Buzz
1. Mùa xuân nho nhỏ
Dòng sông xanh mọc bông hoa tím biếc
Chim chiền chiện hót vang trời, giọt sáng long lanh
Mùa xuân, người cầm súng với lưng trải đầy lộc
Người ra đồng, lộc mạ nương rộn xôn xao
Ðất nước bền bỉ, gian nan nhưng mãi tiến lên
Ta hóa chim hót, cành hoa, âm nhạc thiêng liêng
Một mùa xuân nho nhỏ, dù tóc bạc
Ta vẫn hát về Nam Á, về đất Huế
Niềm yêu thương trải dài không ngừng
Ðất nước đang tiến lên với nhịp phách vững chắc
Mùa xuân hát lên, câu Nam ai, Nam bình
Nước non ngàn dặm, tình ngàn dặm
Nhịp phách vang trên đất Huế...
11-1980
Bài thơ này là tác phẩm cuối cùng của Thanh Hải, thể hiện tình yêu thương cuộc sống và niềm tự hào dành cho đất nước. Bài thơ đã trở thành bài hát nổi tiếng do nhạc sĩ Trần Hoàn phổ nhạc.
Nguồn:
1. Huế mùa xuân, NXB Văn nghệ Giải phóng, 1970
2. Thơ Việt Nam 1945-1985, NXB Giáo dục, 1987
2. Mồ anh hoa nở
Ngày hôm trước, chúng hành quyết anh
Xác anh phơi ở ngõ xóm
Khi lũ chúng rời đi
Mắt anh còn đọng nét đe dọa
- Thằng này là cộng sản
Không đứa nào được chôn!
Không đứa nào được chôn!
Lũ chúng vừa quay lưng
Chiếc quan tài rực rỡ
Đã đưa anh về nghĩa trang
Đi theo hồn anh
Cả làng quê, đường phố
Cả người lớn và trẻ
Đám tang càng ngày càng dài
Càng dài, càng đông đúc
Mộ anh trên đỉnh đồi cao
Cành hoa anh hồng nở
Vòng hoa, chị đặt cẩn thận
Cây bông hồng, em trồng từng chùm
Em đặt ở trước cổng
Mộ anh trên đỉnh đồi cao
Hoa hồng nở rực và đẹp
Hương thơm bay bổng
Lũ chúng đi qua đây
Mắt diều không dám nhìn:
Trên mộ của người cộng sản
Hoa hồng đỏ tươi và đẹp
Ngang tầm với sự nở của máu...
Bài thơ đã đoạt giải nhất trong cuộc thi thơ của Báo Thống nhất năm 1960.
3. Cháu nhớ Bác Hồ
Đêm nay bên bến Ô Lâu
Cháu ngồi cháu nhớ chòm râu Bác Hồ
Nhớ hình Bác giữa bóng cờ
Hồng hào đôi má, bạc phơ mái đầu
Mắt hiền sáng rực như sao
Bác nhìn tận đến Cà Mau sáng ngời
Nhớ khi trăng sáng đầy trời
Trung thu bác gởi những lời vào thăm
Nhớ ngày quê cháu tan hoang
Lụt trôi, Bác gởi lúa vàng vào cho
Nhớ khi nhà cháu ra tro
Bác đưa bộ đội về lo che giùm
Bác ơi nhớ mấy cho cùng
Ngoài xa Bác có thấu lòng cháu không.
Đêm đêm cháu những bâng khuâng
Giở xem ảnh Bác cất thầm bấy lâu
Nhìn mắt sáng, nhìn chòm râu
Nhìn vầng trán rộng, nhìn đầu bạc phơ
Càng nhìn càng lại ngẩn ngơ
Ôm hôn ảnh Bác mà ngờ Bác hôn
Bác ơi dù cách núi non
Mà hình Bác vẫn trong lòng không xa
Giặc kia muốn cắt sơn hà
Mà miền Nam vẫn hướng ra Bác Hồ,
Hướng về sắc đỏ ngọn cờ
Về ngày Nam Bắc cõi bờ liền nhau.
Đêm nằm cháu những chiêm bao
Ngày vui thống nhất Bác vào miền Nam.
Cổng chào dựng chật đường quan
Bác đến đình làng Bác đứng trên cao
Bác cười thân mật biết bao
Bác dặn đồng bào cặn kẽ từng câu
Ung dung Bác vuốt chòm râu
Bác xoa đầu cháu, Bác âu yếm cười.
Đêm nay trăng lại sáng rồi
Trung thu nhớ bác cháu ngồi cháu trông
Ngoài xa nghe tiếng trống rung
Nghe những nhi đồng nhảy múa hò reo
Bác chắc cũng nhớ cháu nghèo
Miền Nam đau khổ sớm chiều trông ra.
8-1956
Trích đoạn bài thơ này đã được sử dụng trong SGK Tập đọc lớp 2 (tập 2) giai đoạn 1976-1979.
