Mẫu 1
Lời giải chi tiết:
“Chữ người tử tù” là một trong những truyện ngắn nổi bật nhất trong tập “Vang bóng một thời” của nhà văn Nguyễn Tuân. Trong câu chuyện này, ngoài nhân vật Huấn Cao nổi tiếng với vẻ đẹp hùng hậu, tài năng, mặc dù không nổi tiếng nhưng viên quản ngục cũng tỏa sáng với vẻ đẹp kỳ diệu.
Viên quản ngục là quan chức trông nom tù nhân, làm việc trong môi trường đầy tội phạm, tội lỗi, bất cứ điều gì, tuy nhiên, ông ta vẫn giữ một tinh thần cao quý và một sứ mạng cao cả. “Biết đọc rõ nghĩa sách thánh hiến từ khi nào, ước nguyện của viên quản ngục này là treo một đôi câu đối do chính ông Huấn Cao viết ở nhà riêng. Chữ của ông Huấn Cao rất đẹp, đều đặn. Tính cách của ông ấy là một chút kiêng kị, ngoại trừ việc yêu thích viết chữ. Có được chữ của ông Huấn Cao là có một thứ báu vật trên trần gian”.
Thông qua những dòng văn trên, chúng ta nhận thấy ước nguyện lớn lao sở hữu chữ của Huấn Cao treo ở nhà của viên quản ngục đã từng bao ngày ấy, từ thời niên thiếu. Trong cuộc đời, có bao nhiêu niềm vui, nhưng niềm vui viết chữ luôn đeo bám viên quản ngục. Với sở thích cao quý, sứ mệnh cao cả ấy, viên quản ngục đã phải dùng mọi cách để đối xử với Huấn Cao, đã phải dũng cảm hy sinh để tôn vinh Huấn Cao. Điều này thực sự là dấu hiệu của một con người yêu cái đẹp đến mức quên đi bản thân.
Khi Huấn Cao được giải thoát, bàn giao lại cho quản ngục, viên quản ngục đã nhìn sáu tên tù mới với ánh mắt hiền lành, biết ơn. Không chỉ làm sạch phòng giam của Huấn Cao mỗi ngày, viên quản ngục còn gửi thức ăn đến cho ông Huấn. Khi bước vào phòng giam của Huấn Cao, bị Huấn mắng, viên quản ngục không tức giận, không thể hiện sự trả đũa, mà ngược lại, người đóng vai trò nhỏ hơn.
Có thể nói, việc viên quản ngục tôn trọng Huấn Cao trong nơi mà ông ta quản lý là một hành động cực kỳ dũng cảm. Trong môi trường tù đày, đôi khi đầy với sự lừa dối và tàn nhẫn, và có rất nhiều sự chú ý, hành động của viên quản ngục nếu bị phát hiện thì việc của Huấn Cao cũng sẽ bị chấm dứt.
Việc hy sinh mạng sống của bản thân để “tôn vinh” một “tài năng” là một hành động vô cùng mạo hiểm và đồng thời cũng là một minh chứng cho sự can đảm của viên quản ngục. Mặc dù mục đích cuối cùng của việc tôn vinh tài năng ấy là để có được chữ của Huấn Cao treo trong nhà, nhưng nếu viên quản ngục không có tình yêu với cái đẹp thì không thể thực hiện được điều đó.
Ngoài ra, viên quản ngục còn là một người ở trong chốn tăm tối của tù đày vẫn giữ được thiên lương trong sạch. Sự thiên lương của viên quản ngục được thể hiện qua khuôn mặt mặc cả trong những đêm không ngủ của ông ta và nhận ra mình đã chọn sai công việc. Thiên lương trong sạch của viên quản ngục được thể hiện qua sự tôn trọng tài năng khi bị Huấn Cao chỉ trích không thù hằn, chỉ tự trách bản thân.
Đặc biệt, thiên lương trong sạch của viên quản ngục được thể hiện qua việc kính trọng người tài khi bị Huấn Cao mắng không tức giận mà chỉ trách mình. “Người ngu này xin kính tướng” là lời đầu của viên quản ngục ở cuối tác phẩm khi Huấn Cao đã viết xong và khuyên viên quản ngục nên thay đổi chỗ ở, giữ thiên lương cho lành mạnh trước khi nghĩ đến chơi chữ.
Trong truyện ngắn, nhân vật viên quản ngục luôn được Nguyễn Tuân đặt bên cạnh Huấn Cao, hai nhân vật này tạo nên một mối quan hệ đặc biệt, từ trực tiếp đến gián tiếp, từ đối lập đến hòa hợp, đóng góp vào việc tạo ra một câu chuyện sâu sắc, độc đáo và làm nên giá trị văn hóa, nhân văn của tác phẩm. Ngôn ngữ trang trọng, lịch lãm phản ánh không khí xa xưa đưa người đọc trở lại quá khứ, góp phần tạo ra không gian văn hóa chân thực cho truyện ngắn.
