Danh sách 6 bài soạn 'Thực hành tiếng Việt trang 48' (Ngữ văn 7 - SGK Cánh diều) tốt

Câu 1 (trang 48 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Trong hai khổ thơ đầu của bài thơ Mẹ (Đỗ Trung Lai), các dòng thơ được sắp xếp thành từng cặp đối lập về ý nghĩa. Hãy chỉ ra những cặp đối lập và cho biết ý nghĩa của việc sắp xếp này.

Trả lời:

- Trong hai khổ thơ đầu của bài thơ Đỗ Trung Lai, các dòng thơ được phân chia thành từng cặp đối lập về ý nghĩa:

+ Cặp thứ nhất: Lưng mẹ còng rồi

                           Cau vẫn đứng thẳng. Sự đối lập trong cặp này là lưng mẹ còng >< cau vẫn thẳng.

+ Cặp thứ hai:Cau - ngọn xanh mướt

                           Mẹ - đầu bạc trắng. Sự đối lập trong cặp này là cau xanh mướt >< đầu mẹ bạc trắng.

+ Cặp thứ ba:Cau ngày càng cao

                           Mẹ ngày một thấp. Sự đối lập trong cặp này là cau cao dần >< mẹ thấp dần.

+ Cặp thứ tư:Cau gần với trời

                          Mẹ gần với đất. Sự đối lập trong cặp này là cau gần trời >< mẹ gần đất.

- Sự sắp xếp các cặp câu với hình ảnh đối lập như vậy giúp khắc họa rõ nét hình ảnh người mẹ ngày càng già yếu theo thời gian.

Câu 2 (trang 48 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Phân tích tác dụng của biện pháp tu từ so sánh trong khổ thơ dưới đây:

Một miếng cau khô

Khô như mẹ

Con nâng trên tay

Không cầm được lệ

(Đỗ Trung Lai)

Trả lời:

- Trong đoạn thơ, hình ảnh cau khô được so sánh với sự khô gầy của mẹ. So sánh này gợi lên hình ảnh người mẹ gầy yếu, xanh xao với làn da nhăn nheo. Sự so sánh này nhẹ nhàng nhưng đầy cảm xúc, khiến lòng người đau xót. Người con nâng miếng cau khô trên tay, cảm nhận sự đau đớn đến mức không thể cầm được nước mắt. Đây là một hình ảnh so sánh đơn giản nhưng vô cùng sâu sắc và biểu cảm.

Câu 3 (trang 49 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Tác dụng của câu hỏi “Sao mẹ ta già?” trong bài thơ Mẹ (Đỗ Trung Lai) đối với việc thể hiện tình cảm của tác giả là gì?

Trả lời:

- Câu hỏi “Sao mẹ ta già?” trong bài thơ không nhằm tìm câu trả lời mà để bộc lộ cảm xúc và nỗi đau của tác giả về sự già yếu của mẹ. Khi thấy mẹ gầy yếu và già đi, tác giả cảm thấy bất lực và thốt lên câu hỏi để thể hiện nỗi đau và sự xót xa.

Câu 4 (trang 49 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Tìm các câu hỏi trong bài thơ Ông đồ (Vũ Đình Liên) và nêu ý nghĩa của chúng.

Trả lời:

- Các câu hỏi trong bài thơ Ông đồ (Vũ Đình Liên) gồm:

+ Người thuê viết giờ đâu?

+ Hồn ở đâu bây giờ?

- Những câu hỏi này không nhằm tìm kiếm câu trả lời mà để thể hiện cảm xúc của tác giả đối với sự mai một của chữ Hán. Câu hỏi “người thuê viết giờ đâu” vang lên như lời than thở về sự lãng quên. Câu hỏi cuối cùng “hồn ở đâu bây giờ” thể hiện nỗi tiếc nuối cho những giá trị văn hóa truyền thống đã mất.

CH1. Trong hai khổ thơ đầu của bài thơ Mẹ (Đỗ Trung Lai), các dòng thơ được xếp thành từng cặp đối lập về nghĩa. Hãy chỉ ra các cặp đối lập và cho biết ý nghĩa của việc xếp đặt này.

