1. Bài soạn 'Kéo co' (Ngữ văn 7 - SGK Chân trời sáng tạo) - mẫu số 4
* Hướng dẫn đọc
Nội dung chính của văn bản Kéo co: Bài viết giới thiệu một trò chơi dân gian mang tên Kéo co và hướng dẫn chi tiết cách chơi cùng các quy tắc liên quan.
Câu 1 (trang 57, sgk Ngữ văn 7, tập 2 )
Xác định những đặc điểm của văn bản khi giới thiệu quy tắc hoặc luật lệ trong trò chơi hay hoạt động. Những đặc điểm này có liên quan thế nào đến mục đích của văn bản? Giải thích.
Trả lời:
- Văn bản thông tin giới thiệu quy tắc hoặc luật lệ trong trò chơi hay hoạt động có cấu trúc và đặc điểm hình thức.
+ Cấu trúc: chia thành 3 phần
Phần 1: Mô tả mục đích của quy trình thực hiện trò chơi hoặc hoạt động
Phần 2: Liệt kê những chuẩn bị cần thiết trước khi bắt đầu
Phần 3: Trình bày các bước thực hiện cụ thể.
+ Đặc điểm hình thức: thường sử dụng số, từ ngữ chỉ thời gian hoặc thứ tự để hướng dẫn trình tự thực hiện.
- Cách triển khai ý tưởng trong văn bản thông tin: theo trật tự thời gian, mối quan hệ nhân quả hoặc mức độ quan trọng của thông tin.
- Số từ: từ chỉ số lượng và thứ tự của sự vật.
+ Khi chỉ số lượng, số từ đứng trước danh từ.
+ Khi chỉ thứ tự, số từ đứng sau danh từ.
- Các đặc điểm này hỗ trợ mục đích của văn bản.
Câu 2 (trang 57, sgk Ngữ văn 7, tập 2 )
Các thông tin trong văn bản Kéo co được tổ chức ra sao?
Trả lời:
- Thông tin trong văn bản Kéo co được sắp xếp theo trình tự thời gian với các mục: người chơi, chuẩn bị, cách chơi, quy định trò chơi.
- Thông tin được triển khai theo mức độ ưu tiên, từ tổng quát đến chi tiết.
Câu 3 (trang 57, sgk Ngữ văn 7, tập 2 )
Xác định phương tiện phi ngôn ngữ trong văn bản và giải thích tác dụng của chúng đối với mục đích của văn bản.
Trả lời:
- Phương tiện phi ngôn ngữ sử dụng trong văn bản là hình ảnh minh họa.
- Tác dụng của chúng là làm cho văn bản dễ hiểu, rõ ràng hơn, giúp người đọc hình dung dễ dàng và giảm sự nhàm chán.
2. Bài soạn mẫu 'Kéo co' (Ngữ văn 7 - SGK Chân trời sáng tạo) - mẫu 5
I. Thông tin về tác giả
- Trần Thị Ly
II. Giới thiệu tác phẩm Kéo co
- Thể loại: Văn bản thông tin
- Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác: In trong cuốn trò chơi dân gian Nam Bộ
- Tác phẩm mô tả chi tiết các bước của trò chơi Kéo co với năm phần chính: người chơi, chuẩn bị, cách chơi, quy định trò chơi
- Bố cục của tác phẩm Kéo co
- Phần 1: Từ đầu…thêm người chơi : người chơi
- Phần 2: Tiếp theo…nằm giữa hai mức: chuẩn bị
- Phần 3: Tiếp theo… “Cố lên” : cách chơi
- Phần 4: Còn lại: quy định trò chơi
- Giá trị nội dung tác phẩm Kéo co
- Tác giả mô tả các bước thực hiện trò chơi Kéo co
- Giá trị nghệ thuật của tác phẩm Kéo co
- Giải thích rõ ràng, khách quan.
- Bố cục logic và chặt chẽ.
