Buzz
Phân tích chi tiết bài thơ Mẹ (Đỗ Trung Lai)
Phân tích ngắn gọn tác phẩm Mẹ (Đỗ Trung Lai) - Đầy cảm xúc, Sâu sắc
I. Cấu trúc phân tích bài thơ Mẹ:
1. Giới thiệu:
- Tác giả, tác phẩm và tổng quan về văn bản.
* Phân tích nội dung:
- Đặc điểm của nhan đề 'Mẹ':
+ Không chỉ là cách gọi đơn giản.
+ Thể hiện tình cảm sâu sắc giữa người con và mẹ.
- Sự đối lập giữa cây cau và hình ảnh mẹ già (2 khổ thơ đầu).
+ Cây cau: 'vẫn thẳng', 'ngọn xanh rờn', 'ngày càng cao', 'gần với giời'.
+ Mẹ: lưng đã còng, 'đầu bạc trắng', 'ngày một thấp, 'gần đất'.
- Cảm xúc của người con khi thấy mẹ già yếu hơn (3 khổ thơ sau):
+ Kí ức từ nhỏ khi bên mẹ và hiện tại: ngày xưa cau bổ từ, giờ bổ tám 'mẹ còn ngại to'.
+ Người con không kìm lại được nước mắt khi nhìn thấy mẹ già và tự hỏi bản thân 'tại sao mẹ ta già'.
* Phân tích về nghệ thuật:
+ Thể thơ bốn chữ ngắn gọn.
+ Phép đối.
+ Hình ảnh thơ trong sáng, bình dị.
+ Sử dụng từ ngôn tinh tế.
3. Kết luận:
- Tóm tắt và khẳng định giá trị của tác phẩm.
Phân tích Chi tiết Nội dung bài thơ Mẹ của Đỗ Trung Lai
II. Mẫu văn phân tích bài thơ Mẹ:
Tình cảm cha mẹ đã lâu trở thành đề tài thơ ca phổ biến. Mỗi nhà thơ sáng tạo khác nhau khi chạm vào chủ đề này. Nếu Đỗ Bạch Mai qua 'Một mình trong mưa' nói về nỗi đau, cô đơn của người mẹ nuôi con, thì Đỗ Trung Lai lại mang đến cảm xúc đau lòng của con trước hình ảnh mẹ ngày một già yếu.
Ban đầu, nhan đề 'Mẹ' phủ kín toàn bộ nội dung bài thơ. Không chỉ đơn giản là từ gọi mà còn chứa đựng nhiều ý nghĩa. Đó không chỉ là tình mẹ dành cho con mà còn là sự biết ơn của con với người đã sinh, dưỡng dục mình. Nhìn vào nhan đề, ta có cái nhìn ban đầu về văn bản và hiểu sâu hơn về nỗi lòng của Đỗ Trung Lai khi nghĩ về mẹ.
Trong hai khổ đầu, nhà thơ sử dụng biện pháp đối lập giữa cây cau và mẹ già. Ngay từ dòng đầu, người con khẳng định mạnh mẽ 'Lưng mẹ còng rồi'. Một từ 'rồi' đã thể hiện sự tiếc nuối khi mẹ đã già yếu. Nếu cây cau tràn đầy sức sống, phát triển và xanh tươi khiến tác giả cảm thấy như 'gần với trời', thì mẹ lại xuất hiện với lưng còng, 'đầu bạc trắng' và 'ngày một thấp đi'. Sự tương phản này nhấn mạnh thêm sức tàn phá của thời gian. Kết thúc khổ hai, nhân vật trữ tình thốt lên 'Mẹ thì gần đất!'. Câu thơ nói lên nỗi tiếc nuối khi mẹ đến gần ngày chia lìa cõi sống. 'Gần với đất' ẩn dụ sự kết thúc của cuộc sống. Tại sao chọn cau để mô tả sự ốm yếu của mẹ khi già? Cau là biểu tượng trong mọi thói quen, lối sống của làng quê. Cau và mẹ luôn đi cùng trên hành trình cuộc sống. Tác giả nhận thức những đặc điểm giống và khác nhau giữa mẹ và cau. Nhờ hình ảnh cau ở hai khổ đầu, ta cảm nhận sâu sắc nỗi buồn, sự tiếc nuối của người con đối với mẹ.
Những khổ thơ tiếp theo, cảm xúc của nhân vật trữ tình trào lên khi chứng kiến mẹ già yếu. Trước mắt là hình ảnh mẹ làm tư với miếng cau khi con còn nhỏ. Bây giờ, trái cau được chia thành tám miếng nhưng 'Mẹ còn ngại to!'. Câu thơ gợi lên hình ảnh móm mém khi già. So sánh 'Một miếng cau khô/ Khô gầy như mẹ' mô tả tình trạng của mẹ già và thể hiện sự bùi ngùi trong lòng người con. Từ 'con nâng trên tay' không chỉ là hành động thông thường mà còn là sự cẩn trọng, quan tâm. Cau đã khô, héo nên con không muốn làm tổn thương. Hoặc do miếng cau liên tưởng đến mẹ nên con càng cẩn trọng, trân trọng. Cảm xúc tràn ngập khi con 'không thể nén nước mắt'. Câu hỏi cuối bài thơ 'Sao mẹ ta già?' không chỉ là câu hỏi đặt ra trời cao mà còn là sự tự hỏi của người con. Luật tự nhiên sinh - lão - bệnh - tử là điều tất cả phải trải qua. Đau lòng vì con người không thể thay đổi để tránh khỏi sự già yếu. Vậy nên, câu thơ làm sâu sắc thêm nỗi bất lực của người con trước sự thật.
Để làm nổi bật chủ đề của bài thơ, tác giả sử dụng thủ pháp đối lập tương phản để nhấn mạnh sự xót xa khi thấy mẹ già nua, ốm yếu. Các biện pháp tu từ như so sánh 'Một miếng cau khô/ Khô gầy như mẹ', điệp ngữ 'ngày' càng làm nổi bật thêm nỗi niềm sâu kín của người con. Hình ảnh thơ gần gũi, ngôn từ trong sáng, giản dị khiến cho văn bản dễ đi sâu vào lòng người đọc.
Với tình yêu thương và sự kính trọng vô ngần đối với mẹ, tác giả tạo ra những vần thơ tinh tế, gửi đến chúng ta lời nhắc nhở về tình cảm yêu thương mẹ. Hãy biết trân trọng và yêu thương mẹ của bạn.
.....................................................HẾT.................................................
Bài thơ 'Mẹ' của nhà thơ Đỗ Trung Lai trong sách Ngữ văn 7 Cánh Diều mang đến cho chúng ta bài học về tình yêu thương đối với mẹ. Mong rằng các em sẽ hiểu và trân trọng những khoảnh khắc bên cạnh mẹ.
Danh sách văn mẫu cho học sinh lớp 7:
- Bài thơ 'Ông đồ': Tác giả, thể thơ, cấu trúc, tiêu đề, nội dung, và nghệ thuật sáng tác
- Viết đoạn văn chia sẻ cảm xúc sau khi đọc bài thơ 'Bốn chữ, năm chữ' trong sách Ngữ văn lớp 7 Cánh Diều
