Danh sách 6 bài soạn 'Tốt-tô-chan bên cửa sổ - Khi trẻ con lớn lên trong tình thương' (Ngữ văn 8 - SGK Chân trời sáng tạo) xuất sắc

I. Khám phá tác phẩm Tốt-Tô-Chan (totto – chan) bên cửa sổ: Khi trẻ con lớn lên trong tình thương

1. Thể loại Văn bản thuyết minh
2. Nguồn gốc và hoàn cảnh sáng tác

- Nguồn: https://www.phunuonline.com.vn/totto-chan-ben-cua-so-khi-tre-con-lon-len-trong-tinh-thuong-a1417059.html, ngày 06/9/2022.

Phương thức biểu đạt

Văn bản 'Tốt-Tô-Chan (totto – chan) bên cửa sổ' sử dụng phương thức thuyết minh

Cấu trúc

3 phần

- Phần 1: Giới thiệu về tác giả và cuốn sách

- Phần 2: Nội dung cuốn sách và các điểm đặc biệt

- Phần 3: Bài học và thông điệp của tác phẩm

Giá trị nội dung

- Kể về cô bé Tốt-tô-chan và phương pháp giáo dục tại trường Tô-mô.

- Giá trị nhân văn trong cách giáo dục của thầy hiệu trưởng và trường học này: dựa trên tình yêu thương và tôn trọng trẻ.

Giá trị nghệ thuật

- Đặc điểm của văn bản thông tin giới thiệu sách.

- Kết hợp yếu tố ngôn ngữ và phi ngôn ngữ.

- Sự phối hợp giữa thuyết minh và tự sự.

II. Phân tích chi tiết tác phẩm Tốt-Tô-Chan (totto – chan) bên cửa sổ: Khi trẻ con lớn lên trong tình thương

Đặc điểm của văn bản thông tin giới thiệu sách

Các

đặc điểm

Nội dung

Sa pô

Nêu sự phổ biến của tác phẩm qua số lượng phát hành và sự yêu thích của độc giả.

Cấu trúc văn bản

Phần 1: đoạn 1, 2: Giới thiệu tác giả và bối cảnh ra đời tác phẩm.

Phần 2: đoạn 3->đoạn 8: Tóm tắt nội dung sách, ấn tượng của tác giả về sách.

Phần 3: hai đoạn cuối: Phổ biến của sách toàn cầu và ý kiến của tác giả về giá trị sách.

Yếu tố phi ngôn ngữ

Hình ảnh sách.

=> Truyền tải thông điệp của tác phẩm.

=> Nhận xét: đây là văn bản thông tin giới thiệu sách sinh động, hiệu quả, thu hút.

Cách triển khai thông tin

- Phương pháp ở câu cuối đoạn là phối hợp, làm rõ câu chủ đề đầu đoạn “Từ đó, hành trình đến trường của Tốt-tô-chan trở nên thú vị…”.

Ý nghĩa nhan đề và mục đích văn bản

Nội dung

Ý nghĩa

Nhan đề

Tạo sự tò mò, hứng thú cho độc giả.

Phản ánh ý nghĩa của văn bản.

Mục đích văn bản

Tác giả viết văn bản này để giới thiệu sách và lan tỏa ý nghĩa của phương pháp giáo dục tiến bộ của thầy hiệu trưởng trường Tô-mô.

Tóm tắt Tốt-Tô-Chan (totto – chan) bên cửa sổ: Khi trẻ con lớn lên trong tình thương

Tốt-Tô-Chan (totto – chan) bên cửa sổ là cuốn sách yêu thích của nhiều trẻ em ở Nhật Bản và toàn cầu. “Lớp học toa tàu” là tự truyện về thời tiểu học của nữ tác giả Ku-rô-gia-na-ghi Tét-su-kô. Trường Tô-mô với các lớp học trong toa tàu cũ, cùng phương pháp giáo dục đổi mới so với Nhật Bản trước chiến tranh. Thành ngữ “Bên cửa sổ” mô tả tình trạng bị bỏ rơi của Tốt-tô-chan; “Ước mơ của các em còn lớn hơn kế hoạch của cô giáo” – điểm đặc biệt là thầy hiệu trưởng và giáo viên tôn trọng ý kiến của học sinh. Tại đây, Tốt-tô-chan cảm thấy hạnh phúc và hành trình đến trường trở thành những ngày thú vị không còn bị chỉ trích như ở trường cũ; “Con thật là một cô bé ngoan” – bài học lớn mà Tét-su-kô học được là tình yêu và kết nối với thiên nhiên. Thầy hiệu trưởng đã khen ngợi Tốt-tô-chan, khiến em cảm thấy vui vì được thầy tin tưởng và coi như người lớn. “Sức lan tỏa cuốn sách” – cuốn sách đã tạo tiếng vang lớn không chỉ ở Nhật Bản mà toàn cầu.

