Buzz
1. Bài soạn mẫu 4: Thực hành tiếng Việt trang 68, 69
Câu 1. Tác dụng của biểu đồ trong văn bản Nước biển dâng: bài toán khó cần giải trong thế kỉ XXI của Lưu Quang Hưng là gì?
=> Xem hướng dẫn giải
Biểu đồ giúp người đọc dễ dàng theo dõi và hiểu rõ vấn đề tác giả nêu ra một cách chính xác.
Câu 2. Xác định các số liệu trong những câu sau và cho biết tác dụng của chúng với việc phản ánh sự việc:
a) Liên hợp quốc ước tính khoảng 40% dân số sống gần biển, với 600 triệu người ở khu vực dưới mực nước biển 10 mét.
b) Việt Nam có 28 tỉnh thành ven biển, với đường bờ biển dài trên 3 000 ki-lô-mét.
c) Biển và đại dương bao phủ 72% bề mặt Trái Đất.
d) Dự kiến vào cuối thế kỉ này, mực nước biển sẽ tăng từ 35 – 85 xăng-ti-mét...
=> Xem hướng dẫn giải
a. 40% dân số gần biển, 600 triệu người dưới mực nước biển 10 mét
b. 28 tỉnh thành ven biển, 3 000 ki-lô-mét
d. 35 – 85 xăng-ti-mét
-> Các số liệu này phản ánh chính xác và cụ thể, làm tăng tính xác thực và thuyết phục của lập luận.
Câu 3. Phân loại các đoạn văn dưới đây và chỉ ra câu chủ đề của từng đoạn (trừ đoạn văn song song):
a) Mực nước biển bị ảnh hưởng bởi gió và áp suất khí quyển, đặc biệt là khi có bão. (Lưu Quang Hưng)
b) Mưa lớn kéo dài gây ngập úng và lũ quét, lũ ống gây thiệt hại nặng nề. (Mơ Kiều)
c) Lũ lụt phá huỷ nhà cửa và cây trồng, làm khan hiếm thực phẩm. (Mơ Kiều)
d) Lũ lụt không chỉ gây thiệt hại vật chất mà còn cướp đi nhiều sinh mạng. Ví dụ, lũ lụt sông Dương Tử năm 1911 khiến 100 000 người chết. (Mơ Kiều)
=> Xem hướng dẫn giải
Đoạn văn diễn dịch. Câu chủ đề: 'Mực nước biển bị ảnh hưởng bởi...gió'
Đoạn văn song song.
Đoạn văn quy nạp. Câu chủ đề: 'Lũ lụt gây nhiều thiệt hại trực tiếp...'
Đoạn văn phối hợp. Câu chủ đề: 'Lũ lụt gây thiệt hại vật chất và sinh mạng.' và 'Như vậy, lũ lụt nghiêm trọng về người.'
Câu 4. Lựa chọn một trong hai đề:
a) Viết đoạn văn diễn dịch (5 – 7 dòng) về ảnh hưởng của nước biển dâng đối với đời sống con người. Chỉ ra câu chủ đề.
b) Viết đoạn văn quy nạp (5 – 7 dòng) về tác hại của lũ lụt. Chỉ ra câu chủ đề.
=> Xem hướng dẫn giải
Lũ lụt miền Trung - mối quan tâm lớn. Đây là vấn nạn lớn và bài học cho tương lai, cần phải phòng chống lũ lụt. Miền Trung (từ Tây Nguyên đến Vinh) chịu ảnh hưởng nặng nề do địa hình cao và phá rừng làm giảm diện tích đất. Lũ lụt chồng lũ tạo thành thiên tai lớn. Tuy nhiên, với sự giúp đỡ từ các vùng khác, hy vọng miền Trung sẽ vượt qua lũ lụt và trở về bình yên.
Bài soạn mẫu 5: Thực hành tiếng Việt trang 68, 69
Các kiểu đoạn văn: diễn dịch, quy nạp, song hành, phối hợp.
