Đánh giá về hình ảnh tự nhiên trong Mùa xuân nhỏ và Ngày thu

b. Cảm nhận về bức tranh chuyển mùa từ hạ sang thu qua bài thơ Sang thu:

- Tranh thu của vùng đồng bằng Bắc Bộ bắt đầu lộ diện với những dấu hiệu rõ nét:
+ Mùi hương của ổi lan tỏa, thức tỉnh giác quan tinh tế nhất của nhà thơ.
+ 'Bỗng': mô tả sự ngỡ ngàng, bất ngờ khi bắt gặp mùi hương thơm của ổi chín.
+ 'Gió se': làn gió lạnh khô, thay thế hơi nóng của mùa hạ.
+ 'Sương': màn sương mù buổi sáng lan toả khắp ngõ xóm.
+ 'Chùng chình': mô tả sự chậm lại của màn sương, như nhân hóa nó với linh hồn.
→ Dấu hiệu rõ ràng của mùa thu khiến nhà thơ xúc động, bất ngờ, nhưng 'hình như thu đã về'.

- Vẻ đẹp của thiên nhiên mùa thu:
+ Con sông trôi lững lờ, 'dềnh dàng', chậm rãi và thong thả.
+ Ngược lại, hình ảnh của những chú chim 'vội vã' chuẩn bị về phương Nam tránh rét.
+ Hai từ láy 'dềnh dàng', 'vội vã': thể hiện sự đối lập khi mùa thu đến.
+ Hình ảnh của 'đám mây mùa hạ': sự liên tưởng độc đáo của nhà thơ.
+ 'Đám mây mùa hạ' dường như luyến tiếc nóng của mùa hạ, chỉ 'vắt nửa mình' sang mùa thu.

- Hình ảnh của thiên nhiên: Mùa thu đang đến, nhưng vẫn còn những cơn nắng của mùa hạ, những cơn mưa và sấm dần vơi bớt.

c. Nhận xét tổng quan:

- Hai tác phẩm thơ là bức tranh tuyệt vời về thiên nhiên tươi đẹp của quê hương Việt Nam.
- Nơi chứa đựng tình yêu sâu sắc đối với thiên nhiên và quê hương của hai nhà thơ tài năng Hữu Thỉnh và Thanh Hải.

3. Tổng kết:

- Tóm tắt lại giá trị của cả hai bài thơ.

II. Mẫu văn Cảm nhận về hình ảnh thiên nhiên trong Mùa xuân nho nhỏ và Sang thu (Chuẩn)

Thiên nhiên luôn là nguồn cảm hứng bất tận cho các nhà thơ. Thanh Hải và Hữu Thỉnh, hai bậc thầy thơ ca Việt Nam, đã đóng góp hai tác phẩm tuyệt vời về thiên nhiên: 'Mùa xuân nho nhỏ' và 'Sang thu'. Dù mang đến cảm xúc khác nhau, nhưng cả hai bài thơ đều chia sẻ nguồn cảm hứng và tình yêu sâu sắc đối với thiên nhiên Việt Nam, được thể hiện qua những hình ảnh thiên nhiên đẹp đẽ.

Nếu bài thơ 'Mùa xuân nho nhỏ' của Thanh Hải mô tả về mùa xuân tươi vui của đất Huế, thì 'Sang thu' của Hữu Thỉnh lại chia sẻ về khoảnh khắc giao mùa từ hạ sang thu. Dù cùng chủ đề về thiên nhiên, nhưng mỗi tác phẩm mang đến những nét độc đáo và đặc sắc riêng biệt.

Bài thơ 'Mùa xuân nho nhỏ' của Thanh Hải mô tả về vẻ đẹp của mùa xuân tại xứ Huế. Ngay từ đầu, nhà thơ đã tạo nên bức tranh mùa xuân rực rỡ:

'Nở giữa dòng sông biếc
Một đoá hoa tím thắm
Chim hót liên hồi
Âm nhạc vang trời
Nước sông lấp lánh
Tay ta nắm lay những giọt'

Thanh Hải đã không chọn cách mô tả chi tiết về mùa xuân xứ Huế, thay vào đó, ông tận dụng vài nét vẽ để tạo nên bức tranh mùa xuân. Một bông hoa nhỏ 'tím biếc' 'mọc' giữa 'dòng sông xuân', âm thanh chim 'chiền chiện' hòa mình vào bầu trời rộng lớn. Tất cả kết hợp tạo nên hình ảnh một mùa xuân tươi vui, đầy sức sống.

Ngay từ câu thơ đầu tiên, nhà thơ đã sử dụng từ 'mọc' để nhấn mạnh sự đột ngột, bất ngờ của mùa xuân. Đóa hoa 'tím biếc' có thể là biểu tượng của xứ Huế, đang trôi nhẹ trên sông Hương xanh biếc. Những chú chim 'chiền chiện' - người thông báo mùa xuân, hòa mình trong tiếng hót rộn rã. Tiếng gọi tha thiết từ 'ơi' là như lời kêu gọi thân thiết đối với những chú chim đang hòa mình vào hót líu lo. Tiếng hót làm nhà thơ xúc động, tràn ngập niềm thương mền:

'Hót chi mà vang trời'

Lời trách cứ nghe như là âm thanh đậm chất Huế. Tiếng hót từ trên cao gọi mùa xuân, rơi như giọt mật từ trời xuống đất. Có thể đó là giọt mưa xuân phấp phới trong không gian rực sắc xuân. Dù là gì, nhưng nó khiến Thanh Hải cảm động, bồi hồi, và bàn tay ông nhẹ nhàng 'hứng' từng 'giọt long lanh'. Động tác như thế mang đầy nâng niu, trân trọng ông dành cho mùa xuân. Thanh Hải tận dụng nghệ thuật ẩn dụ để chuyển đổi cảm giác, biến mùa xuân thành một thực thể hữu hình để cầm, nắm, chạm và thưởng thức một cách thú vị.

