Buzz
Phát âm là một nền tảng quan trọng trong việc học bất cứ một ngôn ngữ nào. Hiểu rõ tầm quan trọng của phát âm trong nghe, nói, nhưng việc lựa chọn một tài liệu thích hợp cho kĩ năng này vẫn khiến cho nhiều người học băn khoăn.
Giới thiệu cuốn sách
Tại sao bộ sách English Pronunciation in Use hiệu quả trong việc luyện phát âm.
Thích hợp với đa dạng đối tượng sử dụng sách
Bộ sách English Pronunciation in Use được chia làm 3 cuốn tương đương với trình độ từ Elementary (sơ cấp), Intermediate (trung cấp) đến Advanced (nâng cao). Mặc dù có những phần trùng lặp trong sách, nhưng trọng tâm của mỗi cuốn sách là khác nhau. Người học dù mới bắt đầu tiếp xúc với phát âm tiếng Anh chuẩn hay đã có nền tảng phát âm tương đối vững chắc cũng có thể học được nhiều điều từ cuốn sách này.
Bố cục sách có tính khoa học
Bố cục tổng quát
Cuốn Elementary bao gồm 5 phần, tương đương 60 Unit, cung cấp các bài học phát âm nền tảng cơ bản.
Trong đó:
Section A ( Unit 1-27) Hướng dẫn phát âm đầy đủ các âm trong bảng phiên âm quốc tế
Section B (28-32): Hướng dẫn đọc các từ bằng cách kết hợp các âm ở section A.
Section C (33-43): Cách phát âm theo cụm từ và câu.
Section D (44-50): Cách phát âm theo cuộc hội thoại.
Cuốn Intermediate bao gồm 4 phần, tương đương 50 Unit, cung cấp kiến thức nâng cao hơn cuốn Elementary.
Section A (Unit 1-20): Hướng dẫn phát âm các cặp âm tương tự hoặc dễ nhầm lẫn..
Section B (21-40): Hướng dẫn các âm tiết, cách đánh trọng âm của từ và của câu.
Section C (41-60): Học phát âm theo cuộc hội thoại và ngữ cảnh
Section D ( phần khác): Phần tham khảo bao gồm bài kiểm tra xác định trình độ, phần hướng dẫn cho người học nói các ngôn ngữ khác (tiếng Trung, Pháp, Thái Lan …)
Cuốn Advanced bao gồm 5 phần, tương đương 60 Unit. Cuốn sách này hướng dẫn các kĩ năng phát âm để đảm bảo được cả độ chính xác lẫn tự nhiên.
Section A (Unit 1-6) Giới thiệu đa dạng các accent khác nhau của người nói tiếng A. Bên cạnh đó là những nguồn tra cứu phát âm qua từ điển.
Section B (7-25) Hướng dẫn phát âm và nhấn trọng âm của các từ, cụm từ.
Section C (26-53) Hướng dẫn phát âm theo hội thoại để đảm bảo độ trôi chảy khi giao tiếp. Các tổ chức thông tin và ngắt nghỉ trong câu. Ngoài ra, phần này cũng chỉ dẫn tỉ mỉ cách điều chỉnh ngữ điệu nói cho tự nhiên và phù hợp mục đích giao tiếp.
Section D (54-60): Hướng dẫn phát âm và trong trong các tình huống giáo tiếp trang trọng.
Section E (E1-E5): Các phần tham khảo.
Cấu trúc mỗi Unit chặt chẽ
Ở cả ba cuốn, mỗi Unit bao gồm một trang lý thuyết đi kèm với 1 trang sách bài tập.
Phần lý thuyết được sắp xếp một cách khoa học khi người học tiếp cận kiến thức lần lượt từ trên xuống dưới tương ứng với độ khó tăng dần trong cách phát âm.
Ví dụ: Với âm /u/ và /u:/, cuốn sách chỉ ra cách tạo khẩu hình miêng, cách phát âm từng từ, cụm từ cho đến toàn câu.
Phần luyên tập bao gồm 3-4 bài tập nhỏ. Những bài tập này đề có hướng dẫn cách làm bài, các bước làm ( nghe trước hay sau khi hoàn thành bài tập) và ví dụ cụ thể.
Nội dung chi tiết trong sách
Mặc dù được viết toàn bộ bằng tiếng Anh, nhưng vì được thiết kế cho người tự học nên ngôn ngữ sử dụng trong cả lý thuyết và bài tập đều dễ hiểu, không mang tính thử thách.
Nội dung phần lý thuyết chủ yếu nghiêng về diễn giải cách phát âm hoặc cách vận hành của các hiện tượng phát âm đó trong thực tế thông qua các ví dụ.
Phần bài tập chủ yếu thiết kế cho người học luyện tập nhận biết âm, hay các đặc tính, hiện tượng của phát âm (nối âm, ngữ điệu, …). Các nội dung bài tập luôn luôn gắn với phần nghe và check lại đáp án.