Câu 1. Phân tích vai trò của biểu đồ trong văn bản 'Nước biển dâng: bài toán khó cần giải trong thế kỉ XXI' của Lưu Quang Hưng.
Trả lời:
– Biểu đồ trong văn bản có tác dụng làm rõ và minh họa nội dung, giúp người đọc dễ hiểu hơn về vấn đề đang được trình bày.
Câu 2. Xác định các số liệu trong các câu sau (trích từ văn bản 'Nước biển dâng: bài toán khó cần giải trong thế kỉ XXI') và nêu tác dụng của chúng trong việc phản ánh vấn đề được nêu.
a) Liên hợp quốc dự đoán khoảng 40% dân số sống gần biển, trong đó 600 triệu người ở khu vực có độ cao dưới 10 mét so với mực nước biển.
b) Việt Nam có 28 trên 64 tỉnh ven biển, với bờ biển dài hơn 3000 km.
c) Biển và đại dương bao phủ 72% bề mặt Trái Đất.
d) Dự báo vào cuối thế kỉ này, mực nước biển có thể tăng từ 35 đến 85 cm.
Trả lời:
a) 40% dân số sống gần biển – 600 triệu người ở khu vực dưới 10 mét so với mực nước biển.
b) 28 trên 64 tỉnh ven biển – bờ biển dài trên 3000 km.
c) Bao phủ 72% bề mặt Trái Đất.
d) Tăng từ 35 đến 85 cm.
→ Tác dụng: Các số liệu cụ thể nhấn mạnh sự ảnh hưởng của hiện tượng nước biển dâng đến cuộc sống, làm tăng tính xác thực và sức thuyết phục của lập luận, giúp người đọc tin tưởng hơn vào các dẫn chứng.
Câu 3. Phân loại các đoạn văn sau theo kiểu: diễn dịch, quy nạp, song song, phối hợp. Xác định câu chủ đề của từng đoạn (trừ đoạn văn song song).
a) Mực nước biển không chỉ bị ảnh hưởng bởi thủy triều mà còn bởi tác động của gió và áp suất không khí trên mặt biển. Gió không chỉ tạo ra các hoàn lưu và dòng chảy, mà còn làm thay đổi mực nước. Sự tác động của gió và áp suất khí quyển trở nên rõ nét trong các cơn bão. (Lưu Quang Hưng)
b) Mưa lớn kéo dài ở các vùng đồng bằng (như miền Trung) gây ngập úng và lũ quét, lũ ống, gây thiệt hại nặng nề. (Mơ Kiều)
c) Mỗi trận lũ làm hủy hoại nhà cửa, ruộng vườn, và gây chết chóc cho động vật. Lũ lụt còn ảnh hưởng xấu đến trồng trọt, làm giảm nguồn thực phẩm. Tóm lại, lũ lụt gây nhiều thiệt hại vật chất. (Mơ Kiều)
d) Lũ lụt không chỉ gây thiệt hại vật chất mà còn cướp đi sinh mạng nhiều người, như lũ lụt sông Dương Tử năm 1911 và lũ lụt đồng bằng sông Hồng năm 1971. Vì vậy, lũ lụt gây thiệt hại nghiêm trọng về người. (Mơ Kiều)
Trả lời:
a) Đoạn văn diễn dịch.
– Câu chủ đề: Mực nước biển bị ảnh hưởng bởi gió và áp suất không khí, đặc biệt là trong các cơn bão.
b) Đoạn văn song song.
c) Đoạn văn quy nạp.
– Câu chủ đề: Lũ lụt gây thiệt hại vật chất lớn đối với người dân.
d) Đoạn văn phối hợp (kết hợp diễn dịch và quy nạp).
– Câu chủ đề:
+ Lũ lụt gây thiệt hại cả về vật chất và sinh mạng.
+ Lũ lụt gây thiệt hại nghiêm trọng về người.