Ý nghĩa nhan đề Tốt-Tô-Chan (totto – chan) bên cửa sổ: Khi trẻ con lớn lên trong tình thương

Giới thiệu câu chuyện về cô bé Totto-chan và cách giáo dục tại trường Tô-mô; giá trị nhân văn trong phương pháp giáo dục của thầy hiệu trưởng và trường học: dựa trên tình yêu thương và tôn trọng trẻ.

Giá trị nội dung Tốt-Tô-Chan (totto – chan) bên cửa sổ: Khi trẻ con lớn lên trong tình thương

- Giới thiệu câu chuyện về cô bé Tốt-tô-chan và phương pháp giáo dục tại trường Tô-mô.

- Ý nghĩa nhân văn trong giáo dục của thầy hiệu trưởng và trường học: giáo dục dựa trên tình yêu thương và tôn trọng trẻ.

Giá trị nghệ thuật Tốt-Tô-Chan (totto – chan) bên cửa sổ: Khi trẻ con lớn lên trong tình thương

- Đặc điểm của văn bản thông tin giới thiệu sách.

- Kết hợp yếu tố ngôn ngữ và phi ngôn ngữ.

- Sự kết hợp giữa thuyết minh và tự sự.

Câu 1: Văn bản được chia thành mấy phần? Nội dung của từng phần là gì?

Trả lời:

Văn bản gồm 3 phần:
- Phần 1 (đoạn 1, 2): Giới thiệu tác giả và cuốn sách, bối cảnh ra đời...
- Phần 2 (đoạn 3 - 8): Nội dung cuốn sách, đặc điểm nổi bật, ấn tượng của người viết về cuốn sách
- Phần 3 (hai đoạn cuối): Bài học và thông điệp gửi đến người đọc, ý kiến của người viết về giá trị cuốn sách.

Câu 2: Xác định phương pháp triển khai thông tin của đoạn văn sau: “Từ đây, hành trình đến trường của Totto-chan trở nên thú vị, không còn bị chỉ trích như trước”. Tác dụng của phương pháp này là gì?

Trả lời:

Đoạn văn được triển khai theo phương pháp diễn dịch, với câu chủ đề ở đầu đoạn: Từ đây, hành trình của Totto-chan trở nên thú vị, không còn bị chỉ trích như trước. Các câu sau làm rõ và bổ sung cho câu chủ đề, giúp người đọc hiểu rõ hơn về vấn đề và nhấn mạnh ý của tác giả.

Câu 3: Xác định thông tin chính của văn bản, và thông tin này được thể hiện qua những chi tiết nào? Vẽ sơ đồ thể hiện mối quan hệ giữa thông tin chính và các chi tiết trong văn bản.

Trả lời:

- Thông tin chính của văn bản: Câu chuyện về Totto-chan và phương pháp giáo dục tại trường Tô-mô; ý nghĩa nhân văn trong phương pháp giáo dục của thầy hiệu trưởng: giáo dục dựa trên tình yêu thương và sự tôn trọng trẻ em. Nhờ các bài học ý nghĩa, từ một đứa trẻ hiếu động, các em đã trở thành trẻ ngoan, có ước mơ và nhận được tình yêu thương.

- Thông tin này thể hiện qua nhiều chi tiết như: ngôi trường với các toa tàu, giải thích thành ngữ “bên cửa sổ”, thầy hiệu trưởng lắng nghe Totto-chan, học sinh tham gia hoạt động, không bị chỉ trích, lời khen của thầy hiệu trưởng cho Totto-chan, bìa sách minh họa...

