Danh sách 6 Bài soạn 'Giới thiệu, đánh giá về nội dung và nghệ thuật của một bài thơ' (Ngữ văn 10 - SGK Chân trời sáng tạo) xuất sắc

* Hướng dẫn:

Bước 1: Chuẩn bị bài nói

- Xác định chủ đề: Chọn bài thơ bạn muốn giới thiệu để làm chủ đề bài nói. Có thể sử dụng bài thơ đã làm hoặc chọn bài thơ khác theo tiêu chí tương tự như khi viết bài.

- Xác định mục tiêu, đối tượng, không gian và thời gian bài nói: tìm ý, lập dàn ý và luyện tập: thực hiện như khi giới thiệu một câu chuyện (Bài 1).

Bước 2: Trình bày bài nói

Thực hiện trình bày như khi giới thiệu và đánh giá nội dung, nghệ thuật của một câu chuyện. Những điểm cần lưu ý:

• Thể hiện cảm nhận cá nhân về bài thơ.
• Giọng đọc cần truyền cảm, đặc biệt khi đọc thơ và trích dẫn.

* Bài nói mẫu tham khảo:

Kính thưa cô giáo và các bạn, em là…..học sinh lớp………

Em xin trình bày bài nói của mình về đánh giá nội dung và nghệ thuật của bài thơ “Rằm tháng Giêng”. Mời cô và các bạn lắng nghe.

Hồ Chí Minh là vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam, đồng thời là nhà thơ xuất sắc với nhiều tác phẩm quý giá. Một trong những tác phẩm đó là bài thơ Rằm Tháng Giêng. Bài thơ miêu tả cảnh thiên nhiên trong đêm trăng mùa xuân và hình ảnh người chiến sĩ ung dung, sáng ngời, một chiến sĩ cộng sản hết lòng vì nhân dân và đất nước.

Phần mở đầu bài thơ miêu tả cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp:

“Rằm xuân lồng lộng trăng soi,

Sông xuân nước lẫn màu trời thêm xuân”

Cảnh thiên nhiên với vẻ đẹp tràn đầy của không gian và thời gian. 'Rằm xuân' là lúc mặt trăng tròn đầy, ánh trăng chiếu sáng tất cả trong đêm Rằm. Góc nhìn của tác giả mở rộng từ mặt sông lên trời và ánh trăng. Một nét chấm phá mở ra không gian rộng lớn với chiều cao của ánh trăng và chiều rộng của sông nước hòa quyện với bầu trời.

Sau hai câu thơ tả cảnh, tiếp theo là hai câu thơ giàu hình ảnh:

“Giữa dòng bàn bạc việc quân

Khuya về bát ngát trăng ngân đầy thuyền”

Trong khung cảnh nên thơ và bao la, Người vẫn không quên nhiệm vụ cao cả, việc quân đang chờ. Khuya rồi mà trăng vẫn ngân nga đầy thuyền. Trăng tràn ngập khắp nơi, tràn cả không gian rộng lớn, dù Bác có bận rộn đến đâu. Thuyền lững lờ xuôi dòng dưới ánh trăng như một người bạn chung thủy. Sự hòa quyện giữa thiên nhiên và con người làm cho bức tranh thơ sống động và có hồn. Trong hoàn cảnh đất nước khó khăn, vẫn thấy được phong thái ung dung và tinh thần lạc quan của vị lãnh tụ vĩ đại.

Với thể thơ lục bát và hình ảnh thơ cổ điển (trăng), nhưng gần gũi và bình dị, bài thơ mang đến bức tranh thiên nhiên Tây Bắc hùng vĩ và tình yêu thiên nhiên, lòng yêu nước, cùng phong thái lạc quan của Bác. Qua đó, ta hiểu thêm tấm lòng yêu dân, yêu nước của vị lãnh tụ vĩ đại.

