Danh sách 6 bài phân tích 'Anh hùng tiếng đã gọi rằng' (Ngữ văn 11 - SGK Cánh diều) xuất sắc

Câu hỏi giữa bài

Câu 1. Điều đáng chú ý trong cách xưng hô của Thúy Kiều khi tự giới thiệu và khi nhắc đến Từ Hải là gì?

Bài làm

'bồ liễu': Cây liễu rụng lá sớm vào mùa đông; thường dùng để so sánh với người phụ nữ, gắn với sự yếu đuối.

'sấm sét': Ở đây chỉ Từ Hải là người hành động nhanh chóng và rõ ràng.

=> Khi xưng hô với Từ Hải, Thúy Kiều tự coi mình là người yếu đuối và Từ Hải là anh hùng, người quyết đoán đã giúp nàng trả thù. Điều này cho thấy Thúy Kiều rất biết ơn và kính trọng Từ Hải.

Câu 2. Lời của Từ Hải với Thúy Kiều phản ánh điều gì về tính cách của Từ Hải?

Bài làm

Qua lời nói của Từ Hải, chúng ta thấy Từ Hải là người có uy tín, chí lớn và tấm lòng rộng lượng, sẵn sàng giúp đỡ Kiều mà không cần nhận lại sự cảm ơn hay tri ân từ nàng.

Câu hỏi cuối bài

Câu 1. Đoạn trích 'Anh hùng tiếng đã gọi rằng' có thể chia thành những phần nào? Ý chính của từng phần là gì?

Bài làm

Văn bản có thể chia thành 2 phần:

• Phần 1 (18 câu đầu): Cuộc trò chuyện giữa Thúy Kiều và Từ Hải.
• Phần 2 (Phần còn lại): Từ Hải được mô tả như một anh hùng chân chính.

Câu 2. Có gì đáng lưu ý trong cách xưng hô của Thúy Kiều khi nói về bản thân và khi nói về Từ Hải? Cách xưng hô đó giúp em hiểu gì về Thúy Kiều? Qua cuộc trò chuyện giữa hai nhân vật, em cảm nhận gì về Từ Hải?

Bài làm

'bồ liễu': Cây liễu rụng lá sớm vào mùa đông; dùng để ví người phụ nữ, thường bị coi là yếu đuối.

'sấm sét': Ở đây chỉ Từ Hải là người hành động nhanh nhẹn và quyết đoán.

=> Qua cách xưng hô, em thấy Kiều là một cô gái thông minh, chân thành, nhã nhặn, khiêm tốn (thân bồ liễu, tấc riêng, gan óc,...). Khi xưng hô với Từ Hải, Thúy Kiều coi Từ Hải là anh hùng, người quyết đoán đã giúp nàng báo ơn, trả thù. Điều này cho thấy Thúy Kiều rất biết ơn và kính trọng Từ Hải.

=> Lời nói của Từ Hải cho thấy Từ Hải tự coi mình là 'quốc sĩ', coi Thúy Kiều là 'tri kỉ'. Từ Hải giúp Kiều vì nghĩa khí, giống như các anh hùng trong truyền thuyết. Chàng không dung thứ cho tội ác. Qua đó, ta thấy rõ lý tưởng anh hùng của Từ Hải.

Câu 3. Phân tích hình tượng nhân vật Từ Hải qua đoạn trích (về lý tưởng, lời nói, hành động, kỳ tích).

Bài làm

Lời nói của Từ Hải cho thấy Từ Hải tự xem mình là 'quốc sĩ', coi Thúy Kiều là 'tri kỉ'. Hành động giúp Kiều của Từ Hải phản ánh nghĩa khí của các anh hùng xưa. Chàng không thể tha thứ cho tội ác. Qua đó, ta thấy lý tưởng cao đẹp của Từ Hải như một lời thách thức đối với bất công và tội ác.

Từ Hải cùng quân đội mạnh mẽ tiến đến đâu cũng như bão tố, binh uy lan tỏa. Chàng xây dựng triều đình, làm bá chủ một vùng, bày binh bố trận rõ ràng. Từ Hải thắng mọi trận đánh, càn quét các thành phố. Từ Hải coi bọn gian thần triều đình là 'loài giá áo túi cơm'. Nguyễn Du đã khắc họa hình ảnh Từ Hải oai phong như một vị thần huyền thoại, anh hùng sử thi.

Câu 4. Đoạn trích 'Anh hùng tiếng đã gọi rằng' thể hiện chủ đề gì và vị trí của nó trong tác phẩm Truyện Kiều ra sao?

Bài làm

Đoạn trích từ câu 2419 đến câu 2450 ca ngợi Từ Hải là anh hùng thực thụ, giàu nghĩa khí, nêu bật cảm hứng nhân văn và khát vọng tự do của con người thời đại. Đoạn trích thể hiện chủ đề của Truyện Kiều về thực trạng xã hội vô nhân đạo và số phận con người trong xã hội đó, cùng với những người mang chí anh hùng giữa bất công.

