Danh sách 14 bài thuyết minh về cây cà phê lớp 8 xuất sắc

Việt Nam, một quốc gia nông nghiệp đang phát triển, không chỉ chú trọng đến cây lúa, cao su, hay điều mà còn tích cực trong việc trồng và sản xuất cà phê. Cà phê đóng vai trò quan trọng trong nền nông nghiệp của nước ta.

Cà phê lần đầu được phát hiện ở vùng Kaffa (Ethiopia ngày nay) vào thế kỷ IX. Đến thế kỷ XIV, cà phê đã được mang từ Ethiopia sang xứ Ả Rập bởi các nô lệ. Mãi đến thế kỷ XV, cà phê mới được rang và dùng làm đồ uống. Đây trở thành một phần không thể thiếu trong văn hóa Ả Rập và là nơi sản xuất cà phê đặc biệt. Cà phê được đưa vào Việt Nam lần đầu tiên vào năm 1875 bởi người Pháp từ đảo Bourton, trồng ở miền Bắc và dần lan ra các tỉnh miền Trung. Hiện tại, Việt Nam là nước sản xuất cà phê lớn thứ hai thế giới sau Brazil, với 10% sản lượng nông nghiệp và 16% giá trị xuất khẩu. Điều này góp phần ổn định kinh tế xã hội ở các vùng xa xôi và dân tộc thiểu số.

Cây cà phê có thể cao từ 6m đến 15m, nhưng thường được cắt ngọn ở độ cao 2-4m. Lá cà phê hình oval, màu xanh đậm phía trên và nhạt hơn phía dưới, với cuống ngắn. Rễ cà phê là dạng cọc, sâu 1-2m, cùng với rễ phụ tỏa rộng. Hoa cà phê màu trắng, có 5 cánh, nở thành chùm và có mùi thơm dễ chịu. Quả cà phê sau khi thụ phấn phát triển trong 7-9 tháng, có hình bầu dục nhỏ, chuyển từ xanh sang vàng rồi đỏ nâu khi chín. Mỗi quả chứa hai hạt, được bao bọc bởi lớp thịt quả và hai lớp màng bảo vệ mỏng. Hạt cà phê có thể hình tròn hoặc dài, màu xám vàng, xanh hoặc xám xanh khi còn tươi.

Trồng cà phê không quá phức tạp, chỉ cần chăm sóc đúng cách. Cây cà phê phù hợp với nhiều loại đất như đất đỏ bazan, đất xám, đất thịt pha, yêu cầu đất tơi xốp, thoát nước tốt, và độ pH từ 5.0-6.5. Cây cần được trồng ở nơi chắn gió và ánh sáng tán xạ. Thời điểm trồng tốt nhất là vào mùa thu (tháng 8-9) hoặc mùa xuân (tháng 2-3). Cần chuẩn bị đất bằng cách đào hố và bón phân trước một tháng, sau đó trồng cây con, chú ý không làm vỡ bầu. Trong quá trình phát triển, cần tưới nước và bón phân đều đặn, và thu hoạch khi quả đã chín.

Cây cà phê không chỉ có giá trị trong đời sống và sản xuất mà còn mang lại nguồn lợi kinh tế cao. Sản xuất cà phê giúp ổn định thu nhập cho người trồng và có ảnh hưởng tích cực đến nền kinh tế.

Cây cà phê là một loài thực vật quan trọng trong nông nghiệp, với giá trị to lớn và triển vọng phát triển trong tương lai.

Những tách cà phê thơm ngon mỗi sáng không chỉ giúp chúng ta tỉnh táo mà còn mang lại sự sảng khoái suốt cả ngày. Nguyên liệu tạo nên những tách cà phê tuyệt vời này chính là cây cà phê, một loài cây quen thuộc và quan trọng.

Cà phê, bắt nguồn từ Châu Phi, đã lan rộng ra các vùng quanh Ấn Độ Dương và toàn cầu. Cây cà phê thường cao từ 6 mét nhưng được cắt ngọn để giữ chiều cao từ 2 đến 4 mét cho thuận tiện trong chăm sóc và thu hoạch. Cành cà phê mảnh, lá ô van màu xanh đậm phía trên và nhạt hơn phía dưới. Rễ cà phê dạng cọc, sâu từ 1 đến 2,5 mét và có nhiều rễ nhánh tỏa ra để hút chất dinh dưỡng từ đất.

Khi cây ra hoa, hương thơm của hoa cà phê gợi nhớ đến hoa nhài. Hoa cà phê màu trắng, nở thành chùm đôi hoặc ba, kéo dài 3 đến 4 ngày. Một cây cà phê trưởng thành có thể có hơn 30.000 bông hoa. Quả cà phê sau khi thụ phấn có hình bầu dục, chuyển từ xanh sang vàng rồi đỏ khi chín, và thành từng chùm đỏ sẫm. Mỗi quả chứa hai hạt, được bao bọc bởi lớp thịt quả và lớp màng mỏng. Hạt có thể hình tròn hoặc dài, và nếu quả chuyển màu đen thì đã chín quá.

Việc chăm sóc cây cà phê là công việc vất vả của người dân Tây Nguyên, bao gồm gieo hạt đúng mùa, bảo vệ cây khỏi thời tiết xấu, tỉa cành, bón phân và phòng trừ sâu bệnh. Cà phê chủ yếu được trồng ở Tây Nguyên như Buôn Mê Thuột và Đắk Lắk, và Việt Nam là quốc gia hàng đầu thế giới về sản xuất cà phê vối, với mùa thu hoạch kéo dài từ tháng 10 đến tháng 9 năm sau.

Cây cà phê không chỉ cung cấp hạt để chế biến thực phẩm và thức uống mà còn là biểu tượng của Tây Nguyên và đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế Việt Nam qua việc xuất khẩu và trao đổi hàng hóa.

Vì vậy, cây cà phê giữ vị trí quan trọng trong đời sống và kinh tế, và chúng ta cần bảo vệ và chăm sóc loại cây quý giá này.