Trên đây là bài phát biểu của em về nội dung và nghệ thuật của bài thơ “Rằm tháng Giêng”. Cảm ơn cô và các bạn đã lắng nghe. Em rất mong nhận được những nhận xét và góp ý từ mọi người.

Bước 3: Trao đổi và đánh giá

Trao đổi: Khi trao đổi với người nghe, bạn nên:

- Lắng nghe với thái độ cầu thị và ghi chép lại ý kiến, các vấn đề cần trao đổi thêm.

- Dành thời gian hợp lý để thảo luận các nội dung cần thiết.

Đánh giá:

- Trong vai trò người nói và người nghe, bạn có thể đánh giá bài trình bày dựa vào bảng kiểm dưới đây.

Nội dung kiểm tra

Chưa đạt

Đạt

Mở đầu

Lời chào và giới thiệu bản thân (nếu cần).

Giới thiệu bài thơ: tên tác phẩm, thể loại, tác giả (nếu có)

Nêu khái quát nội dung bài nói (có thể điểm qua các phần/ ý chính)

Nội dung chính

Trình bày ý kiến đánh giá về nội dung của bài thơ.

- Trình bày ý kiến đánh giá về nghệ thuật của bài thơ.

- Phân tích tác dụng của các yếu tố hình thức nghệ thuật trong việc thể hiện chủ đề, cảm hứng của bài thơ.

- Thể hiện suy nghĩ, cảm nhận cá nhân về bài thơ.

- Cung cấp lý lẽ xác đáng, bằng chứng từ bài thơ.

Kết thúc

Tóm tắt nội dung trình bày về bài thơ. Nêu vấn đề thảo luận hoặc mời gọi phản hồi từ người nghe.

- Cảm ơn và chào kết thúc.

Kỹ năng trình bày và tương tác

Bố cục bài nói rõ ràng, các ý được sắp xếp hợp lý.

Tương tác tích cực với người nghe trong suốt quá trình nói.

Diễn đạt rõ ràng, mạch lạc, đáp ứng yêu cầu bài nói.

Kết hợp các phương tiện phi ngôn ngữ để làm rõ nội dung trình bày.

Phản hồi thỏa đáng các câu hỏi và ý kiến từ người nghe.

Trình bày

- Chuẩn bị dàn ý cho bài nói.

- Nói rõ ràng, mạch lạc và không quá nhanh.

- Hướng mắt về phía người nghe.

- Lắng nghe và tiếp thu ý kiến phản hồi từ người khác.

Dàn ý

Mở đầu

- Lời chào và giới thiệu bản thân.

- Giới thiệu chủ đề chính của bài nói: Cảnh thiên nhiên và con người trong bài thơ Cảnh khuya của Hồ Chí Minh.

Nội dung

Giới thiệu và phân tích từng câu thơ để đánh giá nội dung và nghệ thuật.

- Hai câu thơ đầu: mô tả cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp.

+ Hình ảnh “tiếng suối”.

+ Các biện pháp tu từ như so sánh và nhân hóa.

=> Ánh trăng làm nổi bật vẻ đẹp của thiên nhiên tại chiến khu Việt Bắc.

- Câu thơ thứ ba: Khắc họa nhân vật trữ tình.

+ Sử dụng biện pháp tu từ so sánh để làm nổi bật vẻ đẹp nhân vật trữ tình.

- Câu thơ thứ tư: Bài thơ kết thúc bằng một lời giải thích ngắn gọn nhưng đầy ý nghĩa và quý giá.

Kết luận

- Tổng kết nội dung trình bày.

- Gửi lời cảm ơn.