Mỗi Unit đều có trọng tâm rõ ràng. Cả phần lý thuyết và bài tập đều xoay quanh nội dung trọng tâm ấy. Cuốn sách chỉ tập trung vào việc giúp người học nhận diện, phân biệt và luyện tập âm, nhưng các bài tập được thiết tương đối đa dạng với nhiều kiểu bài tập khác nhau. Điều này một phần tạo hứng thú cho người học.
Thiết kế trực quan
Phần trình bày là một điểm cộng cực lớn cho bộ sách English Pronunciation in Use này. Các nội dung được trình bày dễ quan sát, có hình ảnh minh hoạ. Và đặc biêt, sách có màu chữ, giúp đánh dấu hay làm nổi bật các âm, cụm từ, hiện tượng phát âm mà nội dung đang nhắm đến.
Ngoài ra, sách còn cùng các kí hiệu, dấu mũi tên, chữ đậm nghiêng và các cỡ chữ khác nhau để diễn tả cách phát âm tương ứng với từng nội dung cụ thể.
Cách tiếp cận sách hiệu quả
Cách chọn lọc tài liệu
Quyển sách hay nhất là quyển sách thích hợp nhất với từng người học. Để lựa chọn cuốn sách hữu ích nhất trong bộ sách này và sắp xếp thời gian học phù hợp, người học có thể tham khảo các cách sau:
Đọc mục lục sách trước, sau đó chọn lựa cuốn sách sau. Việc chọn lựa này phụ thuộc vào nhu cầu và nhận thức về các mảng phát âm còn thiếu hụt của người học. Tuy nhiên, bạn đọc có thể tham khảo gợi ý sau.
| Elementary | Intermediate | Advanced |
Trình độ tương ứng | A1-A2, IELTS 3.0 – 4.0 ,KET, TOEFL 400, TOEIC 300. | B1 – B2, IELTS 4.5 – 6.0, PET, FCE, TOEFL 500-550, TOEIC 400 – 600 | C1- C2, IELTS 6+, CAE, CPE, TOEFL 550 – 600+, TOEIC 600+ |
Nội dung chính | Giới thiệu và hướng dẫn cụ thể toàn bộ âm trong tiếng Anh. Một số các các phương diện phát âm cơ bản như: trọng âm của từ, các nối âm cơ bản. | Tập trung phân biệt các âm mà đối tượng học trung cấp thường dễ nhầm lẫn, các từ cùng âm khác nghĩa. Hướng dẫn các phương thức đảm bảo sự hiệu quả giao tiếp trong ngữ cảnh thực tế. Ví dụ: cách nhấn vào từ quan trọng trong câu, cách điều chỉnh tông giọng cho phù hợp với ngữ cảnh, cách tiếp nối câu khi đang nghĩ ý tưởng nói, … | Hướng dẫn phát âm đúng trọng âm của từ. Cách sắp xếp thông tin trong hội thoại. Giới thiệu và hướng dẫn các yếu tố đảm bảo độ trôi chảy. Ngữ điệu nói. Phát âm trong giao tiếp trang trọng. |
Ví dụ:
Người học A hiện tại đã nắm được các âm cơ bản, tuy nhiên vẫn còn gây nhầm lẫn với những từ có âm gần giống nhau như Fight – Five; Make – made. Ngoài ra, A ngắt nghỉ nhiều hoặc chưa hợp lý trong quá trình nói, khiến các ý tưởng không liền mạch. A nên học quyển Intermediate (người học cũng có thể tham khảo và củng cố thêm kiến thức phát âm cơ bản với quyển Elementary)
Người học nhờ giáo viên lựa chọn cuốn sách thích hợp với mức độ phát âm hiện tại.
Cách chọn phương pháp học.
Vì các unit đã được sắp xếp theo trình tự khoa học từ dễ đến khó, từ các thành phần nhỏ ( vd: cách phát âm của từng âm đơn lẻ) đến lớn ( vd: cụm từ, câu). Người học có thể lựa chọn học sách theo thứ tự từ đầu đến cuối cuốn sách.
Với cuốn Elementary (sơ cấp): Người nên lựa chọn linh hoạt các Unit cần học thông qua mục lục và lựa chọn Unit phù hợp bất kể Unit đó nằm tại Section nào. Phần Guide for speakers of specific languages tại Section E2 có thể hỗ trợ người học thuộc các quốc gia không nói tiếng Anh lựa chọn các Unit phù hợp tìm hiểu trước. Tuy nhiên, phần này không có hướng dẫn cho người dùng nói tiếng Việt.
Với cuốn Intermediate (trung cấp): Cách tiếp cận được gợi ý trong sách là dàn đều các bài trong các section. Tức là người học làm một Unit trong Section A, sau đó đến B, C rồi quay lại A. Ví dụ: Unit 1 → Unit 21 → Unit 41 → Unit 2. Ở cuối mỗi Unit sẽ có chỉ dẫn Unit tiếp theo mà người học nên theo dõi.