Trả lời:

- Trong hai khổ thơ đầu của bài thơ Mẹ (Đỗ Trung Lai), các dòng thơ được sắp xếp thành từng cặp đối lập:

• Lưng mẹ còng so với cau vẫn thẳng
• Cau - ngọn xanh rờn so với mẹ - đầu bạc trắng
• Cau ngày càng cao so với mẹ ngày càng thấp
• Cau gần trời so với mẹ gần đất

=> Việc xếp đặt này làm nổi bật sự tương phản giữa cau và mẹ. Cau ngày càng phát triển, trong khi mẹ ngày càng yếu đi. Cách sắp xếp này tăng cường tính biểu cảm của hình ảnh người mẹ, thể hiện nỗi buồn của người con khi chứng kiến mẹ già đi, đồng thời kích thích cảm xúc của người đọc.

CH2. Phân tích tác dụng của biện pháp tu từ so sánh trong khổ thơ dưới đây:

Một miếng cau khô
Khô gầy như mẹ
Con nâng trên tay
Không cầm được lệ
(Đỗ Trung Lai)
Trả lời:
- Trong khổ thơ này, tác giả sử dụng so sánh để miêu tả hình ảnh mẹ. Mẹ không được miêu tả trực tiếp là 'khô gầy', mà qua so sánh với miếng cau. Hình ảnh mẹ trở thành thước đo cho sự 'khô gầy', làm nổi bật dáng vẻ già nua, thiếu sức sống. So sánh này tạo ra sự xúc động sâu sắc, giúp người đọc cảm nhận nỗi buồn của người con khi thấy mẹ già yếu. Cách so sánh này làm cho khổ thơ trở nên ý nghĩa và cảm động hơn.

Câu 1. Tác dụng của câu hỏi 'Sao mẹ ta già?' trong bài thơ Mẹ (Đỗ Trung Lai) là gì đối với việc thể hiện tình cảm của tác giả?

Câu 2. Tìm các câu hỏi trong bài thơ Ông đồ (Vũ Đình Liên). Tác giả sử dụng các câu hỏi đó để thể hiện điều gì?

=> Xem hướng dẫn giải

Câu 1. Câu hỏi 'Sao mẹ ta già?' trong bài thơ Mẹ (Đỗ Trung Lai) thể hiện sự trách móc và khát vọng cho mẹ mãi trẻ trung, bên cạnh chủ thể trữ tình. Câu hỏi này không chỉ là sự trách móc, mà còn là biểu hiện của sự tự tôn và nỗi buồn khi mẹ phải già đi. Sự trách móc trong câu hỏi này làm nổi bật nỗi buồn và tình cảm sâu sắc của tác giả dành cho mẹ.

Câu 2. Các câu hỏi trong bài thơ Ông đồ (Vũ Đình Liên):

• 'Người thuê viết giờ đâu?'
• 'Những người muôn năm cũ/ Hồn ở đâu bây giờ?'

=> Các câu hỏi này không nhằm tìm câu trả lời mà để nhấn mạnh sự phai nhạt của tục xin chữ đầu năm và bày tỏ sự tiếc nuối cho những giá trị truyền thống đã mất. Chúng khơi gợi cảm xúc và suy nghĩ của người đọc về những giá trị văn hóa cũ, nhấn mạnh sự cần thiết phải gìn giữ và phát huy những giá trị đó.

Câu 1. Trong hai khổ thơ đầu của bài thơ Mẹ (Đỗ Trung Lai), các dòng thơ được sắp xếp thành từng cặp đối lập về ý nghĩa. Hãy chỉ ra những cặp đối lập và nêu tác dụng của cách sắp xếp này.

- Các dòng thơ được bố trí thành những cặp đối lập như sau:

• Lưng mẹ còng - Cau thẳng tắp
• Cau ngọn xanh rờn - Mẹ đầu bạc phơ
• Cau ngày càng cao - Mẹ ngày càng thấp
• Cau gần trời - Mẹ gần đất

- Tác dụng: Cách bố trí này làm nổi bật sự tương phản giữa hình ảnh cau và mẹ, thể hiện sự già nua của người mẹ theo thời gian, từ đó gợi lên cảm xúc xót xa cho người đọc.

Câu 2. Phân tích tác dụng miêu tả và biểu cảm của biện pháp so sánh trong khổ thơ sau:

Một miếng cau khô
Khô gầy như mẹ
Con nâng trên tay
Không cầm được lệ

(Đỗ Trung Lai)

- Tác dụng: So sánh mẹ với miếng cau khô giúp hình ảnh mẹ trở nên rõ ràng hơn với sự già nua và héo hắt. Qua đó, tác giả truyền tải sự trân trọng và nỗi xót xa sâu sắc trước hình ảnh người mẹ thân yêu.

