Trong thần thoại Bắc Âu, có câu chuyện kể rằng tất cả các vị thần đều phải đối mặt với sự tàn phá, thời điểm họ tan biến vào sự không tồn tại. Đó là khoảnh khắc cuối cùng của các vị thần. Richard Wagner đã sử dụng thần thoại này để tạo ra vở kịch thứ tư trong Tứ Ca của ông, và Nietzsche đã thay đổi ý nghĩa của nó. Thần thánh ở đây trở thành biểu tượng cho sự thật. Buổi Hoàng Hôn của Những Thần Thánh là biểu hiện của sự sụp đổ của mọi sự thật.
Buổi Hoàng Hôn Của Những Thần Thánh (hay còn gọi là Làm Thế Nào Triết Lý Gặp Cây Búa) là một tác phẩm triết học ngắn của Nietzsche, được viết vào năm 1888. Đây là một bước ngoặt quan trọng đánh dấu sự phát triển của triết học. Cuốn sách như là một cuộc tuyên chiến của 'Người Phản Thần', một sự phân tích không khoan nhượng với lời văn mạnh mẽ và lập luận sắc bén. Tác phẩm được trình bày dưới dạng các bài luận tóm tắt suy nghĩ của Nietzsche và như ông đã nhận định trước đó, 'phong cách này chính là triết lý của tôi'.
Cuốn sách được chia thành 12 phần, bao gồm: Lời mở đầu, Những Châm Ngôn và Tên Gọi Sắc Bén, Vấn Đề của Socrates, Lý Trí trong Triết Học, Sự Chuyển Đổi của 'Thế Giới Thực' thành Thần Thoại, Luân Lý như một Phản ứng Tự Nhiên, Bốn Sai Lầm Nghiêm Trọng, Những Kẻ Muốn 'Cải Thiện' Nhân Loại, Sự Thiếu Hụt của Người Đức, Sự Cám Dỗ Của Sự Phi Thời, Tôi Có Nợ Gì Với Người Xưa và Cây Búa Kể Chuyện. Trong đó, những phần đáng chú ý bao gồm: Lý Trí trong Triết Học, Luân Lý như một Phản ứng Tự Nhiên và Bốn Sai Lầm Nghiêm Trọng.
Trong phần Lý Trí trong Triết Học, Nietzsche đề cập rằng 'lý trí' là nguyên nhân dẫn đến sự chúng ta hiểu sai các bằng chứng từ giác quan và các triết gia đã thoát khỏi những giác quan mà họ tin là đã dối trá chúng ta về 'thế giới thực'. Theo Nietzsche, thế giới 'hiện thực' là duy nhất và do đó, khái niệm về 'thế giới thực' là hoàn toàn vô lý và chỉ được thêm vào một cách dối trá. 'Ngay cả Heraclite cũng không công bằng với giác quan. Giác quan không bao giờ dối trá như những triết gia trường phái Eleates nghĩ, cũng không giống như ông ta nghĩ - chúng không bao giờ dối trá... Lý trí chính là nguyên nhân của việc biến tấu giác quan. Nếu chúng ta chấp nhận rằng thế giới của lý trí cao hơn thế giới của giác quan, điều này có nghĩa là chúng ta đang từ chối những gì thuộc về bản chất hay là thế giới của sự sống. Việc phân chia thế giới thành 'thế giới thực' và 'thế giới hiển nhiên' khiến cho cuộc sống này bị khinh thường. Điều này là điểm Nietzsche muốn chỉ ra để phản đối Cơ đốc giáo với khái niệm về 'Thiên Đàng', cũng như ý tưởng tương tự của Plato về một thế giới vĩnh cữu, không thay đổi. Thực tế luôn thay đổi và không bao giờ tồn tại ở một trạng thái không đổi. 'Nói về một thế giới khác ngoài thế giới này là hoàn toàn vô nghĩa, miễn là chúng ta không có một bản năng mãnh liệt buộc chúng ta phỉ báng, dèm pha và lên án cuộc đời này: trong trường hợp sau chúng ta trả thù cuộc đời bằng cách lạm dụng ảo tưởng về một cuộc đời khác, một cuộc đời tốt đẹp hơn'.