Nếu gặp khó khăn trong việc nghe và phân biệt các âm ở section A, người học có thể tìm thấy phần bài tập bổ trợ tương ứng trong Section D4 Sound pairs.
Bài kiểm tra phát âm tại quyển Intermediate (tr 137 -140) giúp nhận diện các mảng phát âm còn yếu, đồng thời cũng cho người học biết các phần/ Unit mà có thể bỏ qua hoặc tập trung sau cùng.
Với cuốn Advanced (nâng cao): Tương tự hai cuốn phía trên, cuốn nâng cao này có thể được tiếp cận theo unit bất kì tuỳ từng nhu cầu bổ sung kiến thức của học sinh. Tuy nhiên, người dùng sách nên bắt đầu với Section A Getting started trước tiên để có kiến thức nền tảng cho các Unit tiếp theo. Các Unit 32-34, 39 cũng nên được khai thác trước tiên để trang bị người học những kiến thức về ngữ điệu nói.
Phương pháp học lý thuyết và thực hành hiệu quả.
Nghe 3-5 lần hướng dẫn phát âm và ví dụ trong phần lý thuyết trước khi luyện tập nhắc lại theo băng.
Với phần bài tập, người học có thể dừng lại giữa các câu để thực hiện bài tập một cách dễ dàng hơn. (Ví dụ: dạng điền từ)
Sau khi làm bài tập, luôn kiểm tra lại đáp án bằng việc nghe lại file nghe trước khi đối chiếu đáp án.
Người học nên nhắc lại toàn bộ file nghe, cố gắng sao chép âm, ngữ điệu, trường độ cao thấp giống băng nhất có thể.
Ghi âm trong quá trình nghe-nhại lại băng để so sánh, phát hiện sự khác biệt và điều chỉnh cho chính xác.
Ghi chú lại các Unit khó để học lại vào một thời điểm khác.
Ví dụ mẫu: cách sử dụng sách với Unit 2.
Phần lý thuyết:
Bước 1: Nghe âm /i:/ theo track A9a. (3-5 lần)
Bước 2: Nghe các ví dụ A9b (3-5 lần) và nhắc lại. Cố gắng sao chép âm thanh sao cho giống băng nhất có thể. Làm tương tự với các track A9c và A9d.
Bước 3: Ghi âm lại các ví dụ và so sánh với giọng đọc mẫu. Chỉnh sửa và tiếp tục ghi âm lại và chỉnh sửa cho đến khi hai bản tương đồng nhau.
Phần thực hành:
Bước 1: Đọc các từ gợi ý theo đúng phát âm với âm /i:/
Bước 2: Dự đoán từ cần điền.
Bước 3: Nghe và check lại với băng. Sau đó, check lại với mục đáp án cuối sách.
Bước 4: Nghe lại bằng (3-5 lần) và nhắc lại.
Bước 5: Ghi âm lại các ví dụ và so sánh với giọng đọc mẫu. Chỉnh sửa và tiếp tục ghi âm lại và chỉnh sửa cho đến khi hai bản tương đồng nhau.
Check list so sánh bản tự ghi âm và băng ghi âm mẫu.
Đã xác định được âm trọng tâm của Unit và liệu nó có giống với bản mẫu không?
Các âm khác trong từ (lưu ý âm đuôi) của hai bản đã tương đồng nhau chưa?
Trọng âm của từ đã được xác định đúng chưa?
Phiên bản ghi tự luyện đã bao gồm ngữ điệu, trọng âm của câu tương đương với bản mẫu?
Người học nên thực hiện các bước này tương tự với phần lý thuyết và các bài tập còn lại trong Unit. Các bước này cũng có thể áp dụng cho tất cả các Unit khác trong bộ sách.
Giới hạn và cách vượt qua.
Bộ sách bao gồm tổng cộng 170 Unit, và không phải Unit nào cũng quan trọng với mọi đối tượng người học. Do đó, người đọc cần lựa chọn các bài học phù hợp với trình độ và mục tiêu học tập của mình.
Ví dụ và đoạn hội thoại trong băng không theo một chủ đề, ngữ cảnh cụ thể nào đó, dẫn đến khó khăn trong việc hiểu và ghi nhớ. Người học nên kết hợp học phát âm thông qua việc xem phim, nghe nhạc và tương tác thực tế để phát triển kỹ năng một cách toàn diện hơn.
Một số phần bài tập không đem lại nhiều giá trị. Một số bài tập không giúp người học phân biệt giữa các âm khác nhau, mà chỉ giúp nhận biết một số hạn chế về âm.
Sách hướng dẫn phát âm theo chuẩn Anh – Anh. Vì vậy, người học cần tham khảo các giọng nói tiếng Anh khác như Anh – Mỹ, Anh – Úc để hỗ trợ cho quá trình nghe hiểu.
