Danh sách 15 bài viết phân tích tác phẩm 'Tức nước vỡ bờ' (Ngữ văn 8 - SGK Cánh diều) xuất sắc

Ngô Tất Tố, nhà văn hiện thực nổi bật trước cách mạng tháng Tám, đã xây dựng nhiều tác phẩm phản ánh sâu sắc thực trạng xã hội. Trong 'Tức nước vỡ bờ', ông đã vẽ nên bức tranh chân thực về nỗi khổ của người nông dân, với hình ảnh nổi bật là vợ chồng chị Dậu, đại diện cho những người bị áp bức. Tác phẩm phê phán sự bóc lột tàn nhẫn và thể hiện những đau đớn, khổ sở của người dân dưới áp lực sưu thuế và đói nghèo.

Tác phẩm thể hiện sự nghèo đói lan tràn trong cuộc sống của người nông dân, chịu áp lực lớn từ sưu thuế và đói khổ. Hình ảnh nhân vật vợ chồng chị Dậu, cùng với sự bức bách từ áp lực thuế nặng nề, thể hiện nỗi khổ của người nông dân bị áp bức đến mức không thể chịu nổi. Những đau đớn về thể xác và tinh thần của chị Dậu, cùng với những cảnh tượng đau thương như chồng chị bị bắt vì không nộp đủ thuế, đều phản ánh sự tàn bạo của xã hội thời kỳ đó.

Hình ảnh người nông dân bị đánh đập dã man khi không nộp thuế cho thấy sự tàn nhẫn của các quan lại và lính thu thuế. Dù phải đối mặt với đói nghèo, người dân vẫn nỗ lực sống sót và tranh đấu cho sự công bằng. Chị Dậu, trong nỗ lực bảo vệ gia đình và đấu tranh chống lại sự áp bức, đã thể hiện tinh thần kiên cường và quyết tâm bảo vệ công lý. Những hình ảnh này mang đến thông điệp mạnh mẽ về sự đấu tranh của người nông dân Việt Nam.

Những hình ảnh khắc nghiệt như việc chị Dậu bị đánh đập, chồng chị bị bắt vì thiếu thuế, cùng với quyết định đau đớn của chị khi phải bán con để có tiền nộp thuế, đều phản ánh sự tàn bạo của chế độ. Tác phẩm không chỉ phê phán các quan lại tàn ác mà còn làm nổi bật sự đấu tranh không ngừng của người nông dân chống lại sự bất công và áp bức. Hình ảnh chị Dậu đứng lên chống lại cái ác đã thể hiện sức mạnh và sự kiên cường của nhân dân trong cuộc đấu tranh chống lại sự tàn bạo.

Tác phẩm đã mô tả chân thực nỗi khổ của người nông dân trước cách mạng, với sự khắc nghiệt của đói nghèo và áp bức. Chị Dậu, với tinh thần chiến đấu và bảo vệ gia đình, trở thành biểu tượng của sức mạnh và sự kiên cường của người dân Việt Nam trong cuộc đấu tranh chống lại những bất công và tàn bạo.

Ngô Tất Tố là một trong những cây bút hiện thực phê phán nổi bật của thời kỳ cách mạng. Các tác phẩm của ông gắn liền với hình ảnh những người nông dân khốn cùng, luôn bị khai thác và áp bức mà không thể tìm được lối thoát. Tác phẩm nổi bật nhất của ông có lẽ là “Tắt đèn”, trong đó, đoạn văn “Tức nước vỡ bờ” gây xúc động sâu sắc và có ý nghĩa đặc biệt với độc giả.

Tác giả đã khai thác vụ thuế hàng năm ở các làng quê Bắc Bộ, với những hình ảnh in sâu vào tâm trí độc giả, thể hiện số phận bi đát của người phụ nữ và nông dân, cùng với bản chất của giai cấp thống trị trong xã hội thời đó. Người nông dân trong tác phẩm phải chịu đựng sự bóc lột của các thế lực phong kiến còn sót lại và những kẻ thực dân, bán đứng tổ quốc. Tác giả sử dụng bút pháp hiện thực để vẽ nên chân dung các nhân vật trong tác phẩm. Đặc biệt là vợ chồng Nghị Quế, lợi dụng tình cảnh khó khăn của người dân để trục lợi, hay các tay sai cường hào, mặc dù chỉ là người làm thuê nhưng lại tàn nhẫn với những nông dân nghèo khổ. Họ là hình ảnh tiêu biểu của tầng lớp phong kiến tàn dư.

Thêm vào đó, tác giả xây dựng hình tượng chị Dậu, một người phụ nữ kiên cường và đầy cảm động, luôn chăm lo cho chồng và con cái mà không nghĩ đến bản thân. Dù tốt bụng nhưng chị Dậu vẫn phải chịu đựng áp bức từ người khác và không biết cách phản kháng vì chính bản thân chị cũng không thể thoát khỏi hoàn cảnh. Mở đầu, chị Dậu chăm sóc chồng bị đánh đập dã man vì thiếu tiền nộp thuế. Dù cố gắng cứu chồng, anh Dậu vẫn không thoát khỏi sự hành hạ. Tình thương sâu sắc của chị Dậu đối với chồng con thể hiện rõ qua những hành động của chị, như khi chị vội vã nấu cháo, múc ra những bát cũ kỹ và ân cần mời chồng ăn.

Chị Dậu đã trở thành trụ cột của gia đình trong tình cảnh khó khăn vì thuế và sưu. Chồng bị đánh đập, gông cùm, còn chị phải bán hết tài sản, kể cả con gái đầu lòng để nộp thuế, cứu chồng khỏi vòng tù tội. Chị đã đổ mồ hôi, nước mắt để chồng được tự do trong tình trạng kiệt quệ. Khi anh Dậu vừa chuẩn bị ăn cháo, cai lệ và tay sai đến đe dọa đòi tiền sưu. Anh Dậu không chịu nổi và ngã quỵ, chỉ còn chị Dậu đối phó với kẻ ác độc.

Ban đầu, khi bọn tay sai đe dọa, chị Dậu vẫn van xin tên cai lệ bằng cách hạ mình, nhấn mạnh sự cần thiết để bảo vệ chồng. Nhưng khi sự chịu đựng vượt quá giới hạn, chị đã bùng nổ và chống cự quyết liệt. Tính cách cứng cỏi của chị Dậu thể hiện rõ khi chị không còn xưng hô “cháu” mà dùng “tôi – ông”, đứng lên đấu tranh. Chị không chấp nhận để chồng bị hành hạ thêm và phản kháng mạnh mẽ. Hành động phản kháng này thể hiện sức mạnh của lòng căm hờn và tình yêu thương gia đình.

Dù sự phản kháng của chị Dậu chỉ là hành động cá nhân, không phải là cuộc đấu tranh của giai cấp hay dân tộc, nó vẫn chứng minh quy luật “có áp bức, có đấu tranh”. Sự áp bức càng lớn, đấu tranh càng quyết liệt. Ngô Tất Tố đã thể hiện sống động ý nghĩa của câu tục ngữ “tức nước vỡ bờ” qua tác phẩm của mình. Dù chưa giác ngộ cách mạng và kết thúc tác phẩm với sự bế tắc của chị Dậu, nhưng nhà văn Nguyễn Tuân nhận xét rằng Ngô Tất Tố đã “xui người nông dân đấu tranh cách mạng” với “Tắt đèn”.

'Tắt đèn' là một trong những tác phẩm nổi bật của Ngô Tất Tố, không chỉ phản ánh hiện thực xã hội mà còn chứa đựng giá trị nhân văn sâu sắc. Mặc dù bị áp bức và đẩy đến tình cảnh cùng quẫn, những nhân vật trong tác phẩm vẫn kiên cường phản kháng. Đoạn trích 'Tức nước vỡ bờ' vừa phê phán sự tàn ác của giai cấp thống trị, vừa ca ngợi tình yêu thương và sức mạnh phản kháng của người nông dân.

Nhân đề 'Tức nước vỡ bờ' do nhà biên soạn đặt, là một câu thành ngữ biểu thị quy luật tự nhiên: khi nước dồn ứ quá lâu, sẽ làm vỡ bờ. Điều này phản ánh quy luật xã hội rằng áp bức sẽ dẫn đến đấu tranh. Việc chọn nhan đề này hoàn toàn hợp lý vì nó không chỉ phản ánh nội dung tác phẩm mà còn nêu lên chân lý rằng khi người dân bị đẩy đến cùng cực, họ chỉ có con đường duy nhất là đấu tranh để tự giải thoát. Tác phẩm tập trung vào hai nhân vật chính: tên cai lệ và chị Dậu. Mỗi nhân vật đại diện cho một giai cấp và phẩm chất khác nhau, qua đó bộc lộ quan điểm của tác giả về xã hội thời đó.

Nhân vật cai lệ hiện lên như biểu tượng của sự tàn ác và vô nhân đạo của những kẻ cầm quyền trong xã hội thuộc địa phong kiến. Hắn là tay sai thuần thục trong việc hành hạ, đánh đập và cướp bóc. Hành động của hắn được coi là công việc của “người nhà nước”, nên mỗi hành động của hắn đều đầy tàn bạo và thiếu tình thương. Hắn dùng những lời lẽ thô lỗ và hành động tàn nhẫn như “thét”, “quát”, “hầm hè”, và ngay cả khi chị Dậu van xin và quỳ lạy, hắn vẫn không ngần ngại đánh đập anh Dậu. Hắn không ngần ngại dùng bạo lực với cả một người phụ nữ, chứng tỏ hắn không khác gì loài thú dữ.