Mẫu 2
Lời giải chi tiết:
Nguyễn Tuân với những hình ảnh anh hùng mạnh mẽ hiện lên dưới một lớp ngôn ngữ dân tộc tự nhiên và đẹp đẽ, luôn nỗ lực hết mình để tái hiện một thời quá khứ huy hoàng. Và có vẻ như cảm thấy bản thân không đủ sức. Nguyễn Tuân đưa những nhân vật của mình theo hướng đó. Đó là trường hợp của viên quản ngục trong truyện ngắn “Chữ người tử tù”.
Quản ngục: không phải là một anh hùng cao đẹp như Huấn Cao, lại càng không mang dáng vóc, tính cách của một tên đao phủ khát máu. Con người đó là một hình ảnh trung gian giữa cái đẹp và cái không đẹp. Dưới ngòi bút tài hoa của một bậc thầy về ngôn ngữ, hình ảnh trung gian ấy cũng mập mờ, không có ranh giới rõ rệt.
Thoạt nhiên, viên quản ngục có vẻ như là một con người cam chịu, yên phận và cũng chẳng có gì khác những kẻ cùng địa vị đương thời: “Chuyện triều đình quốc gia chúng ta biết gì mà bàn bạc cho thêm lời”. Cái khuôn khổ phong kiến, cái “phép nước” đã khiến quản ngục quen với việc nhận tù, giao tù, với “những mánh khóe hành hạ thường lệ”. Những lúc ấy, viên quản ngục cứ lạnh lùng như một cỏ may, ngoan ngoãn như một tên nô lệ trung thành với vai trò của mình.
Nhưng có ai ngờ, bên trong con người đó vẫn luôn tồn tại một mầm sống tươi xanh của cái đẹp. Cái mầm ấy bị đè bẹp nhưng vần khắc khoải sống như chờ đợi một lúc nào đó được vươn lên. Rồi thời điểm đó cũng đến. Huấn Cao, con người văn võ song toàn xuất hiện với “cái tài viết chữ rất nhanh và rất đẹp”. Quản ngục bắt đầu rơi vào một tâm trạng hết sức khó xử. Một sự đấu tranh âm thầm trở thành nét tiêu biểu cho quản ngục suốt truyện mà cũng chính là biểu hiện tiêu biểu cho quản ngục suốt truyện mà cùng chính là biểu hiện tiêu biểu cho tính “hướng nội” mỗi chúng ta thường bắt gặp trong tác phầm của Nguyễn Tuân.
Mến cái tài của Huấn Cao, khát khao “có được chữ ông Huấn mà treo là có một báu vật trên đời”, đến lúc này, quản ngục dường như không còn là quản ngục mà là hóa thân của Nguyễn Tuân với nhịp tim và hơi thở dành trọn cho sự nâng niu cái đẹp.
Trong cảnh cho chữ hùng vĩ, có một chi tiết đáng nhớ: “Người tù viết xong một chữ viên quản ngục lại vội khúm núm cất những đồng tiền xèng đánh dấu ô chữ đặt lên phiến lục ông”, “khúm núm” không phải chỉ vì nịnh bợ mà là vì cảm phục. Khi sự cảm phục lên đến đỉnh điểm cũng là lúc kết thúc truyện. “Kẻ mê muội này xin bái lĩnh”. Một nghệ thuật tài hoa, kết thúc truyện ở cao trào. Chính nghệ thuật độc đáo đó đã nêu bật cái đẹp toàn diện, toàn mĩ và rất đặc sắc của cả người xin chữ và người cho chữ.
Dọc theo suốt chiều dài của truyện, nhân vật quản ngục luôn tồn tại với một ý nghĩa nhất định. Quản ngục không chỉ là một hình tượng độc đáo mà còn là nhân vật hội đủ những đặc điểm chung nhất của Vang bóng một thời, của quan niệm và phong cách Nguyễn Tuân: lãng mạn mà vẫn hiện thực, là tiếng nói của thiên lương, của tinh thần dân tộc, là biểu hiện của sự “yêu mến và than tiếc những cái đã qua và có sức làm sống lại một thời xưa cũ”.
Mẫu 3
Lời giải chi tiết:
Nguyễn Tuân là một nhà văn vĩ đại, là một nghệ sĩ suốt đời tìm kiếm vẻ đẹp. Ông đã có một vị thế quan trọng và đóng góp đáng kể cho văn học Việt Nam hiện đại. Trong số những tác phẩm nổi tiếng ghi dấu ấn trong sự nghiệp văn học của Nguyễn Tuân, không thể không kể đến truyện ngắn “Chữ người tử tù”.
Trong “Chữ người tử tù”, Nguyễn Tuân đã thành công trong việc mô tả những nhân vật đặc biệt đưa độc giả sâu vào tâm trạng của họ. Ngoài Huấn Cao – người tài năng, kiêu hãnh, và tinh thần trong sáng, không thể không nhắc đến một nhân vật đặc biệt khác – viên quản ngục.
