Sê-khốp (1860-1904) là một trong những ngôi sao sáng của văn học Nga, để lại nhiều kịch bản và hơn năm trăm truyện ngắn. Tác phẩm của ông phản ánh một cách toàn diện cảnh xã hội Nga cuối thế kỷ 19, với bầu không khí bất ổn dưới thời Sa hoàng.
Tác phẩm ngắn 'Người trong bao' được Sê-khốp sáng tác vào năm 1898. Thông qua nhân vật Bê-li-cốp, tác giả lên án và châm biếm những người trí thức Nga sống một cách bình thường, tham lam, hèn nhát và mê tín dị đoan; đồng thời, ông cũng chỉ ra những hậu quả tiêu cực của lối sống đó đối với tâm hồn và cuộc sống của người dân Nga. Câu chuyện về chiếc bao là biểu tượng cho một cuộc sống đen tối, tù túng và khó khăn mà không thể thoát ra được, ngay cả sau khi chết!
Cuộc đời của Bê-li-cốp, một giáo viên nghèo khổ, được miêu tả như một bức tranh hài hước nhưng đầy bi kịch. Không có gì ngạc nhiên khi cô giáo Va-ren-ca 'cười vỡ bụng' khi Bê-li-cốp bị đẩy ngã xuống cầu thang, và cũng không ngạc nhiên khi cô ấy 'khóc thét' khi anh ta bị bỏ vào chiếc bao để chôn cất!
Bê-li-cốp, một giáo viên trung học dạy tiếng Hi Lạp cổ. Hắn thường sống trong tình trạng túng quẫn, như một kẻ nô lệ. Đối với hắn, 'nếu không có chỉ thị gì cho phép, ta không được thực hiện'. Hắn sống quá khứ, giống như một người mắc bệnh tâm thần, luôn sống trong tâm trạng sợ hãi, lo lắng và nhút nhát. Niềm vui duy nhất của hắn là ngôn ngữ Hi Lạp, một khiến hắn hạnh phúc nhất. Có lẽ khi đó, hắn cảm thấy tự do nhất khi đầu óc thoát khỏi cái bao!
Bê-li-cốp sống một cách kỳ lạ và lập dị. Từ cử chỉ, hành động cho đến ngôn ngữ, tất cả đều rất khác thường. Hắn như bị nhốt trong một cái bao, sống trong một thế giới hẹp hòi và bảo thủ. Mọi thứ, từ áo bành tô cho đến chiếc ô và đồng hồ, đều được cất trong bao. Người ta thường sợ hắn vì họ không biết hắn đang nghĩ gì. Bê-li-cốp trở thành một con bóng ma gieo rắc sợ hãi trong thành phố, làm cho mọi người sợ hãi và nể phục.
Sê-khốp đã châm biếm một loại tinh thần bị hỏng trong xã hội Nga cuối thế kỷ 19, những người trí thức sống cảm hóa, cổ hủ và mù quáng, sống trong thế giới hẹp hòi và tự đóng kín mình.
Bê-li-cốp có một cách sống đặc biệt kỳ quặc. Hắn thường đến thăm các giáo viên không có mục đích cụ thể. Nhưng hắn lại im lặng và thường xuyên rời đi mà không nói một lời. Có lẽ hắn là một điều tra viên? Điều này khiến mọi người sợ hãi, từ giáo viên đến hiệu trưởng và cả thành phố. Bê-li-cốp trở thành biểu tượng của sự ám ảnh, khiến mọi người không dám nói, viết thư, kết bạn, đọc sách, giúp đỡ người nghèo hay dạy học chữ.
Sê-khốp đã phơi bày sự đáng sợ của loại người và lối sống bị giới hạn. Loại người này, lối sống này đã làm ô nhiễm tâm hồn, lan tràn bóng tối khắp mọi nơi.
Do sống trong bao suốt quãng thời gian dài, Bê-li-cốp trở nên như một người bệnh tâm thần, đầy bi kịch và u ám. Hắn sợ ánh sáng, sợ bóng tối, sợ trộm trèo vào nhà và sợ bị giết khiến hắn sống trong nỗi sợ hãi và căng thẳng. Nhà hắn luôn đóng kín cửa, hắn thường mặc áo khoác kể cả vào mùa hè, và hắn thường gặp ác mộng vào buổi tối. Cuộc sống của hắn trở nên đau khổ và như một cái chết sống. Bê-li-cốp tự giam mình trong cảnh tự hành hạ và gây tổn thương cho bản thân mình, làm cho hắn đáng thương.
Sê-khốp mô tả một cách hài hước và sắc bén về bi kịch tình yêu của người trong bao. Khi cô giáo Va-ren-ca, một người đẹp và trẻ trung, xuất hiện trong cuộc sống của Bê-li-cốp, hắn cảm thấy mình rối bời và không biết phải làm sao. Bức tranh hài hước 'An-thro-pos si tình' về Bê-li-cốp trở nên nổi tiếng và gây sốc cho hắn. Mặc dù cảm thấy hấp dẫn, nhưng Bê-li-cốp cảm thấy bị sốc và tổn thương bởi bức tranh châm biếm này.
Sê-khốp đã sử dụng các chi tiết và tình huống đặc sắc để miêu tả tính cách của Bê-li-cốp. Câu chuyện trở nên hấp dẫn và thú vị hơn với những pha châm biếm và hài hước. Bê-li-cốp thường không may mắn. Một buổi chủ nhật, hắn gặp hai chị em Va-ren-ca trong khi đang trên đường đi chơi cùng trường. Tuy nhiên, hắn lại bị sốc khi thấy họ tận hưởng cuộc sống một cách tự do và vui vẻ. Bức tranh về Bê-li-cốp đang đi cùng Va-ren-ca trên xe đạp đã gây ra một ấn tượng tiêu cực đối với hắn.