Câu 4: Hiệu quả của việc đưa hình ảnh bìa sách vào văn bản là gì?

Trả lời:

Việc đưa hình ảnh bìa sách vào văn bản giúp học sinh cảm nhận hình ảnh Totto-chan, tăng sức hấp dẫn với người đọc, và giúp người đọc hiểu phần nào hình ảnh, nội dung và ý đồ của tác giả thông qua bìa sách.

Câu 5: Mục đích của tác giả khi viết văn bản này là gì? Các đặc điểm nào của văn bản giúp đạt được mục đích đó?

Trả lời:

- Tác giả viết văn bản này nhằm mục đích giới thiệu cuốn sách và lan tỏa ý nghĩa của phương pháp giáo dục tiên tiến của thầy hiệu trưởng trường Tô-mô, truyền tải bài học và thông điệp đến trẻ em để hiểu và thực hiện ước mơ. Đồng thời thay đổi cách dạy của phụ huynh và giáo viên.

- Các đặc điểm của văn bản giúp đạt được mục đích bao gồm:

(1) Cấu trúc văn bản

(2) Kết hợp ngôn ngữ và phương tiện phi ngôn ngữ

(3) Kết hợp thuyết minh và tự sự.

Cảm nhận về cuốn sách: “Totto-chan bên cửa sổ”

“Totto-chan bên cửa sổ” đã chinh phục trái tim của trẻ em toàn thế giới suốt ba thập kỷ qua. Tại Việt Nam, cuốn sách này mở ra một cánh cửa mới để khám phá văn học thiếu nhi Nhật Bản, mang đến những cảm xúc và ký ức đáng quý. Tôi tin rằng, cuộc đời của bạn sẽ trở nên phong phú hơn rất nhiều nếu có cuốn sách này đồng hành. Không đọc “Totto-chan bên cửa sổ”, bạn sẽ không thể biết được những điều kỳ diệu trên thế giới này.

Cuốn sách là tự truyện của Kuroyanagi Tetsuko, một nhà văn thiếu nhi, diễn viên và người dẫn chương trình nổi tiếng Nhật Bản, kể lại những ngày đầu đến trường đầy ấn tượng của chính bà. Xuất bản lần đầu năm 1981, cuốn sách đã tạo nên tiếng vang không chỉ ở Nhật Bản mà còn trên toàn cầu. Đến năm 2001, cuốn sách đã tiêu thụ 9,3 triệu bản tại Nhật Bản, trở thành một trong những cuốn sách bán chạy nhất trong lịch sử xuất bản nước này. Cuốn sách đã được dịch ra 33 ngôn ngữ, bao gồm tiếng Anh, Pháp, Đức, Hàn Quốc và Trung Quốc. Khi bản tiếng Anh được phát hành tại Mỹ, The New York Times đã đăng tải hai bài viết trọn trang về cuốn sách, một vinh dự hiếm hoi dành cho bất kỳ tác phẩm nào.

“Totto-chan bên cửa sổ” không chỉ kể về cuộc sống của Totto-chan mà còn về cách mà cô được nhận nền giáo dục tuyệt vời. Totto-chan là một cô bé hiếu động, thông minh, tốt bụng và dũng cảm. Cô bé rất tò mò về thế giới và có những hành động kỳ lạ, điều này khiến cô phải chuyển từ trường này sang trường khác. Mẹ cô lo lắng rằng không trường nào chấp nhận cô. Nhưng Tomoe là một ngôi trường đặc biệt với một hiệu trưởng và giáo viên đều rất đặc biệt. Totto-chan cảm thấy yêu mến ngôi trường vì thầy hiệu trưởng đã dành 4 tiếng đồng hồ nghe cô kể chuyện mà không ai từng làm vậy. Mặc dù mọi người nghĩ cô bé khó bảo và hơi đãng trí, thầy Kobayashi vẫn lắng nghe và tôn trọng cô như một người bạn ngang hàng, giúp Totto-chan cảm thấy an toàn và ấm áp.