Câu 4. Chọn một trong hai đề:
a) Viết đoạn văn diễn dịch (5 – 7 dòng) về ảnh hưởng của nước biển dâng đối với đời sống con người. Xác định câu chủ đề.
b) Viết đoạn văn quy nạp (5 – 7 dòng) về tác hại của lũ lụt. Xác định câu chủ đề.
Trả lời:
a) Nước biển dâng là vấn đề nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống. Nó gây ngập lụt cho các khu vực thấp, gia tăng xói mòn bờ biển và làm tăng độ mặn của nguồn nước. Nước biển dâng cũng làm hỏng hệ thống sông ngòi và nguồn nước ngầm, gây thiếu nước ngọt, ảnh hưởng đến sản xuất và sinh hoạt.
→ Câu chủ đề: Nước biển dâng là vấn đề nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống.
b) Lũ lụt để lại cảnh hoang tàn, mất mát nặng nề cho người nông dân, nhà cửa, ruộng vườn bị cuốn trôi. Lũ cũng cướp đi sinh mạng, phá hủy gia đình và gây đau thương. Lũ lụt là một trong những thảm họa nguy hiểm nhất.
→ Câu chủ đề: Lũ lụt là một trong những thảm họa nguy hiểm nhất trên thế giới.
3. Bài tập: Thực hành tiếng Việt trang 68, 69 - mẫu 1
Câu 1 (trang 68 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 1): Nêu rõ vai trò của biểu đồ trong văn bản 'Nước biển dâng: bài toán khó cần giải trong thế kỉ XXI' của tác giả Lưu Quang Hưng.
Trả lời:
- Biểu đồ được sử dụng để minh họa, làm rõ các nội dung trong văn bản, giúp người đọc dễ hình dung và hiểu rõ hơn các thông tin được trình bày.
Câu 2 (trang 69 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 1): Xác định các số liệu trong các câu sau (trích từ văn bản 'Nước biển dâng: bài toán khó cần giải trong thế kỉ XXI') và giải thích tác dụng của chúng trong việc phản ánh hiện tượng được đề cập.
a) Liên hợp quốc dự đoán khoảng 40% dân số sống gần biển, với 600 triệu người sinh sống ở khu vực có độ cao dưới 10 mét so với mực nước biển.
b) Việt Nam có 28 tỉnh thành ven biển trong tổng số 64 tỉnh, với đường bờ biển dài hơn 3000 ki-lô-mét.
c) Biển và đại dương bao phủ 72% bề mặt Trái Đất.
d) Dự báo vào cuối thế kỉ này, mực nước biển có thể tăng từ 35 đến 85 xăng-ti-mét.
Trả lời:
a) 40% dân số sống gần biển - 600 triệu người ở khu vực dưới 10 mét so với mực nước biển.
b) 28 trong tổng 64 tỉnh ven biển - bờ biển dài hơn 3000 ki-lô-mét.
c) Bao phủ 72% bề mặt Trái Đất.
d) Tăng khoảng 35 – 85 xăng-ti-mét.
→ Tác dụng: Những số liệu cụ thể giúp nhấn mạnh sự ảnh hưởng của hiện tượng nước biển dâng đối với cuộc sống, tăng tính thuyết phục và tính khách quan cho lập luận của người viết, tạo sự tin cậy cho người đọc.
Câu 3 (trang 69 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 1): Phân loại các đoạn văn sau theo kiểu: đoạn văn diễn dịch, đoạn văn quy nạp, đoạn văn song song, đoạn văn phối hợp. Chỉ ra câu chủ đề của mỗi đoạn (ngoại trừ đoạn văn song song).
