Đánh giá về hình tượng của nhân vật Đăm Săn trong cuốn Đám Sáng thám hiểm vượt qua nữ thần mặt trời

Mẫu 1

Lời giải chi tiết:

Ngoài mong muốn thống trị tự nhiên xung quanh, con người cũng muốn kiểm soát các vị thần - biểu tượng của quyền lực tuyệt đối. Trong văn học Việt Nam, thể loại sử thi được coi là thượng đỉnh. Sử thi ra đời và tồn tại trong đời sống của các dân tộc ít người, không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật mà còn là biểu tượng lịch sử, là cuốn sách bách khoa của cộng đồng dân tộc đó. Sử thi “Đam San” hay còn gọi là 'Bài ca chàng Đăm Săn', là sử thi dài nhất của người Ê Đê, thể hiện những mong ước, nguyện vọng của nhân dân lúc bấy giờ. Rõ nét nhất là đoạn trích “Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời”. Đó là khát vọng nguyên thủy nhất mà qua nhân vật Đam San, dân tộc muốn thể hiện khát vọng chinh phục thiên nhiên.

Trong đoạn trích, Đăm Săn, nhân vật chính, sẽ chinh phục Nữ Thần Mặt Trời, giống như câu chuyện chúng ta đã học, Đam San vẫn là một thủ lĩnh mạnh mẽ và tự tin. Bối cảnh của câu chuyện là sau khi chàng đã chiến thắng Mtao Grư và Mtao Mxây để giải cứu Hơ Nhị, Hơ Bhị, Đăm Săn lúc này trở thành một tù trưởng giàu mạnh, vang danh đến thần, tiếng tăm lừng lẫy khắp núi rừng. Chàng ta đã đạt được tiền bạc và quyền lực, nhưng không dừng lại ở đó, chàng muốn kết hôn với Nữ thần Mặt trời để không ai dám trái ý chàng. Chàng vẫn quyết tâm ra đi để chinh phục Nữ thần Mặt Trời, muốn bắt nàng về làm vợ lẽ cho mình, để “từ người Ê-đê bên bờ sông cho đến người M'nông ở dưới thấp không còn một ai dám trái lời”, không một tù trưởng nào có thể sánh với chàng. Đăm Săn đã một mình đi suốt nhiều ngày liền, băng rừng vượt núi. Sau một quá trình dài nhưng khó khăn, càng đã đến được nơi ở của nữ thần. Tuy nhiên khi ngỏ lời, chàng đã bị từ chối vì nàng thân là “con của Thần” nên Nữ thần Mặt Trời. Sau đó, nàng cảnh báo Đăm Săn rằng chàng sẽ chết vào lúc mặt trời mọc, như sự trừng phạt của Thần tối cao dành cho con người. Chàng là một người cao ngạo, vẫn bình thản cho ngựa quay về. Sau đó, ứng với lời cảnh báo, khi mặt trời mọc, cả người và ngựa của Đăm Săn đều bị kéo chìm xuống bùn và biến mất.

Đoạn trích này đã làm nổi bật vẻ đẹp của Đam San, người tù trường tài ba, vĩ đại và giỏi giang. Chàng là người mà cả dân tộc Ê Đê gửi gắm nguyện vọng, khát khao và mơ ước. Vì vậy, quá trình vượt qua chặng đường dài gian khổ là hình ảnh con người chinh phục thiên nhiên. Với sức mạnh phi thường, một người đàn ông và một con ngựa đã vượt qua muôn vàn khó khăn. Điều này được thể hiện qua hình ảnh “ Chàng đi hết rừng rậm đến núi xanh, cỏ tranh xé tay, gai mây đâm chân, không màng ăn uống [...] Nhưng rồi chàng cũng đến được bãi thả trâu, bò, rồi bãi thả diều làng ông Đu, ông Đie”. Bất kể những khó khăn, chàng dường như mang theo nhiều hy vọng để đến được nhà của nữ thần. Dù cái kết của Đăm Săn không được tốt đẹp như chàng muốn nhưng nó như một hồi chuông cảnh tỉnh cho con người. Tuy nhiên, không thể phủ nhận sức mạnh và sự tự tin trong lời cảnh báo tử thần. Đối mặt trước nỗi sợ hãi lớn nhất của con người, Đăm Săn vẫn không chịu khuất phục mà cứ thong thả bước đi. Đó vừa là sự tự cao, vừa là ước mơ chinh phục thần linh của người Ê Đê xưa.