4. Con thuyền lênh đênh
Trên thuyền lênh đênh mơ mộng
Bước chân nhỏ léo giữa sóng
Bờ cát trắng như tinh khô
Thấu hiểu cuộc sống giản dị
Bữa cơm hằng ngày đậm đà
Chén đũa vui tươi bên nhau
Ớt cay góp chút hương vị
Thuyền đi, quên mất mùa cày
Quên bông sen trắng nở rộ
Quên ánh trăng dịu dàng khuất
Quên tiếng cá chuồn lặng thinh
Quên những con đường quê xưa
Tết về làng quê, kỷ niệm...
Sóng vỗ, thuyền hỏi bến nào
Chốn cao ốc, đường phố dài
Mùi thơm rượu, tiếng nhạc vang
Đêm dần buông, ánh đèn lung linh
Ngày nhộn nhịp, tiếng xe hơi
Đôi chân nhảy, điệu nhạc sôi động
Thuyền vững bước theo gió
Chinh phục đỉnh cao, khám phá chân trời
Rượu ở đây, thuyền ơi thuyền
Thuyền tự do, nhấc cốc mừng
Tuổi trẻ đây, thuyền ơi thuyền
Thuyền tự do, say sưa hòa mình
Buồm trắng bên theo gió
Nơi về, chẳng biết, về đâu?
Sóng đêm hòa mình một màu
Sóng có hương biển: quê hương
Người đi bao bến trên đời
Người mang theo quê hương mình
Thuyền lênh đênh giữa sóng dồn
Ngả đầu, lúc chiều buông lạc
Bây giờ nhớ tiếng mẹ la
Ngày thơ ấu, hương dưa chua
Bây giờ nhớ con ngõ nhỏ
Với mùi đất ấm, hương cỏ
Bây giờ nhớ làng quê xưa
Mùi mưa ướt, hương hoa trôi
Thuyền lênh đênh, còn lênh đênh
Cúi đầu, chiều tà, thương mình
Bây giờ muốn một lời xanh
Của mẹ, ngày thơ, hạnh phúc
Bây giờ muốn một miếng dưa
Chua chua, ngọt ngọt, lành mạnh
Bây giờ muốn một con ngõ
Có ai đứng đợi, đón về?
Bây giờ muốn làng quê xưa
Hương đất ấm, khắp mọi nơi
Thuyền lênh đênh, mãi lênh đênh
Sóng dồn, ngoài biển rộng lớn
Thuyền đi về đâu, về đâu
Nghe lời, bến chẳng giận thuyền
Bến thương thuyền trên biển khơi
Bến nhớ thuyền lênh đênh mãi
Bến dặn thuyền hãy về đây
Quê hương mình ơi, nhớ nhau
Ôi con thuyền lênh đênh.
1979
Theo: Thơ với tuổi thơ, NXB Kim Đồng.
5. Nghĩ về đồng đội kiên cường
Dòng nước tràn bờ đê
Tội giặc chồng lên vai
Đồng đội ta ơi bước đi
Ngồi nhìn làng quê lụt lội
Nước chảy qua mái nhà
Ngôi làng như hòn đảo
Lũ lụt hủy diệt tận cùng
Giữa sóng lũ, lòng đồng đội
Canh tân bằng từng bước
Nước mất, còn lại nén đau
- Mẹ ôm con, nơi nào?
Bốn phía nước đè chồng
Đồng đội chống gió, chống nước
- Biết bắt đầu từ đâu?
Đôi bàn tay còn nhỏ
Đội mũ bảo hiểm, nhấc gậy
Nước đen làm ướt giày
- Đồng đội, lũ đã qua chưa?
Máu chảy trong mưa rơi
Máu hòa mình trong đồng cỏ
Đồng đội ta ơi bước đi
Lễ cao bằng từng đợt
Nước tràn bờ, đồng đội hành
Lặng lẽ trong cơn sốt.
Giặc đến, bằng nồi canh
Giặc chạy, bằng ăm phi bì
Nhưng ta không rời đi
Giữa làng quê đồng lòng
Chúng ta gieo nương khoai
Máu người nam nữ trai
Đã hoà quyện trên sóng
Có ai không giống ta
Nằm bờ đêm, mắt mở?
Nằm bờ đây, không ngủ
Thả hồn trôi qua làn
Giảm đau, giảm nhức nhối
Lòng miền Bắc lắng nghe...
Chị công nhân quay đòn
Sửa soạn buổi sáng tinh
Em bé khoác áo ấm
Trường mới, phượng vĩ nở.
Cả miền Bắc thức giấc
Một ngày mới bắt đầu
Đêm giảm, chó sủa gầm
Cuộc đời trong bàn tay.
Ngày mới lại bắt đầu
Tiếng súng còn loạn cuồng
Lại một ngày máu chảy
Lại chết vợ, mất chồng!
Cả miền Nam hồi sinh
Trong hồn căm thù cháy
Nửa đêm nghe gà rù
Vùng dậy, sóng nổi gió...
Nghĩ về xưa, nghĩ về ngày
Sông Gianh kỷ niệm chặng đường
Giống ai không, giống như ta?
Đêm nay bờ đây, mắt mở?
