Câu 1
Câu 1 (trang 58 VBT Môn văn 9, tập 1)
Loại kết cấu truyền thống nào được áp dụng trong truyện Lục Vân Tiên? Ý nghĩa của kiểu văn chương đó trong việc tuyên truyền đạo đức là gì?
Phương pháp giải:
Chú ý đến cấu trúc theo hai hướng thiện - ác và kiểu kết thúc tích cực của thể loại truyện này.
Lời giải chi tiết:
Truyện Lục Vân Tiên có kết cấu truyền thống mang tính ước lệ theo mẫu mực của truyện cổ truyền: người tốt gặp gian truân, bị kẻ xấu hại nhưng được giúp đỡ và cứu rỗi, cuối cùng nhận được đền đáp xứng đáng, kẻ xấu bị trừng trị. Đây là loại truyện thể hiện sự khao khát của nhân dân: ở hiền gặp lành, cái thiện chiến thắng cái ác.
Câu 2
Câu 2 (trang 58 VBT Môn văn 9, tập 1)
Dựa vào đoạn trích, em nhận định Lục Vân Tiên là người như thế nào? Hãy phân tích các phẩm chất của nhân vật qua hành động cướp và cách ứng xử với Kiều Nguyệt Nga?
Phương pháp giải:
Chú ý rằng Vân Tiên làm việc một mình nhưng dám cướp, sau khi cướp không đòi quà, quan hệ với Kiều Nguyệt Nga đứng đắn, nghiêm túc.
Lời giải chi tiết:
- Hình ảnh Lục Vân Tiên trong đoạn trích là một chàng trai hiếu hiệp, tài giỏi, không chịu thua 'bất bình':
- Vân Tiên ghé lại bên đàng,
Bẻ cây làm gậy để vào làng…
- Vân Tiên vẻ vang ra trận
Khác như Triệu Tử xâm phạ vòng Đương Dang
- Hành động này thể hiện phẩm chất anh hùng, tài năng và lòng trung hiếu của Vân Tiên. Hình ảnh Vân Tiên trong trận chiến được miêu tả bằng cách so sánh với hình ảnh lí tưởng của Triệu Tử Long (Triệu Vân) một mình phá vòng vây của Tào Tháo trong trận Đương Dang (Đương Dang) nổi tiếng.
- Thái độ của Vân Tiên với Kiều Nguyệt Nga sau khi cướp cũng thể hiện rõ phẩm chất cao thượng, tôn trọng truyền thống, từ bi, nhân từ. Mặc dù có yếu tố của lễ giáo phong kiến (Khoan hãy ngồi đây, xin đừng ra/ Nàng là phận gái, ta là phận trai) nhưng đoạn thơ vẫn thể hiện được phẩm chất khiêm nhường đáng quý của chàng.
Câu 3
Câu 3 (trang 58 VBT Môn văn 9, tập 1)
Với vai trò là người chịu ơn, Kiều Nguyệt Nga trong đoạn trích này thể hiện những phẩm chất tâm hồn như thế nào? Hãy phân tích qua ngôn từ, cử chỉ của cô?
Phương pháp giải:
Đọc lại đoạn trích, chú ý đến sự hiếu khách, cách ăn nói, suy nghĩ về việc nhận ơn và mong muốn đền đáp Lục Vân Tiên của Kiều Nguyệt Nga.
Lời giải chi tiết:
Đoạn trích cũng cho thấy: Kiều Nguyệt Nga là cô gái dịu dàng, duyên dáng, lịch lãm, có văn hóa. Trước bậc hiền tài, nàng bày tỏ rất chân thành:
Trước xe quân tử ngồi tạm
Xin cho tiện tạ nguyện đây sau sẽ thưa
Ngoài ra, nàng còn tỏ ra rất biết ơn, cố gắng mọi cách để đáp lại ân nhân, và có ý thức sâu sắc rằng:
Cho dù lòng ngươi không quý trọng
Đó là một tâm hồn trong trắng, cũng là một lý tưởng nhân văn của tác phẩm Truyện Lục Vân Tiên.
Câu 4
Câu 4 (trang 59 VBT Môn văn 9, tập 1)
Trong đoạn trích này, nhân vật được tả chủ yếu qua hành động, cử chỉ hay qua ngoại hình, nội tâm? Điều đó cho thấy truyện Lục Vân Tiên gần với thể loại truyện nào đã học?
Phương pháp giải:
Chú ý đến mối liên hệ giữa tác phẩm Truyện Lục Vân Tiên và truyện dân gian đã đề cập ở câu 1.
Lời giải chi tiết:
- Nhân vật được tả chủ yếu qua hành động, cử chỉ.
- Gần với truyện cổ tích.
Câu 5
Câu 5 (trang 59 VBT Môn văn 9, tập 1)
Em đánh giá thế nào về ngôn ngữ sử dụng trong đoạn trích?
Phương pháp giải:
Đọc lại đoạn trích, chú ý rằng đây là ngôn ngữ của câu chuyện, đậm chất Nam Bộ, giản dị, gần gũi với ngôn từ hàng ngày, có tính phong phú khi diễn đạt cách nói của nhân vật.
Lời giải chi tiết:
Ngôn ngữ sử dụng trong đoạn trích là ngôn ngữ dân dã, giản dị, gần gũi với tiếng nói của người dân Nam Bộ, rất tự nhiên nên nó có sức sống lâu dài trong cuộc sống.