Trong hoàn cảnh đó, người Êđê luôn thể hiện tình yêu thiên nhiên, phong tục tập quán của người bản địa qua từng câu nói. Người dân tộc dựng những ngôi nhà dài khép kín, tiếng cồng chiêng để bên hiên mang theo hơi ấm khi khách đến nhà. Đây là những nét đẹp của người dân tộc mà không nơi nào có được. Tuy muốn chinh phục thiên nhiên nhưng thực chất người Êđê rất yêu thiên nhiên, biểu hiện của điều này thể hiện ở những chi tiết miêu tả thần mặt trời. 'Tóc cô ấy vén ra sau tai thật đẹp. Cô bước ra khỏi phòng, cửa phòng sáng đèn. Nàng đi như cánh diều, không như nước nổi. Lỡ bước một bước, cô khựng lại. Đầu cô ấy cúi xuống, hoặc cô ấy ngồi với đầu hơi ngẩng lên. Giọng anh trong trẻo, người chưa tới mà tiếng nay đã vang. Không chỉ vậy, hình tượng người anh hùng còn được tác giả miêu tả chẳng khác gì một vị thần thực sự, dáng người cao lớn và mạnh mẽ được khắc họa chi tiết ở mỗi bước đi. Dù Đam San không thể cưới được Nữ thần Mặt trời và cuối cùng rơi vào vũng lầy nhưng cũng không thể khuất phục được dục vọng của người Ê Đê xưa. Họ luôn muốn chinh phục thiên nhiên, họ muốn có được sức mạnh sánh ngang với các vị thần. Tuy nhiên, chi tiết về sự thất bại của Đăm Săn cũng cho thấy họ đã ý thức được sự bất khả thi của nó. Tuy nhiên, đó vẫn là tư tưởng tiến bộ, mới mẻ của người Ê Đê xưa.

Sử thi Đăm Săn có giá trị tư tưởng và thẩm mỹ với hình thức cổ điển, phản ánh trực tiếp khát vọng hào hùng của buổi đầu lịch sử hình thành các bộ tộc Tây Nguyên. Tác phẩm bộc lộ toàn cảnh bức tranh tâm hồn của người Ê Đê thời xa xưa, khi tìm hiểu, họ bắt đầu nảy ra những ý tưởng vươn tới những tầm cao nhận thức mới về thế giới mà họ khao khát khám phá. Đỉnh cao của nó là sự kiện Đăm Săn đánh đuổi được Nữ Thần Mặt Trời, một sự kiện bi tráng, cao cả và anh hùng cũng được thể hiện ở mức độ tuyệt đối. Tuy nhiên, nét đặc sắc của bài ca Đăm Săn còn ở chỗ phản ánh sinh động phong tục, tập quán, cảnh vật và con người Tây Nguyên trong đời sống thường ngày của thời kỳ mẫu hệ. Tuy nhiên, vấn đề này chỉ là một nền tảng. Đăm Săn vừa là anh hùng văn hóa, vừa là anh hùng trận mạc, là người cực kỳ dũng cảm và luôn chiến thắng trong cõi người vì những lý do rõ ràng.

Áng văn trong bộ sử thi Đăm Săn đi chinh phục nữ thần mặt trời không chỉ đẹp về nội dung, hình ảnh mà còn chứa nhiều ý nghĩa hay. Nhân vật Đăm Săn được thần thánh hóa, như nguồn sức mạnh con người hy vọng có được trong tương lai. Những yếu tố tả và kể đều được xây dựng hợp lý, phối hợp hài hòa lên một câu chuyện gần gũi nhất với con người. Đây chính là một trong những nét đẹp của thủ pháp nghệ thuật trong thể loại sử thi, mang những đặc điểm đặc sắc của dân tộc Ê đê cổ.

