Đánh giá Tạm biệt tại cửu trùng đài của Nguyễn Huy Tưởng

Dàn ý

1. Giới thiệu tổng quan

- Vở kịch “Vũ Như Tô” của Nguyễn Huy Tưởng được coi là một trong những tác phẩm xuất sắc của nền kịch Việt Nam hiện đại. Sáng tác năm 1941, vở kịch dựa trên một sự kiện lịch sử ở Thăng Long thời Hậu Lê.

- Trong đoạn trích được trích dẫn, điều gây ấn tượng sâu sắc nhất là bi kịch của nhân vật Vũ Như Tô.

2. Phân tích về bi kịch của nhân vật Vũ Như Tô

a. Điểm chính trong bi kịch của nhân vật Vũ Như Tô

   Bi kịch của Vũ Như Tô là câu chuyện về một nghệ sĩ tài năng, ước mơ lớn, nhưng không thể giải quyết được mối quan hệ phức tạp giữa nghệ thuật và cuộc sống, đặc biệt là không thể giải quyết được vấn đề sáng tạo nghệ thuật đối với ai và vì điều gì.

- Vũ Như Tô mong muốn xây dựng một công trình kiến trúc lớn, tuyệt đẹp, làm đẹp cho đất nước và mục đích đó là rất cao cả, bắt nguồn từ trách nhiệm của một nghệ sĩ, từ lòng yêu nước và tinh thần dân tộc.

- Nhưng thực tế, Cửu Trùng Đài được xây dựng bằng tiền, mồ hôi và máu của nhân dân và nếu hoàn thành, nó cũng chỉ là một nơi ăn chơi của các quý vị vua chúa. Vũ Như Tô đã mắc sai lầm khi lợi dụng quyền lực của các vị vua để thực hiện ước mơ nghệ thuật của mình, chỉ tập trung vào vai trò nghệ sĩ mà quên mất nghệ thuật phải phục vụ nhân dân.

- Do đó, nhân dân căm ghét quyền lực, cũng như oán trách và nguyền rủa kiến trúc sư, cuối cùng họ đã giết chết cả Lê Tương Dực lẫn Vũ Như Tô, đốt cháy Cửu Trùng Đài.

b. Đánh giá

- Làm người nghệ sĩ có tài, có trái tim, đam mê nghệ thuật, ham muốn sáng tạo, sẵn sàng hy sinh tất cả cho cái đẹp, nhưng rời xa thực tế sẽ phải trả giá bằng cả sinh mệnh và cả công trình nghệ thuật của mình.

- Không có cái đẹp nào mà không có cái thiện. Tác phẩm nghệ thuật không chỉ mang lại cái đẹp thuần túy mà còn phải có mục đích phục vụ nhân dân. Nghệ sĩ phải có ước mơ lớn, có khát vọng sáng tạo những công trình vĩ đại cho thế hệ tương lai, nhưng cũng phải biết cân nhắc đúng mực quan hệ giữa khát vọng ấy với điều kiện thực tế của cuộc sống, với yêu cầu của nhân dân.

- Xã hội cần biết tạo điều kiện cho sự sáng tạo của các tài năng, nuôi dưỡng tài năng, trân trọng và bảo vệ những sản phẩm nghệ thuật đích thực.

3. Tóm tắt.

   Thông qua câu chuyện bi kịch của nhân vật Vũ Như Tô, Nguyễn Huy Tưởng đã khơi gợi những suy tư sâu sắc về mối quan hệ giữa người nghệ sĩ và quá trình sáng tạo nghệ thuật cũng như thực tế cuộc sống của nhân dân.

Mẫu văn

    Trong lĩnh vực kịch hiện đại của Việt Nam, ngoài tài năng Lưu Quang Vũ đã làm nên một phần của văn hóa kịch đương đại, không thể không nhắc đến Nguyễn Huy Tưởng, một trong những nhà viết kịch và tiểu thuyết xuất sắc nhất. Các tác phẩm của ông thường khai thác các đề tài lịch sử, trong đó tác phẩm Vũ Như Tô là một điển hình. Xung đột kịch được thể hiện cao trào qua việc giải quyết ở hồi thứ 5 trong Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài thể hiện quan điểm sâu sắc của ông về cuộc sống và nghệ thuật.

    Vũ Như Tô là một kiến trúc sư tài ba, bị Lê Tương Dực – kẻ vua tàn bạo ép xây dựng Cửu Trùng Đài để làm nơi an nhàn, sung sướng. Là một người nghệ sĩ chân chính, Vũ Như Tô đã từ chối dù có đe dọa sẽ bị giết. Nhưng Đam Thiềm, một cung nữ, đã thuyết phục ông xây dựng Cửu Trùng Đài. Mặc dù Cửu Trùng Đài cao đến đâu, lòng dân cũng oán trách Vũ Như Tô đến đấy. Lợi dụng tình hình đó, Trịnh Duy Sản đã dấy lên cuộc nổi loạn. Đoạn trích “Vĩnh biệt cửu trùng đài” tiếp tục đẩy mạnh diễn biến truyện.

    Bắt đầu tác phẩm là tiếng la hét của Đam Thiền, khuyên Vũ Như Tô nên trốn đi. Với tình hình hỗn loạn ở kinh thành, tình cảnh của Vũ Như Tô rất nguy hiểm, nhưng ông vẫn không chịu trốn, không nghe lời khuyên của Đam Thiềm vì “Những người anh hùng không bao giờ sợ chết. Mặc cho có chết, thì cũng phải để cho mọi người biết rằng công việc mình làm là quang minh chính đại. Tôi sống với Cửu Trùng Đài, cũng chết với Cửu Trùng Đài. Tôi không thể xa Cửu Trùng Đài. Hồn tôi chôn ở đây, thì tôi chạy đi đâu?”. Ông hy sinh bản thân cho nghệ thuật, ông ở lại cũng mong Cửu Trùng Đài sẽ hoàn thiện, để so với chương trình hóa học. Nhưng không ai biết, quyết định đó đã khiến ông gặp cái chết bất công, đến khi chết ông vẫn không thể hiểu tại sao mình phải chết.