Giữa các loại đồ uống như trà chanh, nước mía, trà đá và các nước giải khát khác, cà phê cũng là một lựa chọn không thể thiếu. Gần đây, có một quảng cáo truyền hình với sự tham gia của các nghệ sĩ đã thể hiện rằng việc bày tỏ tình yêu thương với cha mẹ có thể trở nên đơn giản hơn nhờ vào Vinacafe. Khi thưởng thức những tách cà phê thơm ngon, liệu chúng ta có bao giờ tự hỏi về nguồn gốc và đặc điểm của nó không? Hãy cùng khám phá loại cây đặc biệt này.

Cà phê là một trong những nông sản công nghiệp quan trọng với tỷ trọng cao trong sản xuất hàng năm. Nó không chỉ đóng góp vào xuất khẩu mà còn tạo ra thu nhập cho đất nước và người dân. Cây cà phê được trồng từ hạt cà phê đã được chọn lọc kỹ lưỡng, một công đoạn quyết định chất lượng của cây và quả sau này.

Cây cà phê chủ yếu được trồng ở các vùng đất cao của Tây Nguyên, Tây Bắc và Đông Nam Bộ, nơi có điều kiện lý tưởng cho sự phát triển của cây. Khí hậu nhiệt đới ẩm và lượng mưa nhiều tại Việt Nam cũng tạo điều kiện thuận lợi cho cây cà phê phát triển.

Cà phê có nguồn gốc từ Pháp. Trong thời kỳ Pháp xâm lược Việt Nam, họ đã chiếm đất và trồng đồn điền cao su và cà phê. Hiện nay, trên những vùng đất phù hợp, cà phê vẫn được trồng và phát triển. Việt Nam có hai loại cà phê chính là cà phê chè và cà phê vối, với cà phê chè chiếm 61% sản phẩm toàn cầu và cà phê vối chiếm khoảng 36%. Cây cà phê có thể cao tới 6 mét, trong khi cà phê vối có thể đạt 10 mét. Tuy nhiên, ở các trang trại, cây thường được tỉa để giữ chiều cao từ 2-4 mét cho dễ thu hoạch.

Cây cà phê có cành thon dài, lá hình oval với màu xanh đậm phía trên và nhạt hơn phía dưới. Lá dài khoảng 8-15 cm và rộng 4-6 cm. Rễ cà phê dạng cọc, sâu từ 1 đến 2,5 mét với nhiều rễ phụ để hút dinh dưỡng. Hoa cà phê màu trắng, nở thành chùm đôi hoặc ba, có mùi giống hoa nhài và nở trong vòng 3-4 ngày. Một cây cà phê trưởng thành có từ 30.000 đến 40.000 bông hoa. Quả cà phê mọc thành chùm, chuyển từ xanh sang đỏ khi chín.

Hạt cà phê được chế biến thành đồ uống, có thể uống cà phê đen hoặc cà phê sữa, và cũng được xuất khẩu để tạo nguồn lợi nhuận cho đất nước. Trên thị trường hiện có nhiều loại cà phê hộp sẵn hoặc gói nhỏ như Vinacafe, Buddy… Qua đây, chúng ta đã hiểu rõ hơn về nguồn gốc, đặc điểm và công dụng của cây cà phê, một loại cây không chỉ có giá trị kinh tế mà còn mang lại sự giải khát.

Trong cuộc sống hàng ngày, hình ảnh mọi người thưởng thức cà phê trở nên rất quen thuộc. Những tách cà phê đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống, tuy nhiên không phải ai cũng biết về nguồn gốc và đặc điểm của cây cà phê.

Chắc hẳn bạn đã bao giờ tự hỏi nguồn gốc của những ly cà phê thơm ngon? Theo truyền thuyết, một người chăn dê ở Ethiopia đã phát hiện ra những quả cà phê chín đỏ, ăn vào cảm thấy tỉnh táo và thư giãn. Loại quả này sau đó được dùng trong các nhà thờ. Vào năm 1457, cà phê được đưa đến Thổ Nhĩ Kỳ và dần lan rộng ra Ý, Ấn Độ, Anh, Mỹ và cuối cùng ra toàn thế giới. Cà phê được giới thiệu vào Việt Nam trong thời kỳ xâm lược của Pháp, họ trồng đồn điền cà phê và chế biến xuất khẩu. Ngày nay, cà phê đã trở thành cây đặc trưng ở một số vùng của Việt Nam.

Cà phê là cây công nghiệp nhiệt đới, thích hợp với đất badan màu mỡ, giữ nước tốt và hấp thụ dinh dưỡng hiệu quả. Nó cũng sống được ở những khu vực có khí hậu ôn hòa như núi rừng. Tây Nguyên được xem là vùng đất lý tưởng của cây cà phê ở Việt Nam với hàng chục ngàn hecta trồng chủ yếu ở Đắk Lắk, Lâm Đồng và Buôn Ma Thuột. Cà phê cũng được trồng ở các vùng cao Tây Bắc và Đông Nam Bộ.

Không phải ai cũng đã thấy cây cà phê vì không phải nơi nào cũng trồng được. Cây có thân cao từ 5-10 mét, cành thon dài và lá hình ô van với màu xanh đậm phía trên và nhạt hơn phía dưới. Rễ cà phê dạng cọc, sâu từ 1-2 mét với nhiều nhánh rễ phụ để hút dinh dưỡng. Hoa cà phê màu trắng, có năm cánh, nở thành chùm giống như hoa ban, chỉ nở trong 3-4 ngày và thời gian thụ phấn rất ngắn. Một cây trưởng thành có từ 30.000 đến 40.000 bông hoa. Quả cà phê mọc thành chùm, màu xanh khi chưa chín và chuyển đỏ khi chín. Hạt cà phê nằm trong quả, được bao bọc bởi lớp thịt quả bên ngoài, có thể hình tròn hoặc dài, lúc còn tươi có màu xám vàng.

Cà phê là cây kén đất và kén vùng, vì vậy để phát triển tốt, người nông dân cần chăm sóc cẩn thận, làm đất tơi xốp, trồng cây cách nhau hợp lý, dặm thêm cây bị chết, tỉa bỏ cành khô và cây che. Cần đào rãnh, phân rạch để cấp ẩm và thường xuyên theo dõi, làm cỏ, bón phân cho cây. Thời điểm trồng cà phê tốt nhất là đầu mùa mưa.