Câu 3. Câu hỏi “Sao mẹ ta già?” trong bài thơ Mẹ (Đỗ Trung Lai) có ý nghĩa gì trong việc thể hiện tình cảm của tác giả?

- Câu hỏi này không chỉ đơn thuần là sự thắc mắc, mà thực chất là sự bộc lộ nỗi đau, thương xót khi chứng kiến mẹ ngày càng già đi. Câu hỏi phản ánh sự bất lực và sự tiếc nuối của tác giả trước sự lão hóa của mẹ.

Câu 4. Tìm các câu hỏi trong bài thơ Ông đồ (Vũ Đình Liên) và phân tích ý nghĩa của chúng.

• “Người thuê viết giờ đâu?”: Thể hiện sự buồn bã và tiếc nuối cho một thời kỳ đã qua.
• “Những người mua năm cũ/Hồn ở đâu bây giờ?”: Câu hỏi này thể hiện sự than trách về số phận của ông đồ và nỗi tiếc thương cho những giá trị truyền thống đã bị lãng quên.

Câu 1 (trang 48 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1) :

- Các cặp đối lập trong hai khổ thơ đầu là: còng-thẳng, xanh rờn-bạc trắng, cao-thấp, giời-đất.

- Tác dụng: Sự đối lập này làm nổi bật sự suy yếu dần của người mẹ theo thời gian.

Câu 2 (trang 48 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1) :

Tác dụng của so sánh trong khổ thơ: So sánh mẹ với miếng cau khô giúp nhấn mạnh sự già nua và yếu ớt của mẹ theo năm tháng. Điều này thể hiện sự xót xa và bất lực của tác giả khi chứng kiến mẹ ngày càng yếu đi.

Câu 3 (trang 49 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1) :

Câu hỏi “Sao mẹ ta già?” phản ánh nỗi đau, bất lực và xót xa của tác giả khi thấy mẹ già đi mà không thể làm gì để thay đổi tình trạng đó. Câu hỏi này thể hiện sự thương xót sâu sắc và mong muốn mẹ luôn khỏe mạnh, hạnh phúc.

Câu 4 (trang 49 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1) :

- Các câu hỏi trong bài thơ: “Người thuê viết giờ đâu?”, “Hồn bây giờ ở đâu?”

- Tác dụng: Câu hỏi đầu tiên thể hiện sự tiếc nuối cho một thời kỳ đã qua, còn câu hỏi thứ hai phản ánh sự xót xa cho những giá trị đã mất, chỉ còn lại những hồi ức.

Câu 1 trang 48 SGK Ngữ Văn 7 Tập 1: Trong hai khổ thơ đầu của bài thơ Mẹ (Đỗ Trung Lai), các dòng thơ được sắp xếp thành từng cặp có sự đối lập rõ rệt. Hãy chỉ ra các cặp đối lập và cho biết tác dụng của việc sắp xếp này.

Trả lời:

- Các cặp đối lập trong hai khổ thơ đầu:

- “Còng” so với “thẳng”

- “Xanh rờn” so với “bạc trắng”

- “Cao” so với “thấp”

- “Giời” so với “đất”

→ Các cặp từ đối lập này làm nổi bật sự tương phản giữa hình ảnh người mẹ và hàng cau, từ đó làm rõ sự suy yếu dần của người mẹ theo thời gian.

Câu 2 trang 48 SGK Ngữ Văn 7 Tập 1: Phân tích tác dụng miêu tả và biểu cảm của biện pháp so sánh trong khổ thơ dưới đây:

Một miếng cau khô
Khô gầy như mẹ
Con nâng trên tay
Không cầm được lệ

                  (Đỗ Trung Lai)

Trả lời:

- So sánh “Khô gầy như mẹ” gợi hình ảnh mẹ già héo hắt, gầy guộc như miếng cau khô.

- Tác dụng miêu tả: Nhấn mạnh sự gầy mòn của mẹ qua hình ảnh miếng cau khô.

- Tác dụng biểu cảm: Thể hiện nỗi xót xa của người con khi thấy mẹ ngày càng yếu ớt. Động từ “nâng” thể hiện sự trân trọng, còn “cầm” diễn tả nỗi đau khi chứng kiến mẹ gầy mòn.

Câu 3 trang 49 SGK Ngữ Văn 7 Tập 1: Câu hỏi “Sao mẹ ta già?” trong bài thơ Mẹ (Đỗ Trung Lai) có ý nghĩa gì trong việc thể hiện tình cảm của tác giả?