Ngược lại, chị Dậu là hình mẫu của sự đáng thương nhưng đầy tình yêu thương và sức phản kháng mãnh liệt. Gia đình chị đang ở trong cảnh cùng cực, phải chạy vạy khắp nơi để lo tiền sưu cho chồng và người em đã mất. Dù đã bán hết tài sản, chị vẫn không đủ tiền nộp sưu, và khi cai lệ đến đòi bắt anh Dậu, tình cảnh của chị trở nên bi thảm hơn bao giờ hết. Tình yêu thương của chị thể hiện qua việc chăm sóc chồng, lo lắng cho từng miếng ăn của anh và sẵn sàng chống trả khi mọi nỗ lực van xin bị từ chối. Chị là hình mẫu của một người phụ nữ chung thủy, yêu thương chồng hết lòng.

Sự phản kháng của chị Dậu không chỉ là hành động bột phát mà còn thể hiện sức sống tiềm tàng mãnh liệt. Chị phản kháng từ việc van xin đến chống cự bằng lý lẽ và cuối cùng là đáp trả bằng hành động. Sự phản kháng của chị cho thấy khi bị dồn đến bước đường cùng, người dân sẽ đứng lên đấu tranh. Chị Dậu không chỉ là người phụ nữ mộc mạc, yêu thương mà còn có tinh thần phản kháng mạnh mẽ, đại diện cho vẻ đẹp của người phụ nữ Việt Nam.

Tác phẩm thành công nhờ vào nghệ thuật xây dựng cốt truyện kịch tính, làm nổi bật tính cách nhân vật qua hành động và ngôn ngữ. Cai lệ hiện lên như kẻ đại diện cho bộ máy cầm quyền tàn ác, còn chị Dậu là biểu tượng của tình yêu thương và sức sống mãnh liệt của người nông dân. Ngôn ngữ tác phẩm đơn giản, dễ hiểu, và phản ánh chân thực thời đại.

Nhờ nghệ thuật xây dựng nhân vật và ngôn ngữ giản dị, tác giả đã khắc họa rõ nét cuộc sống của người dân dưới chế độ thực dân phong kiến, lên án sự tàn ác của kẻ cầm quyền và ca ngợi phẩm chất cao đẹp của người nông dân.

Ngô Tất Tố, một nhà báo lừng danh, không chỉ nổi bật với các nghiên cứu triết học phương Đông và văn học cổ mà còn là một nhà văn gắn bó với nông dân qua những tác phẩm xuất sắc, tiêu biểu là 'Tắt đèn'. Ông đã tái hiện cuộc sống cơ cực của nông dân Việt Nam dưới ách thống trị của quan lại và địa chủ. Hình ảnh gia đình chị Dậu trong mùa sưu thuế nổi bật với sự hy sinh và lòng trung thành của người vợ, người mẹ. Khi bị đẩy đến cùng cực, chị Dậu đã dùng sức mạnh của mình để chống lại sự áp bức qua đoạn văn “Tức nước vỡ bờ”.

Vì không đủ tiền sưu thuế, anh Dậu bị cường hào đánh đập, bỏ mặc đến ngất xỉu, và bọn chung sai mang xác về cho gia đình chị. Trong lúc khốn cùng, chị tìm mọi cách để cứu chồng và khẳng định tình yêu thương vô bờ bến với anh Dậu. Khi nhà không còn gạo, chị đã vất vả vay mượn để nấu cháo cho chồng. Dù cháo chưa nguội, tiếng trống và tiếng chó sủa đã khiến chị lo lắng về số phận của gia đình. Qua cuộc đối thoại với bà hàng xóm, chị đã cho thấy sự băn khoăn của mình khi dự định mang anh Dậu đi trốn sưu thuế, nhưng cũng phải chờ để chồng húp ba miếng cháo để lấy lại sức.

Khi cai lệ và người nhà lý trưởng đến đòi tiền sưu, chị Dậu một mình đối mặt với sự đe dọa và xúc phạm. Chị khéo léo khất nợ và cố gắng bảo vệ chồng, mặc dù bị xúc phạm và đe dọa. Chị đã dùng lời lẽ và hành động mạnh mẽ để đối phó, và trong lúc căm phẫn, chị còn dám chống lại sự bạo lực của cai lệ. Hình ảnh chị Dậu đấu tranh quyết liệt cho thấy sức mạnh và lòng kiên cường của phụ nữ Việt Nam trong hoàn cảnh khó khăn.

Ngô Tất Tố đã sử dụng chi tiết kịch tính để thể hiện sự đấu tranh của nhân vật chị Dậu, từ đó làm nổi bật sức mạnh tiềm tàng của phụ nữ Việt Nam. Qua nhân vật này, ông không chỉ phản ánh hiện thực xã hội mà còn khẳng định vai trò quan trọng của phụ nữ trong việc chống lại bất công và xây dựng xã hội. Ngày nay, phụ nữ vẫn tiếp tục đấu tranh cho quyền lợi và đóng góp tích cực cho xã hội, chứng minh sự phát triển không ngừng của họ trong mọi lĩnh vực.

Ngô Tất Tố (1893 – 1954), quê ở làng Lộc Hà, huyện Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh, nay thuộc Đông Anh, Hà Nội; là một nhà Nho sống ở nông thôn, có vốn hiểu biết Hán học khá sâu rộng, ông nổi tiếng trên lĩnh vực báo chí và văn chương trong giai đoạn đầu thế kỉ XX. Tắt đèn là tác phẩm tiêu biểu trong sự nghiệp sáng tác của Ngô Tất Tố và trong trào lưu văn học hiện thực trước Cách mạng tháng Tám 1945.

Tác giả lấy đề tài từ một vụ thu thuế hàng năm ở một làng quê Bắc Bộ, qua đó phản ánh số phận bi thảm của nông dân và bản chất tàn bạo của giai cấp thống trị trong xã hội đương thời. Có thể nói tác phẩm Tắt đèn là bức tranh thu nhỏ của nông thôn Việt Nam dưới thời Pháp thuộc.

Trong tác phẩm Tắt đèn, bằng ngòi bút tả thực sắc sảo, nhà văn đã vẽ lên chân dung sinh động của một loạt nhân vật. Từ vợ chồng lão Nghị Quế keo kiệt bất nhân đến bọn cường hào tham lam hống hách. Từ một quan “phụ mẫu” oai vệ mà bỉ ổi đến bọn tay sai đầu trâu mặt ngựa. Mỗi đứa một vẻ nhưng đều giống nhau ở bản chất tàn ác và tư cách đê tiện. Những nhân vật phản diện này tiêu biểu cho tầng lớp phong kiến thống trị ở nông thôn lúc bấy giờ.

Đặc biệt, Ngô Tất Tố đã thành công xuất sắc trong việc xây dựng hình tượng điển hình về người phụ nữ nông dân qua nhân vật chị Dậu. Nhà văn miêu tả chân thực và cảm động về số phận tủi cực của người nông dân bị áp bức, bóc lột, bị dồn đến bước đường cùng. Nhà văn chân thành ca ngợi phẩm chất đáng quý của họ trong hoàn cảnh sống tối tăm, ngột ngạt.

Thái độ yêu ghét của Ngô Tất Tố thể hiện rất rõ ràng qua từng trang viết. Tình cảm yêu mến, trân trọng mà ông dành cho người nông dân khiến ông thật sự là tri âm, tri kỉ của họ. ông cũng không giấu sự khinh bỉ và căm ghét đối với bọn thống trị sâu mọt ở nông thôn. Về nghệ thuật, Tắt đèn được coi là tiểu thuyết hiện thực xuất sắc mà thành công lớn nhất là tác giả đã dựng nên một thế giới nhân vật sinh động, trong đó có những điển hình độc đáo.

Đoạn Tức nước vỡ bờ trích từ chương XVIII của tác phẩm, nội dung xoay quanh những biến động ghê gớm xảy ra với gia đình chị Dậu trong mùa sưu thuế.

Vụ thuế đang trong thời điểm gay gắt nhất. Quan trên sắp về tận làng để đốc thuế. Bọn tay sai hung hãn xông vào nhà những người chưa nộp thuế để đánh trói, bắt bớ và giải ra đình tiếp tục cùm kẹp, tra khảo. Chị Dậu đã phải bán khoai, bán chó, bán cả đứa con gái lớn để nộp sưu cho chồng, nhưng bọn hào lí ngang ngược lại bắt anh Dậu phải nộp cả suất của người em đã chết từ năm ngoái. Thành thử, anh Dậu vẫn cứ là người thiếu thuế, bọn chúng chắc chắn sẽ không buông tha. Đã thế anh Dậu lại đang ốm rề rề sau trận đòn, tưởng chết đêm qua. Nếu bị chúng đánh trói lần nữa thì mạng sống của anh khó mà giữ được. Vấn đề quan trọng nhất đối với chị Dậu giờ đây là làm sao bảo vệ được chồng trong tình thế nguy ngập này. Đoạn trích tiếp nối câu chuyện trên.