Cà phê đã mang lại nhiều giá trị vật chất và tinh thần cho người dân Việt Nam. Sản lượng cà phê của Việt Nam chiếm 8% sản lượng nông nghiệp, 25% giá trị xuất khẩu và là nước xuất khẩu cà phê vối lớn nhất thế giới, cung cấp việc làm và thu nhập cho hàng triệu người. Cà phê cũng góp phần quan trọng trong việc ổn định kinh tế xã hội ở những vùng xa xôi và là một phần trong quảng bá hình ảnh người Việt. Các thương hiệu cà phê như Highlands Coffee, Trung Nguyên, G7 không chỉ nổi tiếng trong nước mà còn vươn ra thế giới, được công nhận và đánh giá cao.

Tại Tây Nguyên, cây cà phê không chỉ mang giá trị kinh tế mà còn là phần không thể thiếu trong đời sống tinh thần của người dân. Mùi cà phê đã trở thành một nét văn hóa đặc trưng của vùng đất này, thu hút khách du lịch và gắn kết cộng đồng qua những buổi cà phê. Cà phê cũng giúp thư giãn và tĩnh táo sau những giờ làm việc căng thẳng, đồng thời góp phần bảo vệ môi trường bằng việc phủ xanh đồi trọc và đất trống. Cà phê, với vai trò và lợi ích đa dạng, thực sự là một phần quan trọng của cuộc sống con người. Chúng ta cần tiếp tục phát triển, cải tiến kỹ thuật canh tác và quảng bá để cà phê Việt Nam có thể vươn xa hơn nữa trên thị trường quốc tế. Hãy yêu quý và trân trọng từng giá trị mà cây cà phê mang lại.

Tây Nguyên, vùng đất đỏ bazan tràn ngập nắng và gió, không chỉ nổi tiếng với các làng voi, nhà Rông và điệu cồng chiêng mà còn với những cao nguyên cà phê xanh mướt. Đây là khu vực chuyên canh cà phê lớn nhất Việt Nam. Ngày nay, khi cà phê đã trở thành thức uống phổ biến toàn cầu, người ta càng chú ý hơn đến nguồn gốc, đặc điểm và giá trị của nó.

Cà phê thuộc chi thực vật họ Thiên thảo. Theo truyền thuyết, từ rất lâu, một người chăn dê ở vùng núi Ethiopia đã phát hiện ra quả cà phê, ăn vào thấy tỉnh táo và khi nướng lên thì có mùi thơm. Loại quả này sau đó được trồng tại các nhà thờ. Theo các tài liệu khác, cà phê có nguồn gốc từ vùng nhiệt đới Châu Phi, rồi dần phổ biến khắp thế giới.

Tại Việt Nam, cà phê được du nhập trong thời kỳ Pháp thuộc. Người Pháp mang giống cà phê đến, bắt dân trồng và thu hoạch để xuất khẩu. Ngày nay, cà phê đã trở thành một phần không thể thiếu ở Việt Nam. Tây Nguyên, đặc biệt là các tỉnh Đắc Lắc, Lâm Đồng và Buôn Ma Thuột, là trung tâm cà phê của cả nước. Hàng chục ngàn hecta cà phê được canh tác hàng năm, đóng góp lớn vào nền kinh tế. Các vùng Nam Bộ và Tây Bắc cũng có tiềm năng canh tác cà phê. Với điều kiện đất đai và khí hậu thuận lợi, cùng sự cải tiến công nghệ, cà phê đã trở thành cây công nghiệp chủ lực của Việt Nam, không chỉ đáp ứng nhu cầu trong nước mà còn là quốc gia xuất khẩu cà phê hàng đầu thế giới. Nhiều thương hiệu cà phê nổi tiếng như Trung Nguyên, G7, Vinacafe và Nescafe đã tạo được danh tiếng toàn cầu, góp phần quảng bá hình ảnh Việt Nam.

Khi đến Tây Nguyên, bạn có thể khám phá những cao nguyên cà phê xanh mướt. Cây cà phê cao từ 5-10 mét, thân thon nhỏ với nhiều nhánh. Lá có cuống ngắn, hình ô van màu xanh đậm, dài khoảng 5-15 cm và rộng từ 4-8 cm. Rễ cà phê là loại rễ cọc, cắm sâu vào đất từ 1-2 mét để hút chất dinh dưỡng. Hoa cà phê màu trắng, năm cánh, nở thành chùm. Tháng Ba là thời điểm đẹp nhất khi hoa cà phê nở rộ, tạo nên cảnh tượng tuyệt vời. Quả cà phê có hình bầu dục, mọc thành chùm, màu xanh khi chưa chín và chuyển sang đỏ khi chín. Những chùm quả đỏ rực nổi bật trong nắng. Quả chín lộ ra hạt cà phê, hình tròn hoặc dài, màu xám vàng hoặc xám xanh khi còn tươi.

Cà phê yêu cầu đất đặc biệt, phát triển tốt trên đất badan tơi xốp, giữ nước và dinh dưỡng. Hạt cà phê cần khỏe mạnh và có khả năng kháng sâu bệnh. Trước khi trồng, đất phải được làm tơi xốp và có hệ thống cấp nước hợp lý. Trong quá trình chăm sóc, cần dặm cây chết, tỉa cành khô và làm cỏ. Việc chăm sóc đúng cách giúp cây cà phê phát triển tốt và cho năng suất cao.