- Có hình ảnh minh họa và tài liệu tham khảo
III. Phân tích chi tiết tác phẩm Kéo co
- Thông tin về văn bản
- Bao gồm 4 phần
+ Người chơi
- Tùy vào số đội thi đấu, mỗi lượt có hai đội tham gia
+ Mỗi đội gồm 5-10 người
+ Chơi cân sức: các đội bằng nhau về số lượng nam hoặc nữ
+ Chơi không cân sức: các đội có số lượng không bằng nhau
+ Chuẩn bị
+ Một sợi dây dài, to, dẻo và chắc chắn
+ Khoảng cách giữa hai đội là 1m
+ Cách chơi
+ Hai đội đứng đối mặt, cầm dây
+ Hai đội đứng ở hai phía của dây
+ Khi trọng tài hô bắt đầu
+ Hai đội ra sức kéo dây về phía mình
+ Quy định trò chơi
+ Đội nào kéo dây về phía mình sẽ chiến thắng
- Mục đích của văn bản
- Giới thiệu trò chơi dân gian Kéo co
- Quy trình chuẩn bị và quy định trò chơi
- Thông tin về cách thực hiện và số lượng người chơi
+ Cung cấp thêm thông tin về trò chơi dân gian.
* Hướng dẫn đọc
Nội dung chính: Miêu tả chi tiết trò chơi dân gian Kéo co.
Câu 1 (trang 57 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2) :
- Cấu trúc: 4 phần (người chơi - chuẩn bị - cách chơi - quy định trò chơi)
- Về hình thức:
+ Các mục được đánh dấu theo các phần a, b, c, d.
+ Sử dụng số từ chỉ số lượng: một, hai, ba.
+ Sử dụng từ ngữ mô tả chi tiết về trò chơi Kéo co.
+ Kèm theo hình ảnh minh họa.
=> Giúp nội dung trở nên rõ ràng, mạch lạc và làm nổi bật mục đích văn bản.
Câu 2 (trang 57 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2) :
Các thông tin trong văn bản 'Kéo co' được sắp xếp theo trình tự thời gian và không gian một cách hợp lý để làm rõ quy tắc trò chơi.
Câu 3 (trang 57 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2) :
- Phương tiện phi ngôn ngữ trong văn bản là hình ảnh minh họa.
- Tác dụng: Giúp người đọc hiểu rõ hơn cách chơi trò Kéo co và làm cho nội dung văn bản trở nên sinh động hơn.
3. Bài soạn mẫu 'Kéo co' (Ngữ văn 7 - SGK Chân trời sáng tạo) - mẫu 6
I. Thông tin về tác giả của văn bản Kéo Co
Trần Thị Ly
II. Phân tích tác phẩm Kéo Co
Thể loại:
Kéo Co thuộc loại văn bản thông tin
Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác:
- Được xuất bản trong Trò chơi Dân gian Nam Bộ, NXB Hội Nhà Văn, 2017
Phương thức biểu đạt:
Kéo Co được trình bày theo phương thức thuyết minh
Tóm tắt nội dung văn bản Kéo Co:
Trong trò chơi Kéo Co, mỗi đội gồm từ 5 đến 10 người trở lên. Thông thường, các đội sẽ chọn những người cao, khỏe, và dẻo dai. Trò chơi có thể được tổ chức với hai hình thức: cân sức hoặc không cân sức. Chuẩn bị bao gồm một sợi dây dài, dày và chắc chắn. Giữa hai đội, vẽ hai đường mức cách nhau 1 mét và đặt dây lên hai mức, sau đó cắt hai đường mức theo dấu cộng và đặt tâm điểm giữa hai mức. Trong khi chơi, các đội đứng đối diện, móc chân vào chân người trước và giữ thăng bằng. Khi trọng tài hô “bắt đầu”, hai đội bắt đầu kéo dây.
Bố cục của văn bản Kéo Co:
Văn bản được chia thành 3 phần:
- Phần 1: Từ đầu đến “thêm người chơi”: Quy định về người chơi
- Phần 2: Từ “giữa hai mức”: Chuẩn bị trò chơi
- Phần 3: Phần còn lại: Cách chơi và quy định trò chơi
Giá trị nội dung:
- Văn bản Kéo Co cung cấp thông tin chi tiết về sự chuẩn bị, cách chơi và quy định trò chơi Kéo Co
Giá trị nghệ thuật:
- Trình bày rõ ràng quy tắc trò chơi với cấu trúc 4 phần hợp lý
- Sử dụng thuật ngữ, số từ và từ ngữ mô tả chính xác
- Kèm theo hình ảnh minh họa rõ ràng
III. Phân tích chi tiết tác phẩm Kéo Co
- Quy định về người chơi:
- Mỗi lượt có hai đội, mỗi đội từ 5 đến 10 người trở lên.
- Tiêu chí chọn người chơi: ưu tiên người cao, khỏe và dẻo dai.