Mẫu 2

Lời giải chi tiết:

Trong cuộc sống hàng ngày, sử thi 'Đăm Săn' đã từ lâu trở thành một nguồn động viên tinh thần nuôi dưỡng tâm hồn của nhiều thế hệ dân tộc Ê-đê. Hình ảnh của người anh hùng Đăm Săn được thể hiện qua những ca từ ca ngợi về sức mạnh phi thường, luôn sẵn sàng đương đầu với thách thức. Những phẩm chất đáng quý này cũng được thể hiện rõ ràng qua đoạn trích 'Đăm Săn đi chinh phục nữ thần Mặt trời'.

Mang trong mình khát vọng lớn lao về một cuộc sống phóng khoáng và mạnh mẽ, Đăm Săn quyết tâm lên đường, tìm tới nhà nữ thần Mặt Trời để cầu hôn. Hành trình mạo hiểm đầy phiêu lưu đã làm nổi bật bản lĩnh và ý chí lớn lao của người anh hùng sử thi.

Đầu tiên, chúng ta có thể nhìn thấy sức mạnh phi thường, tài năng vượt trội cùng lòng dũng cảm của người anh hùng khi vượt qua những thách thức, mạo hiểm trong cuộc phiêu lưu để đến được nhà của nữ thần Mặt Trời. Trên đường tới gặp nữ thần, chàng đã vượt qua bao nhiêu khó khăn, bỏ qua những lời cảnh báo của mọi người để thực hiện mong muốn của bản thân. Đăm Săn còn là người có khát vọng lớn lao khi muốn chinh phục nữ thần Mặt Trời. Chàng mang hy vọng rằng nàng sẽ đồng ý trở thành vợ của mình 'muốn có người nấu cơm canh tôi ăn, dệt khố áo tôi mặc', 'muốn có hai vợ lẽ, tôi muốn cả ba vợ tôi đều là những nàng tiên xinh đẹp'. Hình ảnh của người anh hùng Đăm Săn với tài năng, sức mạnh cùng bản lĩnh lớn lao không chỉ được cộng đồng của chàng ca ngợi mà còn nhận được sự cảm phục, yêu mến từ những người làm trong nhà nữ thần 'Người đi ra đi vào nhà trong nhà ngoài đưa mắt nhìn chàng, thấy chàng oai như một vị nữ thần' hay 'Khắp các từ trưởng đầu làng không có một ai như khách cả'. Thông qua sự dũng cảm của Đăm Săn, ta có thể cảm nhận được khát vọng lớn lao trong việc chinh phục thiên nhiên cùng mở mang bờ cõi của người anh hùng sử thi.

Mặc dù biết con đường chinh phục nữ thần đầy nguy hiểm nhưng Đăm Săn không bao giờ sợ hãi mà bỏ cuộc. Chàng sẵn sàng đối mặt với thách thức và tìm cách vượt qua chúng để đến được nhà của nàng. Chàng sử dụng sức mạnh của bản thân để phá tan các trở ngại của thiên nhiên 'đi hết rừng rậm đến núi xanh, có tranh xé tay, gai mây đâm chân, không màng ăn uống'. Đó cũng là hình ảnh của chàng cô đơn đi trong núi rừng quạnh hiu nhưng không từ bỏ quyết tâm 'Chàng đi, đi mãi, rừng núi quạnh hiu, vắng như không, không như vắng. Nhưng rồi chàng cũng đến được bãi thả trâu bò, rồi bãi thả diều làng ông Đu, ông Điê'.

Mặc dù bị nữ thần Mặt Trời từ chối, Đăm Săn không hề tỏ ra đau khổ mà buồn bã 'Tôi đành quay về làng hoang nhà cũ của tôi vậy. Tôi quay về ăn thịt trâu thịt bò của tôi vậy'. Đối mặt với sự thất bại trong công cuộc chinh phục, chàng không chán nản tuyệt vọng mà thể hiện khí phách của vị anh hùng: 'Mặc, sống được chết đành'. Mặc lời can ngăn về việc Mặt Trời lên cao sẽ gặp nguy hiểm, Đăm Săn vẫn uy nghiêm lên ngựa để trở về 'Thế là Đăm Săn ra về. Chàng nhảy lên ngựa ra đi'. Cái chết của vị tù trưởng tài giỏi không mang màu sắc bi lụy mà được khắc họa một cách sáng tạo 'Ngựa tuy nhiên vẫn còn chạy được, nó tiếp tục chạy nhưng lún dần, cho đến khi ngập ngang đầu gối. từ đó, nó phải đi bước một, cứ bước một đi mãi. Khi mặt trời đã chênh chếch cây xà dọc phía đông thì ngựa đã lún đến sát bẹn, nhưng nó vẫn ráng bước tới. Cho đến khi mặt trời đứng bóng thì ngựa không sao bước tới nữa'.