Cà phê mang lại nhiều giá trị to lớn cho con người. Về mặt kinh tế, cà phê đóng góp lớn vào nền kinh tế quốc gia, tạo việc làm cho hàng triệu người. Các cao nguyên cà phê cũng là điểm du lịch hấp dẫn. Cà phê còn có ứng dụng trong nhuộm tóc và làm đẹp. Trong đời sống hiện đại, cà phê kết nối con người, tạo cơ hội giao lưu và thư giãn. Cà phê có hai loại chính: cà phê đen và cà phê sữa, đáp ứng nhu cầu thưởng thức của nhiều người. Cà phê cũng đã trở thành nguồn cảm hứng cho nghệ thuật và văn học, như những vần thơ của Xuân Diệu:

“Em đến đây em, đặng bốn bề
Ta cùng lạc giữa hoa cà phê
Cho sương ướt tóc, hương đầy áo
Cho trĩu hồn thơm, mới trở về”.

Ngày nay, với sự phát triển của khoa học kỹ thuật, việc chăm sóc cà phê ngày càng được cải tiến để khai thác tối ưu giá trị của nó. Hiểu rõ đặc điểm và vai trò của cà phê giúp chúng ta thêm yêu và tự hào về loài cây này. Cà phê không chỉ mang đến hương sắc cho cuộc sống mà còn để lại giá trị lớn lao và ý nghĩa.

Nhắc đến Tây Nguyên là nghĩ ngay đến vùng đất đỏ bazan rộng lớn, nổi bật với những cánh đồng cao su và cà phê. Cà phê Việt Nam, với cây cà phê trồng trên đất đỏ bazan Tây Nguyên, đã được giới thiệu rộng rãi trên toàn thế giới, giúp Việt Nam trở thành quốc gia xuất khẩu cà phê hàng đầu. Vậy cà phê Tây Nguyên có gì đặc biệt so với các loại cà phê khác ở Việt Nam và trên thế giới?

Cà phê được đưa vào Việt Nam từ năm 1857 khi người Pháp truyền giáo đến Đông Dương, mang giống cây này từ các nhà thờ công giáo ở miền Bắc, sau đó lan dần đến miền Trung, Tây Nguyên và Đông Nam Bộ. Không ai ngờ rằng cây cà phê lại phù hợp với đất đỏ bazan cằn cỗi và khí hậu nóng ẩm ở Tây Nguyên, tạo nên giống cà phê Tây Nguyên nổi tiếng.

Cà phê thuộc họ Thiên Thảo, là cây lâu năm với chiều cao từ 6-10 mét và cành thon dài. Lá cây có hình oval màu xanh đậm với cuống ngắn. Cây cà phê có rễ cọc sâu tới 2,5 mét và rễ phụ bao quanh. Hoa cà phê màu trắng, năm cánh, nở thành chùm với số lượng lớn từ 30.000 đến 40.000 hoa. Thời gian nở hoa rất ngắn, chỉ khoảng ba đến bốn ngày, làm cho việc thụ phấn diễn ra nhanh hơn so với các cây khác trong họ.

Quả cà phê phụ thuộc vào số lượng hoa được thụ phấn, mọc thành chùm trên cây. Quả xanh khi chưa chín, chuyển sang màu đỏ khi chín. Mỗi quả chứa từ một đến hai hạt cà phê nhỏ, nằm sát nhau. Hạt cà phê có hình bầu dục, màu nâu sẫm. Những hạt cà phê chín được phơi khô và xay nhuyễn để tạo ra thức uống mà chúng ta thường dùng.

Cà phê có nhiều loại khác nhau, nhưng chủ yếu gồm cà phê vối và cà phê chè. Cà phê chè chiếm 61% sản lượng toàn cầu, trong khi cà phê vối chiếm 39%. Ở Tây Nguyên, cà phê vối chiếm 80% sản lượng cà phê Việt Nam, với chất lượng tốt và sản lượng cao, đáp ứng nhu cầu xuất khẩu toàn cầu.

Cà phê phát triển tốt trên đất đỏ bazan Tây Nguyên với khí hậu nóng ẩm, lượng mưa trên 2000mm/năm và độ ẩm cao. Đất trồng phải tơi xốp, thoát nước tốt và có độ dốc phù hợp. Thời vụ trồng bắt đầu từ mùa mưa và kết thúc trước khi vào vụ khô một đến hai tháng.

Cà phê không chỉ là thức uống ngon mà còn mang lại giá trị tinh thần và vật chất. Nó giúp người dùng tỉnh táo, tập trung và làm việc hiệu quả. Cà phê cũng cung cấp chất chống oxy hóa cho cơ thể.

Trong kinh tế, cà phê Tây Nguyên đã tạo ra nhiều việc làm và thu nhập cho người dân, chiếm 25% giá trị xuất khẩu và 8% sản lượng nông sản của Việt Nam. Cà phê trở thành một phần của văn hóa Tây Nguyên, không thể thiếu khi nhắc đến vùng đất này.

Cây cà phê Tây Nguyên đã giúp người dân vùng sâu, vùng xa có cuộc sống ổn định và làm xanh những trảng đất đỏ. Hy vọng cây cà phê Tây Nguyên sẽ tiếp tục phát huy ưu thế và giữ vững vị thế hàng đầu thế giới.

Cà phê thuộc chi thực vật trong họ Thiến thảo (Rubiaceae), một họ bao gồm khoảng 500 chi và hơn 6.000 loài cây nhiệt đới.

Cà phê có nhiều loài cây lâu năm khác nhau, nhưng chỉ một số loài chứa caffeine và có giá trị kinh tế. Hai loài chính là cà phê chè (Coffea arabica) chiếm khoảng 61% sản phẩm cà phê toàn cầu và cà phê vối (Coffea canephora hay Coffea robusta) chiếm gần 39%. Ngoài ra, còn có Coffea liberica và Coffea excelsa (cà phê mít ở Việt Nam) với sản lượng nhỏ.

Cây cà phê cao từ 6 đến 10 mét, nhưng thường được cắt tỉa để giữ độ cao từ 2-4 mét để thuận tiện thu hoạch. Thân cây cà phê vối thường được sử dụng làm đồ thủ công mỹ nghệ. Cây có cành dài, lá cuống ngắn, hình oval màu xanh đậm, mặt trên lá xanh thẫm, mặt dưới xanh nhạt hơn. Lá dài khoảng 8-15 cm và rộng 4-6 cm. Rễ cây cà phê cắm sâu 1-2,5 mét, có nhiều rễ phụ hút dinh dưỡng. Hoa cà phê trắng, năm cánh, mọc thành chùm đôi hoặc ba, nở trong 3-4 ngày với khoảng 30.000 đến 40.000 bông hoa.