Câu 5. So sánh nghệ thuật miêu tả nhân vật trong các đoạn trích 'Anh hùng tiếng đã gọi rằng' và 'Trao duyên'.

Bài làm

Trong 'Trao duyên', Nguyễn Du tạo ra nhịp điệu tâm trạng và nỗi đau của Kiều qua các biện pháp ẩn dụ, điệp từ, thành ngữ, làm nổi bật diễn biến tâm lý phức tạp và đau khổ của Kiều qua lời độc thoại nội tâm. Trong khi đó, trong 'Anh hùng tiếng đã gọi rằng', Nguyễn Du sử dụng bút pháp lãng mạn, lý tưởng hóa và từ ngữ ước lệ để làm nổi bật tầm vóc phi thường của Từ Hải, khắc họa hình tượng Từ Hải từ nhiều góc độ khác nhau.

CÂU HỎI GIỮA BÀI

Câu 1. Cần chú ý điều gì trong cách xưng hô của Thúy Kiều khi nhắc đến bản thân và khi nói về Từ Hải?

=> Xem hướng dẫn giải

'bồ liễu': Cây liễu rụng lá sớm vào mùa đông; dùng để ví người phụ nữ, biểu thị sự yếu đuối.

'sấm sét': Ở đây chỉ Từ Hải với hành động nhanh nhẹn, quyết đoán.

=> Thúy Kiều coi mình là người yếu đuối và Từ Hải là anh hùng mạnh mẽ đã giúp nàng trả thù. Điều này cho thấy sự kính trọng và biết ơn của Kiều đối với Từ Hải.

Câu 2. Lời nói của Từ Hải với Thúy Kiều phản ánh đặc điểm gì của Từ Hải?

=> Xem hướng dẫn giải

Lời Từ Hải cho thấy ông là người có uy tín, chí lớn và tấm lòng rộng lượng, sẵn sàng giúp đỡ Kiều mà không cần nhận lại sự cảm ơn từ nàng.

CÂU HỎI CUỐI BÀI

Câu 1. Đoạn trích 'Anh hùng tiếng đã gọi rằng' có thể chia thành bao nhiêu phần? Ý chính của từng phần là gì?

=> Xem hướng dẫn giải

Văn bản có thể chia thành 2 phần:

• Phần 1 (18 câu đầu): Cuộc đối thoại giữa Thúy Kiều và Từ Hải.
• Phần 2 (Phần còn lại): Mô tả Từ Hải như một anh hùng thực sự.

Câu 2. Có gì đáng chú ý trong cách xưng hô của Thúy Kiều khi nói về mình và Từ Hải? Cách xưng hô đó giúp hiểu gì về Thúy Kiều? Từ Hải hiện lên như thế nào qua cuộc đối thoại?

=> Xem hướng dẫn giải

• 'bồ liễu': Cây liễu rụng lá sớm vào mùa đông; ví von người phụ nữ là yếu đuối.
• 'sấm sét': Chỉ Từ Hải là người hành động quyết đoán, nhanh chóng.

=> Cách xưng hô cho thấy Thúy Kiều là người thông minh, chân thành, khiêm nhường, đầy tình cảm. Kiều coi Từ Hải là anh hùng đã giúp nàng trả thù. Điều này cho thấy sự kính trọng và biết ơn của Thúy Kiều với Từ Hải.

=> Lời của Từ Hải thể hiện ông tự coi mình là 'quốc sĩ', còn Thúy Kiều là 'tri kỉ'. Từ Hải giúp Kiều vì nghĩa khí, như các anh hùng trong lịch sử. Chàng không dung thứ cho tội ác, thể hiện lý tưởng anh hùng rõ rệt.

Câu 3. Phân tích hình tượng Từ Hải trong đoạn trích (về lý tưởng, lời nói, hành động, kỳ tích).

=> Xem hướng dẫn giải

Lời của Từ Hải cho thấy ông coi mình là 'quốc sĩ', xem Thúy Kiều là 'tri kỉ'. Hành động giúp Kiều của Từ Hải thể hiện nghĩa khí, như các anh hùng xưa. Từ Hải không tha thứ cho tội ác, thể hiện lý tưởng cao đẹp của mình như một thách thức đối với bất công và tội ác.

Từ Hải và quân đội mạnh mẽ đến đâu cũng như bão tố, uy binh lan tỏa. Ông xây dựng triều đình, làm bá chủ một vùng, bày binh bố trận rõ ràng. Từ Hải thắng trận, càn quét các thành phố. Ông coi bọn gian thần là 'loài giá áo túi cơm'. Nguyễn Du khắc họa Từ Hải oai phong như thần thánh, anh hùng sử thi.

Câu 4. Đoạn trích 'Anh hùng tiếng đã gọi rằng' thể hiện chủ đề gì và có vị trí như thế nào trong tác phẩm Truyện Kiều?