Bài tham khảo

Bài thơ “Rằm tháng giêng” của Chủ tịch Hồ Chí Minh là một tác phẩm tiêu biểu, sáng tác trong những năm đầu cuộc kháng chiến chống Pháp (1946 – 1954). Bài thơ miêu tả âm thanh và cảnh sắc thiên nhiên chiến khu Việt Bắc vào đêm rằm tháng Giêng, thể hiện tình yêu thiên nhiên, lòng yêu nước và niềm tin vào thắng lợi của cách mạng. Hình ảnh ánh trăng quen thuộc trong thơ ca được Hồ Chí Minh sử dụng để làm nổi bật vẻ đẹp của thiên nhiên và sự hòa quyện giữa con người và thiên nhiên. Bài thơ “Rằm tháng Giêng” còn thể hiện phong thái ung dung và lạc quan của Bác, cùng với sự đồng cảm và hòa quyện với thiên nhiên.

Nghe

Bước 1: Chuẩn bị nghe

- Tìm hiểu kiến thức liên quan đến nội dung sẽ được nghe.

- Chuẩn bị giấy bút để ghi chép.

Bước 2: Lắng nghe và ghi chép

- Tập trung vào bài đánh giá.

- Ghi chép các thắc mắc và câu hỏi cần trao đổi với người nói.

Bước 3: Trao đổi và nhận xét

- Gửi lời cảm ơn trước khi trao đổi.

- Đưa ra nhận xét và câu hỏi một cách nhẹ nhàng và tôn trọng.

- Tránh áp đặt quan điểm cá nhân lên bài đánh giá của người nói.

Câu 1. 

Đề tài của bài nói là bài thơ bạn chọn để giới thiệu. Bạn có thể sử dụng bài thơ đã thực hiện trong bài viết. Nếu chọn bài thơ khác, hãy áp dụng các tiêu chí lựa chọn tương tự như trong bài viết.

Phương pháp:

- Chuẩn bị dàn ý cho bài nói trước.

- Nói rõ ràng, mạch lạc và không quá nhanh.

- Hướng mắt về phía người nghe.

- Tôn trọng và lắng nghe ý kiến từ người khác.

Trả lời:

Chủ tịch Hồ Chí Minh không chỉ là vị lãnh tụ vĩ đại của Việt Nam mà còn là một nhà thơ, nhà văn hóa nổi tiếng. Một trong những tác phẩm đáng chú ý của Bác là bài thơ “Ngắm trăng” trong “Nhật kí trong tù”.

Bài thơ mở đầu bằng cảnh tù giam:

“Trong tù không rượu cũng không hoa”

Bác mô tả cuộc sống khắc nghiệt trong tù: không có rượu, hoa, chỉ có côn trùng và mùi hôi thối. Với tâm hồn thi sĩ của Bác, sự thiếu thốn này trở thành nỗi đau lớn.

Tuy vậy, trước vẻ đẹp thiên nhiên, trái tim Bác vẫn rung động:

“Cảnh đẹp đêm nay khó hững hờ”

Đêm khuya vắng lặng làm Bác không thể làm ngơ, mặc dù thiếu thốn, vẻ đẹp thiên nhiên vẫn khiến tâm hồn Bác xao xuyến.

“Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ
Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ”

Nhìn qua cửa sổ từ phòng giam tối tăm, Bác cảm nhận ánh trăng như một người bạn tri kỉ, thăm viếng từ xa. Sự đối xứng trong hai câu thơ tạo nên sự hòa quyện giữa người và trăng, giữa ngôn từ và ý thơ.

Bài thơ cung cấp cho chúng ta một cái nhìn khác về Chủ tịch Hồ Chí Minh, không chỉ là trí tuệ và khả năng lãnh đạo, mà còn là một thi sĩ có tâm hồn nhạy cảm và hòa quyện với thiên nhiên, ngay cả trong hoàn cảnh khó khăn. Tác phẩm vẫn giữ nguyên giá trị và ấn tượng sâu sắc qua thời gian.

Trên đây là cảm nhận của em về bài thơ “Ngắm trăng”. Cảm ơn cô và các bạn đã lắng nghe!

Chọn câu để xem lời giải nhanh hơn

• Nói
• Nghe

Nói

- Chuẩn bị dàn ý trước khi thuyết trình.