a) Mực nước biển bị ảnh hưởng bởi gió và khối không khí trên mặt biển, không chỉ tạo ra các hoàn lưu và dòng chảy mà còn thay đổi mực nước. Tác động này rõ ràng nhất khi có bão. (Lưu Quang Hưng)
b) Mưa lớn kéo dài ở các vùng đồng bằng như miền Trung gây ngập úng, lũ quét và lũ ống, gây thiệt hại lớn về người và của. (Mơ Kiều)
c) Lũ lụt phá hủy nhà cửa, mương rẫy, động vật, và làm hại cây trồng. Lũ lụt gây thiệt hại vật chất trực tiếp cho người dân. (Mơ Kiều)
d) Lũ lụt không chỉ gây thiệt hại về vật chất mà còn cướp đi sinh mạng nhiều người, như lũ lụt sông Dương Tử năm 1911 và đồng bằng sông Hồng năm 1971. Lũ lụt gây thiệt hại nghiêm trọng về người. (Mơ Kiều)
Trả lời:
a) Đoạn văn kiểu diễn dịch.
Câu chủ đề: Mực nước biển bị ảnh hưởng bởi gió và khối không khí trên mặt biển.
b) Đoạn văn kiểu song song.
c) Đoạn văn kiểu quy nạp.
Câu chủ đề: Lũ lụt gây thiệt hại vật chất trực tiếp cho người dân.
d) Đoạn văn kiểu phối hợp (kết hợp diễn dịch và quy nạp).
Câu chủ đề:
- Lũ lụt không chỉ gây thiệt hại về vật chất mà còn cướp đi sinh mạng nhiều người.
- Lũ lụt gây thiệt hại nghiêm trọng về người.
Câu 4 (trang 69 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 1): Chọn một trong hai đề sau:
a) Viết đoạn văn diễn dịch (5 – 7 dòng) trình bày suy nghĩ về ảnh hưởng của nước biển dâng đối với đời sống con người. Chỉ ra câu chủ đề trong đoạn văn.
b) Viết đoạn văn quy nạp (5 – 7 dòng) trình bày suy nghĩ về tác hại của lũ lụt. Chỉ ra câu chủ đề trong đoạn văn.
Trả lời:
a) Nước biển dâng là vấn đề nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống. Hậu quả bao gồm tăng ngập lụt ở khu vực đất thấp, xói mòn bờ biển và tăng độ mặn ở nguồn nước ngầm. Nước biển dâng cũng phá hủy hệ thống sông ngòi và nước ngầm của thành phố, gây thiếu nước ngọt, ảnh hưởng đến sản xuất và sinh hoạt của người dân.
→ Câu chủ đề: Nước biển dâng là vấn đề nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống.
b) Lũ lụt để lại nhiều cảnh tan hoang, làm mất nhà cửa, ruộng vườn, và cướp sinh mạng người. Trận lũ khiến nhiều người dân trở thành tay trắng, mất mát về cả vật chất và tinh thần. Lũ lụt là thảm họa nguy hiểm nhất.
→ Câu chủ đề: Lũ lụt là thảm họa nguy hiểm nhất.
4. Hướng dẫn soạn bài: Thực hành tiếng Việt trang 68, 69 - mẫu số 2
Câu 1 (trang 68 sách Ngữ văn 8 Tập 1): Hãy nêu tác dụng của biểu đồ trong bài viết 'Nước biển dâng: bài toán khó cần giải trong thế kỉ XXI' của Lưu Quang Hưng.
Trả lời:
- Biểu đồ được sử dụng để minh họa và làm rõ các thông tin trong văn bản.
Câu 2 (trang 69 sách Ngữ văn 8 Tập 1): Nêu các số liệu trong các câu sau (trích từ 'Nước biển dâng: bài toán khó cần giải trong thế kỉ XXI'). Giải thích tác dụng của các số liệu đối với việc phản ánh sự việc trong từng câu.
a) Liên hợp quốc ước tính 40% dân số sống gần biển, với 600 triệu người ở khu vực cách mực nước biển 10 mét trở xuống.
b) Việt Nam có 28/64 tỉnh ven biển, với tổng chiều dài bờ biển trên 3000 km.
c) Biển và đại dương chiếm 72% bề mặt Trái Đất.
d) Dự báo đến cuối thế kỉ tới, mực nước biển sẽ tăng từ 35 đến 85 cm.