=> Xem hướng dẫn giải

Đoạn trích từ câu 2419 đến câu 2450 ca ngợi Từ Hải là anh hùng thực thụ, nêu bật cảm hứng nhân văn và khát vọng tự do của con người. Đoạn trích phản ánh thực trạng xã hội vô nhân đạo và số phận con người trong xã hội đó, đồng thời thể hiện những người mang chí anh hùng giữa bất công.

Câu 5. So sánh nghệ thuật miêu tả nhân vật trong các đoạn trích 'Anh hùng tiếng đã gọi rằng' và 'Trao duyên'.

=> Xem hướng dẫn giải

Trong 'Trao duyên', Nguyễn Du xây dựng nhịp điệu tâm trạng và nỗi đau của Kiều qua các biện pháp ẩn dụ, điệp từ, thành ngữ, làm nổi bật diễn biến tâm lý phức tạp và đau khổ của Kiều qua lời độc thoại nội tâm. Trong 'Anh hùng tiếng đã gọi rằng', Nguyễn Du dùng bút pháp lãng mạn và từ ngữ ước lệ để làm nổi bật tầm vóc phi thường của Từ Hải, khắc họa hình tượng từ nhiều góc độ khác nhau.

PHẦN THAM KHẢO MỞ RỘNG

Câu 1. Em hãy nêu giá trị nội dung, nghệ thuật của bài 'Anh hùng tiếng đã gọi rằng'

=> Xem hướng dẫn giải

- Giá trị nội dung:

• Đoạn trích nổi bật khát vọng tự do của Từ Hải, từ một hảo hán thành anh hùng thực sự. Từ Hải được ví như đại bàng, che chở cho những người yếu thế, cứu vớt nạn nhân của xã hội tăm tối như Thúy Kiều.

- Giá trị nghệ thuật:

• Câu từ cô đọng, ước lệ với tầm vóc hoành tráng của bậc nghĩa sĩ.

Đề cương phân tích đoạn 'Anh hùng tiếng đã gọi rằng'

a. Mở bài

Giới thiệu về tác giả và bối cảnh sáng tác tác phẩm.

b. Thân bài

- Hình ảnh anh hùng Từ Hải qua lời Thúy Kiều.

- Tinh thần kiên cường, uy phong của anh hùng càng được nhấn mạnh qua lời tự giới thiệu của Từ Hải.

- Từ Hải – một anh hùng thực thụ, dâng hiến toàn bộ lãnh thổ, mở rộng bờ cõi chỉ để Kiều có thể gặp lại gia đình và cha mẹ.

c. Kết bài

- Khẳng định giá trị nội dung và nghệ thuật của đoạn trích.

- Cảm nhận cá nhân về lý tưởng cao đẹp và khát vọng công lý mà Nguyễn Du gửi gắm qua tác phẩm.

Bài phân tích đoạn 'Anh hùng tiếng đã gọi rằng'

Nguyễn Du đã để lại cho văn học Việt Nam nhiều tác phẩm bất hủ, nổi bật trong số đó là “Truyện Kiều” - câu chuyện về người con gái tài sắc nhưng bị áp bức dưới xã hội phong kiến. Tuy nhiên, Nguyễn Du không chỉ phản ánh nỗi đau của Kiều mà còn gửi gắm giấc mơ anh hùng và khát vọng tự do công bằng. Điều này thể hiện rõ qua nhân vật Từ Hải trong đoạn trích “Anh hùng tiếng đã gọi rằng” với bút pháp lãng mạn và hào hùng.

Phần mở đầu đoạn trích thể hiện sự tôn kính của Thúy Kiều đối với Từ Hải:

Nàng từ ân oán rạch ròi
Bể oan dường đã vơi vơi cạnh long
Tạ ân lạy trước Từ công
“Chút thân bồ liễu nào mong có rày!”
Trộm nhờ sấm sét ra tay,
Tấc riêng như cất gánh đầy đồ đi

Khi đối diện với Từ Hải, Kiều không chỉ đơn thuần là người bạn mà như một nạn nhân được cứu vớt, được Từ Hải che chở. Từ Hải, trong mắt Kiều, là một bậc cứu tinh phi thường, cứu rỗi tâm hồn và xóa bỏ oan trái cho nàng. Những từ ngữ mang tính ước lệ như “trộm nhờ sấm sét ra tay” phản ánh sự vĩ đại của Từ Hải trong mắt Kiều. Đối với nàng, ân nghĩa này là vô cùng sâu nặng, khắc sâu vào tâm khảm, không thể nào quên:

Chạm xương Chép dạ xiết chi
Dễ đem gan óc đền nghì trời mây

Phẩm cách của Từ Hải không chỉ được thể hiện qua lời Kiều mà còn qua chính lời Từ Hải. Việc Từ Hải cứu vớt Kiều từ sự ô nhục trở về địa vị cao quý là một ơn nghĩa mà Kiều không thể trả hết trong cả đời. Tuy nhiên, đối với Từ Hải, việc này chỉ là nghĩa cử thường tình:

Từ rằng: “Quốc sĩ xưa nay,
Chọn người tri kỉ một ngày được chăng?
Anh hùng tiếng đã gọi rằng:
Giữa đường dẫu thấy bất bằng mà tha!
Huống chi việc cũng việc nhà,
Lọ là thâm tạ với là tri ân?”