- Nói một cách rõ ràng, dễ hiểu và không quá nhanh.

- Duy trì giao tiếp bằng mắt với người nghe.

- Tôn trọng và lắng nghe ý kiến từ người khác.

Dàn ý

Mở đầu

- Chào hỏi và giới thiệu về bản thân.

- Trình bày chủ đề chính của bài nói: Thiên nhiên và con người trong Cảnh khuya (Hồ Chí Minh).

Nội dung

Giới thiệu và trích dẫn từng câu thơ để phân tích và đánh giá.

- Hai câu thơ đầu: miêu tả bức tranh thiên nhiên đẹp đẽ.

+ Hình ảnh “tiếng suối”.

+ Biện pháp tu từ so sánh và nhân hóa.

→ Ánh trăng làm sáng rực thiên nhiên ở chiến khu Việt Bắc.

- Câu thơ thứ 3: Khắc họa hình ảnh nhân vật trữ tình.

+ Biện pháp tu từ so sánh làm nổi bật vẻ đẹp của nhân vật trữ tình.

- Câu thơ thứ 4: Kết thúc bài thơ bằng một giải thích ngắn gọn nhưng sâu sắc và đáng trân trọng.

Kết luận

- Tổng kết vấn đề.

- Gửi lời cảm ơn.

Bài thuyết trình chi tiết

Kính chào thầy/cô và các bạn. Tôi là Nguyễn Văn A. Hôm nay, tôi sẽ trình bày về chủ đề thiên nhiên và con người trong bài thơ Cảnh khuya của Hồ Chí Minh.

Hồ Chí Minh, không chỉ là vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam, mà còn là một nhà thơ tài năng. Bài thơ Cảnh khuya là một tác phẩm nổi bật được viết trong thời kỳ kháng chiến. Bài thơ miêu tả cảnh sắc đêm trăng đẹp và bộc lộ tâm tư của một chiến sĩ cách mạng tận tâm với đất nước.

Bài thơ mở đầu với cảnh thiên nhiên tươi đẹp:

“Tiếng suối trong như tiếng hát xa

Trăng lồng cổ thụ, bóng lồng hoa”

Với phong cách giản dị, Hồ Chí Minh đã vẽ nên bức tranh thiên nhiên trong ánh trăng. Cảnh vật nơi chiến khu Việt Bắc hiện lên vừa sáng rõ vừa huyền bí. Nghệ thuật nhân hóa giúp miêu tả tiếng suối trong như một giai điệu du dương, hòa quyện cùng ánh trăng chiếu sáng khắp không gian, tạo nên một bức tranh sinh động.

Sau đó, câu thơ thứ ba miêu tả hình ảnh nhân vật trữ tình một cách tự nhiên:

“Cảnh khuya như vẽ, người chưa ngủ,”

Cảnh đêm trăng tuyệt đẹp khiến Bác khó có thể chợp mắt, có lẽ Người đang suy nghĩ về ánh trăng và âm thanh vắng lặng của núi rừng.

“Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà”

Câu thơ cuối làm rõ lý do Bác không ngủ được: “lo nỗi nước nhà”. Câu thơ mở rộng tâm trạng của nhân vật trữ tình và phản ánh hiện thực sâu sắc. Kết thúc bài thơ bằng một lời giải thích ngắn gọn nhưng sâu sắc, thể hiện sự chân thành và nghệ thuật tinh tế.

Bài thơ Cảnh khuya của Hồ Chí Minh khép lại một cách tự nhiên, với bức tranh đêm trăng đẹp và tâm tư của một người chiến sĩ cách mạng tận tâm với dân tộc.

Nghe

Bước 1: Chuẩn bị nghe

- Tìm hiểu về kiến thức liên quan đến truyện sẽ được nghe.

- Chuẩn bị giấy và bút để ghi chép.

Bước 2: Lắng nghe và ghi chép

- Tập trung vào bài đánh giá.