Quản ngục: không phải là một anh hùng cao to như Huấn Cao, lại càng không phải dáng vóc và tính cách của một kẻ tham lam, mục đích, và hùng ác. Quản ngục có ngoại hình bình dị, đầu có ít tóc, râu đã đổi màu. Gương mặt trầm tư, nhăn nheo, tỏa sự sâu lắng và tri thức. Sau khi nhận được nhiệm vụ từ Sơn Hưng Tuyên đốc bộ đường nhận sáu tên tù, trong đó có Huấn Cao “người đứng đầu bọn phản nghịch” lại “có tài viết chữ rất nhanh và rất đẹp”, quản ngục bắt đầu suy tư thấu đáo.
Hình ảnh quản ngục thao thức giữa đêm khuya khi đĩa dầu sắp hết, ban đầu “hồ hởi” nhưng khi dần về tối thì trên gương mặt ông “trở thành một bức tranh yên bình, bao gồm sự im lặng, đặc biệt và êm dịu”. Sứ mệnh nhận tù mới gây ra nhiều cảm xúc trong tâm trí của quản ngục. Ông là một người trầm tĩnh, có tâm hồn sáng sủa, khác biệt hoàn toàn so với những kẻ sống trong vòng xoáy tàn ác và tham lam. Điều rõ ràng nhất ở người này chính là tình yêu và tôn trọng đối với tài năng và cái đẹp.
Quản ngục đã đối xử với Huấn Cao một cách tôn trọng và biểu hiện sự khâm phục. Ngày nhận tù, quản ngục đã không tuân theo phong tục thông thường, “hôm nay viên quan nhìn ngục sáu tên tù mới đến với ánh mắt trìu mến”. Ngay từ cái nhìn đầu tiên, quản ngục đã thể hiện sự chân thành của mình đối với người tạo ra cái đẹp – Huấn Cao. Bất chấp sự gợi ý của những tay sai dưới quyền, ông đã bày tỏ sự lặng thinh và không chú ý đến những gì họ nói.
Quản ngục có một tâm hồn trong sáng và thanh cao, biết trân trọng tài năng và yêu thích cái đẹp. Mặc dù đã “chọn sai nghề”, nhưng ông tin rằng có thể không ai khác ngoài ông có “ước mơ cao quý” như vậy. Ước mơ của ông thật cao quý, thật là một niềm vui cao quý trong cuộc sống.
Quản ngục mong muốn một ngày nào đó “được treo trên tường nhà một đôi câu đối được viết bởi tay Huấn Cao”. Ông say mê, ông khao khát vì “chữ của Huấn Cao rất đẹp, rất cân đối”. Đối với quản ngục, không có gì vinh quang hơn là “có được chữ của ông Huấn Cao treo trên tường, đó là một báu vật trên thế giới”. Vì vậy, trước khi có được chữ của Huấn Cao, quản ngục sống trong cảm xúc bi kịch.
Nỗi lo lắng của ông là có một ông Huấn Cao trong tay mình, dưới quyền mình mà không dám đối diện vì quản ngục cảm thấy tự trọng của người tù xa lạ với mình quá nhiều!. Hơn nữa, ông càng “lo lắng” về việc nếu một ngày nào đó, Huấn Cao bị hành quyết mà không kịp nhận được mấy chữ thì ông “hối hận suốt đời”. Có thể nói, đó là một bi kịch cao quý được Nguyễn Tuân nhận thấy trong phong cách văn hóa nghệ thuật. Sự khốn đốn tâm trạng của quản ngục tạo điểm cao trào cho tác phẩm khi Huấn Cao đồng ý viết chữ ngay trước đêm ông bị dẫn ra để nhận án tử.
Trước cái đẹp của thư pháp, quản ngục đã trở thành bạn đồng hành, bạn tri kỷ của tử tù. Quản ngục “khúm núm” để đánh dấu trên ô chữ… Quản ngục nghe lời khuyên của tử tù “hãy quay về với gia đình” trước khi suy nghĩ về việc “thưởng thức” chữ… Quản ngục gật đầu phủ phục tử tù và nói trong nước mắt: “Kẻ mê muội này xin bái lĩnh”. Tất cả đã thể hiện tâm hồn đẹp của quản ngục dưới ánh sáng của thư pháp và tinh thần tốt lành.
Hình ảnh quản ngục là một trong những thành công của Nguyễn Tuân trong việc miêu tả và xây dựng nhân vật với sự tài năng độc đáo của một nghệ sĩ hàng đầu. Tình yêu cái đẹp và tinh thần biệt nhỡn đối với tài năng là những đặc điểm của quản ngục. Từ bên ngoài đến tâm tư, hành động, tất cả đã được Nguyễn Tuân tinh chỉnh với sự tài ba, tạo ra một con người với phẩm chất cao đẹp.
Quản ngục với nghề nghiệp của mình trên mặt xã hội là hoàn toàn ngược lại với Huấn Cao, nhưng trong mặt nghệ thuật, quản ngục là người biết yêu cái đẹp, say mê nghệ thuật và với nhân vật này, chủ đề chính của tác phẩm càng được thể hiện rõ nét: Cái duy nhất được tôn vinh và tôn trọng là cái đẹp.