Từ Hải tự nhận mình là “quốc sĩ”, coi Kiều là “tri kỉ”, vì thế việc giúp đỡ Kiều là nghĩa cử cao quý mà các bậc hảo hán xưa luôn coi trọng. Từ Hải không bao giờ tha thứ cho sự bất công. Một câu nói của anh thể hiện lý tưởng cao đẹp, thách thức mọi tội ác và bất công. Sự tương phản giữa việc Kiều coi trọng ân nghĩa và Từ Hải coi đó là “việc nhà” càng làm nổi bật tầm vóc vĩ đại của Từ Hải. Điều này cũng phản ánh sự ngưỡng mộ của Nguyễn Du đối với người anh hùng mạnh mẽ, kiên cường. Từ Hải không chỉ hiểu rõ bản thân mà còn hiểu rõ những ước vọng thầm kín của Kiều:

Xót nàng còn chút song thân,
Bấy nay kẻ Việt người Tấn cách xa
Sao cho muôn dặm một nhà,
Cho người thấy mặt là ta cam lòng”

Từ Hải đã thấu hiểu mong mỏi của Kiều về việc trở về quê hương, đoàn tụ với gia đình. Anh chủ động đáp ứng nguyện vọng đó, không chỉ mong thấy Kiều hạnh phúc mà còn cam lòng nếu thấy Kiều được đoàn tụ:

Vội truyền sửa tiệc quân trung
Muôn bình nghìn tướng hội đồng tẩy oan.
Thừa cơ trúc chè mái tan
Bình uy từ đấy sấm ran trong ngoài.
...
Nghênh ngang một cõi biên thùy,
Thiếu gì cô quả, thiếu gì bá vương!
Trước cờ ai dám tranh cường?
Năm năm hùng cứ một phương hải tần.

Với đội quân hùng hậu, Từ Hải đã tạo nên uy thế mạnh mẽ, “trúc chè mái tan” và “sấm ran trong ngoài”. Anh xây dựng triều đình, làm chủ “một góc trời” và bày binh bố trận rõ ràng. Từ Hải chiến thắng mọi trận đánh, càn quét cả “năm thành cõi nam”, coi gian thần triều đình như “loài giá áo túi cơm”. Dưới ngòi bút của Nguyễn Du, Từ Hải hiện lên oai phong lẫm liệt, như thần thánh huyền thoại và anh hùng sử thi. Từ Hải không chỉ giúp Kiều mà còn hi sinh vì nàng, đem lại hạnh phúc cho Kiều và những người khác. Những từ ngữ quyền uy như binh uy, bá vương và các động từ mạnh mẽ, ngang tàn tạo nên một không gian rộng lớn, phản ánh khí chất phi thường của Từ Hải.

Đoạn trích thể hiện khát vọng tự do của Từ Hải qua các câu từ cô đọng, ước lệ với tầm vóc hoành tráng. Nguyễn Du đã thành công trong việc khắc họa Từ Hải từ một hảo hán thành một anh hùng thực thụ. Đối với Nguyễn Du, Từ Hải như một con đại bàng vĩ đại, che chở và cứu rỗi những người nhỏ bé, nạn nhân của xã hội tăm tối như cuộc đời Thúy Kiều.

Tiếng gọi của anh hùng
(Trích Truyện Kiều – Nguyễn Du)

* Nội dung chính: Đoạn trích Tiếng gọi của anh hùng (trích Truyện Kiều của Nguyễn Du) tôn vinh vẻ đẹp của nhân vật anh hùng Từ Hải, một người đầy nghĩa khí và khát vọng lớn lao. Qua đó, làm nổi bật cảm hứng nhân văn và khát vọng tự do của con người trong thời đại.

I. Trước khi đọc.

– Đọc nội dung giới thiệu sau đây để hiểu bối cảnh đoạn trích: Thúy Kiều gặp Từ Hải lần thứ hai ở lầu xanh và được người anh hùng với chí khí, tài năng cứu giúp khỏi cuộc sống ở lầu xanh. Khi đã xây dựng thành công sự nghiệp “hùng cứ một phương”, Từ Hải giúp Kiều trả ơn và báo oán. Đoạn này tiếp ngay sau cuộc trả ân báo oán của Thúy Kiều (từ câu 2419 đến câu 2450).

– Tập đọc diễn cảm đoạn Tiếng gọi của anh hùng theo ngôn ngữ nhân vật (đối thoại giữa Thúy Kiều – Từ Hải) và theo ngôn ngữ của người kể chuyện.

II. Trong khi đọc.

Câu 1. Cách xưng hô của Thúy Kiều khi nói về mình và khi nói về Từ Hải có gì đáng chú ý?