Qua đoạn trích, tác giả phơi bày và lên án bản chất tàn ác bất nhân của chế độ thực dân phong kiến lúc bấy giờ và phản ánh tình cảnh đau thương của nông dân cùng quy luật có áp bức có đấu tranh. Nhà văn giúp chúng ta thấy được vẻ đẹp tâm hồn và sức sống tiềm tàng của người phụ nữ nông dân nghèo khổ. Trong đoạn trích có hai nhân vật chính là chị Dậu và tên cai lệ.

Mở đầu là cảnh chị Dậu chăm sóc người chồng ốm yếu vừa bị bọn hào lí trong làng đánh đập dã man chỉ vì thiếu tiền nộp sưu. Chị Dậu đã cố gắng hết sức để cứu chồng nhưng cuối cùng anh Dậu vẫn không tránh được sự bắt bớ, hành hạ. Có thấy được tình thương yêu chổng con sâu sắc của chị Dậu, ta mới hình dung được sự dũng cảm quên mình của chị. Chị tất tả chạy ngược chạy xuôi, vay được nắm gạo nấu nồi cháo loãng. Cảm động thay là cảnh chị Dậu múc cháo ra mấy cái bát cũ kĩ, sứt mẻ và quạt lia lịa cho cháo mau nguội rồi ân cần mời mọc: Thầy em cố dậy húp tí cháo cho đỡ xót ruột. Trong ánh mắt và giọng nói của người vợ nghèo khổ ấy toát lên một tình cảm tha thiết đến nao lòng.

Chị Dậu đã trở thành trụ cột của cái gia đình đang quẫn bách khốn khổ vì sưu, vì thuế. Chồng bị đánh đập, gông cùm. Một tay chị chèo chống, chạy vạy, phải bán tất cả những gì có thể bán được, kể cả đứa con gái đầu lòng ngoan ngoãn, hiếu thảo mà chị thương đứt ruột để lấy tiền nộp sưu, cứu chồng khỏi vòng tù tội. Chị đã phải đổ bao mồ hôi nước mắt để anh Dậu được trả tự do trong tình trạng tưởng như chỉ còn là một cái xác không hồn. Giữa lúc anh Dậu vừa bưng bát cháo kề vào miệng thì cai lệ và người nhà lí trưởng đã sầm sập sấn vào với những roi song, tay thước và dây thừng, hò hét bắt anh phải nộp tiền sưu. Quá khiếp đảm, anh Dậu đã lăn đùng ra không nói được câu gì, chỉ còn chị Dậu một mình đối phó với lũ ác nhân.

Chị Dậu đã đương đầu với bọn nha dịch tay sai để bảo vệ chổng như thế nào?

Ban đầu, khi bọn chúng ập vào định lôi anh Dậu đi nhưng chưa hành hung mà chỉ chửi bới, mỉa mai, đe dọa thì chị Dậu vẫn nhũn nhặn van xin tên cai lệ độc ác. Bọn đầu trâu mặt ngựa hung hãn nhân danh phép nước, người nhà nước để ra tay, còn chồng chị là hạng cùng đinh đang có tội (!) cho nên chị phải van xin. Vả lại, kinh nghiệm lâu đời đã thành bản năng của người nông dân thấp cổ bé họng là phải biết rõ thân phận mình. Thói quen nhẫn nhục khiến chị chỉ dám năn nỉ, khơi gợi lòng nhân từ của tên cai lệ: Cháu van ông, nhà cháu vừa mới tĩnh được một lúc, ông tha cho! Cách xưng hô ông, cháu của chị Dậu là cách xưng hô của kẻ dưới với người trên, biểu hiện sự hạ mình. Bọn chúng chẳng thèm nghe mà sầm sập chạy đến chỗ anh Dậu, định bắt trói anh một lần nữa thì chị Dậu đã giận xám mặt nhưng vẫn cố chịu đựng, níu tay tên cai lệ van nài: Cháu xin ông! Mọi lời nói, hành động của chị Dậu đều không ngoài mục đích để bảo vệ chồng.

Đến khi giới hạn của sự chịu đựng bị phá vỡ thì tính cách cứng cỏi của chị Dậu mới thật sự bộc lộ. Lúc tên cai lệ đáp lại lời van xin của chị bằng những cú đấm thô bạo rồi sấn đến trói anh Dậu thì chị tức quá không thể chịu được nên đã liều mạng chống cự lại. Sự bùng nổ tính cách này là kết quả tất yếu của quá trình chịu đựng lâu dài sự tàn ác, bất công. Điều đó đúng với quy luật có áp bức, có đấu tranh. Người đọc xót thương một chị Dậu phải hạ mình van xin bao nhiêu thì càng đồng tình, nể phục một chị Dậu đáo để, quyết liệt bấy nhiêu.

Lúc đầu, chị cự lại tên cai lệ bằng lí lẽ: Chồng tôi đau ốm, ông không được phép hành hạ! Chị không còn xưng cháu và gọi tên cai lệ bằng ông nữa mà xưng là tôi – ông, ngẩng cao đầu nhìn thẳng vào mặt đối thủ.

Từ vị thế thấp hèn của kẻ dưới, chị Dậu vụt trở thành ngang hàng với những kẻ xưa nay vẫn đè đầu cưỡi cổ mình. Câu nói của chị là lời cảnh cáo cứng rắn mà vẫn có đủ tình, đủ lí. Nhưng cái ác thường không biết chùn tay. Tên cai lệ cứ sấn tới đánh chị và nhảy vào định lôi anh Dậu đi. Lòng yêu thương chồng tha thiết đã thúc đẩy chị phải hành động chống trả quyết liệt lũ tay sai tàn ác đang cố tình phá nát gia đình chị.

Chị không chấp nhận để chồng mình bị hành hạ thêm một lần nữa. Hành động chống trả bọn tay sai diễn ra thật bất ngờ nhưng thực ra mầm mống phản kháng đã ẩn chứa từ lâu dưới vẻ ngoài cam chịu nhẫn nhục thường ngày của chị. Sự chịu đựng kéo dài và sự áp bức lên đến tột đỉnh khiến cho thái độ phản kháng bùng lên dữ dội.

Khi tên cai lệ dã thú ấy tát vào mặt chị một cái đánh bốp rồi cứ hung hăng sấn tới chỗ anh Dậu, thì chị đã nghiến hai hàm răng thách thức: Mày trói ngay chồng bà đi, bà cho mày xem! Không còn ông – cháu, tôi – ông gì nữa, chị chuyển phắt sang xưng bà và gọi tên cai lệ là mày. Điều đó thể hiện thái độ căm giận, khinh bỉ đến cao độ, đồng thời khẳng định tư thế của chị là sẵn sàng đè bẹp đối phương. Chị Dậu là một lò lửa đang bùng cháy dữ dội. Chị không thèm đấu lí với tên cai lệ bất lương mà thẳng tay trừng trị hắn.

Tiếp sau lời cảnh cáo đanh thép là hành động phản kháng mạnh mẽ. Rồi chị túm lấy cổ hắn, ấn dúi ra cửa. Sức lẻo khẻo của anh chàng nghiện chạy không kịp với sức xô đẩy của người đàn bà lực điền, hắn ngã chỏng quèo trên mặt đất… Còn tên người nhà lí trưởng hung hăng kết cục cũng bị chị Dậu túm tóc; lẳng cho một cái, ngã nhào ra thềm.

Đoạn văn miêu tả cuộc đối đầu giữa chị Dậu và lũ người độc ác được tác giả miêu tả thật sinh động và thú vị. Trong xã hội mà tội ác hoành hành, còn gì hả hê hơn khi mọi người được chứng kiến cái ác bị trừng trị đích đáng!

Do đâu mà chị Dậu có sức mạnh lạ lùng một lúc quật ngã hai tên tay sai hung hãn như vậy? Đó là sức mạnh của lòng căm hờn mà cái gốc của lòng căm hờn ấy lại chính là tình yêu thượng và ý thức bảo vệ chồng con của người đàn bà nghèo khổ. Khi rón rén bưng cháo cho chồng và theo dõi xem chồng ăn có ngon miệng không, khi hạ mình van xin kẻ ác và khi nghiến răng quật ngã chúng, trước sau, lúc nào chị Dậu cũng vì người chồng đang đau ốm. Tình yêu chồng, thương con cộng với tinh thần phản kháng âm ỉ bấy lâu đã thổi bùng ngọn lửa phản kháng trong lòng chị. Nỗi sợ cố hữu của kẻ bị áp bức phút chốc tiêu tan, chỉ còn lại nhân cách cứng cỏi của một con người chân chính. Hành động chống đối bộc phát đó chính là biểu hiện cụ thể của tình yêu thương mãnh liệt trong trái tim người phụ nữ dường như sinh ra để suốt đời nhường nhịn, hi sinh.

Tuy vậy, sự phản kháng của chị Dậu mới chỉ là hành động tức nước vỡ bờ của một cá nhân chứ chưa phải là hành động vùng lên phá vỡ áp bức bất công để tự giải phóng của một giai cấp, một dân tộc. Thế nhưng nó cũng chứng minh cho quy luật có áp bức, có đấu tranh. Áp bức càng nhiều thì đấu tranh càng quyết liệt.