Trả lời:
a) 40% dân số gần biển - 600 triệu người sống ở khu vực dưới 10 mét so với mực nước biển.
b) 28 trên tổng số 64 tỉnh ven biển - chiều dài bờ biển trên 3000 km.
c) Bao phủ 72% bề mặt Trái Đất.
d) Tăng từ 35 đến 85 cm.
→ Tác dụng: Các số liệu cụ thể giúp nhấn mạnh sự ảnh hưởng của hiện tượng nước biển dâng đến cuộc sống, tăng tính xác thực và thuyết phục của lập luận, giúp người đọc tin tưởng vào bài viết hơn.
Câu 3 (trang 69 sách Ngữ văn 8 Tập 1): Xếp từng đoạn văn dưới đây vào kiểu phù hợp: diễn dịch, quy nạp, song song, phối hợp. Xác định câu chủ đề của mỗi đoạn (trừ đoạn văn song song).
a) Mực nước biển bị ảnh hưởng bởi gió và áp suất khí quyển, đặc biệt rõ ràng khi xảy ra bão. (Theo Lưu Quang Hưng)
b) Mưa lớn kéo dài gây ngập úng và hình thành lũ quét, gây thiệt hại nghiêm trọng. (Theo Mơ Kiều)
c) Lũ lụt gây thiệt hại vật chất lớn, ảnh hưởng đến cây trồng và nguồn thực phẩm. (Theo Mơ Kiều)
d) Lũ lụt gây thiệt hại cả về vật chất lẫn con người, như lũ sông Dương Tử năm 1911. (Theo Mơ Kiều)
Trả lời:
a) Đoạn văn diễn dịch.
Câu chủ đề: Mực nước biển bị ảnh hưởng bởi gió và áp suất khí quyển, đặc biệt rõ ràng khi xảy ra bão.
b) Đoạn văn song song.
c) Đoạn văn quy nạp.
Câu chủ đề: Lũ lụt gây thiệt hại vật chất lớn và ảnh hưởng đến cây trồng và thực phẩm.
d) Đoạn văn phối hợp (kết hợp diễn dịch và quy nạp).
Câu chủ đề:
- Lũ lụt gây thiệt hại vật chất và con người, như lũ sông Dương Tử năm 1911.
- Lũ lụt gây thiệt hại nghiêm trọng về người.
Câu 4 (trang 69 sách Ngữ văn 8 Tập 1): Chọn một đề:
a) Viết đoạn văn diễn dịch (5 – 7 dòng) về ảnh hưởng của nước biển dâng đối với đời sống. Xác định câu chủ đề.
b) Viết đoạn văn quy nạp (5 – 7 dòng) về tác hại của lũ lụt. Xác định câu chủ đề.
Trả lời:
a) Tác động của biến đổi khí hậu làm mực nước biển dâng, gây ô nhiễm nước uống, ảnh hưởng đến canh tác và sinh vật ven biển. Cần giải pháp bảo vệ và xây dựng cơ sở hạ tầng để giảm thiểu hậu quả.
Câu chủ đề: Biến đổi khí hậu làm mực nước biển dâng và gây ra các hệ lụy đáng báo động.
b) Lũ lụt gây ô nhiễm nước, bệnh tật, và thiệt hại nghiêm trọng về tài sản và sinh mạng. Lũ quét là thảm họa gây thiệt hại cao nhất.
Câu chủ đề: Lũ lụt gây hậu quả nghiêm trọng đối với đời sống con người.
5. Bài soạn: Thực hành tiếng Việt trang 68, 69 - mẫu 3
Câu 1 (trang 68, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Xác định vai trò của biểu đồ được sử dụng trong bài viết Nước biển dâng: bài toán khó cần giải trong thế kỷ XXI của Lưu Quang Hưng.
Phương pháp giải:
Tham khảo phần 4 trong kiến thức ngữ văn đầu bài 3.