- Ghi chép ngay các thắc mắc và câu hỏi để trao đổi với người nói.

Bước 3: Trao đổi, nhận xét, đánh giá

- Cảm ơn người nói trước khi trao đổi.

- Đưa ra nhận xét và thắc mắc một cách nhẹ nhàng và tôn trọng.

- Lưu ý không áp đặt quan điểm cá nhân lên bài đánh giá của người khác.

* Hướng dẫn:

Bước 1: Chuẩn bị cho bài thuyết trình

Xác định đề tài: Đề tài của bài thuyết trình là bài thơ bạn chọn để giới thiệu. Bạn có thể dùng bài thơ từ bài viết trước hoặc chọn bài thơ khác theo tiêu chí lựa chọn đã nêu.

Để xác định mục đích, đối tượng, không gian, thời gian và chuẩn bị dàn ý: Hãy làm như khi giới thiệu một câu chuyện kể.

Bước 2: Thực hiện bài thuyết trình

Trình bày bài thuyết trình như cách bạn giới thiệu và đánh giá nội dung, nghệ thuật của một câu chuyện. Tuy nhiên, cần lưu ý:

– Thể hiện cảm nhận cá nhân về bài thơ.

– Giọng đọc và cách trình bày phải truyền cảm, đặc biệt khi đọc và trích dẫn bài thơ.

* Ví dụ bài thuyết trình tham khảo:

Chủ tịch Hồ Chí Minh không chỉ là lãnh tụ vĩ đại, mà còn là một nhà văn, nhà thơ và nhà văn hóa lỗi lạc. Trong số các tác phẩm nổi tiếng của Người, bài thơ Ngắm trăng từ “Nhật kí trong tù” là một ví dụ tiêu biểu.

Bài thơ mở đầu với hình ảnh nơi chốn tù giam:

“Trong tù không rượu cũng không hoa”

Bác vẽ nên bức tranh chân thực về cuộc sống trong tù với sự thiếu thốn, chỉ còn lại những con côn trùng và mùi hôi thối. Tuy nhiên, với tâm hồn thi sĩ, Bác cảm thấy thiếu hoa và rượu là một nỗi cực hình.

Dù thiếu thốn, nhưng trước cảnh đẹp, trái tim Bác vẫn rung động:

“Cảnh đẹp đêm nay khó hững hờ”

Mặc dù ở trong tù, Bác vẫn cảm thấy xao xuyến trước vẻ đẹp của thiên nhiên đêm khuya. Thiếu rượu và hoa, nhưng tâm hồn Bác vẫn hòa mình vào vẻ đẹp của thiên nhiên.

“Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ
Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ”

Từ phòng giam tăm tối, Bác nhìn ra ánh trăng, cảm thấy tâm hồn thư thái. Song sắt không thể ngăn cách giữa người tù và ánh trăng. Trăng như một người bạn tri âm từ xa, đến thăm Bác trong chốn ngục tù tăm tối. Hai câu thơ được cấu trúc đối xứng, tạo sự hòa hợp giữa người và trăng, giữa ngôn từ và hình ảnh.

Bài thơ cho chúng ta cái nhìn mới về Hồ Chí Minh: bên cạnh sự thông minh và trí tuệ giúp đất nước độc lập, Bác còn là một thi sĩ với tâm hồn bay bổng, hòa mình với thiên nhiên dù trong hoàn cảnh khó khăn. Nhiều năm trôi qua, bài thơ vẫn giữ nguyên giá trị và để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc.

Trên đây là cảm nhận của tôi về nội dung và nghệ thuật của bài thơ “Ngắm trăng”. Cảm ơn cô và các bạn đã lắng nghe bài trình bày của tôi!

Bước 3: Trao đổi và đánh giá

Trao đổi: Khi trao đổi với người nghe, bạn cần:

– Lắng nghe với thái độ tích cực và ghi chép những ý kiến và vấn đề cần thảo luận thêm.