- Trong các cuộc thi đấu, có thể có ban tổ chức và cổ động viên.
- Có hai hình thức:
+ Chơi cân sức: Hai đội có số người bằng nhau hoặc cùng giới tính; trẻ em chơi với trẻ em, người lớn với người lớn.
+ Chơi không cân sức: Hai đội có số lượng không bằng nhau (chơi chấp).
- Chuẩn bị trò chơi:
- Dụng cụ cần chuẩn bị: Một sợi dây dài, to và dẻo.
- Vẽ hai đường mức dài cách nhau 1 mét và đặt dây lên hai mức, cắt theo dấu cộng, đặt tâm điểm giữa hai mức.
- Cách chơi và quy định:
Cách chơi:
- Mỗi đội chọn tên và bốc thăm thi đấu.
- Khi vào vị trí kéo, người đứng sau móc chân vào chân người trước, giữ thăng bằng và làm trụ.
- Khi trọng tài hô “bắt đầu”, hai đội bắt đầu kéo.
Quy định trò chơi:
- Đội nào kéo dây về phía mình sẽ chiến thắng.
- Với nhiều đội, tiếp tục thi đấu để phân định giải nhất, nhì, ba.
- Hiện nay có thêm “tiếng còi báo hiệu” và “tiếng trống” làm không khí thêm sôi động.
- Các biến thể của trò chơi như kéo co bằng tàu dừa, dưới nước, …
→ Văn bản giới thiệu rõ ràng các quy tắc trò chơi kéo co với hệ thống ý tưởng khoa học và dễ hiểu.
Câu 1 (trang 57 SGK Ngữ văn lớp 7 tập 2)
Chỉ ra đặc điểm của văn bản giới thiệu quy tắc trò chơi hoặc hoạt động và mối quan hệ của các đặc điểm này với mục đích của văn bản.
Trả lời:
- Cấu trúc: 4 phần (người chơi - chuẩn bị - cách chơi - quy định trò chơi)
- Hình thức:
+ Các mục được đánh số a, b, c, d.
+ Sử dụng số từ chỉ số lượng: một, hai, ba.
+ Mô tả chi tiết trò chơi Kéo Co.
+ Kèm hình ảnh minh họa.
=> Giúp văn bản rõ ràng, mạch lạc và làm nổi bật mục đích của văn bản.
Câu 2 (trang 57 SGK Ngữ văn lớp 7 tập 2)
Các thông tin trong văn bản Kéo Co được sắp xếp như thế nào?
Trả lời:
Các thông tin trong văn bản 'Kéo Co' được triển khai theo trình tự thời gian và không gian một cách logic và mạch lạc để làm rõ quy tắc của trò chơi.
Câu 3 (trang 57 SGK Ngữ văn lớp 7 tập 2)
Phương tiện phi ngôn ngữ được sử dụng trong văn bản và tác dụng của nó?
Trả lời:
- Phương tiện phi ngôn ngữ: hình ảnh minh họa.
- Tác dụng: Giúp người đọc dễ dàng hình dung cách chơi trò Kéo Co.
4. Bài soạn mẫu 'Kéo co' (Ngữ văn 7 - SGK Chân trời sáng tạo) - mẫu 1
Nội dung chính
Văn bản cung cấp thông tin chi tiết về các quy tắc, luật lệ và cách thức thực hiện trò chơi Kéo Co.
Câu 1 (Trang 57, SGK Ngữ văn 7, tập 2)
Hãy chỉ ra các đặc điểm của văn bản giới thiệu quy tắc hoặc luật lệ trong trò chơi hoặc hoạt động. Những đặc điểm này có ảnh hưởng gì đến mục đích của văn bản? Giải thích rõ ràng.
Phương pháp giải:
Áp dụng kiến thức về các đặc điểm của văn bản giới thiệu quy tắc hoặc luật lệ trong trò chơi hoặc hoạt động, sau đó phân tích sự liên kết giữa các đặc điểm và mục đích của văn bản.
Lời giải chi tiết:
*Đặc điểm của văn bản giới thiệu quy tắc hoặc luật lệ trong trò chơi hoặc hoạt động bao gồm:
- Cấu trúc của văn bản thường bao gồm 3 phần:
Phần 1: Giới thiệu mục đích và tên của quy trình hoặc trò chơi bằng một đoạn văn hoặc tiêu đề.
Phần 2: Liệt kê các vật dụng và chuẩn bị cần thiết trước khi thực hiện trò chơi hoặc hoạt động.