Với quan điểm của mình, Nietzsche nhận định rằng luân lý, một khái niệm thường được coi là tự nhiên, thực chất lại là một điều phản tự nhiên. Ông cho rằng luân lý thường được truyền dạy qua các thế hệ và tương phản với bản năng sống. Nietzsche không hoàn toàn ủng hộ chủ nghĩa khoái lạc. Ông nhấn mạnh rằng bất kỳ niềm đam mê nào khi đi quá xa cũng có thể đẩy người ta vào tình trạng điên rồ. Tuy nhiên, ông cho rằng niềm đam mê có thể được làm sạch và tinh thần hóa. 'Tất cả các đam mê đều trải qua một giai đoạn là tai họa, trong đó chúng đè nén nạn nhân dưới trọng lượng của sự điên cuồng của chúng, và sau đó, sau một khoảng thời gian dài, chúng hòa nhập với tinh thần, nơi chúng được tự tinh thần hóa.'
Trong tác phẩm 'Bốn Sai Lầm Trầm Trọng', Nietzsche chỉ ra bốn sai lầm mà lý trí con người thường mắc phải và đây là điểm khởi đầu để ông đánh giá lại mọi giá trị: nhầm lẫn giữa nguyên nhân và hậu quả, sai lầm về mối quan hệ nhân quả, giả định về một nguyên nhân và sai lầm về tự do ý chí. Tất cả các sai lầm này đều liên quan đến các trạng thái tâm lý bên trong mà chúng ta không thể kiểm soát một cách tự ý thức. Đây chính là nguyên nhân thực sự của hành vi đạo đức, không phải từ ý chí của con người.
Mặc dù nhiều người cho rằng 'Buổi Hoàng Hôn Của Những Thần Tượng' chỉ là một tác phẩm triết học kỳ lạ, nhưng không thể phủ nhận được những giá trị đặc biệt mà nó mang lại về cả phong cách và nội dung. Tác phẩm này phản ánh sự toàn diện trong tư duy của Nietzsche, một triết gia cá nhân và vượt trội so với thời đại của mình. Bằng cách trình bày các luận điểm một cách có hệ thống, tác giả thể hiện sự hiểu biết sâu rộng của mình về văn chương và ngôn ngữ. Nietzsche đối mặt trực tiếp với triết học truyền thống, thể hiện quan điểm của mình qua ý tưởng về chân lý và chứng minh sự tiến bộ của con người theo cách tương tự như sự phát triển của chân lý. 'Buổi Hoàng Hôn Của Những Thần Tượng' thể hiện sự nhất quán trong triết học của Nietzsche dựa trên các quan điểm về tự nhiên và cuộc sống. Ông kết luận rằng cuộc sống là tiêu chí cuối cùng, nghĩa là đạo đức của một người và cách sống của chính mình phải phù hợp với sự tồn tại của mình. Điều này cũng được ông thể hiện trong chương cuối 'Cây Búa Nói' với trích dẫn từ tác phẩm 'Zarathustra Đã Nói Như Thế': 'Vì những người sáng tạo luôn kiên định. Và việc in bàn tay lên hàng ngàn năm như in trên chất liệu mềm như sáp ong dường như phải là phước lành của họ - phước lành in ý chí của hàng ngàn năm như trên lá đồng, vững vàng hơn cả lá đồng, cao quý hơn cả lá đồng. Chỉ có người kiên định nhất mới là người cao quý nhất'.
Friedrich Nietzsche (1844-1900) là một triết gia và nhà phê bình văn hóa người Đức. Ông đã từng làm việc như một giáo sư tại Đại học Basel. Ông nổi tiếng với các tác phẩm phê phán về đạo đức và tôn giáo truyền thống. Ông thường được liên kết với các nhà tư tưởng hiện đại như Marx và Freud. Nietzsche thường sử dụng phân tích tâm lý để làm rõ các triết lý của mình về bản chất của cá nhân và đề xuất những giá trị mới. Các tác phẩm tiêu biểu của ông bao gồm 'Khoa Học Vui Vẻ' (1882), 'Như Vậy Là Zarathustra Đã Nói' (1883), 'Vượt Qua Thiện Ác' (1886), 'Về Nguyên Nhân Của Đạo Đức' (1887), 'Hoàng Hôn Của Những Thần Tượng' (1888)...
Đánh giá chi tiết bởi: Quỳnh Ly - MytourBook
Hình ảnh: Quỳnh Ly