– Dành thời gian thích hợp để trao đổi những nội dung quan trọng.

Bước 1: Chuẩn bị cho bài thuyết trình

Xác định đề tài: Đề tài của bài thuyết trình là bài thơ bạn chọn để giới thiệu. Bạn có thể sử dụng bài thơ từ bài viết trước hoặc chọn một bài thơ khác theo tiêu chí lựa chọn đã nêu.

Xác định mục đích, đối tượng, không gian, thời gian và chuẩn bị dàn ý: Hãy thực hiện như khi giới thiệu một câu chuyện kể (Bài 1).

Bước 2: Thực hiện bài thuyết trình

Trình bày bài thuyết trình như cách bạn giới thiệu và đánh giá nội dung, nghệ thuật của một câu chuyện. Những lưu ý:

• Thể hiện cảm nhận cá nhân về bài thơ.
• Giọng đọc và cách trình bày cần phải truyền cảm, đặc biệt khi đọc và trích dẫn bài thơ.

Bước 3: Trao đổi và đánh giá

Trao đổi: Khi trao đổi với người nghe, bạn cần:

• Lắng nghe với thái độ cầu thị và ghi chép những ý kiến, vấn đề cần thảo luận thêm.
• Dành thời gian phù hợp để trao đổi những nội dung cần thiết.

Đánh giá: Trong vai trò người nói và người nghe, bạn có thể đánh giá phần trình bày dựa vào bảng kiểm dưới đây.

Bài viết tham khảo

Bài thơ “Mộ” của Hồ Chí Minh được viết năm 1942, khi nhà thơ bị chuyển từ nhà lao Tĩnh Tây đến Thiên Bảo. Trong hoàn cảnh bị đày đọa bởi chính quyền Tưởng Giới Thạch, Nguyễn Tất Thành thường xuyên bị di chuyển từ nhà lao này sang nhà lao khác. Trong hoàn cảnh khó khăn này, người thường chỉ thấy sự đau khổ, nhưng với Bác, tinh thần cách mạng đã biến nỗi cực hình thành những vần thơ trữ tình đầy cảm xúc. Toàn bài thơ không chứa hình ảnh đau khổ mà chỉ có cảnh thiên nhiên và cuộc sống lao động bình dị.

Bài thơ mở đầu với bức tranh thiên nhiên vào buổi chiều tối:

Quyện điểu quy lâm tầm túc thụ
Cô vân mạn mạn độ thiên không

Khi ánh mặt trời tắt dần, màn đêm bao phủ cảnh vật, tất cả đều tìm về nơi yên bình để nghỉ ngơi. Hình ảnh chim mỏi cánh tìm về bóng cây để ngủ, và chòm mây cô đơn lơ lửng trên bầu trời, tương đồng với tâm trạng cô đơn của người tù. Hai câu thơ sử dụng thủ pháp đối để tạo nên bức tranh thiên nhiên hài hòa, đơn giản nhưng thơ mộng.

Hai câu thơ tiếp theo miêu tả con người lao động:

Sơn thôn thiếu nữ ma bao túc
Bao túc ma hoàn lô dĩ hồng

Hình ảnh cô gái xóm núi xay ngô chuẩn bị bữa tối xuất hiện như một nét vẽ mạnh mẽ và tích cực. Động tác xay ngô nhịp nhàng, khỏe khoắn, nhấn mạnh sự chăm chỉ của người lao động. Hình ảnh “lô dĩ hồng” kết thúc bài thơ, làm bừng sáng không khí lạnh giá nơi xóm núi, tiếp thêm sức sống cho người tù và khẳng định vẻ đẹp trong thơ Hồ Chí Minh.

Bài thơ kết thúc một cách tự nhiên nhưng trọn vẹn, thể hiện vẻ đẹp của nghị lực phi thường và tinh thần giản dị trong thơ Hồ Chí Minh.