Trả lời:

Cảm xúc và thái độ của Thúy Kiều đối với Từ Hải được thể hiện qua cách sử dụng hình ảnh ẩn dụ:

– “bồ liễu”: Là loài cây rụng lá sớm nhất vào mùa đông, được dùng để ví von người phụ nữ, thường mang ý nghĩa yếu đuối.

– “sấm sét”: Chỉ Từ Hải là người hành động nhanh chóng và quyết đoán.

– Cách xưng hô của Thúy Kiều khi đối thoại với Từ Hải: khiêm tốn, nhã nhặn, chân thành, đầy tình nghĩa.

→ Khi xưng hô với Từ Hải, Thúy Kiều tự nhận mình là người con gái yếu đuối, còn Từ Hải là bậc anh hùng, người quyết đoán đã giúp nàng trả thù. Điều này cho thấy Thúy Kiều rất biết ơn và kính trọng Từ Hải.

Câu 2. Lời Từ Hải nói với Thúy Kiều thể hiện Từ Hải là người như thế nào?

Trả lời:

– Qua lời nói của Từ Hải với Thúy Kiều, chúng ta thấy Từ Hải là một người có uy danh một phương, mang chí lớn và lòng tốt, sẵn sàng giúp Thúy Kiều trả ơn báo oán mà không cần sự cảm tạ, tri ân từ nàng.

– Lời của Từ Hải với Thúy Kiều còn thể hiện Từ Hải là người có chí khí, thấu hiểu nỗi đau và ước mơ của Kiều.

Câu 3. Hành động và kỳ tích của Từ Hải.

Trả lời:

– Từ Hải dẫn dắt đội quân hùng mạnh, hành quân như vũ bão “trúc chẻ mái tan”, uy lực quân đội “sấm ran trong ngoài”. Chàng xây dựng triều đình, làm bá chủ một phương, tổ chức quân đội rõ ràng. Từ Hải đánh đâu thắng đó, càn quét cả “năm thành cõi nam”.

→ Nguyễn Du đã tái hiện hình ảnh Từ Hải oai phong lẫm liệt như một vị thần thoại, như một bậc anh hùng trong sử thi.

III. Sau khi đọc.

Câu 1. Đoạn trích Tiếng gọi của anh hùng có thể chia làm mấy phần? Nêu ý chính của mỗi phần.

Trả lời:

– Đoạn trích có thể chia thành 2 phần:

+ Phần 1 (18 câu đầu): Cuộc đối thoại giữa Thúy Kiều và Từ Hải.

+ Phần 2 (Còn lại): Từ Hải là một anh hùng thực sự.

Câu 2. Cách xưng hô của Thúy Kiều khi nói về mình và khi nói về Từ Hải có gì đáng lưu ý? Cách xưng hô đó giúp bạn hiểu gì về Thúy Kiều? Qua cuộc đối thoại giữa hai nhân vật, bạn thấy Từ Hải là người như thế nào?

Trả lời:

“Chút thân bồ liễu nào mong có rày!
Trộm nhờ sấm sét ra tay”

– Thúy Kiều được miêu tả là một cô gái thông minh, chân thành, khiêm tốn và đầy tình nghĩa qua cách nói, cách xưng hô của cô. Thúy Kiều tỏ ra rất biết ơn và tôn trọng Từ Hải, coi Từ Hải là người quyết đoán, anh hùng đã giúp đỡ nàng trong việc báo ơn và trả oán.

– Qua cuộc đối thoại giữa hai nhân vật, bạn thấy Từ Hải là một người có nghĩa khí như các anh hùng hào kiệt xưa, không thể dung thứ cho kẻ xấu. Tinh thần anh hùng nổi bật qua nhân vật Từ Hải.

→ Khi Thúy Kiều nói về Từ Hải, nàng lại thể hiện một sắc thái khác. Tự nhận mình hèn mọn, nhỏ bé, Kiều tôn vinh Từ Hải như một bậc cứu nhân độ thế, gột rửa oan khiên. Với những lời ước lệ và thậm xưng, Từ Hải trong tâm trí Kiều hiện lên như một nhân vật vũ trụ phi thường: “Trộm nhờ sấm sét ra tay”, “Dế đem gan óc đền nghì trời mây”.

Câu 3. Phân tích hình tượng nhân vật Từ Hải qua đoạn trích (về lý tưởng, lời nói, hành động, kỳ tích).

Trả lời:

– Hình tượng nhân vật Từ Hải qua đoạn trích:

+ Lý tưởng: Từ Hải giúp Kiều trả ân, báo oán là hành động đầy nghĩa khí, giống như các anh hùng xưa nay vẫn coi trọng. Đối với Từ Hải, không thể bỏ qua mọi “bất bằng” tội ác trong đời “anh hùng tiếng đã gọi rằng/ giữa đường dẫu thấy bất bằng mà tha”. Câu nói vang lên đĩnh đạc, hùng tráng thể hiện lý tưởng anh hùng tuyệt đẹp, như một lời tuyên chiến với cái ác và bất công ở đời.