Trả lời:

- Câu hỏi này thể hiện sự bối rối và đau xót của người con khi chứng kiến mẹ già đi quá nhanh. Đây là sự thổ lộ nỗi buồn và bất lực khi phải nhìn mẹ ngày càng suy yếu, đồng thời thể hiện mong muốn mẹ luôn khỏe mạnh và hạnh phúc.

Câu 4 trang 49 SGK Ngữ Văn 7 Tập 1: Tìm các câu hỏi trong bài thơ Ông đồ (Vũ Đình Liên) và phân tích ý nghĩa của chúng.

Trả lời:

- Các câu hỏi trong bài thơ:

- “Người thuê viết giờ đâu?”

- “Hồn ở đâu bây giờ?”

→ Những câu hỏi này thể hiện sự tiếc nuối và cảm xúc buồn bã khi chứng kiến truyền thống và nét văn hóa đẹp dần bị lãng quên.

Câu 1: Trong hai khổ thơ đầu bài thơ 'Mẹ' (Đỗ Trung Lai), các dòng thơ được sắp xếp thành từng cặp với sự đối lập về nghĩa. Hãy chỉ ra sự đối lập đó và tác dụng của cách sắp xếp này.

(Câu hỏi trang 48 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1)

Trả lời:

- Trong hai khổ đầu bài thơ, các dòng thơ được tổ chức thành các cặp đối lập về nghĩa:

+ Cặp 1:

Lưng mẹ còng
Cau thì vẫn thẳng.

Sự đối lập là lưng mẹ còng >< cau vẫn thẳng.

+ Cặp 2:

Cau - ngọn xanh rờn
Mẹ - đầu bạc trắng.

Sự đối lập là cau ngọn xanh >< đầu mẹ bạc trắng.

+ Cặp 3:

Cau ngày càng cao
Mẹ ngày một thấp.

Sự đối lập là cau cao >< mẹ thấp.

+ Cặp 4:

Cau gần trời
Mẹ gần đất.

Sự đối lập là cau gần trời >< mẹ gần đất.

- Việc sắp xếp các cặp câu với hình ảnh đối lập như vậy giúp khắc họa hình ảnh người mẹ ngày càng già yếu theo thời gian.

Câu 2: Nêu tác dụng của biện pháp so sánh trong khổ thơ dưới đây:

Một miếng cau khô 
Khô gầy như mẹ
Con nâng trên tay 
Không cầm được lệ
(Đỗ Trung Lai) 

(Câu hỏi trang 48 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1)

Trả lời:

Biện pháp so sánh “Khô gầy như mẹ” với hình ảnh mẹ già gầy mòn mang lại tác dụng:

- Miêu tả: tạo hình ảnh người mẹ già héo hắt, gầy guộc như miếng cau khô.

- Biểu cảm: thể hiện nỗi xót xa của người con khi thấy mẹ ngày càng già đi. Động từ “nâng” thể hiện sự trân trọng, còn động từ “cầm” diễn tả sự dồn nén cảm xúc khi thấy hình ảnh mẹ gầy mòn.

Câu 3: Câu hỏi “Sao mẹ ta già?” trong bài thơ 'Mẹ' (Đỗ Trung Lai) có tác dụng gì đối với cảm xúc của tác giả?

(Câu hỏi trang 49 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1)

Trả lời:

- Câu hỏi “Sao mẹ ta già?” không nhằm trả lời mà để bộc lộ cảm xúc của tác giả về mẹ. Nhìn thấy mẹ già yếu mà không làm gì được, tác giả cảm thấy bất lực và thốt lên câu hỏi để thể hiện sự đau đớn và xót xa.

Câu 4: Tìm các câu hỏi trong bài thơ 'Ông đồ' (Vũ Đình Liên). Tác giả sử dụng chúng để biểu đạt điều gì?

(Câu hỏi trang 49 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1)

Trả lời:

- Các câu hỏi trong bài thơ 'Ông đồ' là:

+ “Người thuê viết giờ đâu?”

+ “Hồn ở đâu bây giờ?”

- Những câu hỏi không phải để hỏi mà để thể hiện cảm xúc của tác giả về sự mai một của Hán học. Câu hỏi “người thuê viết giờ đâu” thể hiện sự tiếc nuối và xót xa khi truyền thống bị lãng quên. Câu hỏi cuối “hồn ở đâu bây giờ” diễn tả nỗi cảm thương và nuối tiếc cho những giá trị văn hóa đã mất.

→ Câu hỏi thể hiện sự nuối tiếc khi chứng kiến một truyền thống đẹp dần bị lãng quên.