    Khi chấp nhận xây dựng Cửu Trùng Đài, Vũ Như Tô đã sai trong suy nghĩ và hành động. Vũ Như Tô mượn uy quyền và tiền bạc của Lê Tương Dực để thực hiện ước mơ xây dựng Cửu Trùng Đài. Nhưng tiền bạc đó chính là công lao, của cải của nhân dân, ông chỉ nhìn thấy mặt trên khi hoàn thành Cửu Trùng Đài, mà không nhận ra phần sâu của vấn đề. Càng đến gần ngày hoàn thiện Cửu Trùng Đài, mâu thuẫn giữa ông và nhân dân càng lớn dần, họ căm hận Vũ Như Tô vì ông đã ra lệnh giết những người bỏ trốn để duy trì quy tắc trên công trường. Đó là hành động tàn nhẫn, đặt công trình lên trên tính mạng của công nhân. Vũ Như Tô đã trở thành một kẻ đáng sợ, nhân dân không còn thấy hình ảnh của Vũ Như Tô gần gũi với họ nữa. Vì xây dựng Cửu Trùng Đài mà cuộc sống của nhân dân ngày càng khổ sở hơn. Vũ Như Tô là một thiên tài nhưng không phải là một thiên tài hiền lành. Ông không hiểu nỗi đau của nhân dân.

    Vũ Như Tô bị đặt vào một mâu thuẫn không thể giải quyết được, không thể điều hòa: một bên là khát vọng nghệ thuật, một bên là cuộc sống của nhân dân. Vì vậy, cuối cùng ông đã gánh chịu một kết cục đau buồn. Vũ Như Tô bị hiểu lầm và bị kết tội: Nhân dân coi Lê Tương Dực và Vũ Như Tô là hai kẻ gây ra tội ác: “Bạo chúa đã chết, còn thằng Vũ Như Tô đã chia phanh thây thành trăm mảnh”. Ông không chỉ bị nhân dân kết tội mà giấc mộng của cuộc đời ông, tài năng và sức mạnh tâm hồn để xây dựng Cửu Trùng Đài giờ đã rơi vào tuyệt vọng, Cửu Trùng Đài bị phá hủy. Trước khi Cửu Trùng Đài bị đốt cháy, Vũ Như Tô kêu lên trong sự kinh hoàng, tất cả giấc mơ tươi đẹp đều tan thành tro bụi, sụp đổ, đó là tiếng kêu la đầy kinh hoàng, nỗi sợ hãi. “Cuộc sống là kết thúc, đưa tôi đến tòa tháp pháp” – Vũ Như Tô, người tạo ra cái đẹp cũng bị giết. Cái chết của Vũ Như Tô là một kết cục tất yếu vì Cửu Trùng Đài, một công trình đẹp, tuyệt vời nhưng lại là biểu hiện của cái xấu, cái ác, nên tất yếu nó sẽ bị hủy diệt. Qua đó Nguyễn Huy Tưởng cũng nêu lên mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc sống: nghệ thuật phải bắt nguồn từ cuộc sống và phục vụ con người, nếu không nó sẽ tất yếu bị chết đói.

    Ngoài nhân vật Vũ Như Tô, không thể không nhắc đến Đam Thiềm. Bà là một cung nữ xinh đẹp, tài năng nhưng bị bỏ rơi. Đam Thiềm yêu cái đẹp, cái tinh thần “sống với cảm xúc”, chính bà đã khuyên Vũ Như Tô nên ở lại để xây dựng Cửu Trùng Đài để làm đẹp cho đất nước, cũng chính bà đã khuyên Như Tô trốn đi khi xảy ra biến loạn. Và bà tự nguyện ở lại để bảo vệ Cửu Trùng Đài vì “nếu tôi chết, không làm tổn thương gì cho đời”. Cũng giống như Vũ Như Tô, Đam Thiềm cũng phải đối mặt với bi kịch tan vỡ: hy sinh tất cả danh dự và tính mạng để bảo vệ Cửu Trùng Đài nhưng cuối cùng vẫn phải nhận cái chết. Đau đớn hơn, trước khi chết còn phải chứng kiến Cửu Trùng Đài bị hủy hoại. Người phụ nữ đã cố gắng bảo vệ là Vũ Như Tô cũng bị đưa ra tòa án.

    Hồi kịch này của tác phẩm Vũ Như Tô đã được Nguyễn Huy Tưởng sử dụng ngôn ngữ kịch mạnh mẽ, phức tạp, thể hiện sự đa chiều cao. Nhịp điệu lời thoại nhanh, gấp gáp, sử dụng các câu văn ngắn để thể hiện tình thế căng thẳng. Tính cách, tâm trạng của nhân vật được thể hiện rõ nét.

    Với các tầng lớp kịch tình phong phú, tự nhiên, tác giả đã tái hiện thành công hồi kịch thứ năm. Qua hồi kịch này, ông truyền đạt sự đồng cảm với bi kịch của Vũ Như Tô, đồng thời đặt ra vấn đề về mối quan hệ hài hòa giữa nghệ thuật và con người. Không chỉ vậy, xã hội cần trân trọng, bảo vệ những tài năng nghệ thuật, để họ có thể phát triển tài năng của mình, góp phần vào sự phồn thịnh của đất nước.

Nguồn: Sưu tầm