Lời giải chi tiết:
Biểu đồ giúp làm rõ, minh họa nội dung của văn bản, giúp người đọc dễ dàng theo dõi và hiểu các vấn đề được đề cập một cách chính xác và dễ hiểu hơn.
Câu 2 (trang 68, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Nhận diện các số liệu trong các câu dưới đây (trích từ văn bản Nước biển dâng: bài toán khó cần giải trong thế kỷ XXI). Xác định vai trò của các số liệu này trong việc phản ánh vấn đề được đề cập trong từng câu.
Phương pháp giải:
Liệt kê các số liệu và nêu vai trò của chúng.
Lời giải chi tiết:
=> Những số liệu này phản ánh chính xác tình hình, giúp làm nổi bật và xác thực tác động của hiện tượng nước biển dâng đối với con người, tăng cường tính thuyết phục và khách quan của văn bản.
Câu 3 (trang 69, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Phân loại từng đoạn văn dưới đây theo kiểu đoạn văn: diễn dịch, quy nạp, song song, phối hợp. Chỉ ra câu chủ đề của từng đoạn văn (trừ đoạn văn song song).
a) Mực nước biển không chỉ bị ảnh hưởng bởi thủy triều mà còn bởi tác động của không khí trên bề mặt biển, đặc biệt là gió. Gió không chỉ tạo ra các dòng chảy và hoàn lưu trên biển mà còn làm thay đổi mực nước. Sự ảnh hưởng của gió và áp suất khí quyển rõ ràng nhất khi có bão. (Theo Lưu Quang Hưng)
b) Mưa lớn kéo dài tại các vùng đồng bằng (như miền Trung nước ta) làm nước sông không thoát kịp, dẫn đến ngập úng. Mưa kéo dài cũng gây ra lũ quét và lũ ống, gây thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản. (Theo Mơ Kiều)
c) Các cơn lũ quét qua phá hủy nhiều nhà cửa, nương rẫy, giết chết động vật. Bão lũ kéo dài còn làm hư hại cây lương thực, làm nguồn thực phẩm trở nên khan hiếm. Lũ lụt gây thiệt hại lớn về vật chất cho người dân. (Theo Mơ Kiều)
d) Lũ lụt không chỉ thiệt hại về vật chất mà còn cướp đi sinh mạng của nhiều người. Chẳng hạn, lũ lụt sông Dương Tử năm 1911 làm 100.000 người chết, lũ lụt đồng bằng sông Hồng năm 1971 làm 594 người chết và 100.000 người bị thương. Lũ lụt gây thiệt hại nghiêm trọng về người. (Theo Mơ Kiều)
Phương pháp giải:
Dựa vào phần kiến thức ngữ văn đầu bài 3 để phân loại.
Lời giải chi tiết:
Câu 4 (trang 69, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Chọn một trong hai đề sau:
a) Viết một đoạn văn diễn dịch (khoảng 5 – 7 dòng) về ảnh hưởng của hiện tượng nước biển dâng đối với đời sống con người. Chỉ ra câu chủ đề trong đoạn văn đó.
b) Viết một đoạn văn quy nạp (khoảng 5 – 7 dòng) về tác hại của lũ lụt. Chỉ ra câu chủ đề trong đoạn văn đó.
Phương pháp giải:
Chọn một đề văn và viết đoạn văn.
Lời giải chi tiết:
Chọn đề a)
Hiện tượng nước biển dâng đang trở thành vấn đề nghiêm trọng toàn cầu. Sự gia tăng mực nước biển do hiện tượng Trái Đất nóng lên từ hoạt động của con người đe dọa sự sống trên toàn thế giới. Nếu hiện tượng này tiếp tục, con người có thể mất đi nơi cư trú và ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống. Cần thiết bảo vệ môi trường để giảm thiểu tình trạng nước biển dâng.
Chú thích:
Câu chủ đề: “Hiện tượng nước biển dâng đang trở thành vấn đề nghiêm trọng toàn cầu.”
