bước như sau:
- Kéo dây để làm con cá quay vòng.
- Cầu con cá không nhảy lên để không mất nó: 'Đừng nhảy, cá'. Lão nói. 'Đừng nhảy'.
- Cầu Chúa giúp bằng cách hứa đọc kinh: 'Chúa giúp ta chịu đựng. Ta sẽ đọc một trăm lần kinh Lạy Cha và một trăm lần kinh mừng Đức Mẹ'.
- Phân tích tình hình: 'Phải giữ cho nó đừng đau quá, lão nghĩ. Nỗi đau của ta không là vấn đề. Ta có thể chịu đựng. Nhưng nỗi đau của con cá có thể khiến nó cuồng lên'.
- Di chuyển con cá: 'Ta đã di chuyển được nó'.
- Động viên bản thân: 'Kéo đi, tay ơi, lão thầm giục. Hãy đứng vững, đôi chân kia. Tỉnh táo vì tao, đầu à'.
- Tập trung sức lực: 'Dồn hết đớn đau và những gì còn lại của sức lực và lòng kiêu hãnh đã rời bỏ từ lâu, lão mang ra đối mặt với cơn hấp hối của con cá'.
- Phóng lao giết chết con cá.

Song song với diễn tiến trên là quá trình kiệt sức của ông lão:
- Khi con cá bắt đầu lượn vòng, lão chỉ còn đủ sức kéo dây: 'Lão chỉ cảm nhận áp lực của sợi dây chùng lại và dùng tay phải, lão bắt đầu nhẹ nhàng kéo vào. Sợi dây chững lại, như mọi khi, nhưng ngay lúc lão kéo đến điểm sắp đứt thì sợi dây bắt đầu thu vào. Lão lách vai và đầu ra khỏi sợi dây và bắt đầu liên tục kéo nhẹ nhàng'.
- Nhưng khi phải níu sợi dây để buộc con cá quay vòng, sức lực lão nhanh chóng suy kiệt: 'hai giờ sau, mồ hôi ướt đẫm người ông lão và lão mệt thấu xương', 'ông lão thấy hoa mắt suốt cả tiếng đồng hồ, mồ hôi xát muối vào mắt lão và xát muối lên vết cắt phía trên mắt và trán',...
- Tiếp theo ông lão 'lại cảm thấy choáng váng', 'toát mồ hôi đầm đìa nhưng không phải vì mặt trời mà vì một nguyên nhân khác', 'lão lại thấy xây xẩm mặt mày', 'miệng lão khô khốc không thể nói nổi, nhưng lúc này lão không thể với lấy cái chai'.
- Đỉnh điểm của việc kiệt sức là sự 'lạc quan trong tâm trí'. Ông lão bước vào trạng thái chênh chao giữa sống và chết khi 'lão nói bằng giọng mà bản thân hầu như không còn nghe nổi'.
- Tại thời điểm đó, ông lão tự động viên mình: 'Hãy giữ đầu óc tỉnh táo và biết cách chịu đựng như một con người', lão nghĩ. Rồi lão kêu gọi: 'Đầu ơi, hãy tỉnh táo'. Bằng cách đó, từng phút giây, lão trở nên mạnh mẽ hơn con cá.

Theo dõi diễn tiến này, ta thấy trận đánh rất căng thẳng, được tính theo từng vòng lượn của con cá và theo dõi sự hao mòn nhẹ nhàng của sức lực còn lại của ông lão: 'Cứ đà này thì không ổn rồi, lão nghĩ. Miệng lão khô khốc không thể nói nổi, nhưng lúc này lão không thể với lấy cái chai. Lần này mình phải kéo nó cận mạn, lão nghĩ. Cứ thêm vài vòng nữa thì mình sẽ đuối sức'.