Phần 3: Trình bày các bước thực hiện, bao gồm quy tắc, luật lệ hoặc hướng dẫn cách chơi; đối với các hoạt động khác, nêu rõ thứ tự các bước thực hiện.
- Đặc điểm hình thức:
+ Sử dụng các con số (1, 2, 3,...) và từ ngữ chỉ thời gian (đầu tiên, sau đó, cuối cùng,...) để mô tả trình tự thực hiện.
+ Miêu tả chi tiết cách thức thực hiện và sử dụng các thuật ngữ liên quan.
+ Câu chứa động từ và câu mệnh lệnh để chỉ hành động hoặc yêu cầu.
+ Kèm theo hình ảnh minh họa, sơ đồ và đề mục để tóm tắt thông tin.
+ Sử dụng ngôi thứ hai để hướng tới người đọc.
*Sự liên kết giữa các đặc điểm và mục đích của văn bản:
Các đặc điểm của văn bản giúp làm rõ mục đích của nó, tạo nên sự liên kết và bổ sung cho nhau, từ đó giúp người đọc dễ dàng nhận ra mục đích và thông tin cần truyền đạt.
Câu 2 (Trang 57, SGK Ngữ văn 7, tập 2)
Các thông tin trong văn bản Kéo Co được sắp xếp và triển khai theo những cách nào?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ từng phần của văn bản để xác định cách thức triển khai thông tin.
Lời giải chi tiết:
Các thông tin trong văn bản Kéo Co được triển khai theo hai cách:
+ Cách 1: Theo trình tự thời gian
Thông tin được sắp xếp theo thứ tự thực hiện trò chơi: người chơi – chuẩn bị – cách chơi – quy định trò chơi, với từng hoạt động được trình bày theo trình tự.
+ Cách 2: Theo mức độ quan trọng
Thông tin chính được ưu tiên trình bày trước, các chi tiết phụ sau.
Câu 3 (Trang 57, SGK Ngữ văn 7, tập 2)
Tìm phương tiện phi ngôn ngữ trong văn bản và cho biết tác dụng của nó đối với mục đích của văn bản.
Phương pháp giải:
Xác định loại phương tiện phi ngôn ngữ được sử dụng trong văn bản và phân tích tác dụng của nó trong việc thể hiện nội dung văn bản.
Lời giải chi tiết:
- Phương tiện phi ngôn ngữ sử dụng trong văn bản là: hình ảnh minh họa.
- Tác dụng:
+ Làm cho văn bản thêm sinh động và hấp dẫn hơn.
+ Bổ sung thông tin và làm rõ nội dung văn bản.
+ Giúp người đọc dễ dàng hiểu và hình dung nội dung văn bản hơn.
5. Bài soạn mẫu 'Kéo Co' (Ngữ văn 7 - SGK Chân trời sáng tạo) - mẫu 2
I. Giới thiệu tác giả
Trần Thị Ly
II. Khái quát tác phẩm Kéo co
1. Hoàn cảnh sáng tác
Trích từ Trò chơi dân gian Nam Bộ, Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam, NXB Hội Nhà văn, 2017
2. Thể loại
Văn bản thông tin là loại văn bản nhằm truyền tải thông tin và kiến thức một cách chính xác và rõ ràng. Loại văn bản này rất phổ biến và thiết thực trong cuộc sống, bao gồm các thể loại như thông báo, chỉ dẫn, mô tả công việc, hướng dẫn sử dụng sản phẩm, lịch biểu, cơ sở dữ liệu, hợp đồng quảng cáo, văn bản hành chính, từ điển, bản tin, v.v. Văn bản thông tin thường được trình bày một cách khách quan và trung thực, không có yếu tố hư cấu hay tưởng tượng. Mục tiêu của loại văn bản này là giúp người đọc hoặc người nghe hiểu đúng và rõ ràng nội dung được mô tả.