+ Lời nói: đanh thép, ngang tàng, thách thức, tự coi mình là “quốc sĩ”, nghĩa là kẻ sĩ có tầm cỡ quốc gia, lại gọi mình là “anh hùng”.

+ Hành động, kỳ tích: hành quân như vũ bão “trúc chẻ mái tan”, uy lực quân đội chấn động “sấm ran trong ngoài”. Từ Hải dựng lên triều đình làm chủ “một góc trời”, tổ chức quy củ “gồm hai văn võ, rạch đôi sơn hà”, xuất quân đánh đâu thắng đó “gió quét mưa sa”, “đạp đổ năm tòa cõi Nam”. Đối với Từ Hải, bọn vua quan triều đình chỉ là “loài giá áo túi cơm”, ngang nhiên thách thức “trước cờ ai dám tranh cương/ năm năm hùng cứ một phương hải tần”. Qua đó, thấy Từ Hải oai phong như một anh hùng thần thoại, một dũng sĩ trong sử thi, hiện lên trong ánh hào quang chiến trận, lừng lẫy trong chiến công.

Câu 4. Đoạn trích Tiếng gọi của anh hùng thể hiện chủ đề gì và có vị trí như thế nào trong tác phẩm Truyện Kiều?

Trả lời:

– Đoạn trích Tiếng gọi của anh hùng ca ngợi lý tưởng anh hùng qua nhân vật Từ Hải – một con người đầy lòng nghĩa, sống và chiến đấu vì lý tưởng và công bằng, khát vọng tự do của thời đại. Thông qua đó, thể hiện khát vọng tự do và ước mơ công lý của Nguyễn Du. Nhân vật Từ Hải là một sáng tạo độc đáo của Nguyễn Du: từ một hảo hán trong “Kim Vân Kiều truyện” trở thành một anh hùng thực sự trong “Truyện Kiều”.

– Đoạn trích thể hiện chủ đề của tác phẩm Truyện Kiều là thực trạng xã hội vô nhân đạo và số phận con người sống trong xã hội ấy, giữa xã hội đầy bất công vẫn có những người mang lý tưởng anh hùng.

Câu 5. So sánh nghệ thuật miêu tả nhân vật ở các đoạn trích Tiếng gọi của anh hùng và Trao duyên.

Trả lời:

– Trong đoạn trích Trao duyên, Nguyễn Du đã tạo ra nhịp điệu tâm trạng và nỗi đau đớn trong suy nghĩ của Kiều khi trao duyên. Các biện pháp ẩn dụ, điệp từ, và thành ngữ được vận dụng nhuần nhuyễn, xây dựng thành công diễn biến tâm lý phức tạp, giằng xé, đau khổ của Kiều qua những lời độc thoại nội tâm khéo léo.

– Trong khi đoạn trích Tiếng gọi của anh hùng, Nguyễn Du dùng bút pháp lãng mạn và lý tưởng hóa, cùng với các từ Hán Việt và từ ngữ ước lệ để làm nổi bật cốt cách và tầm vóc phi thường của nhân vật Từ Hải, khắc họa thành công hình tượng con người vũ trụ kỳ vĩ.

Chuẩn bị

Yêu cầu (trang 48 sách Ngữ Văn lớp 11 Tập 1):

- Đọc phần giới thiệu dưới đây để nắm rõ bối cảnh đoạn trích:

Thúy Kiều gặp Từ Hải lần thứ hai khi ở lầu xanh và được vị anh hùng có chí lớn, tài năng cứu giúp, thoát khỏi cuộc sống lầu xanh. Sau khi Từ Hải xây dựng sự nghiệp “hùng cứ một phương”, chàng giúp Kiều trả ơn, báo oán. Đoạn này nối tiếp cuộc trả ân báo oán của Thúy Kiều (từ câu 2419 đến câu 2450).

- Tập đọc diễn cảm đoạn “Anh hùng tiếng đã gọi rằng” theo cách đối thoại giữa Thúy Kiều và Từ Hải, cũng như theo ngôn ngữ của người kể chuyện.

Đọc hiểu

* Nội dung chính: Đoạn trích ca ngợi vẻ đẹp của anh hùng Từ Hải với nghĩa khí cao cả. Qua đó, làm nổi bật và khẳng định cảm hứng nhân văn, thể hiện khát vọng tự do của con người thời đại.

* Trả lời câu hỏi giữa bài:

Câu 1 (trang 49 sách Ngữ Văn lớp 11 Tập 1): Chú ý cách xưng hô của Thúy Kiều khi đối thoại với Từ Hải.

Trả lời:

- Cách xưng hô của Thúy Kiều khi trò chuyện với Từ Hải: khiêm nhường, nhỏ nhẹ, chân thành và đầy tình nghĩa.

Câu 2 (trang 49 sách Ngữ Văn lớp 11 Tập 1): Lời của Từ Hải nói với Thúy Kiều cho thấy Từ Hải là người như thế nào?