Có những lúc độc giả cảm giác như ông lão sẽ mất con cá hoặc gục ngã trước nó. Nhưng, mỗi lần, ông lão biết làm thế nào để làm sống lại tinh thần: 'Lần này mình phải kéo nó gần mạn, lão nghĩ. Cứ thêm vài vòng nữa thì mình sẽ kiệt sức. Không, mày còn mạnh mẽ, lão tự an ủi. Mày luôn khoẻ'. Cuối cùng, ông lão đã chiến thắng. Một chiến thắng lớn cho quyết tâm không thể chấp nhận thất bại. Trong đoạn trích, cuộc chiến tập trung vào hai kẻ đã rời bỏ thân xác. Cả hai đã giao tranh liên tục suốt hai ngày đêm. Bây giờ, ai không kiên nhẫn, sẽ không tồn tại. Vì vậy, diễn biến trở nên căng thẳng hơn theo sự kiệt sức của cả hai đối thủ. Khi con cá bắt đầu đầu hàng (dấu hiệu của sự đầu hàng), ông lão suýt ngất mấy lần. Nhưng ông lão vẫn đứng vững. Cuối cùng, con cá là kẻ thất bại.

4. Hành động theo cách riêng

Một đặc điểm nổi bật khác trong tính cách của nhân vật Hemingway là họ thiết lập một lối hành động riêng. Cách sống này thể hiện trong dáng vẻ của kiểu nhân vật hiện sinh.

Santiago gần như bị cô lập khỏi cộng đồng (chỉ có thằng bé Manolin quan tâm) và bị thế giới bỏ rơi (không bắt được cá trong 84 ngày), nhưng ông lão tin tưởng vào bản thân. Nếu ông lão bắt được cá, mọi thứ sẽ kết thúc. Đây là cuộc đấu tranh ngầm giữa Santiago bị đẩy ra khỏi cộng đồng và Santiago với lối sống độc lập của mình trong thế giới đó.

Lão không bao giờ chán chường, luôn dồn mình ra khơi với hy vọng bắt được con cá xứng đáng với tài năng của mình. Mục tiêu của lão không phải là theo tiêu chuẩn đánh giá xã hội, mà là ý thức cá nhân về cuộc sống tốt đẹp theo cách riêng của lão. Khi lão bắt được con cá, nó là một con cá mà lão chưa bao giờ tưởng tượng. Con cá đó lớn hơn bất kỳ con cá nào trước đó đưa vào cảng La Havana.

Santiago, giống như những nhân vật thuộc 'thế hệ mất mát', tin tưởng vào giá trị thật sự và vào khả năng của bản thân mình. Santiago cầu nguyện Chúa chỉ giúp lão chịu đựng, không phải để bắt con cá. Điều này thể hiện ý thức rằng thành quả lao động phải đến từ bàn tay con người chứ không phải do sự can thiệp của Chúa. Họ không tin vào những khái niệm trừu tượng, như những gì Kinh Thánh mô tả. Santiago hứa đọc kinh nhưng sau đó chỉ tự nhủ rằng đã đọc. Sự không tin còn thể hiện trong việc lão cảm nhận con cá sau khi giết chết nó, nhưng không coi trọng nó như một hiện thân thần thánh.

Không phụ thuộc vào Chúa, nhân vật của Hemingway tin tưởng vào bản thân. Santiago đặt ra mục tiêu và lối sống cho chính mình. Lão đang tiến gần đến mục tiêu; con cá sắp bị lão chinh phục. Không có sức mạnh nào cản trở lão ngoại trừ chính lão. Điều độc đáo là Hemingway giới thiệu khái niệm: con người khám phá và chinh phục chính bản thân mình. Cuộc chinh phục của lão đồng thời diễn ra cùng lúc với hai đối tượng: đối tượng ngoại vi (con cá) và đối tượng nội tâm (sức mạnh bản thân lão).

Hemingway không chỉ tập trung vào việc nhân vật chinh phục thế giới bên ngoài, mà còn chú trọng vào thái độ của họ đối mặt với hoàn cảnh. Với Hemingway, việc đánh bắt con cá lớn có thể làm bởi bất kỳ ai, nhưng việc Santiago đối mặt với nó để kiểm định ý nghĩa sống của con người là điều chỉ có Santiago làm được.

Từ quan điểm này, Santiago đã thể hiện bản thân qua những cuộc trò chuyện. Trong cuộc đối đầu với con cá, ông ta không ngừng trò chuyện với bản thân để giữ tinh thần tỉnh táo, ngăn tay mình bị chuột rút, và cơ thể không đổ sập do cuộc chiến không cân sức. Ông lão thúc đẩy mỗi phần trong cơ thể mình: 'Kéo lên, tay ơi, ông ta thầm nói. Hãy giữ vững, đôi chân ơi. Tỉnh táo lên, đầu à. Hãy tỉnh táo vì tôi. Bạn chưa bao giờ thất bại. Lần này, chúng ta sẽ chiến thắng nó'. Kết quả là, nhờ ý chí và kỹ năng tuyệt vời, ông lão đã đánh bại con cá kiếm. Nhưng tâm trạng của ông không hoàn toàn phấn khích trước thành quả đó.