Chứng kiến cảnh xô xát giữa vợ mình với tên cai lệ và người nhà lí trưởng, anh Dậu sợ quá muốn dậy can vợ, nhưng mệt lắm, ngồi lên lại nằm xuống, vừa run lại vừa kêu: – u nó không được thế! Người ta đánh mình không sao, mình đánh người ta là phải tù, phải tội. Anh Dậu cố nhắc cho vợ nhớ cái sự thật phổ biến trong xã hội lúc bấy giờ, nhưng chị Dậu không chấp nhận điều vô lí đó. Chị phẫn uất hét lên: Thà ngồi tù, để chúng nó làm tình làm tội mãi thế tôi chịu không được… Câu nói này khẳng định chị Dậu không muốn cúi đầu cam chịu mãi cảnh áp bức, bất công.

Ý nghĩa của câu tục ngữ tức nước vỡ bờ qua ngòi bút hiện thực của Ngô Tất Tố đã được thể hiện thật sống động và đầy thuyết phục. Tuy tác giả khi đó chưa giác ngộ cách mạng và tác phẩm kết thúc bằng cảnh ngộ bế tắc của chị Dậu nhưng nhà văn Nguyễn Tuân đã nhận xét rằng Ngô Tất Tố, với Tắt đèn đã “xui người nông dân đấu tranh cách mạng…”.

Bằng cảm quan hiện thực mạnh mẽ, Ngô Tất Tố đã cảm nhận được xu thế “tức nước vỡ bờ” và sức mạnh to lớn khôn lường của nó. Có thể nói đoạn trích này đã dự báo cơn bão táp của quần chúng nông dân nổi dậy dưới sự tập hợp, lãnh đạo của Đảng và Bác Hồ sẽ hất phăng chế độ thực dân phong kiến tham tàn, mục nát.

Nhân vật cai lệ trong đoạn trích tiêu biểu cho lũ tay sai chuyên nghiệp, là công cụ đàn áp đắc lực của giai cấp thống trị. Để khẳng định vai trò của mình trong vụ thuế, hắn đánh người, trói người vô tội vạ. Trong bộ máy thống trị ở nông thôn, tên cai lệ này chỉ là một gã tay sai mạt hạng. Hắn hung dữ, sẵn sàng gây tội ác mà không chùn tay vì không hề bị ai ngăn chặn. Hắn vênh váo tự cho mình là đại diện cho nhà nước. Hắn nhân danh phép nước để làm những điều tàn ác đối với người nghèo. Vì vậy, có thể nói, tên cai lệ vô danh đó là hiện thân đầy đủ nhất của cái guồng máy “nhà nước” bất nhân lúc bấy giờ. Tuy chỉ xuất hiện trong một đoạn văn ngắn nhưng nhân vật cai lệ được ngòi bút tả thực của tác giả khắc họa nổi bật, có giá trị khái quát cao.

Đoạn trích Tức nước vỡ bờ là một đoạn văn hay, tiêu biểu cho bút pháp tả thực tài tình của Ngô Tất Tố. Ngôn ngữ kể chuyện, miêu tả và đối thoại của nhân vật rất đặc sắc. Đó là lời ăn tiếng nói bình dị, tự nhiên của đời sống hằng ngày. Mỗi nhân vật đều có ngôn ngữ riêng. Ngôn từ của tên cai lệ thì thô lỗ, đểu cáng. Lời lẽ của chị Dậu khi thì thiết tha mềm mỏng, khi đanh thép quyết liệt. Lời lẽ của bà cụ hàng xóm thì thật thà, hiền hậu… Lời ăn tiếng nói của nông dân được tác giả sử dụng nhuần nhuyễn, rất hợp cảnh, hợp tình.

Nhà văn Ngô Tất Tố đã dành cho nhân vật chính là chị Dậu tình cảm yêu thương, thông cảm và trân trọng. Những tình tiết sinh động và đầy kịch tính trong đoạn trích đã góp phần hoàn thiện tính cách của người phụ nữ nông dân đẹp người, đẹp nết.

Chị Dậu mộc mạc, hiền dịu, vị tha, sống khiêm nhường, biết nhẫn nhục chịu đựng… nhưng hoàn toàn không yếu đuối, trái lại vẫn có một sức sống mạnh mẽ, một tỉnh thần phản kháng tiềm tàng. Khi bị đẩy tới bước đường cùng, chị đã vùng dậy chống trả quyết liệt. Đó là thái độ cứng còi, bất khuất, dám đối đầu với cái ác trong xã hội.

Khắc họa nhân vật: Trong đoạn văn, các nhân vật đều rõ nét, đặc biệt là cai lệ và chị Dậu. Cai lệ dù chỉ là một tay sai vô danh nhưng nổi bật với giọng nói thô lỗ và hành động hung hãn.

Đoạn văn này tiêu biểu cho bút pháp tiểu thuyết của Ngô Tất Tố trong tác phẩm Tắt đèn. Các khía cạnh nổi bật bao gồm:

Khắc họa nhân vật: Các nhân vật trong đoạn văn, đặc biệt là cai lệ và chị Dậu, được miêu tả rõ nét. Cai lệ dù chỉ là tay sai nhưng nổi bật với giọng quát mắng thô lỗ và hành động hung hãn, từ giọng nói khàn khàn đến hành động tàn ác, đều thể hiện sự đê tiện của hắn.

Hình tượng chị Dậu trong đoạn văn được khắc họa sinh động, với sự chuyển biến tâm lý rõ ràng từ van xin đến quật cường chống lại bọn tay sai. Bản chất của chị Dậu - dịu dàng nhưng kiên cường - được thể hiện một cách thống nhất và chân thực.

Ngòi bút Ngô Tất Tố miêu tả các cảnh hoạt động rất khéo léo, với những nét bút linh hoạt và sắc sảo. Cảnh vật sống động, mỗi chi tiết đều đắt giá, cho thấy sự quan sát tinh tường và vốn sống phong phú của tác giả.

Tắt đèn được nhận xét là tiểu thuyết giàu tính kịch với các tình huống căng thẳng, nơi ngôn ngữ của nhân vật thể hiện rõ tính cách và sự đặc thù của từng nhân vật. Ngô Tất Tố đã thành công trong việc sử dụng khẩu ngữ nông thôn một cách tự nhiên, làm cho câu văn sinh động và có hơi thở của đời sống thực tế.

Sức mạnh nghệ thuật của Ngô Tất Tố thể hiện qua chủ nghĩa hiện thực và tình yêu mãnh liệt đối với cuộc sống nông dân, cùng sự rạch ròi trong cảm xúc và quan điểm của tác giả.

“Tắt đèn” phản ánh chân thực và sâu sắc nỗi khổ đau, sự xót xa và lòng căm phẫn của những người nông dân nghèo bị áp bức và bóc lột. Ngô Tất Tố đã viết với trái tim đầy cảm xúc, không thể cầm được nước mắt khi chứng kiến nỗi khổ của dân đen. Câu tục ngữ “Tức nước vỡ bờ” vốn là một quy luật tự nhiên, nhưng ở đây nó mang một ý nghĩa xã hội sâu sắc. Câu này được chọn làm tiêu đề cho một đoạn trích tiêu biểu trong tiểu thuyết “Tắt đèn”.

Trong năm mất mùa đó, gia đình chị Dậu, vốn đã nghèo khổ, càng thêm khó khăn. Để có tiền nộp thuế cho chồng, chị phải bán gánh khoai, đàn chó, và thậm chí phải bán cả con gái lớn của mình cho ông bà Nghị Quế để đủ tiền. Tuy nhiên, bọn chúng không tha cho gia đình chị và bắt chị phải nộp cả thuế của người em trai đã mất từ năm trước. Anh Dậu bị bắt, đánh đập tàn nhẫn đến mức như một cái xác rồi mới bị thả về. Chị Dậu vô cùng đau lòng, nhưng may mắn được bà hàng xóm giúp đỡ, cho bát gạo để nấu cháo cho chồng.

Khi anh Dậu cố gượng dậy, chưa kịp ăn cháo thì cai lệ và tay sai của lí trưởng xộc vào định trói anh để thu thuế. Chị Dậu phải đối mặt với tình thế nguy hiểm: chồng vừa mới bị bắt và đánh đập, nếu bị trói nữa thì chắc chắn anh không sống nổi. Cai lệ không để ý đến lời van xin của chị, vẫn quyết trói anh Dậu. Hắn là một tay sai chuyên nghiệp, chỉ biết đánh đập và trói buộc. Trong chế độ thực dân phong kiến, hắn là công cụ cướp bóc, hà hiếp dân lành, và vụ thuế là cơ hội để hắn thể hiện bản chất tàn ác.

Hắn chỉ là một tay sai hạng bét nhưng qua hành động, hắn chính là hiện thân của cái “nhà nước” phi nhân tính lúc bấy giờ. Hắn “sầm sập tiến vào”, “trợn mắt”, “cai lệ giật thừng”, “đập vào ngực chị Dậu”, “trói anh Dậu”, “tát chị một cái”,... Hành động của hắn như một con thú dữ, với ngôn ngữ thô lỗ, quát tháo, và hung hăng. Nếu là người, hắn đã phải cảm thấy xót xa trước cảnh một người ốm nặng và những lời van xin của chị Dậu, nhưng hắn chỉ đáp lại bằng sự thô bạo, không có lòng thương cảm.