3. Bố cục
- Phần 1 (từ đầu đến “thêm người chơi”): Quy định số lượng người chơi trong trò kéo co
- Phần 2 (từ “chuẩn bị” đến “nằm giữa hai mức”): Chuẩn bị cho trò kéo co
- Phần 3 (từ “Cố lên”): Hướng dẫn cách chơi kéo co
- Phần 4 (còn lại): Quy định về trò chơi kéo co
4. Tóm tắt
Trong trò chơi kéo co, mỗi đội thường có từ 5 đến 10 người hoặc hơn. Các đội thường chọn những người cao, to, khỏe mạnh, dẻo dai. Khi trò chơi có tính thi đấu, sẽ có ban tổ chức và chia thành các mức thi đấu có cân sức và không cân sức. Trước khi bắt đầu, cần chuẩn bị một sợi dây dài và chắc chắn. Giữa hai đội, vẽ hai đường mức cách nhau 1 mét, đặt dây lên hai mức và đánh dấu tâm điểm giữa hai mức. Khi bắt đầu, các đội đứng vào vị trí, người đứng sau móc chân vào chân người đứng trước, giữ thăng bằng và tạo điểm trụ. Khi có hiệu lệnh từ trọng tài, các đội sẽ kéo hết sức để di chuyển tâm điểm về phía đội mình.
5. Giá trị nội dung
Văn bản cung cấp thông tin hữu ích về các quy tắc, luật lệ và cách thức của trò chơi kéo co.
6. Đặc sắc nghệ thuật
- Ngôn ngữ đơn giản, khoa học
- Cách sắp xếp và triển khai luận điểm rõ ràng, mạch lạc
7. Tác phẩm Kéo co
- Người chơi
Số lượng người chơi trong mỗi đội tùy thuộc vào số người tham gia, thường khoảng từ 5 - 10 người trở lên. Các đội chọn những người có sức khỏe tốt và kỹ năng để có kết quả tốt nhất. Trò chơi có thể diễn ra giữa hai đội hoặc nhiều đội, và có thể có tính chất thi đấu. Trong các trận thi đấu, sẽ có ban tổ chức, bao gồm người điều hành và giám sát, cùng với cổ động viên. Trước khi thi đấu, các đội được hướng dẫn về cách thức và kỹ thuật. Các đội thường đại diện cho các khu vực cụ thể và có thể mặc đồng phục để tăng tính trách nhiệm.
- Chơi cân sức: Hai đội có số lượng người bằng nhau hoặc toàn là nam hoặc toàn là nữ, hoặc kết hợp nam nữ. Đội có số người nhiều hơn có thể phải thay đổi người để đảm bảo sự công bằng.
- Chơi không cân sức (kèo chấp): Hai đội có số lượng người không bằng nhau; đội mạnh hơn có thể phải thêm người hoặc đội yếu hơn có thể kéo với ít người hơn.
- Chuẩn bị
Chuẩn bị một sợi dây dài, chắc chắn để không bị đứt trong quá trình kéo như dây thừng, dây luộc, hoặc các vật liệu chắc chắn khác. Giữa dây có thể buộc một miếng vải đỏ hoặc một dấu hiệu khác để xác định tâm điểm. Vẽ hai đường mức dài cách nhau khoảng 1 mét và phủ lớp vôi bột để dễ dàng nhận diện. Đặt dây trên hai mức và cắt thành dấu cộng, để tâm điểm nằm giữa hai mức.
- Cách chơi
Mỗi đội đặt tên và cử người bốc thăm. Khi vào vị trí, người chơi trong mỗi đội đứng so le để tạo sự cân bằng, chân người đứng sau móc vào chân người đứng trước. Khi có lệnh bắt đầu, các đội sẽ kéo hết sức để di chuyển tâm điểm về phía đội mình. Các cổ động viên sẽ cổ vũ nhiệt tình để tạo thêm động lực cho các đội.
- Quy định trò chơi
- Hai đội: Đội nào kéo tâm điểm qua đường mức của đội đó sẽ thắng.
- Nhiều đội: Các đội còn lại thi đấu theo cách tương tự. Các đội thắng sẽ tiếp tục thi đấu để tranh các giải nhất, nhì, ba.
Ngày nay, trong các trận thi đấu có thể có thêm hiệu lệnh bắt đầu bằng tiếng còi, tiếng trống để tạo không khí sôi động. Ngoài kéo co trên cạn, còn có thể kéo co dưới nước hoặc sử dụng các vật liệu khác như tàu dừa hoặc cây dài để chơi.
(Hội Văn nghệ Dân gian Việt Nam, in trong Trò chơi Dân gian Nam Bộ, NXB Hội Nhà văn, 2017)
III. Câu hỏi vận dụng kiến thức văn bản Kéo co
Câu hỏi 1: Chỉ ra những đặc điểm của văn bản giới thiệu một quy tắc hoặc luật lệ trong trò chơi hay hoạt động. Những đặc điểm ấy có mối quan hệ như thế nào với mục đích của văn bản? Hãy lý giải.