5. 'Bây giờ, mày đang giết tôi, cá ơi'

Trong đoạn văn được chọn, người đọc chỉ gặp hai nhân vật chính, ông lão và con cá kiếm. Cá kiếm là mục tiêu của ông lão, không chỉ để duy trì sự sống vật chất (ông lão tính toán được lượng thịt của con cá có thể nuôi sống một người suốt cả mùa đông), mà còn để khẳng định giá trị tinh thần. Với ngư dân và làng chài, không bắt được cá cũng bằng việc mất đi sự sống tinh thần.

Trong cuộc chinh phục con cá kiếm, ông lão cảm nhận sự oai hùng, tôn nghiêm, và trang trọng của con cá. Ông ta kính trọng nó, coi nó như đồng đội, gọi nó là 'người anh em': 'Bây giờ, mày đang giết tôi, cá ơi', ông lão suy nghĩ. Nhưng mày có quyền làm như vậy. Tôi chưa bao giờ thấy ai hùng dũng, duyên dáng, bình tĩnh, và trang trọng như mày, người anh em ạ. Hãy đến và giết tôi đi. Tôi không quan tâm đến ai giết ai'. Khoảng cách giữa người chinh phục và người bị chinh phục được rút ngắn đến mức tối thiểu. Mối quan hệ giữa ông lão và con cá kiếm không chỉ là một mối quan hệ đơn thuần một chiều, mà còn là mối quan hệ phức tạp đa chiều.

Khen ngợi con cá và hành động trung thực, sòng phẳng của nó trong cuộc đối đầu với Santiago, tác giả làm cho người đọc hiểu rằng trên đất liền, ông lão không còn ai tri âm tri kỉ nữa, cuộc sống loài người đã bị đảo lộn bởi những giá trị không tương xứng. Santiago không thể và không muốn thuộc về thế giới đó nữa. Sự thẳng thắn, cao quý của ông lão chỉ có thể tìm thấy sự tri âm ở chốn biển khơi. Con cá trở thành bạn đồng hành của ông lão, và đại dương rộng lớn mới thật sự là ngôi nhà thân thiết của con người cô đơn Santiago. Như mọi nhân vật khác của Hemingway, ông lão sống gần gũi với thiên nhiên. Chỉ khi trở về với thiên nhiên, nhân vật Hemingway mới tìm thấy sự lắng dịu tâm hồn và sự đồng cảm. Mối quan hệ giữa ông lão và cá kiếm thể hiện điều này.

Tuy nhiên, không phải lúc nào mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên cũng suôn sẻ như tên tác phẩm (Ông già và biển cả) ngụ ý. Thường xuyên là mối quan hệ phức tạp. Mục tiêu của ông lão là giết chết con cá để kiếm sống, nhưng ngay lập tức, ông lão nhận ra rằng con cá là biểu tượng của vẻ đẹp. Giết nó đồng nghĩa với việc giết chết cái đẹp. Nhưng ông lão không thể không giết nó. Đây chính là bi kịch vĩnh cửu của con người.

6. Lão cố gắng một lần nữa

Để vượt qua con cá và những phức tạp trong tâm hồn, ông lão chỉ còn cách 'cố gắng một lần nữa'. 'Cố gắng' chính là nền tảng của thành công cho ông lão. Văn bản thường lặp lại mệnh đề này bằng ngôn ngữ của người kể và ngôn ngữ của Santiago:

- Mình sẽ cố gắng một lần nữa.
- Lão quyết gắng một lần nữa.
- Mình sẽ thử nỗ lực thêm một lần.
- Lão tiếp tục cố gắng và mọi chuyện vẫn như xưa.
- Mình sẽ cố gắng thêm một lần nữa...

Mỗi lần cố gắng, ông lão đều gần hơn với chiến thắng. Sau mỗi sự cố gắng, con cá lại phải chịu thêm một lần thất bại trước ông. Có lẽ thành công của ông lão và cả con người nói chung đều là kết quả của những nỗ lực không ngừng trong cuộc sống?