Ban đầu, chị Dậu dù tức giận vẫn nhẫn nhục van xin cai lệ: Cháu xin ông, gia đình cháu mới tỉnh lại, ông hãy tha cho! Cách xưng hô của chị thể hiện sự nhún nhường. Khi bọn chúng định trói anh Dậu lần nữa, chị Dậu đã xám mặt nhưng vẫn cố gắng năn nỉ để bảo vệ chồng.

Đến khi sự chịu đựng vượt quá giới hạn, phẩm chất của chị Dậu mới lộ rõ. Cai lệ không nghe lời chị, hắn tiếp tục đánh đập và định trói anh Dậu. Chị Dậu đã chống cự, sự bùng nổ của chị là kết quả của một quá trình dài chịu đựng sự tàn ác, bất công. Từ việc hạ mình van xin, chị đã nâng mình lên ngang hàng với kẻ đang hành hạ mình, nói một cách cứng rắn nhưng đầy tình cảm: Chồng tôi đau ốm, ông không được phép hành hạ. Nhưng cái ác không biết chùn tay. Cai lệ tiếp tục đánh chị và cố lôi anh Dậu đi. Cuối cùng, sau lời cảnh cáo, chị Dậu đã phản kháng mạnh mẽ, túm lấy cai lệ và đẩy hắn ra khỏi cửa. Hắn ngã chỏng queo và bị chị Dậu lôi tóc, đẩy ra ngoài.

Yêu chồng, thương con và tinh thần phản kháng đã làm bùng lên lòng căm thù trong chị Dậu – người phụ nữ hiền lành và chất phác. Nỗi sợ của kẻ bị áp bức phút chốc tan biến, chỉ còn lại phẩm giá kiên cường của một con người chân chính. Hành động phản kháng của chị dù manh động và tự phát, đã chứng minh chân lý: Có áp bức, có đấu tranh. Đoạn trích “Tức nước vỡ bờ” là một trong những đoạn tiêu biểu của tác phẩm “Tắt đèn”. Ngô Tất Tố đã dành cho nhân vật chính là chị Dậu tình cảm sâu sắc, và các tình tiết kịch tính trong đoạn trích đã hoàn thiện hình ảnh người phụ nữ nông dân đẹp cả về phẩm hạnh và ngoại hình.

Ngô Tất Tố, một cây bút hiện thực trước Cách mạng tháng Tám, đã khắc họa sâu sắc sự khổ cực của người nông dân trong tác phẩm “Tức nước vỡ bờ.” Ông đã lột tả chân thực nỗi thống khổ của những người nông dân nghèo bị áp bức, bóc lột, và căm phẫn trước sự bất công của xã hội.

Ngô Tất Tố không ngần ngại chỉ trích xã hội tàn nhẫn khi những người dân bị bần cùng hóa bởi chiến tranh và sự lạm dụng quyền lực của các thế lực cầm quyền. Trong “Tức nước vỡ bờ,” hình ảnh người nông dân bị đánh đập và bị áp thuế nặng đã khiến mọi người phải suy ngẫm và cảm thấy phẫn uất. Họ sống trong cảnh “một cổ hai tròng,” phải đối mặt với sự bóc lột của những kẻ còn sót lại và những kẻ bán đứng Tổ Quốc cho thực dân Pháp.

Trong đoạn trích, tác giả thành công trong việc xây dựng hình tượng người phụ nữ qua nhân vật chị Dậu. Những tình tiết trong câu chuyện làm nổi bật phẩm chất đáng quý của người nông dân dù bị đọa đày. Nhà văn miêu tả sống động số phận khổ cực của người nông dân bị áp bức, bóc lột và dồn đến bước đường cùng. Chị Dậu, trong cảnh cùng quẫn vì sưu thuế và chồng đau ốm, đã dũng cảm chống chọi để bảo vệ chồng khỏi sự tàn nhẫn của kẻ thù.

Đoạn trích tiếp tục mở rộng câu chuyện. Vụ thuế là cơ hội để cai lệ thể hiện bản chất của mình, làm nổi bật sự tàn bạo của “nhà nước” bất nhân thời bấy giờ. Hắn hành xử như một con thú dữ, hành động của hắn hoàn toàn không phải của một con người. Khi chị Dậu đối mặt với sự bạo tàn, tính cách kiên cường của chị mới được bộc lộ rõ nét. Đoạn trích khẳng định quy luật “Có áp bức, có đấu tranh,” và hành động của chị Dậu chứng minh cho chân lý này.

Chị Dậu, với tình yêu chồng và tinh thần phản kháng, đã đứng lên chống lại những kẻ bạo tàn, thể hiện sự quyết tâm và dũng cảm. Hành động phản kháng mạnh mẽ của chị, dù là hành động cá nhân, vẫn mang trong mình sức mạnh của một cuộc đấu tranh chống áp bức. Tên cai lệ, dù chỉ xuất hiện trong một đoạn ngắn, vẫn được khắc họa rõ nét như biểu tượng của guồng máy “nhà nước” bất nhân.

Bằng sự tinh tế trong nghệ thuật và cách xưng hô phù hợp, Ngô Tất Tố đã khơi dậy trong người đọc sự đồng cảm và yêu thương dành cho nhân vật chị Dậu và người phụ nữ trong xã hội phong kiến.

Tắt đèn là một tác phẩm nổi bật của nhà văn Ngô Tất Tố, không chỉ mang giá trị hiện thực mà còn chứa đựng những thông điệp nhân đạo sâu sắc. Mặc dù bị áp bức và đẩy đến bờ vực, nhưng những người dân trong tác phẩm không hề chịu khuất phục, mà luôn thể hiện tinh thần phản kháng mãnh liệt. Đoạn trích 'Tức nước vỡ bờ' vừa vạch trần sự tàn ác của giai cấp thống trị, vừa ca ngợi tình yêu thương và sức mạnh tinh thần chống trả của người nông dân. Nhan đề 'Tức nước vỡ bờ' do biên soạn đặt, là câu thành ngữ phản ánh quy luật: khi nước bị dồn nén quá mức, sẽ làm vỡ bờ ngăn. Điều này ám chỉ quy luật xã hội: có áp bức thì ắt sẽ có đấu tranh. Việc chọn nhan đề này hoàn toàn hợp lý, vì nó không chỉ phản ánh đúng nội dung tác phẩm mà còn nêu bật chân lý rằng khi quần chúng bị áp bức, chỉ còn con đường đấu tranh để tự giải phóng.

Tác phẩm tập trung vào hai hình tượng chính: tên cai lệ và chị Dậu, mỗi nhân vật đại diện cho một giai cấp và phẩm chất khác nhau, từ đó thể hiện quan điểm của tác giả về xã hội thời bấy giờ.

Nhân vật cai lệ là biểu tượng của sự tàn ác, bất nhân của những kẻ cầm quyền trong xã hội thuộc địa nửa phong kiến. Hắn là tay sai 'chuyên nghiệp', thành thạo trong việc đánh đập, trói buộc, đe dọa và cướp bóc. Hắn xem những hành động tội ác của mình như là công việc của “nhà nước”, vì thế mỗi hành động của hắn đều tỏ rõ sự độc ác, thiếu tình thương. Qua lời nói, hắn sử dụng ngôn ngữ cộc cằn, thô lỗ: “thét”, “quát”, “hầm hè”. Hành động của hắn thể hiện rõ sự tàn bạo: dù anh Dậu đang ốm nặng và chị Dậu van xin, quỳ lạy, hắn vẫn bắt và đánh anh Dậu. Hắn trực tiếp ra tay khi người nhà lí trưởng không dám làm điều đó. Hắn “giật phắt cái thừng” và “chạy sầm sập” đến để trói anh Dậu, thể hiện sự vô nhân tính và tàn bạo. Hắn còn “bịch vào ngực”, “tát vào mặt” chị Dậu, ngay cả với một người phụ nữ, hắn cũng sẵn sàng đánh đập, như một con thú dữ.

Đối lập với tên cai lệ là hình ảnh chị Dậu, một người phụ nữ có hoàn cảnh đáng thương nhưng tràn đầy tình yêu thương và sức phản kháng mạnh mẽ.

Gia đình chị Dậu thuộc loại cùng đinh trong làng, khó khăn lắm mới lo được tiền sưu cho chồng, nay lại thêm tiền sưu cho người em đã mất, khiến gia đình chị thêm khốn đốn. Chị phải bán cả chó, cả con mà vẫn không đủ tiền nộp sưu, tình cảnh càng thêm bi đát khi cai lệ và người nhà lí trưởng đến đòi bắt anh Dậu. Tình yêu thương của chị thể hiện rõ qua hành động và lời nói với chồng. Chị mang bát cháo cho chồng, lo lắng từng miếng ăn của anh. Chị vất vả chạy vạy, nhưng chỉ nghĩ cho chồng, cho con mà không quan tâm đến bản thân. Khi cai lệ đến, chị van xin, khất sưu và hạ mình trước tên cai lệ để bảo vệ chồng. Khi mọi nỗ lực của chị bị từ chối, chị sẵn sàng đứng lên đánh nhau để bảo vệ chồng, thể hiện tình yêu thương vô bờ bến.