Lời giải:
*Đặc điểm của văn bản giới thiệu một quy tắc hoặc luật lệ trong trò chơi hay hoạt động là:
- Về cấu trúc, loại văn bản này thường có 3 phần:
Phần 1: Giới thiệu mục đích của quy trình thực hiện trò chơi hay hoạt động bằng một đoạn văn hoặc nhan đề bài viết (tên quy trình)
Phần 2: Liệt kê những gì cần chuẩn bị trước khi thực hiện trò chơi hay hoạt động.
Phần 3: Trình bày các bước cần thực hiện. Đối với trò chơi, đó là quy tắc, luật lệ, hướng dẫn cách chơi; đối với các hoạt động khác là thứ tự các bước thực hiện hoạt động.
- Về đặc điểm hình thức:
+ Loại văn bản này thường sử dụng các con số (1, 2, 3,...), từ ngữ chỉ thời gian (đầu tiên, tiếp theo, sau cùng,...) hoặc số từ chỉ số lượng chính xác (hai, ba,...) để giới thiệu trình tự thực hiện.
+ Từ ngữ miêu tả chi tiết cách thức hành động và một số thuật ngữ liên quan.
+ Sử dụng câu chứa nhiều động từ, câu khiến để chỉ hành động hoặc yêu cầu thực hiện.
+ Dùng hình ảnh minh họa, sơ đồ chỉ dẫn, đề mục để tóm tắt thông tin chính.
+ Từ ngữ xưng hô ngôi thứ hai để chỉ người đọc.
*Những đặc điểm ấy có mối quan hệ với mục đích của văn bản:
Đó là mối quan hệ liên kết, gắn bó mật thiết, bổ sung cho nhau, phối hợp chặt chẽ với nhau. Nhờ các đặc điểm giúp nhận ra mục đích của văn bản và ngược lại, từ mục đích người viết triển khai nội dung bài viết có đầy đủ các đặc điểm cần thiết.
Câu hỏi 2: Tìm phương tiện phi ngôn ngữ được sử dụng trong văn bản và cho biết tác dụng của phương tiện đối với mục đích của văn bản.
Lời giải:
Phương tiện phi ngôn ngữ ở đây là hình ảnh minh họa trong văn bản nhằm làm rõ hơn cách chơi để người đọc hình dung.
Câu hỏi 3: Các thông tin trong văn bản Kéo co được triển khai theo những cách nào?
Lời giải:
Các thông tin trong văn bản Kéo co được triển khai theo hai cách:
+ Cách 1: Triển khai theo trật tự thời gian
Dựa vào bố cục của văn bản trình bày thông tin theo thứ tự thực hiện trò chơi: người chơi – chuẩn bị – cách chơi – quy định trò chơi.
Trong phần cách chơi, trình bày theo trình tự của từng hoạt động.
*Hướng dẫn đọc
Nội dung chính: Hướng dẫn cách chơi kéo co
Câu 1 (trang 57 sách giáo khoa Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Chỉ ra những đặc điểm của văn bản giới thiệu một quy tắc hoặc luật lệ trong trò chơi hay hoạt động. Những đặc điểm ấy có mối quan hệ như thế nào với mục đích của văn bản? Hãy lý giải.
Trả lời:
Dựa vào đặc điểm nội dung và hình thức của văn bản để xác định đây là văn bản thông tin giới thiệu một quy tắc trong hoạt động. Về nội dung, văn bản có cấu trúc ba phần: giới thiệu mục đích – liệt kê điều cần chuẩn bị – trình bày các bước thực hiện. Về hình thức, văn bản sử dụng từ ngữ chỉ thời gian, hình ảnh minh họa, đề mục tóm tắt thông tin…
Câu 2 (trang 57 sách giáo khoa Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Các thông tin trong văn bản Kéo co được triển khai theo những cách nào?
Trả lời:
Các thông tin trong văn bản được triển khai theo quan hệ nhân quả và trật tự thời gian để làm rõ cách chơi kéo co và ý nghĩa các động tác khi chơi.
Câu 3 (trang 57 sách giáo khoa Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Tìm phương tiện phi ngôn ngữ được sử dụng trong văn bản và cho biết tác dụng của phương tiện đối với mục đích của văn bản.