Để làm nổi bật hình ảnh người anh hùng Đăm Săn - vị tù tưởng tài giỏi của cộng đồng, chúng ta không thể phủ nhận những thành công trong nghệ thuật xây dựng nhân vật. Đầu tiên, nhân vật Đăm Săn được miêu tả sáng tạo thông qua ngôn từ giàu hình ảnh và hùng tráng. Các tác giả dân gian đã khéo léo diễn đạt vẻ đẹp con người của chàng qua những hình ảnh quen thuộc 'khách này mặc một áo lụa đẹp, thêm một áo chiến cũng thật đẹp. Lông chân như chải, lông đùi như chuốt. Tiếng nghe như chong chóng gõ mõ'. Bên cạnh đó, hình ảnh Đăm Săn còn được khắc họa thông qua ngôn từ phóng đại, cường điệu 'Chàng vươn bước lên cầu thang thì trong nhà người ta đã nghe. Chàng vươn người trên sàn nhà thì trong nhà người ta đã nghe. Chàng dậm chân bước trên sàn hiên thì người ta đã thấy'. Ngoài ra, các yếu tố kì ảo thể hiện qua tình huống Đăm Săn thực hiện cuộc phiêu lưu đến nhà nữ thần Mặt Trời cũng góp phần làm nổi bật vẻ đẹp của nhân vật. Yếu tố kì ảo trong đoạn trích vừa tạo ra những khó khăn thử thách, vừa tô đậm bản lĩnh và lòng dũng cảm của Đăm Săn.

Người anh hùng trong các tác phẩm sử thi luôn để lại ấn tượng sâu bởi phẩm chất đáng quý. Bên cạnh nhân vật Đăm Săn của sử thi Ê-đê, ta cũng nhìn thấy hình ảnh của Ô-đi-xê - một người anh hùng đại diện cho sử thi Hy Lạp. Giống như Đăm Săn, Ô-đi-xê cũng mang trong mình lòng dũng cảm và tài năng, sức mạnh vượt trội. Dù phải đối mặt với những khó khăn, nguy hiểm, chàng vẫn quyết tâm và sẵn sàng đương đầu và tìm cách vượt qua. Hai nhân vật với hai nền văn hóa khác biệt nhưng đã mang đến cho người đọc biết bao cảm xúc yêu mến và ngưỡng mộ.

Với những sáng tạo tinh tế, các tác giả dân gian đã thành công trong việc miêu tả nhân vật Đăm Săn, một người anh hùng có bản lĩnh lớn lao cùng lòng dũng cảm khi lên đường đi chinh phục nữ thần Mặt Trời. Khi đóng lại cuốn sách, hình ảnh của người anh hùng dân tộc Ê-đê đã in sâu trong lòng tôi. Hành trình của Đăm Săn vượt qua mọi khó khăn và sự cô đơn khi tìm đến nhà của nữ thần sẽ mãi sống với thời gian.

Đoạn trích 'Đăm Săn đi chinh phục nữ thần Mặt Trời' với sự tinh tế trong xây dựng nhân vật đã làm nổi bật và khẳng định vẻ đẹp của Đăm Săn. Thông qua đó, các tác giả dân gian cũng thể hiện sự ngưỡng mộ, tự hào về người anh hùng tài giỏi, dũng cảm của cộng đồng.

Mẫu 3

Lời giải chi tiết:

Có thể nói rằng, 'Đăm Săn' là một trong những sử thi nổi tiếng của người dân tộc Ê-đê cũng như của người Việt. Qua tác phẩm này, chúng ta cảm nhận được lòng ngưỡng mộ và tôn vinh vẻ đẹp của sức mạnh, phẩm chất lý tưởng trong người anh hùng cùng những ước mơ về một cuộc sống tươi đẹp của dân tộc xưa. Điều này được thể hiện một cách sống động trong đoạn trích 'Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời'.