“Trường Tomoe thật tuyệt vời! Cả bên trong lẫn bên ngoài đều hoàn hảo!” Đây đúng là một ngôi trường với phương pháp giáo dục tiên tiến. Các phòng học được làm từ toa xe, học sinh có thể chọn môn học theo ý thích mà không cần theo thời khóa biểu, các em được khuyến khích phát huy tài năng cá nhân và có thể ngồi bất kỳ chỗ nào, giờ ăn trưa là cơ hội để hát và thưởng thức những món ăn đặc sắc. Mặc dù thời điểm Totto-chan học là thời kỳ chiến tranh thế giới thứ hai, phương pháp giáo dục ở đây rất tiên tiến, đến nay vẫn chưa có trường học nào ở nước ta vượt qua được. Sự thành công của Tomoe là nhờ sự lãnh đạo sáng tạo và chính xác của Kobayashi-sensei, người luôn đứng về phía học sinh để hướng dẫn và bảo vệ họ. Các giáo viên của Tomoe cũng được thầy dẫn dắt trở nên xuất sắc.

Những người bạn học của Totto-chan cũng làm phong phú thêm câu chuyện. Mỗi bạn có một cá tính riêng và học cùng nhau thật vui vẻ. Mặc dù đang trong thời chiến, qua con mắt của Totto-chan, Kuroyanagi-sensei mang đến một cuộc sống tươi sáng và hồn nhiên. Mỗi trang sách là một phần ký ức tuổi thơ, một câu chuyện thú vị về Totto-chan và trường Tomoe. Một ngôi trường trên toa xe lửa với phương pháp giảng dạy độc đáo, vừa khiến người khác ghen tị, vừa là ước mơ của nhiều người. Các học sinh qua đó học được nhiều bài học quý giá về tình yêu thương và sự quan tâm. Dù có nhắc đến chiến tranh, nhưng cảm giác nặng nề không bao giờ xuất hiện. Điều này thật đáng quý.

Dù đang trong thời kỳ khó khăn, người Nhật vẫn coi trọng giáo dục và trẻ em. Họ luôn nỗ lực để bảo vệ và mang lại cho các em một tuổi thơ đẹp và được giáo dục tốt. Những chương cuối mang đến sự đổi mới và cảm xúc mạnh mẽ, đánh dấu sự trưởng thành của Totto-chan nhưng vẫn giữ được bản sắc riêng. Đây không chỉ là một cuốn sách, mà là một bức tranh hay một bản nhạc đầy màu sắc và âm thanh. Đây quả thật là cuốn sách quý giá trong kho sách của mỗi người và là niềm tin về một tương lai sáng lạn cho nền giáo dục. Một tác phẩm đáng đọc cho cả trẻ em và người lớn.

“Totto-chan bên cửa sổ” là một tác phẩm tuyệt vời, thức tỉnh mọi người về việc mang đến một tuổi thơ hạnh phúc cho trẻ em và xây dựng nền giáo dục đúng đắn.

Tác giả: Tưởng Thị Thanh Tuyền - Lớp 8A10

Câu 1 (trang 57, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Văn bản này được chia thành bao nhiêu phần? Nội dung của từng phần là gì?

Phương pháp giải:

Áp dụng kĩ năng đọc hiểu

Đáp án chi tiết:

Văn bản này bao gồm 3 phần:

- Phần 1: Giới thiệu tác giả và cuốn sách

- Phần 2: Nội dung và các điểm đặc biệt của cuốn sách

- Phần 3: Bài học rút ra và thông điệp gửi đến độc giả

Câu 2 (trang 57, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Xác định cách triển khai thông tin của đoạn văn sau: “Từ đây, hành trình đến trường … Ước mơ của các em còn lớn hơn nhiều kế hoạch của cô giáo”. Tác dụng của cách triển khai này là gì?

Phương pháp giải:

Áp dụng kĩ năng đọc hiểu

Đáp án chi tiết:

Cách triển khai thông tin trong đoạn văn rõ ràng và cụ thể, giúp người đọc hiểu rõ hơn về vấn đề tác giả muốn nhấn mạnh, làm nổi bật thông điệp của văn bản.

Câu 3 (trang 57, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Nhận diện thông tin chính của văn bản và các chi tiết thể hiện thông tin đó. Vẽ sơ đồ mối quan hệ giữa thông tin chính và các chi tiết trong văn bản.