Trong chiến thắng của ông lão, không chỉ là sự nỗ lực vượt qua đau đớn cả về thể xác và tinh thần, mà còn là quá khứ và tất cả mọi thứ tốt và xấu trong con người ông: 'Dùng hết đớn đau và những gì còn sót lại của sức mạnh và lòng kiêu hãnh từng bỏ lại, lão đối mặt với hơi thở cuối của con cá. Con cá tiến gần thuyền, mõm nó gần như chạm vào ván thuyền, sắp sửa vượt qua, dài, sâu, rộng, ánh bạc, vằn tía và bất tận trong dòng nước'. Đau đớn, kiệt sức và tự hào của quá khứ hiện hình trước mắt. Sức mạnh của Santiago không phải là sức mạnh của người mạnh mẽ, mà là sức mạnh của tổng thể những điều đã suy thoái. Và lão vẫn chiến thắng con cá. Đó chính là giá trị tiềm tàng chỉ có thể xuất hiện trong hành trình xác nhận sự sống.

7. 'Con cá là vận may của ta'

Trong bài viết trước, chúng tôi đã thảo luận về con cá như một giá trị quan trọng về cả vật chất lẫn tinh thần của ông lão. Ngoài ra, con cá còn là vận may của Santiago. Điều này được ông lão thừa nhận. Hóa ra, ngoài nỗ lực cá nhân, thành công của ông lão cũng dựa vào sự may mắn của số mệnh. Trong tác phẩm, ông lão thường xuyên xem việc không bắt được cá sau 84 lần ra khơi là do vận rủi. Mặc dù vậy, lão vẫn nuôi hi vọng bắt được cá to. Khi cảm giác hạnh phúc vì câu được con cá khổng lồ, vận may quay về với ông lão. Nhưng không lâu sau đó, vận may lại biến thành vận rủi.

Bắt đầu từ một hành động đơn giản, Santiago đâm chết con cá, nghỉ ngơi và tự nhủ: 'Bây giờ phải kéo nó vào, buộc chặt và thắt một chiếc thòng lọng vào giữa thân và một chiếc nữa vào đuôi để buộc nó vào thuyền'. Sau đó, lão gọi: 'Đến đây, cá. Nhưng con cá không nhúc nhích. Thay vào đó, nó nằm ườn mình trên biển và ông lão phải lôi thuyền lại gần'. Một lần nữa, ông lão mất ưu thế trước con cá, ngay cả khi nó đã chết. Điều này là dấu hiệu của vận rủi, và không lâu sau đó, đàn cá mập đã bắt mùi máu và tấn công. Cuối cùng, khi thuyền đến bến, Santiago chỉ còn lại xác cá khổng lồ.

Có thể nói hành trình câu cá của ông lão là biểu tượng cho hành trình của số phận. Trong cuộc sống, rủi may luôn tiềm ẩn, khó nắm bắt và đôi khi không thể hiểu được. Hemingway vẽ hình nhân vật với ý chí, nghị lực và tài năng để vượt qua những rủi may đó. Họ phải đối mặt với mỗi rủi may, mỗi thách thức. Dù mọi nỗ lực có thể không tránh khỏi sự thay đổi của số phận, nhân vật của Hemingway không bao giờ chấp nhận sự định đoạt. Họ sống để khẳng định một điều, rằng dù cuộc sống có khắc nghiệt nhưng con người vẫn luôn đứng vững, kiên cường (kiên cường như con người), và sẵn sàng đấu tranh để vượt qua. Đó là ý nghĩa sống tích cực nhất: 'Con người có thể bị hủy diệt nhưng không bao giờ khuất phục' trước mọi thách thức

"""""--HẾT"""""---

Ông lão và đại dương là tác phẩm lỗi lạc, đưa Hemingway đến giải Nobel văn học 1954. Để hiểu sâu hơn về khía cạnh 'tảng băng chìm' trong cuộc chiến của ông lão với con cá kình, bạn có thể đọc thêm: Phân tích cảnh đối đầu với bầy cá dữ trong đoạn trích Ông lão và biển cả, Cảm nhận về tác phẩm Ông lão và biển cả của Hê-minh-uê, Ông lão và biển cả - Một tấm bản anh hùng tôn vinh tư thế kiêu ngạo, hùng hồn của con người, Tóm tắt truyện Ông lão và biển cả.