Buzz
I. Tác giả và tác phẩm
1. Tác giả
Thạch Lam (1910-1942), tên thật Nguyền Tường Vinh, sinh ra tại Hà Nội, trong một gia đình công chức có nguồn gốc quan lại. Gia đình của ông có truyền thống văn học, cả ba anh em đều là những tác giả xuất sắc trong Tự lực văn đoàn. Ông bắt đầu sự nghiệp văn chương sau khi đỗ kỳ thi cử phần thứ nhất.
Thạch Lam được biết đến là một người rất tiến bộ và tinh tế. Ông theo đuổi một triết lý văn chương lành mạnh và tiến bộ, và có khả năng đặc biệt trong việc sáng tác truyện ngắn. Ông thường viết những câu chuyện không đề cập đến cốt truyện chính, tập trung vào tâm trạng nội tâm của nhân vật với những cảm xúc tinh tế và mơ hồ trong cuộc sống hàng ngày. Văn của Thạch Lam mang đậm dấu ấn trong trẻo, giản dị nhưng sâu lắng.
Thạch Lam đã để lại một di sản văn chương đáng chú ý với các tác phẩm như tập truyện ngắn Gió lạnh đầu mùa (1937), Nắng trong vườn (1938), Sợi tóc (1942); và bộ sưu tập tùy bút Hà Nội băm sáu phố phường (1943).
2. Tác phẩm
II. Khám phá tác phẩm
1. Khung cảnh buổi chiều ở một con phố huyện
- Không gian trong truyện là bối cảnh của một con phố huyện nghèo trước khi Cách mạng tháng Tám diễn ra, với những chi tiết lãng mạn, đậm chất {buổi chiều êm đềm như giấc mơ). Đây là một không gian sống động. Ngoài ra, câu chuyện còn đề cập đến không gian hồi tưởng của hai chị em Liên - nơi họ sống tại Hà Nội cùng gia đình; và không gian ảo - nơi Hà Nội xa xăm, nhộn nhịp, sáng rực, đầy hạnh phúc.
- Thời gian diễn ra là một buổi chiều tà, với âm nhạc của trống thu xa xa, tiếng kêu của ếch nhái từ đồng quê; tại chợ, mọi người đang sắp sửa ra về sau buổi giao dịch. Tiếp đó là sự xuất hiện của bóng tối trong đêm tối u ám.
- Phong cảnh với những vật dụng bỏ đi trên mặt đất như vỏ chai, vỏ bưởi, lá nhãn... đám trẻ tranh nhau hái, lượm lặt.
2. Cuộc sống và hình ảnh của cư dân trên con phố huyện
- Cuộc sống của những người dân ở phố huyện nghèo luôn tràn đầy cảm giác u ám, đơn điệu và cô đơn, luôn đối diện với sự đe dọa của nghèo đói. Những hình ảnh như: gánh hàng nước ẩm mốc của mẹ và con chị Tí, gánh phở của bác Siêu, cảnh bó gối trên chiếu giữa đêm của gia đình bác xẩm và bà cụ Thi, toát lên những mảnh đời u ám của người dân nghèo trước cách mạng.
- Họ sống trong cảnh nghèo khổ nhưng vẫn giữ vững lòng trung thực, tình nghĩa, và lòng nhân ái, luôn hy vọng vào một tương lai tươi sáng hơn. Điều này được thể hiện qua những chi tiết sau:
+ Mẹ và con chị Tí ban ngày kiếm sống bằng cách mò cua và bắt tép, buổi tối lại bày hàng nước dù không có nhiều khách; chỉ có vài người phu gạo hoặc phu xe, đôi khi mới có vài quân lính đi qua uống chén nước.
+ Bác Siêu luôn bày bán gánh phở mỗi tối, mặc dù đó là một món quà xa xỉ với những người dân nghèo ở phố huyện.
+ Gia đình bác xẩm, dù đói nghèo, vẫn hàng đêm chờ đợi khách đến để nghe đàn, nhưng ít ai quan tâm đến họ trong bóng tối u ám đó. Và giữa cảnh đêm tĩnh lặng, tiếng đàn buồn của bác khiến cảnh vật và con người trở nên u ám hơn.
+ Hình ảnh bà cụ Thi khiếm khuyết tinh thần hoặc múa rượu tại cửa hàng của hai chị em Liên là biểu hiện của sự u ám và sức ép tinh thần đến cực điểm của con người.
3. Tâm trạng của hai nhân vật chính trong truyện là Liên và An
- Hai chị em Liên và An là những đứa trẻ ngoan ngoãn, ngây thơ, và chân thành. Mặc dù còn trẻ nhưng họ đã có những suy nghĩ sâu sắc về cuộc sống.
- Sống trong một môi trường buồn bã, nghèo khó, họ yêu thiên nhiên và cảm thấy gắn bó với những hình ảnh giản dị của quê hương. Tuy nhiên, đồng thời, họ cũng cảm thấy cuộc sống ở đó đầy u ám và muốn tìm kiếm một nơi mới sáng sủa và đẹp đẽ hơn.
4. Hình ảnh của đoàn tàu và ý nghĩa của nó
- Hình ảnh của đoàn tàu trong truyện là biểu tượng của hy vọng, mang lại một chút ánh sáng cho cuộc sống của người dân ở phố chợ. Đoàn tàu được mô tả với những chi tiết chân thực, khiến phố huyện trở nên sôi động hơn khi tàu đi qua. Đối với chị em Liên, mỗi đêm họ luôn mong đợi chuyến tàu, dù có buồn ngủ đến mấy cũng không ngủ, chờ đợi hy vọng về một Hà Nội sáng rực, náo nhiệt. Chuyến tàu mang lại cho họ một ước mơ về những kỷ niệm hạnh phúc của quá khứ, xem đó như là niềm an ủi trong cuộc sống khó khăn hiện tại.
- Nhưng khi chuyến tàu đi qua, họ trở lại với cuộc sống nghèo khổ, vô vị - cuộc sống mà “gánh phở của bác Siêu trở thành một món quà xa xỉ không thể mua được”. Và vào tối hôm sau, họ lại tiếp tục chờ đợi chuyến tàu, giống như chờ đợi một ước mơ không rõ ràng, không chắc chắn.