Trả lời:

- Lời của Từ Hải đối với Thúy Kiều chứng tỏ chàng là người chí khí, thấu hiểu nỗi đau và ước mong của Kiều.

Câu 3 (trang 50 sách Ngữ Văn lớp 11 Tập 1): Chú ý hành động và kỳ tích của Từ Hải.

Trả lời:

- Hành động và kỳ tích của Từ Hải: “gió quét mưa sa”, “đạp đổ năm tòa cõi Nam”, “sấm ran trong ngoài”, góp phần hoàn thiện hình ảnh anh hùng của Từ Hải.

* Trả lời câu hỏi cuối bài

Câu 1 (trang 50 sách Ngữ Văn lớp 11 Tập 1): Đoạn trích “Anh hùng tiếng đã gọi rằng” có thể chia thành bao nhiêu phần? Nêu ý chính của từng phần.

Trả lời:

- Đoạn trích “Anh hùng tiếng đã gọi rằng” có thể chia thành 2 phần:

+ Phần 1 (từ đầu đến …là tam cam lòng): Cuộc trò chuyện giữa Từ Hải và Thúy Kiều.

+ Phần 2 (phần còn lại): Khẳng định vẻ đẹp anh hùng chân chính của Từ Hải trong cuộc chiến công.

Câu 2 (trang 50 sách Ngữ Văn lớp 11 Tập 1): Có gì đáng chú ý trong cách xưng hô của Thúy Kiều khi nói về mình và khi nói về Từ Hải? Cách xưng hô đó giúp bạn hiểu gì về Thúy Kiều?

Trả lời:

- Khi Thúy Kiều nói về Từ Hải, nàng tôn vinh chàng như một bậc cứu nhân độ thế, làm sáng tỏ oan khiên. Dù tự nhận mình hèn mọn, Kiều coi Từ Hải như một vị thần thánh, với những lời ước lệ, thậm xưng như “Trộm nhờ sấm sét ra tay”, “Dế đem gan óc đền nghì trời mây”.

Câu 3 (trang 50 sách Ngữ Văn lớp 11 Tập 1): Phân tích hình tượng nhân vật Từ Hải qua đoạn trích “Anh hùng tiếng đã gọi rằng” (về lý tưởng, lời nói, hành động, kỳ tích). Từ đó nêu nhận xét về tính cách của nhân vật này.

Trả lời:

- Hình tượng nhân vật Từ Hải qua đoạn trích:

+ Lý tưởng: Từ Hải giúp Kiều trả ân, báo oán là hành động đầy nghĩa khí, thể hiện một lý tưởng anh hùng, kiên quyết không tha thứ cho mọi bất công, như câu nói “anh hùng tiếng đã gọi rằng/ giữa đường dẫu thấy bất bằng mà tha”.

+ Lời nói: Đanh thép, ngang tàng, thách thức, tự xưng là “quốc sĩ” và “anh hùng”.

+ Hành động, kỳ tích: Tiến quân như vũ bão “trúc chẻ mái tan”, binh uy chấn động “sấm ran trong ngoài”. Từ Hải dựng nên triều đình, làm chủ “một góc trời”, tổ chức quy củ “gồm hai văn võ, rạch đôi sơn hà”, đánh đâu thắng đấy “gió quét mưa sa”, “đạp đổ năm tòa cõi Nam”. Từ Hải coi bọn vua quan triều đình là “loài giá áo túi cơm”, thách thức “trước cờ ai dám tranh cương/ năm năm hùng cứ một phương hải tần”. Từ Hải hiện lên như một anh hùng thần thoại, một dũng sĩ trong sử thi, với hào quang chiến trận, lừng lẫy trong chiến công.

Câu 4 (trang 50 sách Ngữ Văn lớp 11 Tập 1): Đoạn trích “Anh hùng tiếng đã gọi rằng” thể hiện chủ đề gì trong tác phẩm Truyện Kiều?

Trả lời:

- Đoạn trích “Anh hùng tiếng đã gọi rằng” ca ngợi lý tưởng anh hùng qua nhân vật Từ Hải – một người chí tình chí nghĩa, chiến đấu vì lý tưởng và khát vọng tự do, công bằng. Qua đó, thể hiện khát vọng tự do và ước mơ công lý của Nguyễn Du. Từ Hải là một sáng tạo đầy tính nghệ thuật của Nguyễn Du: từ một hảo hán trong “Kim Vân Kiều truyện” trở thành anh hùng chân chính trong “Truyện Kiều”.

Câu 5 (trang 50 sách Ngữ Văn lớp 11 Tập 1): So sánh nghệ thuật miêu tả nhân vật trong các đoạn trích “Anh hùng tiếng đã gọi rằng” và “Trao duyên”.

Trả lời:

- Nghệ thuật miêu tả nhân vật trong đoạn trích “Anh hùng tiếng đã gọi rằng”: sử dụng từ ngữ Hán Việt để làm nổi bật cốt cách phi thường của nhân vật Từ Hải, khắc họa một hình tượng vĩ đại.