Cà phê tự thụ phấn, nên gió và côn trùng ảnh hưởng lớn đến sự sinh sản. Sau khi thụ phấn, quả cà phê hình bầu dục, giống quả anh đào, chuyển từ xanh sang vàng và cuối cùng đỏ khi chín. Quả chuyển màu đen khi đã quá chín. Vụ cà phê kéo dài gần một năm, có thể thấy hoa và quả cùng lúc trên cây.

Mỗi quả cà phê chứa hai hạt, bao bọc bởi lớp thịt quả. Hạt có hình tròn hoặc dài, màu xám vàng, xám xanh hoặc xanh khi tươi. Đôi khi quả có một hạt do hạt dính lại hoặc chỉ có một nhân.

Việt Nam dẫn đầu thế giới về sản xuất cà phê vối, với niên vụ từ tháng 10 đến hết tháng 9 năm sau. Cà phê được trồng chủ yếu ở Tây Nguyên, thu hoạch từ cuối tháng 10 đến hết tháng 1. Sau thu hoạch, cần tưới nước và bón phân cho cây đến tháng 4 hàng năm.

Cà phê mang lại nhiều lợi ích như làm giảm mỡ, giảm nguy cơ hen suyễn, dị ứng, đau, bảo vệ gan, kích thích trí óc, tăng cường cơ bắp và chống tiểu đường type II. Đây là thức uống yêu thích của giới trẻ hiện đại.

Cây cà phê ở Việt Nam là một thế mạnh kinh tế quan trọng.

Cà phê hiện đang là một trong những đồ uống phổ biến nhất với lượng tiêu thụ hàng tấn mỗi ngày. Cây cà phê có nguồn gốc từ các vùng nhiệt đới châu Phi và Ấn Độ Dương như Madagascar, Comoros, Mauritius, và Réunion. Ngày nay, cà phê được trồng ở hơn 70 quốc gia, chủ yếu ở các vùng nhiệt đới gần xích đạo, trong đó có Việt Nam.

Cây cà phê cần điều kiện nhiệt độ và lượng mưa khác nhau tùy thuộc vào loại. Cà phê vối ưa nhiệt độ từ 24 đến 26°C và lượng mưa từ 1300 đến 2500 mm, thích hợp với các cao nguyên thấp và bình nguyên. Trong khi đó, cà phê chè ưa mát, cần nhiệt độ từ 20 đến 22°C và lượng nước từ 600 đến 2500 mm, thường được trồng ở vùng núi cao. Các khu vực gần xích đạo như châu Phi, Ấn Độ, và Đông Nam Á rất phù hợp để trồng cà phê.

Về nguồn gốc cà phê, theo truyền thuyết, vào năm 1671, những con dê ăn quả đỏ và không ngủ cả đêm, khiến người chăn dê và các thầy tu phát hiện ra loại quả giống anh đào. Khi thử, họ cũng không ngủ được và từ đó, cà phê được phát hiện.

Cà phê có bộ rễ cọc khỏe, bám sâu và thích nghi với đất sâu từ 70 cm trở lên, có khả năng thoáng khí và giữ nước tốt. Đất nhiều mùn và tơi xốp giúp năng suất cao hơn. Vì vậy, các vùng cao nguyên đất đỏ bazan thường là nơi trồng cà phê tốt nhất, cung cấp nguồn cà phê thơm ngon cho các nhà máy.

Cây cà phê có thể cao từ 6 đến 10 m, nhưng để dễ chăm sóc, người nông dân thường tỉa cây chỉ còn từ 2 đến 4 m. Cành thon dài, lá xanh đậm có hình ovan, với chiều dài từ 8 đến 15 cm và chiều rộng từ 4 đến 6 cm. Hoa cà phê màu trắng, mọc thành chùm, với mỗi bông có từ 3 đến 5 cánh hoa, tự thụ phấn trong khoảng 3 tiếng và cho ra những hạt cà phê thơm. Quả cà phê khi còn non có màu xanh, chuyển sang vàng và đỏ khi chín.

Cà phê đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế nông nghiệp Việt Nam, là một trong những cây trồng chủ yếu và mang lại thu nhập ổn định cho người trồng. Cà phê đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống và ẩm thực.

Cà phê là một thức uống rất phổ biến trên toàn thế giới, được chế biến từ quả cà phê. Mặc dù cây cà phê không còn xa lạ, nhưng nhiều người vẫn chưa hiểu rõ về nó.

Được coi là nơi xuất phát của cà phê, vùng nhiệt đới châu Phi cùng các khu vực Madagascar, Comoros, Mauritius và Réunion trên Ấn Độ Dương là nguồn gốc của các giống cà phê toàn cầu. Từ châu Phi, cà phê đã được xuất khẩu và hiện được trồng ở hơn 70 quốc gia, chủ yếu là các khu vực gần xích đạo có khí hậu nhiệt đới với nhiệt độ, ánh sáng, và lượng mưa cao. Ví dụ, cà phê chè thích hợp với nhiệt độ 20 – 22°C, ánh sáng tán xạ và thường được trồng ở vùng núi cao từ 600 – 2.500 m với lượng mưa từ 1.300 – 1.900 mm.

Cà phê vối lại ưa khí hậu nóng ẩm, nhiệt độ 24 – 26°C, ánh sáng trực tiếp yếu, thường được trồng ở các cao nguyên thấp và bình nguyên với lượng mưa từ 1.300 – 2.500 mm. Do đó, các khu vực gần xích đạo ở châu Mỹ, Đông Nam Á, Ấn Độ và châu Phi rất lý tưởng cho việc trồng cà phê. Hai loại cà phê phổ biến nhất là cà phê chè và cà phê vối. Ngoài ra còn có cà phê mít, tương tự cà phê vối nhưng cây lớn hơn, lá dày hơn và rễ ăn sâu hơn, có khả năng chịu hạn tốt hơn. Sau khi quả cà phê chín, chúng được hái, chế biến và phơi khô. Hạt cà phê khô được rang ở nhiều nhiệt độ khác nhau tùy theo nhu cầu và sau đó được xay và ủ với nước sôi để tạo thành cà phê.