Sau chiến thắng, Đăm Săn mang về rất nhiều của cải. Tuy nhiên, lòng khao khát chinh phục Nữ Thần Mặt Trời vẫn cháy bỏng trong lòng chàng. Chàng quyết tâm tìm đến nàng, hi vọng nàng sẽ đồng ý trở thành vợ của mình. Với ý chí kiên định, chàng bắt đầu hành trình của mình. Dù người bạn thân thiết cố gắng ngăn chặn và cảnh báo về những nguy hiểm phía trước, nhưng Đăm Săn vẫn không dao dịch. Chàng vượt qua mọi thách thức, thành công đến nhà của Nữ Thần. Khi bị Nữ Thần từ chối, chàng không biểu hiện sự thất vọng hay đau khổ, mà quyết định trở về quê hương. Hành trình mạo hiểm này đã làm nổi bật phẩm chất anh hùng trong Đăm Săn, và cũng là cách mà các tác giả dân gian thể hiện sự tôn vinh và yêu mến đối với người anh hùng sử thi. Đồng thời, chúng cũng muốn thể hiện ước mơ và khát vọng về việc chinh phục, khai phá, mở rộng biên giới. Những thông điệp ý nghĩa này cũng là chủ đề chính của đoạn trích.

Đầu tiên, qua nhân vật Đăm Săn, người xưa thể hiện sự mong muốn có những phẩm chất lý tưởng, mà Đăm Săn là hình ảnh điển hình của chúng. Chàng luôn toát lên bản lĩnh phi thường và khao khát lớn lao. Dù đối diện với cuộc sống giàu có và thịnh vượng, chàng không hài lòng với điều đó mà mong muốn thêm sự rực rỡ trong cuộc sống. Vì thế, chàng quyết tâm bắt đầu hành trình tìm đến nhà Nữ Thần Mặt Trời.

Thứ hai, các tác giả dân gian cũng tôn vinh lòng dũng cảm, sẵn sàng đương đầu với khó khăn của Đăm Săn. Dù Đăm Par Kvây - người bạn thân thiết cố gắng cảnh báo và ngăn chặn, chàng vẫn kiên quyết tiến lên. Biết rằng con đường trước mắt đầy gian nan và nguy hiểm, chàng không hề sợ hãi hay dao dịch. Chàng tự tin khẳng định 'Hãy chờ xem liệu tê giác và hùm có thể đánh bại Đăm Săn này hay không!', 'Tôi không sợ gì cả'. Trước những thử thách của thiên nhiên, chàng đã mạnh mẽ vượt qua, xóa tan mọi trở ngại. Cuối cùng, khi gặp phải sự từ chối của Nữ Thần, chàng vẫn không đánh mất quyết tâm, vẫn muốn nàng làm vợ của mình 'Tôi sẽ không rời đi [...] nếu không có nàng'. Chỉ khi thấy rõ sự từ chối của Nữ Thần, chàng mới chấp nhận rời đi. Tuy nhiên, chàng không tỏ ra thất vọng hay buồn rầu. Chàng quyết định trở về quê hương mặc dù đã nghe những lời cảnh báo từ Nữ Thần về nguy hiểm lúc Mặt Trời lên cao 'Tôi sẽ sống đến chết! Tôi trở về đây'.

Bằng cách sử dụng các so sánh, phóng đại 'nhìn ngời như con rắn, mạnh mẽ như hổ trong đám cỏ, to lớn như tê giác trong đồng cỏ',... các tác giả dân gian đã minh họa rõ ràng nhân vật anh hùng, dũng cảm của Đăm Săn. Họ cũng kết hợp ngôn từ của người kể chuyện và ngôn từ của nhân vật để tạo nên một câu chuyện sâu sắc và cuốn hút. Ngôn ngữ giàu hình ảnh, phong phú cũng góp phần tạo ra ấn tượng mạnh mẽ cho độc giả.

Vậy nên, qua đoạn trích 'Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời', người xưa đã truyền tải mong ước về một anh hùng dũng cảm, phi thường cùng khát vọng về cuộc sống tươi đẹp. Hy vọng rằng, những giá trị nhân văn này sẽ tiếp tục tồn tại qua thời gian, và mỗi khi nhắc đến sử thi 'Đăm Săn', chúng ta sẽ không thể quên những lý tưởng cao cả của một dân tộc, một thời kỳ lịch sử.