Bên này bờ không ngủ
Đêm dài rộn tiếng gà
Tiếng gáy vang vang xa
Chân trời như hồng nhanh.
1961
Theo: Thơ với tuổi thơ, NXB Kim Đồng
6. Trái tim chông tre
Cây chông tre đâm chồi bén lẹo
Đêm vắt chông giữa trời sao
Trả thù kẻ thù đếm từng đầu giặc
Chông gai rực rỡ, tre mọc vút cao.
7. Hương thơ của Quảng Trị
Hương hoa ở Quảng Trị
Trên vùng đất Triệu Hoà
Nở rực một cây mai
Hoa vàng sáng lung linh
Dưới vạch bom
Rau muống khoe sắc tím nhạt
Lan tỏa... lan tỏa...
Trên vạch bom, dưới vạch bom
Cuộc sống tràn ngập hoa
Đôi mắt
Kẻ thù đã rời đi
Để lại trong em đôi mắt
Nhìn anh như những dấu hỏi trong tâm hồn
Những dấu hỏi không ngừng mở rộng
Và tan biến thành dòng lệ
Chảy ướt áo vai anh
Niềm tin và tình yêu tô điểm cho đôi mắt màu xanh
Đất Quảng Trị!
Đất Quảng Trị chứa đựng những vết thương mảnh
Cát trắng bám rỉ vàng lấp lánh
Chúng ta đo lường giá trị của chiến thắng
Qua những vạch bom kinh hoàng trên miền quê.
1974
8. Nơi bếp lửa giữa mùa đông
Nơi bếp lửa giữa mùa đông
Âm nhạc phong cầm vang vọng
Tháng Mười trong vòng quanh
Ôi người bạn Xô-viết
Tiếng hát tiễn biệt ai
Trên nền tuyết trắng bao la
Bi-ê-lô-rút-xi
Vì đất Nga, tạm biệt!
Rừng bạch dương, sau trận
Những ngọn lửa đêm dài
Uống chè đen từ mọi nơi
Hát bài ca lòng trung
Ca-chiu-sa! Ca-chiu-sa
Ôi người con gái Nga
Đã trở thành lửa nồng.
Lê-nin-grát vẫn vang xa
Lời ca “Bài hát cảng biển”
Ngày tôi đến trong tháng Tám
Trên con tàu Rạng đông
Khói pháo mới dịu đi
Sau một ngày lạnh giá.
“Mát-scơ-va của tôi”
Ngựa trắng bước đi uyển chuyển
Thủ đô đỏ ơi
Quân thù không có cơ hội
Nơi bếp lửa giữa mùa đông
Tháng Mười trong vòng quanh
Tôi nghe giai điệu quân hành
Trên con đường tuyết trắng
Lửa reo, reo mãi
Giữa căn nhà bằng đất
Có lẽ không có người du kích
Nơi bếp lửa của chiến khu
Anh nghĩ về kẻ thù
Như tôi đang nghĩ
Anh nhìn về lịch sử
Như tôi đang nhìn
Dưới bóng đèn của Lê-nin
Tình yêu và lòng trung thành
Tháng Mười trong vòng quanh
Tháng Tám trong dấu nhớ
Nơi bếp lửa giữa mùa đông
Tôi nghe giai điệu quân hành
Trên sân ga phủ trắng tuyết...
11-1973
Nơi bếp lửa trong khu giải phóng
9. Chiếc cồn cỏ
Mẹ chặt cành tre gắn cán cờ Đoàn kết
Trắng đỏ bay, lá cờ tỏa nét đẹp
Ôi cành tre và hình bóng người kiên cường
Mang trong mình niềm vui chiến thắng hôm nay.
10-1973
10. Dấu võng Trường Sơn
Chiến sĩ đi xa
Rừng vẫn giữ dấu bóng
Vết hằn trên thân cây.
Đây là hai đầu dây
Vết in sâu, nặng nề
Võng này chắc chắn
Đồng đội chỉ huy
Chăm chú rừng khuya
Chờ đợi kế hoạch.
Hai thân cây xanh
Vỏ rơi từng lá
Đầu dây uốn cong
Chắc chắn là tay ai
Thấy vui, hân hoan
Ngả ngơ nằm võng
Ngắm trời, mây trôi.
Một thân cây đôi
Chùm hai đầu võng
Cành cây rộng mở
Dây kết nối với dây
Chắc chắn có hai
Chiến sĩ kiên trì
Đường ra chiến trường
Đọc thư nhà yêu.
Hai thân cây già
Bó lá uốn cong
Chắc chắn trong đêm mưa
Có người nằm ở đây
Sợ mưa lạc theo dây
Mưa ướt nhẹ lên võng.
Trường Sơn, Trường Sơn
Những chiều gió thổi
Những bãi đất xa
Nỗi đầu dây võng
Kể lên điều gì?
Cành tơ mảnh mai
Cây lớn theo thời gian
Dấu võng còn đâu?
Còn những vết rạn
In sâu vào thân gỗ
Những nét đồng điệu
Những ngày vượt sông...
1972
Theo: Thơ với tuổi thơ, NXB Kim Đồng.