Bê-li-cốp có vẻ như là một người cổ hủ và hài hước. Hành động và lời nói của hắn thường khiến mọi người bất ngờ và cười nhạo. Sau sự việc với Cô-va-len-cô, hắn cảm thấy đau đớn và buồn bã, thậm chí bỏ ăn trưa. Tối đó, hắn đã đến thăm nhà của hai chị em Va-ren-ca để giải thích. Hắn đã khẳng định tính cách đạo đức của mình và phê phán hành động của họ. Hắn cũng đe dọa sẽ báo cáo cho hiệu trưởng về sự việc.
Khi bị Cô-va-len-cô từ chối, Bê-li-cốp nhấn mạnh việc kính trọng chính quyền là cần thiết. Hắn cũng đe dọa sẽ báo cáo sự việc cho hiệu trưởng nếu cô không tuân thủ những gì hắn nói.
Trận đấu giữa hai bên diễn ra quyết liệt. Cô-va-len-cô quật ngã Bê-li-cốp và gọi hắn là 'kẻ thất hứa', sau đó đẩy hắn ra khỏi nhà. Bê-li-cốp gục ngã trên cầu thang khiến mọi người chứng kiến đều bàng hoàng. Hắn cảm thấy xấu hổ và muốn biến mất khỏi sự chế nhạo của mọi người. Hắn lo sợ câu chuyện sẽ lan truyền đến hiệu trưởng và thanh tra, khiến hắn trở thành trò cười cho mọi người.
Có nhiều chi tiết hài hước, đặc biệt là khi Va-ren-ca bất ngờ cười to khắp ngôi nhà. Tiếng cười của nàng kết thúc mọi thứ: kết thúc kế hoạch cưới hỏi, kết thúc cuộc sống của Bê-li-cốp. Sự vụt mất của Bê-li-cốp khi rơi từ cầu thang và cười lớn của Va-ren-ca là một lời phê phán đắng cay về lối sống cổ hủ của họ.
Chỉ một tháng sau sự cố, Bê-li-cốp qua đời. Trước khi đi chầu Diêm Vương, hắn để lại tấm ảnh của Va-ren-ca trên bàn. Hắn được chôn cất với vẻ mặt bình thường, nhưng thực sự hắn đang hạnh phúc khi được 'trốn trong bao' mãi mãi. Đám tang diễn ra trong không khí âm u. Khi hạ mộ, Va-ren-ca bất ngờ khóc, có lẽ vì tiếc nuối cho một tình yêu không thể thành hiện thực hay vì sự thương hại với một người sống trong bóng tối của quá khứ.
Sau khi Bê-li-cốp qua đời, mọi người ban đầu cảm thấy nhẹ nhõm. Nhưng không lâu sau đó, họ lại cảm thấy u sầu vì cuộc sống trở lại như cũ, không có gì thay đổi. Bê-li-cốp đã ra đi nhưng vẫn còn rất nhiều người sống trong bóng tối, và tương lai cũng sẽ có thêm nhiều người như vậy. Sê-khốp đã chỉ ra rằng lối sống cổ hủ và tầm thường sẽ gây ra nhiều hậu quả đau đớn và tồn tại trong xã hội Nga của cuối thế kỉ 19 và đầu thế kỉ 20.
Mọi thứ kì quái và tiêu cực trong xã hội không bao giờ biến mất một cách dễ dàng. Bê-li-cốp có thể đã ra đi nhưng còn rất nhiều Bê-li-cốp khác. Chí Phèo có thể đã kết thúc nhưng Thị Nở vẫn còn, và tình trạng xã hội cũng không thay đổi. Những người 'mũ nỉ che tai', 'vòi rụt cổ', và 'hủ lậu' vẫn tồn tại ở mọi thời đại và xã hội.
Cần phải khinh bỉ lối sống cũ kỹ, khinh bỉ tính cách của những người sống trong hẻm. Phải biết sống và dám sống tự lập, có trí tuệ và đạo đức của con người hiện đại. Đọc truyện 'Người trong bao', ta tự hỏi mình nên sống ra sao để đáng sống:
Sê-khốp đã viết câu chuyện một cách hấp dẫn. Tình tiết diễn ra tự nhiên, chân thực và sống động. Nhân vật Bê-li-cốp được mô tả qua nhiều chi tiết rất đặc trưng, từ cử chỉ, hành động đến lối sống, là kết quả tự nhiên của một xã hội suy đồi, lầm lạc.
Nhân vật Va-ren-ca là một biểu tượng trái ngược đầy ấn tượng. Nàng yêu cuộc sống, sống một cách tự do, vui vẻ, thích hát hò, thích cười. Sự phóng túng của hai chị em Va-ren-ca đã làm lay động không khí u ám của vùng quê và đã đẩy Bê-li-cốp vào cái bóng tối của quá khứ, đến lúc hắn yên nghỉ trong cõi âm.
'Người trong bao' là một câu chuyện ngắn đầy ý nghĩa, khơi gợi người đọc tự tìm kiếm và suy ngẫm về bản thân để sống một cuộc đời ý nghĩa hơn, như văn hào Lỗ Tấn đã nhấn mạnh.
Mytour