Cây cà phê có một nguồn gốc thú vị, bắt đầu từ truyền thuyết vào năm 1671. Những con dê sau khi ăn quả cà phê đỏ và hoa trắng đã hoạt động cả đêm không mệt mỏi. Các thầy tu thấy lạ và kiểm tra khu vực ăn cỏ của dê, phát hiện cây cà phê với lá xanh thẫm và quả như anh đào. Họ thử uống và cảm thấy tỉnh táo cả đêm. Câu chuyện này cho thấy sự tình cờ trong việc phát hiện cà phê. Sau đó, cà phê được lan rộng toàn cầu và trở thành đồ uống phổ biến.

Cà phê là cây có rễ sâu trong đất, vì vậy đất trồng cần phải sâu từ 70 cm trở lên, thoáng, và hấp thụ nước tốt. Đất giàu mùn và tơi xốp giúp cây phát triển mạnh. Chất lượng đất quyết định đến chất lượng cây cà phê, do đó, đất bazan trên cao nguyên rất phù hợp để trồng cà phê với năng suất cao. Ở Việt Nam, vùng Tây Nguyên với điều kiện tự nhiên lý tưởng là nơi cà phê phát triển mạnh mẽ và được phân phối rộng rãi.

Cây cà phê chè có thể cao tới 6 m, còn cà phê vối có thể đạt 10 m. Tuy nhiên, để thuận tiện cho việc thu hoạch, cây thường được tỉa xuống còn 2-4 m. Cành dài, lá hình oval với mặt trên màu xanh thẫm và mặt dưới xanh nhạt. Lá dài khoảng 8-15 cm và rộng 4–6 cm. Rễ cà phê là loại rễ cọc, cắm sâu vào đất với nhiều rễ phụ xung quanh để hút chất dinh dưỡng. Hoa cà phê màu trắng, mọc thành chùm với mỗi bông có 3-5 cánh. Cà phê tự thụ phấn, và gió cùng côn trùng đóng vai trò trong quá trình sinh sản. Thời gian tự thụ phấn ngắn, khoảng ba giờ. Quả cà phê giống như quả anh đào, chuyển từ xanh sang vàng rồi đỏ.

Cà phê là loại quả năng suất cao và đã giúp cải thiện kinh tế cho người dân miền núi.

Vào năm 2017, Việt Nam đã vượt qua Brasil để trở thành quốc gia xuất khẩu cà phê lớn nhất thế giới. Điều này đã làm cho cây cà phê trở thành cây công nghiệp quan trọng, ảnh hưởng sâu sắc đến cuộc sống của những người lao động trong các vùng trồng cà phê.

Cây cà phê chủ yếu xuất hiện tại châu Phi và được trồng ở một số quốc gia thuộc Ấn Độ Dương. Sau đó, cây cà phê đã được nhân giống và phát triển ra toàn cầu. Trong tự nhiên, cây cà phê có thể cao hơn 6 mét, nhưng để thuận tiện cho việc trồng và thu hoạch, người ta giữ cây ở độ cao khoảng 2 đến 4 mét. Tán cây rộng với các cành thon mảnh. Lá cà phê có màu xanh không đồng đều, với mặt trên đậm hơn mặt dưới, có hình oval và cuống ngắn. Để cây phát triển tốt, cần chăm sóc bộ rễ khỏe mạnh, có thể cắm sâu từ 1 đến 3 mét để hút dinh dưỡng từ đất.

Mỗi cây cà phê có thể ra hơn 30.000 bông hoa, mọc thành chùm 2 hoặc 3, có mùi hương nhẹ như hoa nhài. Sau khi hoa tàn, quả cà phê phát triển thành hình bầu dục, ban đầu màu xanh, sau chuyển thành vàng rồi đỏ khi chín, và cuối cùng là đen khi quả quá chín. Khi thu hoạch, các quả cà phê chín đỏ được hái từ ngọn cây. Mỗi quả chứa hai hạt ép sát vào nhau, được bao bọc bởi lớp màng mỏng và lớp thịt quả bên ngoài.

Cây cà phê trưởng thành sau khoảng 11 tháng, từ tháng 10 năm trước đến tháng 9 năm sau, và được thu hoạch trong khoảng 4 tháng. Để việc thu hoạch diễn ra thuận lợi, người dân vùng Tây Nguyên, Buôn Ma Thuột và Đắk Lắk phải đầu tư nhiều công sức. Việc chăm sóc và thu hoạch cà phê là một quá trình đòi hỏi sự cẩn thận và kinh nghiệm. Người trồng cần gieo hạt đúng thời vụ, chăm sóc cây hợp lý, chuẩn bị cho thời tiết xấu, cày rạch hàng xanh và tỉa cây để giữ độ cao phù hợp.

Cà phê đóng vai trò quan trọng trong đời sống hiện đại. Đối với người trồng, cà phê tạo ra công việc ổn định và nguồn thu nhập chính, cải thiện mức sống của gia đình. Đối với người tiêu dùng, cà phê không chỉ là nguyên liệu để pha chế những tách cà phê thơm ngon, mà còn là thành phần làm bánh và mỹ phẩm, giúp làm trắng và đều màu da. Việt Nam, hiện đang dẫn đầu về xuất khẩu cà phê toàn cầu, cần tận dụng lợi thế này để quảng bá thương hiệu và nâng cao chất lượng cà phê.

Hình ảnh mọi người thư giãn bên cốc cà phê đã trở nên quen thuộc trong cuộc sống hàng ngày. Dù cà phê đã trở thành một phần của đời sống con người từ lâu, ít ai biết rõ nguồn gốc và đặc điểm của cây cà phê.