- Nghệ thuật miêu tả nhân vật trong đoạn trích “Trao duyên”: sử dụng từ ngữ tinh tế, ngôn ngữ kể và độc thoại nội tâm để thể hiện diễn biến tâm lý phức tạp, đau khổ của Kiều.

Câu 1. Đoạn trích 'Anh hùng tiếng đã gọi rằng' có thể chia thành bao nhiêu phần? Nêu rõ nội dung của từng phần.

Trả lời:

Đoạn trích 'Anh hùng tiếng đã gọi rằng' có thể chia thành 2 phần:

+ Phần 1 (18 câu thơ đầu): Cuộc trò chuyện giữa Thúy Kiều và Từ Hải.

+ Phần 2 (Phần còn lại): Hình ảnh Từ Hải được khắc họa như một anh hùng chân chính với lòng dũng cảm và phẩm cách cao quý.

Câu 2. Cách xưng hô của Thúy Kiều khi nói về bản thân và Từ Hải có điểm gì đáng chú ý? Điều đó giúp bạn hiểu gì về Thúy Kiều? Qua cuộc đối thoại giữa hai nhân vật, bạn thấy Từ Hải là người như thế nào?

Trả lời:

“Chút thân bồ liễu nào mong có rày!

Trộm nhờ sấm sét ra tay”

- Thúy Kiều hiện lên là một người thông minh, chân thành, khiêm tốn và đầy tình nghĩa qua cách xưng hô và lời nói của mình. Cách gọi Từ Hải của Kiều thể hiện sự biết ơn và tôn trọng sâu sắc, đồng thời đánh giá Từ Hải như một người anh hùng đã giúp đỡ nàng trong việc báo ân, trả oán.

- Qua cuộc đối thoại, Từ Hải hiện ra như một nhân vật nghĩa khí, không dung thứ cho cái ác. Chàng là hình mẫu anh hùng với chí khí nổi bật, sẵn sàng đối đầu với sự bất công.

Câu 3. Phân tích hình tượng nhân vật Từ Hải qua đoạn trích (về lý tưởng, lời nói, hành động, kỳ tích).

Trả lời:

Câu nói của Từ Hải thể hiện việc chàng tự coi mình là “quốc sĩ” và xem Thúy Kiều là “tri kỷ”. Việc giúp đỡ Kiều là hành động đầy nghĩa khí, giống như các anh hùng xưa. Từ Hải không khoan nhượng với những tội ác và luôn khát khao đấu tranh cho công lý. Với đội quân hùng mạnh, Từ Hải gây ấn tượng mạnh mẽ như một cơn bão vũ:

“Thừa cơ trúc chẻ mái tan

Binh từ đấy sấm ran trong ngoài”

Từ Hải đã dựng nên một triều đình lớn, tổ chức quân đội quy củ. Chàng thắng ở đâu thì chiến thắng ở đó:

'Đòi cơn gió quét mưa sa,

Huyện thành đạp đổ năm toà cõi Nam.'

Từ Hải coi bọn gian thần trong triều đình như “loài giá áo túi cơm”. Nguyễn Du mô tả Từ Hải như một vị thần huyền thoại, một anh hùng sử thi với dáng vẻ oai phong lẫm liệt.

Câu 4. Đoạn trích 'Anh hùng tiếng đã gọi rằng' thể hiện chủ đề gì và vai trò của nó trong tác phẩm Truyện Kiều là gì?

Trả lời:

Các câu từ 2419 đến 2450 trong Truyện Kiều ca ngợi Từ Hải như một anh hùng chân chính với nghĩa khí cao cả, mang đến hy vọng và khát vọng tự do trong một xã hội đầy bất công và tàn ác. Đoạn trích này không chỉ phản ánh chủ đề của tác phẩm mà còn giới thiệu nhân vật anh hùng với lòng dũng cảm và tình nghĩa. Từ Hải trở thành biểu tượng của hy vọng và tinh thần chiến đấu vì tự do.

Câu 5. So sánh nghệ thuật miêu tả nhân vật trong các đoạn trích 'Anh hùng tiếng đã gọi rằng' và 'Trao duyên'.

Trả lời:

+ “Trao duyên”: Nguyễn Du miêu tả tâm trạng của Thúy Kiều như một nhịp điệu cảm xúc, thể hiện nỗi đau đớn khi trao duyên qua các biện pháp ẩn dụ, điệp từ và sự tinh tế trong từ ngữ, tạo ra nhịp điệu cảm xúc sâu sắc.

+ “Anh hùng tiếng đã gọi rằng”: Nguyễn Du sử dụng bút pháp lãng mạn, lý tưởng hóa và từ ngữ ước lệ để miêu tả hình ảnh Từ Hải. Ông không chỉ tập trung vào một khía cạnh mà dùng nhiều phương tiện khác nhau để khắc họa Từ Hải, từ các trận chiến hùng tráng đến sự tận tụy với nghĩa vụ và sự bất khuất trước bất công.