Trả lời:
Phương tiện phi ngôn ngữ ở đây là hình ảnh minh họa nhằm giúp người đọc hình dung rõ hơn về cách chơi.
6. Bài soạn 'Kéo co' (Ngữ văn 7 - SGK Chân trời sáng tạo) - mẫu 3
Câu 1 (Trang 57, SGK Ngữ văn 7, tập 2)
Hãy nêu những đặc điểm của văn bản mô tả quy tắc hoặc luật lệ trong trò chơi hay hoạt động. Những đặc điểm này có mối liên hệ gì với mục đích của văn bản? Giải thích rõ ràng.
Hướng dẫn giải:
Dựa vào kiến thức về các đặc điểm của văn bản mô tả quy tắc hoặc luật lệ trong trò chơi hay hoạt động để phân tích. Sau đó, giải thích mối liên hệ giữa các đặc điểm đó và mục đích của văn bản.
Giải đáp chi tiết:
*Các đặc điểm của văn bản mô tả quy tắc hoặc luật lệ trong trò chơi hay hoạt động là:
– Về cấu trúc, văn bản thường có ba phần:
Phần 1: Giới thiệu mục đích của quy trình thực hiện trò chơi hay hoạt động bằng một đoạn văn hoặc tiêu đề bài viết (tên quy trình)
Phần 2: Liệt kê những gì cần chuẩn bị trước khi bắt đầu trò chơi hoặc hoạt động.
Phần 3: Trình bày các bước thực hiện. Đối với trò chơi, bao gồm quy tắc, luật lệ, hướng dẫn chơi; đối với các hoạt động khác, đó là thứ tự các bước thực hiện.
– Về hình thức:
+ Văn bản thường sử dụng các số (1, 2, 3,…) và từ ngữ chỉ thời gian (đầu tiên, tiếp theo, sau cùng,…) hoặc các số từ chỉ số lượng chính xác (hai, ba,…) để trình bày thứ tự thực hiện.
+ Miêu tả chi tiết cách thức hành động và các thuật ngữ liên quan.
+ Dùng câu chứa nhiều động từ và câu khiến để chỉ hành động hoặc yêu cầu thực hiện.
+ Có hình ảnh minh họa, sơ đồ chỉ dẫn, đề mục để tóm tắt thông tin chính.
+ Từ ngữ xưng hô ngôi thứ hai để chỉ người đọc.
*Mối liên hệ giữa các đặc điểm và mục đích của văn bản:
Các đặc điểm này có sự kết nối chặt chẽ, hỗ trợ lẫn nhau, và phối hợp để đạt được mục đích của văn bản. Các đặc điểm giúp người đọc nhận diện mục đích của văn bản và ngược lại, từ mục đích, người viết triển khai nội dung có đầy đủ các đặc điểm cần thiết.
Câu 2 (Trang 57, SGK Ngữ văn 7, tập 2)
Các thông tin trong văn bản Kéo co được trình bày theo những cách nào?
Hướng dẫn giải:
Xem xét kỹ từng phần trong văn bản để tổng hợp cách thức trình bày thông tin.
Giải đáp chi tiết:
Các thông tin trong văn bản Kéo co được triển khai theo hai cách:
+ Cách 1: Triển khai theo trật tự thời gian
Dựa trên cấu trúc văn bản, thông tin được trình bày theo thứ tự thực hiện trò chơi: người chơi – chuẩn bị – cách chơi – quy định trò chơi.
Trong phần cách chơi, thông tin được sắp xếp theo từng bước thực hiện.
+ Cách 2: Theo mức độ quan trọng của thông tin (thông tin chính được đưa lên trước)
Câu 3 (Trang 57, SGK Ngữ văn 7, tập 2)
Xác định phương tiện phi ngôn ngữ được sử dụng trong văn bản và giải thích tác dụng của phương tiện đó đối với mục đích của văn bản.
Hướng dẫn giải:
Xem xét các phương tiện phi ngôn ngữ trong văn bản và nêu rõ tác dụng của chúng trong việc thể hiện nội dung văn bản.
Giải đáp chi tiết:
– Phương tiện phi ngôn ngữ sử dụng trong văn bản này là: hình ảnh minh họa.
– Tác dụng:
+ Làm cho văn bản trở nên sinh động và hấp dẫn hơn đối với người đọc.
+ Cung cấp thêm chi tiết cho nội dung văn bản.
+ Giúp làm rõ và cụ thể hóa nội dung văn bản.