Nhưng không chỉ dừng lại ở đó, trong chị Dậu còn chứa đựng sức sống tiềm tàng mãnh liệt. Sự phản kháng của chị từ việc van xin đến chống cự bằng lý lẽ và cuối cùng là hành động mạnh mẽ, cho thấy sức sống và tinh thần đấu tranh của chị và những người nông dân. Khi bị áp bức và dồn đến bước đường cùng, họ chắc chắn sẽ vùng lên đấu tranh: “Thà ngồi tù. Để chúng nó làm tình làm tội mãi thế, tôi không chịu được”. Chị Dậu là hình mẫu điển hình của người phụ nữ Việt Nam: mộc mạc, khiêm nhường, giàu lòng yêu thương và sức sống mãnh liệt.

Tác phẩm thành công trong việc xây dựng tình huống truyện kịch tính, xung đột mâu thuẫn cao trào, làm bộc lộ rõ tính cách nhân vật. Tính cách nhân vật chủ yếu thể hiện qua hành động, ngôn ngữ, không sâu vào nội tâm: cai lệ là đại diện cho bộ máy cầm quyền tàn ác, còn chị Dậu đại diện cho sức sống mãnh liệt và tình yêu thương. Ngôn ngữ giản dị, hiện thực, dễ hiểu và mang hơi thở thời đại.

Bằng việc xây dựng nhân vật đặc sắc và ngôn ngữ giản dị, tác giả đã phản ánh cuộc sống của người dân dưới chế độ thực dân nửa phong kiến, lên án kẻ cầm quyền độc ác, nhẫn tâm, và đồng thời ca ngợi vẻ đẹp phẩm chất của người nông dân.

Ngô Tất Tố, một cây bút hiện thực xuất sắc của văn học Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám, đã để lại nhiều tác phẩm nghệ thuật đặc sắc trong sự nghiệp sáng tác của mình. Tiểu thuyết 'Tắt đèn' là một trong những tác phẩm tiêu biểu nhất, thể hiện rõ tài năng và phong cách nghệ thuật của ông.

'Tắt đèn' là một cuốn tiểu thuyết ngắn, nhưng đủ để Ngô Tất Tố phác họa rõ nét xã hội nông thôn Việt Nam thời bấy giờ. Dù chỉ là một tác phẩm nhỏ, nhưng giá trị nghệ thuật của nó xứng đáng được bàn luận sâu rộng. Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá những điểm nổi bật trong cách viết của Ngô Tất Tố qua đoạn trích 'Tức nước vỡ bờ', một ví dụ tiêu biểu cho phong cách tiểu thuyết của ông.

Điểm nổi bật nhất trong tác phẩm của Ngô Tất Tố chính là khả năng khắc họa nhân vật. Chỉ với vài trang ngắn ngủi, ông đã xây dựng hai nhân vật điển hình: cai lệ và chị Dậu. Cai lệ, mặc dù không có tên riêng và là tay sai mạt hạng, vẫn được miêu tả nổi bật với đầy đủ những nét đặc trưng của một nhân vật điển hình.

Cai lệ là hình ảnh đại diện cho bọn tay sai và chính quyền thực dân tàn bạo. Hắn mang dấu ấn của tất cả các tên tay sai hung ác trong xã hội cũng như trong các tác phẩm hiện thực thời đó. Hắn có những đặc điểm nổi bật: giọng quát tháo hung hăng, lời nói xỏ xiên và hành động thô bạo, tạo nên một hình ảnh tay sai vừa tàn ác vừa đểu giả, gây ấn tượng mạnh mẽ với độc giả.

Ngược lại, chị Dậu là một hình mẫu thành công khác trong việc xây dựng nhân vật của Ngô Tất Tố. Chị Dậu có tính cách đa dạng: hiền lành nhưng cũng có lúc ngỗ nghịch, nhẫn nhục nhưng cũng quyết liệt phản kháng. Ngô Tất Tố đã khắc họa rõ nét tâm lý nhân vật, từ sự nhẫn nhục đến phản kháng mạnh mẽ, thể hiện sự phù hợp với lôgíc cuộc sống và tính cách nhân vật.

Ngô Tất Tố cũng sử dụng ngòi bút miêu tả rất sinh động. Những cảnh tượng trong tác phẩm được vẽ ra rõ nét, khiến độc giả cảm thấy như đang chứng kiến thực tế. Cảnh chị Dậu liều mạng chống lại hai tay sai được mô tả một cách sống động, từ hành động của nhân vật đến các chi tiết nhỏ nhất.

Ngôn ngữ trong tác phẩm rất đa dạng và phù hợp với từng nhân vật. Từ ngôn ngữ đối thoại đến cách miêu tả, tất cả đều thể hiện rõ tính cách và tâm lý nhân vật. Những từ ngữ hồn nhiên của quần chúng nông dân được Ngô Tất Tố sử dụng một cách nhuần nhuyễn, làm cho câu văn vừa giản dị vừa đầy sức sống.

Những thành công nghệ thuật trong tác phẩm không chỉ thể hiện giá trị nội dung tư tưởng mà còn góp phần tạo nên sức hấp dẫn lâu bền của cuốn tiểu thuyết này.

Ngô Tất Tố, một nhà báo nổi danh và học giả uyên bác, đã để lại nhiều công trình khảo cứu giá trị về triết học phương Đông cũng như văn học cổ. Ông cũng là một nhà văn tài năng, gần gũi với đời sống nông dân qua những tác phẩm nổi bật, điển hình là 'Tắt đèn'. Với cái nhìn sâu sắc và khả năng chọn lựa nhân vật tiêu biểu, Ngô Tất Tố đã phản ánh rõ nét nỗi thống khổ của nông dân Việt Nam, đồng thời chỉ trích tội ác của bọn quan lại, địa chủ và cường hào ác bá thời kỳ thực dân phong kiến.

Hình ảnh đáng chú ý nhất là gia đình chị Dậu trong mùa sưu thuế. Dù phải sống trong nghèo khó và nhục nhằn, chị Dậu vẫn là người phụ nữ giản dị, nhân hậu, với lòng hy sinh và tình yêu thương chân thành dành cho chồng và con. Khi bị áp bức đẩy đến bờ vực, chị đã đứng lên chống trả bằng sức lực của mình qua đoạn trích 'Tức nước vỡ bờ'.

Vì thiếu tiền sưu thuế, anh Dậu bị cường hào ác bá bắt và hành hạ đến ngất xỉu. Lo sợ bị liên lụy, bọn sai vặt đã đưa xác anh về cho gia đình chị Dậu. Trong cảnh cùng quẫn, chị đã cố gắng cứu chồng tỉnh lại, chứng tỏ tình yêu thương sâu sắc của chị đối với anh. Khi anh Dậu tỉnh lại, gia đình không còn gạo để sống.

Chị phải đi vay mượn gạo từ hàng xóm để nấu cháo cho chồng. Khi cháo vừa chín, chị vội vàng bưng ra và quạt cho nhanh nguội thì tiếng trống, tù và và chó sủa đã vang lên ở đầu làng. Chị cảm nhận rõ ràng những gì sắp xảy ra với anh Dậu và gia đình, vì thế chị càng thêm lo lắng.

Cuộc đối thoại giữa chị với bà hàng xóm, khi bà khuyên chị nên đưa anh Dậu đi trốn sưu, cho thấy rõ sự băn khoăn của chị. Chị trả lời: “Thưa cụ, cháu cũng nghĩ như cụ”. Chị định đưa anh Dậu đi trốn, nhưng vì anh đã nhịn đói từ sáng, chị chần chừ để cho chồng ăn ba miếng cháo để lấy sức trước khi trốn. Cháo nguội, chị đặt bát cạnh giường anh.

Hành động của chị, từ việc nhẹ nhàng đặt bát cháo đến lời khuyên nhủ ân cần, thể hiện tình thương và sự kính trọng đối với chồng. Chị còn quan sát chồng ăn có ngon miệng không, cho thấy chị hy sinh và coi hạnh phúc của chồng con là hạnh phúc của chính mình.

Khi anh Dậu vừa ăn cháo, cai lệ và người nhà lý trưởng xông vào, đe dọa đòi tiền sưu. Cai lệ hét lên với giọng cộc cằn: “Thằng kia! Ông tưởng mày chết đêm qua, còn sống đấy à? Nộp tiền sưu! Mau!”.

Trước sự thô lỗ và hào sảng của cai lệ, anh Dậu hoảng sợ đến mức chỉ còn biết nằm yên. Chị Dậu phải một mình đối phó, dù ban đầu lo lắng, nhưng nhanh chóng bình tĩnh lại để tìm cách khất tiền sưu và chống trả kẻ thù.

Chị đã tự hạ mình xuống hàng “con” “cháu” và tôn xưng kẻ thù là “ông”. Dù bị xúc phạm, đe dọa và chửi bới, chị vẫn kiên nhẫn giải thích sự khó khăn của mình và xin khất. Khi không thể thuyết phục được, chị đã bày tỏ sự liều lĩnh để xin khất sưu: “Khốn nạn! Nhà cháu đã không có, dẫu ông chửi mắng cũng đến thế thôi. Xin ông trông lại!”

Không đáp lại lời cầu xin, cai lệ ra lệnh trói anh Dậu. Khi người nhà lý trưởng định trói anh, chị Dậu đã vội vàng đặt con xuống, chạy đến van xin cai lệ tha cho chồng. Nhưng cai lệ vẫn tiếp tục hành động và đánh chị Dậu.