Phương pháp giải:

Áp dụng kĩ năng đọc hiểu

Đáp án chi tiết:

- Thông tin chính của văn bản miêu tả sự khao khát của trẻ em và sự thấu hiểu từ thầy cô. Nhờ những bài học, từ trẻ hiếu động, các em trở thành trẻ ngoan, có ước mơ và được yêu thương.

- Thông tin chính được thể hiện qua:

+ Không gò bó các em và các kế hoạch của cô giáo, cho các em tự do vui chơi trong thiên nhiên. Ước mơ của các em còn lớn hơn nhiều so với kế hoạch của cô giáo.

+ Lời khen “con là một cô bé ngoan” đã giúp Totto-chan nhận ra và phấn đấu trở thành một người thành công và hạnh phúc.

Câu 4 (trang 58, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Việc đưa hình ảnh bìa sách vào văn bản có tác dụng gì?

Phương pháp giải:

Áp dụng kĩ năng đọc hiểu

Đáp án chi tiết:

Việc đưa hình ảnh bìa sách vào văn bản nhằm truyền tải thông điệp của tác phẩm, giúp người đọc hiểu một phần hình ảnh và nội dung mà tác giả muốn truyền đạt qua bìa sách.

Câu 5 (trang 58, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Mục đích của tác giả khi viết văn bản này là gì? Những đặc điểm nào của văn bản giúp đạt được mục đích đó?

Phương pháp giải:

Áp dụng kĩ năng đọc hiểu

Đáp án chi tiết:

Tác giả viết văn bản này để giáo dục và truyền tải các bài học quan trọng đến trẻ em, giúp chúng hiểu và thực hiện ước mơ của mình, đồng thời thay đổi phương pháp giáo dục của phụ huynh và giáo viên.

Câu 1. Văn bản này được chia thành bao nhiêu phần? Nội dung của từng phần như thế nào?

Văn bản bao gồm 3 phần:

• Phần 1: Giới thiệu tác giả và hoàn cảnh ra đời của tác phẩm
• Phần 2: Tóm tắt nội dung sách và ấn tượng về tác giả
• Phần 3: Sự phổ biến của cuốn sách trên toàn cầu và nhận xét của tác giả về toàn bộ tác phẩm

Câu 2. Xác định cách trình bày thông tin của đoạn văn sau: “Từ đây, hành trình đến trường Ước mơ của các em còn lớn hơn nhiều kế hoạch của cô giáo”. Tác dụng của cách trình bày này là gì?

• Đoạn văn sử dụng lối diễn dịch, với câu chủ đề là: Từ đây, hành trình đến trường của Totto-chan trở nên thú vị, không còn bị chỉ trích như trước.
• Tác dụng: Giúp người đọc nhanh chóng nắm bắt nội dung chính của đoạn văn một cách rõ ràng hơn.

Câu 3. Xác định thông tin chính của văn bản và các chi tiết thể hiện thông tin đó. Vẽ sơ đồ mối quan hệ giữa thông tin chính và các chi tiết trong văn bản.

- Thông tin chính của văn bản: Giới thiệu câu chuyện về cô bé Totto-chan và phương pháp giáo dục tại trường Tomo, cùng ý nghĩa nhân văn của phương pháp giáo dục dựa trên tình yêu và sự tôn trọng trẻ em.

- Thông tin được thể hiện qua các chi tiết: Trường học với các toa tàu, thành ngữ “bên cửa sổ”, thầy hiệu trưởng lắng nghe câu chuyện của Totto-chan, và mong muốn của Totto-chan.

Câu 4. Việc đưa hình ảnh bìa sách vào văn bản tạo ra hiệu quả gì?

Hình ảnh bìa sách giúp người đọc hình dung về Totto-chan, kích thích sự tò mò và thu hút sự chú ý của người đọc.

Câu 5. Tác giả viết văn bản này với mục đích gì? Những đặc điểm nào của văn bản hỗ trợ đạt được mục đích đó?

• Mục đích: Giới thiệu và phổ biến phương pháp giáo dục tiến bộ của thầy hiệu trưởng Tomo.
• Đặc điểm của văn bản: Cấu trúc rõ ràng, kết hợp giữa phương tiện phi ngôn ngữ và ngôn ngữ, cùng với sự kết hợp giữa thuyết minh và tự sự.