Cà phê thuộc chi thực vật của họ Thiên thảo. Theo truyền thuyết, một nông dân chăn dê ở Ethiopia đã phát hiện ra loại quả lạ, ăn vào cảm thấy tỉnh táo và có mùi thơm khi đốt. Từ đó, cà phê được trồng và dùng chủ yếu ở các nhà thờ. Một số tài liệu khác cho biết cà phê có nguồn gốc từ các vùng nhiệt đới Châu Phi và sau đó được nhân rộng ra toàn thế giới.

Tại Việt Nam, cây cà phê được du nhập trong thời kỳ thực dân Pháp. Họ mang giống cà phê đến Việt Nam, bắt đầu trồng và thu hoạch để gửi về nước. Hiện nay, cây cà phê đã gắn bó sâu sắc với đất Việt, đặc biệt ở Tây Nguyên, Đắk Lắk, Lâm Đồng và Buôn Ma Thuột, nơi có diện tích cà phê lớn. Các vùng Nam Bộ và Tây Bắc cũng có tiềm năng trồng cà phê. Nhờ vào điều kiện đất đai và khí hậu thuận lợi cùng với cải tiến kỹ thuật, cà phê đã trở thành cây công nghiệp chủ chốt trong nền kinh tế Việt Nam và góp mặt trong danh sách các quốc gia xuất khẩu cà phê hàng đầu. Nhiều thương hiệu cà phê nổi tiếng như Trung Nguyên, G7, Vinacafe, Nescafe đã xây dựng danh tiếng toàn cầu và góp phần quảng bá hình ảnh Việt Nam.

Đến Tây Nguyên, bạn sẽ thấy những đồi cà phê xanh mướt. Cây cà phê có thân nhỏ, cao khoảng 5-10 mét và nhiều nhánh. Lá có cuống ngắn, hình ô van, màu xanh đậm, dài 5-15 cm và rộng 4-8 cm. Rễ cà phê cắm sâu từ 1-2 mét để hút dinh dưỡng. Hoa cà phê màu trắng, năm cánh, nở thành chùm và tháng ba là thời điểm hoa cà phê nở rộ, thu hút du khách. Quả cà phê bầu dục, ban đầu xanh, sau chuyển đỏ khi chín và cuối cùng là đen. Quả chín sẽ lộ ra những hạt cà phê màu xám vàng hoặc xám xanh.

Cà phê kén đất và phát triển tốt nhất trên đất badan tơi xốp, giữ nước và dinh dưỡng. Hạt cà phê cần khỏe mạnh, kháng sâu bệnh để trồng được giống tốt. Đất phải được chuẩn bị tơi xốp, có rãnh hoặc phân rạch để đảm bảo nước. Trong quá trình trồng, cần chăm sóc thường xuyên, dặm cây, làm cỏ, bón phân và xử lý sâu bệnh để đạt sản lượng cao và chất lượng tốt.

Cà phê không chỉ mang giá trị kinh tế lớn, đóng góp vào phát triển kinh tế và tạo việc làm cho hàng triệu người, mà còn là điểm du lịch hấp dẫn ở Tây Nguyên. Hạt cà phê còn được dùng để làm đẹp. Cà phê còn gắn kết con người, tạo ra những giây phút thư giãn và hương vị văn hóa độc đáo. Trong cuộc sống hiện đại, cà phê giúp chúng ta sống chậm lại và tận hưởng cuộc sống. Cà phê có thể là đen hoặc sữa, đáp ứng nhu cầu của người thưởng thức. Cây cà phê cũng xuất hiện trong nghệ thuật và thơ ca, như thơ Xuân Diệu. Ngày nay, với sự phát triển của khoa học và kỹ thuật, việc chăm sóc cà phê ngày càng tốt hơn, giúp khai thác hiệu quả giá trị của cây. Cà phê không chỉ mang lại hương sắc cho đời mà còn để lại giá trị vô giá và ý nghĩa.

Cà phê, món quà được miêu tả với câu nói “đen như địa ngục, đắng như tử thần, ngọt ngào như tình yêu,” đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống toàn cầu. Đó là lý do mà câu chuyện và hành trình khám phá cây cà phê luôn đầy màu sắc và hấp dẫn.

Cà phê được coi là loại đồ uống hàng đầu trên thế giới với lượng tiêu thụ lên tới khoảng 9.012.540 tấn mỗi năm. Khi nhắc đến cà phê Việt Nam, không thể không nghĩ đến Đắk Lắk, vùng đất nổi tiếng với cà phê. Cây cà phê bắt đầu du nhập vào Việt Nam trong giai đoạn từ năm 1850 đến 1912 và chính thức tạo dấu ấn vào năm 1914, đặc biệt tại Đắk Lắk với hàng chục ngàn ha cà phê tập trung ở Buôn Ma Thuột. Sau hơn một thế kỷ, nhờ vào điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng lý tưởng cùng với sự hỗ trợ từ khoa học và chính sách, cà phê đã phát triển mạnh mẽ, biến Đắk Lắk thành trung tâm cà phê lớn nhất Việt Nam.

Cà phê là nguồn thu nhập chính của nông dân ở các vùng Nam Bộ và Tây Nguyên. Việt Nam hiện là một trong những quốc gia xuất khẩu cà phê hàng đầu, phục vụ nhu cầu trong nước và quốc tế. Cà phê được trồng từ hạt, hạt phải khỏe và có khả năng chống sâu bệnh. Trung bình, cây cà phê cao khoảng 6 mét, nhưng nhờ công nghệ và kỹ thuật cắt tỉa, chiều cao đã được giảm xuống, thuận tiện cho việc chăm sóc và thu hoạch. Cây cà phê có đầy đủ các bộ phận như thân, rễ, hoa, lá và quả. Cành cà phê mảnh, lá có cuống ngắn, màu xanh đậm, dài từ 5-15 cm và rộng từ 4-8 cm. Rễ cây cà phê là rễ cọc, sâu từ 1-2 mét.