Cảnh tượng diễn ra giữa cai lệ và chị Dậu là một cuộc chiến không cân sức. Chị Dậu đã dùng sức mạnh và sự can đảm của mình để đối đầu với cai lệ, thậm chí đánh ngã hắn. Chị thể hiện sự đấu tranh mãnh liệt và sức mạnh tiềm tàng của người nông dân khi bị đẩy đến bờ vực.

Chị Dậu đã chứng tỏ rằng phụ nữ Việt Nam có khả năng đấu tranh kiên cường chống lại bất công. Dù đấu tranh một cách tự phát, hành động của chị đã khẳng định rằng: “Nơi nào có áp bức nơi đó có đấu tranh”. Chị Dậu chính là hình ảnh tiêu biểu của người phụ nữ Việt Nam trong cuộc đấu tranh chống lại áp bức.

Nhà văn Ngô Tất Tố đã miêu tả chi tiết căng thẳng và kịch tính của nhân vật chị Dậu, làm nổi bật hình ảnh của chị trong tác phẩm “Tắt đèn”. Ông xứng đáng với lời khen ngợi của nhà phê bình Vũ Ngọc Phan và nhà văn Nguyễn Tuân. Ngày nay, phụ nữ Việt Nam tiếp tục đấu tranh cho quyền lợi và xây dựng đất nước, xứng đáng với truyền thống đấu tranh của những người đi trước.

Chúng tôi sẽ không phụ lòng những bà mẹ, chị em đáng kính, mà sẽ tiếp tục nỗ lực học tập, rèn luyện để chống lại bất cứ quyền lực nào muốn áp bức người dân như chị Dậu đã phải trải qua.

Ngô Tất Tố (1893-1954) là một nhà văn, nhà báo, dịch giả và nhà nghiên cứu nổi bật trong nền văn học Việt Nam thế kỷ XX. Ông được biết đến như là “nhà văn của người nông dân” vì chủ yếu viết về đời sống nông thôn và đặc biệt thành công với đề tài này. Đoạn trích “Tức nước vỡ bờ” nằm trong tiểu thuyết “Tắt đèn”, tác phẩm xuất sắc nhất của Ngô Tất Tố và là một ví dụ tiêu biểu của văn học hiện thực phê phán.

Trong tiểu thuyết “Tắt đèn”, hình ảnh chị Dậu, một người phụ nữ hiền lành và kiên cường, đã nổi bật với ba lần đấu tranh mạnh mẽ chống lại sự áp bức của bọn thống trị để bảo vệ nhân phẩm và gia đình. Cảnh “Tức nước vỡ bờ” là một chương truyện ấn tượng, nằm trong chương 18 của tiểu thuyết, nổi bật trong văn học hiện thực phê phán Việt Nam giai đoạn 1930-1945.

Tình huống truyện gây cấn thể hiện xung đột dữ dội giữa kẻ áp bức và người bị áp bức. Trong bối cảnh vụ sưu thuế căng thẳng, gia đình chị Dậu bị dồn đến đường cùng, phải bán con và đàn chó mới đủ tiền sưu để cứu chồng đang ốm bị đánh đập ngoài đình. Tuy nhiên, nguy cơ anh Dậu bị bắt tiếp tục vì chưa có tiền nộp sưu cho người em đã qua đời từ năm ngoái.

Nhờ sự giúp đỡ của hàng xóm, chị Dậu cố gắng cứu sống chồng, nhưng khi trời sáng, cai lệ và người nhà lí trưởng đã đến với roi và dây thừng, đe dọa tính mạng anh Dậu. Anh chưa kịp ăn cháo để giảm cơn đau bụng thì bọn đầu trâu mặt ngựa đã ào vào, khiến anh ngã quỵ không nói được. Tình huống mở ra ngay lập tức, báo trước xung đột gay gắt và cảnh “tức nước vỡ bờ” như một kết quả không thể tránh khỏi.

Bộ mặt tàn ác của bọn cai lệ và người nhà lí trưởng xuất hiện trong phần hai của văn bản. Cai lệ, viên chỉ huy một nhóm lính, cùng với người nhà lí trưởng đến nhà chị Dậu để thu thuế sưu, một loại thuế nộp bằng tiền mà người dân phải trả hàng năm cho chính quyền phong kiến thực dân; sưu là công việc lao động nặng nhọc mà họ phải thực hiện. Gia đình chị Dậu phải đóng thuế cho người em chồng đã mất từ năm ngoái, cho thấy xã hội thời đó đầy bất công và tàn nhẫn.

Nhân vật cai lệ được Ngô Tất Tố khắc họa một cách sắc sảo qua các chi tiết điển hình. Cai lệ vào nhà lập tức ra oai, gọi anh Dậu bằng “thằng kia”, “mày”, và tự xưng là “ông”, “cha mày”. Cai lệ quát tháo và đe dọa, hành động dã man của hắn thể hiện rõ bản chất hống hách và thô bạo. Từ hình ảnh cai lệ, ta thấy xã hội thực dân phong kiến là nơi bất công và tàn ác, nơi mà người dân lương thiện luôn bị đe dọa.

Ngô Tất Tố đã miêu tả tinh tế và sắc sảo, không dùng chi tiết nào để thể hiện suy nghĩ của cai lệ, bởi lũ đầu trâu mặt ngựa coi việc đánh đập và trói buộc là việc bình thường. Nhà văn đã kết hợp các chi tiết về bộ dạng, lời nói và hành động để khắc họa nhân vật, cho thấy tính cách hung hãn, thô bạo của cai lệ và bản chất xã hội tàn nhẫn.

Chị Dậu được miêu tả với lòng dũng cảm và sự phản kháng mãnh liệt. Trong hoàn cảnh khó khăn, chị đã chịu đựng và tìm mọi cách cứu chữa cho chồng, với tình yêu thương chân thành. Khi tên cai lệ hành động dã man, chị đã quyết liệt phản kháng, không chỉ bằng lý lẽ mà còn bằng hành động mạnh mẽ, cho thấy sức chịu đựng và tinh thần phản kháng của chị.

Chị Dậu thể hiện sự kiên cường, sẵn sàng đối mặt với sự áp bức và đấu tranh để bảo vệ gia đình. Tiêu đề “Tức nước vỡ bờ” chính là bản tóm tắt nội dung và tư tưởng của văn bản, thể hiện rõ sự đấu tranh chống áp bức. Ngô Tất Tố đã thành công trong việc xây dựng hình ảnh nhân vật và thể hiện chủ đề một cách sâu sắc.

Tác phẩm không chỉ tố cáo chế độ sưu thuế dã man mà còn mang tính nhân đạo sâu sắc, với những cảm xúc xót thương và đau lòng đối với số phận người nghèo và phụ nữ. Tiểu thuyết “Tắt đèn” đã tạo dựng một hình tượng đẹp đẽ về người phụ nữ nông dân Việt Nam, thể hiện các phẩm chất tốt đẹp và sự đấu tranh kiên cường.

Tóm lại, đúng như nhận xét của Vũ Trọng Phụng, “Tắt đèn” là một kiệt tác của văn học xã hội, phục vụ cho dân quê và là một áng văn vĩ đại.

Ngô Tất Tố (1893-1954) là một trong những cây bút tiêu biểu của dòng văn học hiện thực trước Cách mạng, với sự nghiệp đa dạng từ nghiên cứu triết học cổ Trung Hoa và văn học cổ đại Việt Nam đến báo chí, tiểu thuyết, truyện ngắn, và dịch thuật. Ông đã để lại dấu ấn đặc biệt với các sáng tác về nông thôn Việt Nam, trong đó tác phẩm nổi bật nhất là tiểu thuyết 'Tắt đèn'. Tác phẩm này được Vũ Trọng Phụng khen ngợi là 'một thiên tiểu thuyết có luận đề xã hội...hoàn toàn phục vụ dân quê, một áng văn có thể gọi là kiệt tác chưa từng thấy'.

'Tắt đèn' phản ánh xã hội nông thôn đương thời, đặc biệt là sự áp bức của nạn thuế sưu, một di tích của thời phong kiến đã đẩy người dân vào cảnh cùng cực. Trong đoạn trích 'Tức nước vỡ bờ', chúng ta thấy cảnh chị Dậu, một người phụ nữ nghèo khổ, phải đấu tranh quyết liệt chống lại sự áp bức của cai lệ và lính thuế khi chồng chị bị áp giải. Chị Dậu không chỉ phải tìm cách lo đủ tiền thuế mà còn phải bảo vệ chồng mình khỏi cái chết gần kề.

Chị Dậu, tên thật là Đào, đã phải gánh vác mọi trách nhiệm gia đình khi chồng bị đe dọa bởi thuế sưu. Dù gia đình chị từng ổn định, tình hình trở nên khó khăn khi các con lần lượt ra đời, khiến chị không thể làm việc bên ngoài. Trong cơn tuyệt vọng, chị phải bán con gái, chó và khoai để có tiền đóng thuế. Khi đã lo xong cho chồng, chị lại bị yêu cầu đóng thêm thuế cho em chồng đã chết. Sự kiên nhẫn của chị dần cạn kiệt khi bị đối xử tàn nhẫn, và sự phản kháng của chị đạt đến đỉnh điểm khi chị quyết liệt chống lại sự áp bức của bọn lính thuế.