* Hướng dẫn đọc

Nội dung chính:

Câu chuyện 'Totto-chan bên cửa sổ' kể về cô bé lớp một tên là Totto-chan, người phải chuyển trường ngay sau khi nhập học vì bị 'đuổi học'. May mắn thay, mẹ cô đã tìm được cho cô một ngôi trường mới tên là Tomoe. Totto-chan rất thích trường mới vì có cổng 'từ dưới đất mọc lên' và các lớp học được làm từ toa xe điện.

Câu 1 trang 57, SGK Ngữ văn 8 Chân trời sáng tạo tập 2 Văn bản này chia thành mấy phần? Nội dung từng phần là gì? Phương pháp: Vận dụng kỹ năng đọc hiểu

Lời giải:

Văn bản chia thành 3 phần:

- Phần 1: Giới thiệu về tác giả và cuốn sách

- Phần 2: Trình bày nội dung và đặc điểm của cuốn sách

- Phần 3: Bài học và thông điệp của tác phẩm gửi đến người đọc

Câu 2 trang 57, SGK Ngữ văn 8 Chân trời sáng tạo tập 2 Xác định cách triển khai thông tin của đoạn văn sau: “Từ đây, hành trình đến trường… Ước mơ của các em còn lớn hơn nhiều kế hoạch của cô giáo”. Nêu tác dụng của cách triển khai này.

Phương pháp: Vận dụng kỹ năng đọc hiểu

Lời giải: - Đoạn văn được viết theo kiểu diễn dịch, trong đó câu chủ đề là câu đầu tiên: Từ đây, hành trình đến trường của Totto-chan trở nên thú vị, không còn bị chỉ trích như ở trường cũ. Các câu sau bổ sung và làm rõ ý cho câu chủ đề.

Câu 3 trang 57, SGK Ngữ văn 8 Chân trời sáng tạo tập 2

Xác định thông tin cơ bản của văn bản và các chi tiết thể hiện thông tin đó. Vẽ sơ đồ thể hiện mối quan hệ giữa thông tin cơ bản và các chi tiết.

Phương pháp: Vận dụng kỹ năng đọc hiểu

Lời giải:

- Thông tin cơ bản là miêu tả những mong muốn của trẻ em và sự hiểu biết của thầy cô. Nhờ những bài học, trẻ em từ hiếu động đã trở thành ngoan ngoãn, có ước mơ và được yêu thương.

- Thông tin cơ bản thể hiện qua các chi tiết như:

+ Không gò bó và để trẻ em vui chơi thoải mái. Ước mơ của các em lớn hơn nhiều so với kế hoạch của cô giáo.

+ Lời khen 'con là một cô bé ngoan' giúp Totto-chan nhận ra và phấn đấu trở thành một người thành công và hạnh phúc.

Câu 4 trang 57, SGK Ngữ văn 8 Chân trời sáng tạo tập 2 Việc đưa hình ảnh bìa sách vào văn bản có hiệu quả gì? Phương pháp: Vận dụng kỹ năng đọc hiểu

Lời giải: Việc đưa hình ảnh bìa sách vào văn bản giúp truyền đạt thông điệp của tác phẩm, giúp người đọc hiểu được hình ảnh và nội dung của sách cũng như ý định của tác giả.

Câu 5 trang 57, SGK Ngữ văn 8 Chân trời sáng tạo tập 2 Tác giả viết văn bản này với mục đích gì? Những đặc điểm nào của văn bản góp phần đạt được mục đích đó? Phương pháp: Vận dụng kỹ năng đọc hiểu
Lời giải:

- Tác giả viết văn bản nhằm mục đích giới thiệu cuốn sách và lan tỏa ý nghĩa của phương pháp giáo dục tiến bộ của thầy hiệu trưởng trường Tomoe.

- Các đặc điểm của văn bản giúp đạt được mục đích là: (1) cấu trúc văn bản; (2) sự kết hợp giữa ngôn ngữ và hình ảnh; (3) sự kết hợp giữa thuyết minh và tự sự.