Cây cà phê nở hoa màu trắng với năm cánh, thường nở thành chùm từ hai đến ba bông, có mùi hương nhẹ nhàng như hoa nhài. Hoa nở trong khoảng 3-4 ngày trước khi thụ phấn. Một cây cà phê trưởng thành có thể ra từ 30.000 đến 40.000 hoa trong một vụ. Quả cà phê, tùy thuộc vào số lượng hoa thụ phấn, mọc thành từng chùm, bắt đầu màu xanh và chuyển đỏ khi chín. Nhờ vào tiến bộ khoa học và phương pháp chăm sóc, sản lượng cà phê ngày càng tăng. Tuy trồng và chăm sóc cà phê có vẻ đơn giản, nhưng để đạt năng suất cao, nông dân phải không ngừng học hỏi và cải tiến kỹ thuật.

Cà phê không chỉ là niềm tự hào của người dân Đắk Lắk mà còn là sản phẩm giúp Việt Nam trở thành đối tác đáng tin cậy trên thị trường cà phê toàn cầu.

Cây cà phê đầu tiên được du nhập vào Việt Nam vào năm 1870, nhưng chỉ đến đầu thế kỷ 20, việc trồng cà phê mới được phát triển tại một số đồn điền của người Pháp. Năm 1930, diện tích cà phê ở Việt Nam đã đạt 5.900 ha.

Trong những năm 1960-1970, cây cà phê được phát triển tại một số nông trường quốc doanh ở miền Bắc, diện tích cà phê đạt cao nhất là 13.000 ha vào khoảng năm 1964-1966. Tuy nhiên, do sâu bệnh và điều kiện tự nhiên không phù hợp với cà phê Robusta, nhiều diện tích đã phải thanh lý.

Đến năm 1975, khi đất nước thống nhất, diện tích cà phê cả nước đạt khoảng 13.000 ha với sản lượng 6.000 tấn. Sau năm 1975, nhờ vốn đầu tư từ các Hiệp định hợp tác liên Chính phủ với các nước như Liên Xô cũ và Đông Âu, diện tích cà phê ở Tây Nguyên đã phát triển mạnh, đạt 119.300 ha vào năm 1990. Từ năm 1986, phong trào trồng cà phê phát triển rộng khắp, hiện nay đã có trên 390.000 ha với sản lượng gần 700.000 tấn.

Ngành cà phê Việt Nam đã có những bước phát triển nhanh chóng trong 15-20 năm qua, khiến cả thế giới phải ngưỡng mộ. Tuy nhiên, do giá cả thị trường biến động, ngành cà phê đã vượt khỏi tầm kiểm soát, dẫn đến tình trạng khủng hoảng thừa. Giá cà phê giảm mạnh, người dân tích trữ và thậm chí tiêu hủy cà phê kém chất lượng. Thời kỳ hoàng kim của ngành cà phê đã qua, và hiện tại ngành đang đối mặt với khó khăn lớn, khiến nông dân chặt phá cây cà phê.

Tình trạng này là vấn đề chung của ngành cà phê toàn cầu, ảnh hưởng đến Việt Nam, quốc gia đứng thứ hai thế giới về sản xuất cà phê. Thị trường thế giới hiện đang tập trung vào những thay đổi lớn trong kinh tế cà phê, cung cầu và biến động giá cả. Ngoài cà phê Robusta, Việt Nam còn đang triển khai chương trình mở rộng diện tích trồng cà phê Arabica, bao gồm cả việc chuyển đổi từ Robusta sang Arabica.

“Quả đỏ, hoa trắng, lá xanh
Hạt nâu thành cà phê thơm ngon”

Vâng, cây cà phê với quả đỏ, hoa trắng, lá xanh không chỉ gần gũi mà còn là biểu tượng của Tây Nguyên nắng gió, và một phần không thể thiếu trong bức tranh nông nghiệp Việt Nam.

Cây cà phê, thuộc họ Thiên thảo, xuất phát từ các vùng nhiệt đới ở châu Phi và Ấn Độ Dương. Qua sự giao thương, cây cà phê đã lan rộng khắp thế giới, với sản phẩm phổ biến ở nhiều quốc gia. Brazil đứng đầu thế giới về xuất khẩu cà phê, Việt Nam xếp thứ hai, sau đó là Colombia và Indonesia.

Cây cà phê thuộc loại thân gỗ lớn, cao từ sáu đến mười mét. Tuy nhiên, cây trồng để khai thác thường được giữ ở độ cao từ hai đến bốn mét để thuận lợi cho việc thu hoạch. Lá cà phê hình oval, xanh đậm ở mặt trên và nhạt hơn ở mặt dưới. Cây có rễ cọc, với một rễ chính khỏe mạnh đâm sâu xuống đất để hút nước và dưỡng chất.

Cây cà phê cũng ra hoa. Hoa trắng muốt, năm cánh thuôn dài, hơi cong, mọc thành chùm đôi hoặc chùm ba, tạo thành những cụm hoa trắng xóa, nhìn từ xa như những bông cúc đại đóa. Hoa cà phê có hương nhè nhẹ như hoa nhài, thu hút ong bướm đến thụ phấn, và sau khi tàn, sẽ cho ra những quả cà phê đỏ bóng như quả anh đào chín mọng.

Ở Việt Nam và các nước sản xuất cà phê lớn khác, có hai phương pháp chế biến cà phê: chế biến ướt và chế biến khô. Phương pháp ướt bao gồm việc lên men để dễ dàng tách hạt, sau đó là làm khô. Phương pháp khô, đơn giản hơn, thường được áp dụng ở những vùng khan hiếm nước, cho vị cà phê ngọt hơn.

Cà phê là cây có vai trò quan trọng đối với đời sống và kinh tế Việt Nam. Không chỉ cung cấp nguyên liệu cho những tách cà phê thơm ngon, mà còn là nguồn thu ngoại tệ và thu nhập cho người nông dân. Cà phê là niềm tự hào của vùng đất Tây Nguyên và của cả dân tộc Việt Nam trên bản đồ thế giới.

“Hoa cà phê thơm dịu, em ơi
Trắng ngà, trong trẻo, xinh tươi
Như nụ cười ngọt ngào của em
Nhẹ nhàng lan tỏa khắp đất trời”

Xuân Diệu đã viết về loài hoa cà phê, biểu tượng của một dân tộc và một nền nông nghiệp.