Sự phản kháng của chị Dậu không chỉ là cuộc đấu tranh của một cá nhân mà còn là biểu hiện rõ nét của sự bất công và tàn ác trong xã hội phong kiến, nơi mà người nông dân bị dồn vào đường cùng. Sự gan dạ và quyết tâm của chị thể hiện một sức mạnh tiềm tàng, một tinh thần phản kháng mãnh liệt, mặc dù chị còn phải đối mặt với nhiều thử thách và đau khổ trong tương lai.

Chương XVIII của tiểu thuyết 'Tắt đèn' có tên 'Tức nước vỡ bờ' là một chương đầy kịch tính. Trong bối cảnh chung của cuốn tiểu thuyết, chương này nổi bật với những tình tiết căng thẳng. Trước đó, mười bảy chương đã miêu tả những khó khăn, khổ cực của vợ chồng chị Dậu trong những ngày sưu thuế. Nhà chị đã nghèo rớt mồng tơi, đến mức anh Dậu bị ốm liệt giường khi đến kỳ thuế. Để đáp ứng suất thuế của anh Dậu, chị Dậu đã phải bán chó, bán con, chịu đựng những lời chửi bới của vợ chồng Nghị Quế và cả sự hành hạ từ lính tráng cùng người nhà lí trưởng. Anh Dậu bị đánh, bị trói khi đang ốm đau. Chế độ thực dân và phong kiến không chỉ đánh thuế người sống mà còn thu thuế từ cả người đã chết. Sau khi nộp xong suất thuế của anh Dậu, chị Dậu lại bị yêu cầu nộp suất thuế của 'chú Hợi' đã chết từ năm trước. Chị bị đẩy đến tận cùng. Anh Dậu tiếp tục bị đánh đập đến ngất xỉu. Nửa đêm, người ta mang anh Dậu về cho chị Dậu. Nhờ sự giúp đỡ của hàng xóm, chị Dậu đã cứu sống chồng. Nhưng sáng hôm sau, cai lệ và người nhà lí trưởng đã đến với roi và dây thừng, đe dọa tính mạng anh Dậu. Đúng lúc này, chị Dậu đã đứng lên chống trả một cách quyết liệt. Chương truyện này vừa phơi bày sự tàn ác của lũ tay sai dưới chế độ thực dân và phong kiến, vừa làm nổi bật phẩm chất của người phụ nữ nông dân Việt Nam.

Hình ảnh cai lệ và người nhà lí trưởng thể hiện sự tàn ác của lũ tay sai dưới chế độ thực dân và phong kiến. Cai lệ là một chức tước hạng thấp, chỉ là đầy tớ của quan phủ và huyện. Người nhà lí trưởng không có chức quyền, cũng chỉ là đầy tớ của dân làng, có thể còn là một người nghèo. Cai lệ và người nhà lí trưởng có thái độ tàn nhẫn như nhau. Ngô Tất Tố đã khắc họa họ bằng những chi tiết rõ nét, sắc sảo.

Trong cảnh nhà chị Dậu, nơi chỉ có một người đàn ông ốm yếu, một người phụ nữ nuôi ba đứa trẻ, cai lệ và người nhà lí trưởng hiện lên như bọn đầu trâu mặt ngựa. Họ vào nhà chị Dậu với dụng cụ để đánh người, uy hiếp những người yếu thế bằng roi, thước và dây thừng. Cai lệ tỏ ra hách dịch, quát tháo, còn người nhà lí trưởng mỉa mai và xúc xiểm. Thái độ của họ không hề động lòng trước nỗi khổ của chị Dậu và anh Dậu. Cai lệ không cho chị Dậu nói hết câu, chỉ thúc giục nộp tiền và đe dọa dỡ nhà nếu không có tiền. Thái độ của hắn ngày càng hung hãn, và hắn sai người nhà lí trưởng trói anh Dậu. Những chi tiết về hành vi, lời nói của họ được miêu tả rõ ràng và sắc sảo, làm nổi bật sự tàn ác và bất nhân của họ.

Chị Dậu được miêu tả là một người phụ nữ dịu dàng nhưng có khả năng phản kháng mạnh mẽ. Dù phải chịu đựng áp bức, chị vẫn giữ được phẩm cách và sự thông minh. Khi bị đẩy đến đường cùng, chị đã chống trả quyết liệt, biểu lộ sự bất mãn với chế độ. Chị Dậu dùng mọi cách để bảo vệ chồng, từ việc van xin đến đứng lên chống lại cai lệ và người nhà lí trưởng. Sự quyết liệt của chị, dù bị anh Dậu phản đối, thể hiện rõ quy luật rằng khi bị áp bức, tất yếu sẽ có đấu tranh. Sức mạnh của chị Dậu không chỉ là lòng căm phẫn mà còn là tình yêu vô bờ bến dành cho chồng con. Nguyễn Tuân đã gọi chị Dậu là 'bức chân dung lạc quan' và Ngô Tất Tố đã thể hiện chị Dậu một cách sống động, khiến chị trở thành hình mẫu bất diệt trong tâm thức người đọc.

Ngô Tất Tố là một nhà văn xuất sắc trong phong trào văn học hiện thực khi đất nước gặp khó khăn và nhân dân bị áp bức. Trong bối cảnh đó, tác giả đã chọn một vụ thu sưu thuế ở làng quê làm nền tảng để phản ánh sự khổ đau của nông dân và chỉ trích giai cấp thống trị. Đặc biệt, đoạn trích 'Tức nước vỡ bờ' đã làm nổi bật mâu thuẫn giữa các giai cấp, khiến người đọc cảm thương cho chị Dậu và căm ghét giai cấp thống trị.

Qua đoạn trích, Ngô Tất Tố khéo léo xây dựng hình ảnh người phụ nữ trong xã hội bấy giờ qua nhân vật chị Dậu, đồng thời làm nổi bật phẩm chất của người nông dân dù phải chịu đựng nhiều đau khổ.

Sự thu sưu thuế vẫn diễn ra căng thẳng, với sự lộng hành của tay sai và lí trưởng, gia cảnh chị Dậu ngày càng khó khăn. Chị phải bán khoai, bán chó, thậm chí bán cả con gái lớn để nộp sưu thuế cho chồng. Anh Dậu ngày càng ốm yếu sau trận đánh trói, và chị Dậu cố gắng bảo vệ chồng. Đoạn trích nổi bật với cuộc đối đầu giữa cai lệ và chị Dậu khi tên tay sai đến thúc sưu nhà chị một cách gay gắt, đúng như tên gọi 'tức nước vỡ bờ'.

Chị Dậu là người phụ nữ tận tâm với chồng, chăm sóc anh trong lúc ốm đau vì bị đánh đập. Chị cũng yêu thương con mình sâu sắc. Chị nỗ lực vay gạo và nấu cháo cho chồng, thể hiện sự dịu dàng vốn có trong những người phụ nữ Việt Nam trước đây.

Chị trở thành trụ cột gia đình, gánh chịu mọi khổ cực từ sưu thuế. Trong khi chị chăm sóc chồng, tên tay sai của lí trưởng và cai lệ đột ngột xông vào, đe dọa, yêu cầu nộp sưu thuế. Anh Dậu sợ hãi, chỉ còn chị Dậu đấu tranh chống lại giai cấp thống trị. Dù chúng định hành hung anh Dậu, chị vẫn kiên trì van xin, nhưng khi bị chúng đánh đập, chị Dậu thể hiện sự kiên cường và quyết liệt. Đúng như câu nói, áp bức sẽ dẫn đến đấu tranh.

Chị Dậu đứng lên bảo vệ gia đình với sự dũng cảm. Chị chống cự lại những cú đấm bằng lý lẽ sắc bén: 'Chồng tôi ốm, ông không được phép hành hạ!'. Chị không còn tôn trọng những kẻ độc ác và bạo tàn, đứng lên đấu tranh ngang hàng với chúng. Với tình yêu thương, chị đã chống lại bọn chúng. Hai hàm răng nghiến chặt và lời thách thức: 'Mày trói ngay chồng bà đi, bà cho mày xem!' thể hiện thái độ căm giận và quyết tâm của chị.

Chị Dậu đã phản kháng mạnh mẽ, túm lấy cổ tên tay sai, đẩy ra ngoài. Sức mạnh của chị khiến hắn ngã nhào trên mặt đất. Tên người nhà lí trưởng cũng bị chị Dậu tóm tóc và quăng ra ngoài. Miêu tả độc đáo của Ngô Tất Tố đã làm cuộc chiến giữa chị và cai lệ trở nên sinh động, thể hiện sự đấu tranh chính đáng của người phụ nữ trong xã hội bất công. Dù hành động của chị chỉ là một cá nhân, nó vẫn phản ánh quy luật đấu tranh chống áp bức.

Nhân vật cai lệ là biểu tượng của những tay sai, công cụ của giai cấp thống trị. Hắn là tên nghiện ngập, đánh đập và trói người dân vô tội. Trong xã hội đó, cai lệ chỉ là tay sai cho các quan lại tham lam và tàn ác.

Đoạn trích 'Tức nước vỡ bờ' là một ví dụ điển hình của hiện thực xã hội. Ngô Tất Tố khắc họa nhân vật chị Dậu với sự dịu dàng và quyết đoán, yêu thương chồng con nhưng cũng đầy sức mạnh chiến đấu. Đoạn trích không chỉ thể hiện sự đồng cảm với chị Dậu mà còn chỉ trích xã hội bất công.