Nhà thơ vẽ bức tranh thiên nhiên trong niềm yêu mến mãnh liệt, mong muốn trải nghiệm mùa xuân từ những khoảnh khắc đầu tiên. Mùa xuân ở xứ Huế, quê hương của ông, trở thành những hình ảnh gần gũi, thân thiện, và tinh tế nhất.

Nhưng với nhà thơ Hữu Thỉnh, ông chọn mùa thu làm đề tài. Bức tranh chớm thu của vùng đồng bằng Bắc Bộ mở ra với những hình ảnh giản dị, mộc mạc, và thân thương:

'Bỗng ngửi thấy hương ổi
Phả vào gió se lạ
Sương chùng chình qua ngõ
Thu đến rồi sao mình không biết'

Hữu Thỉnh mô tả mùa thu bằng những dấu hiệu quen thuộc: hương ổi chín lan tỏa trong 'gió se' mát lạnh, màn sương mù phủ khắp ngõ xóm. Ổi, một quả thức quen thuộc của người Việt, xuất hiện như biểu tượng của mùa thu, mang đến thông điệp của thiên nhiên và đất trời. 'Hương ổi' đánh thức giác quan tinh tế nhất của nhà thơ, làm ông nhận ra sự xuất hiện bất ngờ của mùa thu:

'Bỗng cảm nhận hương ổi thơm lừng
Phả vào gió se lạnh'

Từ 'bỗng' ở đầu câu thơ toát lên sự bất ngờ, ngỡ ngàng khi nhà thơ chợt ngửi thấy mùi thơm của 'hương ổi' lan tỏa. Đó là dấu hiệu rõ ràng của mùa thu, kèm theo là làn gió se lạnh khô ôm trọn không khí.

Một dấu hiệu khác của mùa thu là màn sương mù 'chùng chình' qua ngõ xóm. Động từ 'chùng chình' diễn đạt sự chậm rãi một cách cố ý. Nhà thơ nhân hóa màn sương, làm cho nó trở nên huyền bí. Nó bước chậm qua từng ngõ nhỏ, làm dấu hiệu cho sự chớm thu của đất trời. Và tại thời điểm này, nhà thơ đột nhiên nhận ra:

'Hình như mùa thu đã về'.

Hữu Thỉnh tinh tế nhận biết những dấu hiệu chớm thu của thiên nhiên, đồng thời ông cũng quan sát những biến đổi khi mùa thu bắt đầu:

'Sông dịu dàng bắt đầu chảy
Chim vội vã chuẩn bị
Còn đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu'

Mùa thu, thiên nhiên trở nên khác biệt. Sông, ngày mùa hạ cuồn cuộn, giờ đây trở nên dịu dàng, 'dềnh dàng', chậm chạp, thong thả trong sự êm đềm. Những chú chim mùa hạ ca hót suốt mùa, giờ đây lại 'vội vã' chuẩn bị tránh lạnh. Hữu Thỉnh sử dụng từ láy tượng hình 'dềnh dàng', 'vội vã' để thể hiện sự đối lập khi mùa thu đến.

Đặc biệt, hình ảnh 'đám mây mùa hạ' là điểm độc đáo nhất. Đám mây không còn hơi nóng của mùa hạ, nhưng cũng chưa đạt được sự nhẹ nhàng, thoải mái của mùa thu. Đám mây mùa hạ dường như còn tiếc nuối điều gì đó với mùa hạ khi chỉ 'vắt nửa mình sang thu'. Đây là hình ảnh miêu tả nhân hoá độc đáo trong thơ tự nhiên Việt Nam!

Mùa thu đã bắt đầu, nhưng trời vẫn ngập tràn ánh nắng. Những cơn mưa hè cuồn cuộn đã dần kết thúc. Tiếng sấm cũng trở nên nhẹ nhàng hơn. Tất cả đều là dấu hiệu của một mùa thu rực rỡ:

'Vẫn còn ánh nắng kia
Dần vơi đi cơn mưa hè
Sấm cũng trở nên dịu dàng
Trên hàng cây già'

Hai bài thơ, mỗi cái trong hoàn cảnh riêng biệt, đều miêu tả thiên nhiên và tình yêu với đất nước. Thanh Hải vẽ nên một mùa xuân nhẹ nhàng, tràn ngập năng lượng xây dựng đất nước. Trong khi đó, Hữu Thỉnh đem đến cảm nhận về một mùa thu yên bình, gần gũi, quen thuộc. Cả hai tác phẩm đều khắc họa hình ảnh thiên nhiên quê hương tuyệt vời và đậm chất đặc trưng!

Hữu Thỉnh và Thanh Hải, hai nhà thơ tài năng, để lại hai bức tranh thiên nhiên đẹp đẽ và đầy cảm xúc. Hai bài thơ này làm phong phú thêm tuyển chọn văn học về thiên nhiên của Việt Nam.

""""KẾT THÚC""""

Một buổi sáng của Hữu Thỉnh và một mùa xuân tinh khôi của Thanh Hải đã được diễn đạt qua hai bài thơ xuất sắc. Các bài viết: Phân tích chi tiết bài thơ Một buổi sáng, Phân tích hai khổ đầu của bài thơ Một buổi sáng, Phân tích bài thơ Mùa xuân tinh khôi, Phân tích khổ đầu của bài thơ Mùa xuân tinh khôi sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về ý nghĩa cũng như những hình ảnh đẹp đẽ trong hai tác phẩm đặc sắc này!