Danh sách 6 bài soạn về 'Thảo luận các giải pháp xử lý ô nhiễm môi trường' (Ngữ văn 6 - SGK Kết nối tri thức) tốt

Đề bài (trang 92 SGK Ngữ văn 6 tập 2): Thảo luận về các biện pháp để khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường:

Dàn bài

1. Mở bài

- Hiện nay, ô nhiễm môi trường đang trở thành một vấn đề cấp bách, thu hút sự chú ý của toàn xã hội. Tình trạng này ngày càng nghiêm trọng và có nguy cơ gây ra những hậu quả khôn lường cho nhân loại.

2. Thân bài

• Biểu hiện của ô nhiễm môi trường

- Ô nhiễm không khí đang ở mức nghiêm trọng, đặc biệt tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh, nơi nồng độ các chất ô nhiễm đã vượt quá mức cho phép, ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống người dân.

- Ô nhiễm nguồn nước: Nguồn nước đang ngày càng bị ô nhiễm, phần lớn do các khu công nghiệp xả thải không qua xử lý và tình trạng xả rác thải ra các ao hồ sông suối vẫn còn phổ biến (cung cấp dẫn chứng).

- Ô nhiễm đất: Đất, môi trường sống của nhiều loài sinh vật, đang bị ô nhiễm bởi chì và hóa chất từ thuốc trừ sâu, đặc biệt tại các khu công nghiệp (cung cấp dẫn chứng).

• Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường

- Một số doanh nghiệp vẫn xả thải chưa qua xử lý vào môi trường, vi phạm pháp luật và gây ô nhiễm nghiêm trọng ở biển và sông.

- Người dân xả rác bừa bãi dẫn đến tình trạng ô nhiễm diện rộng không thể kiểm soát.

- Quản lý nhà nước còn yếu kém, hệ thống pháp luật về bảo vệ môi trường còn nhiều lỗ hổng.

• Giải pháp giảm thiểu ô nhiễm môi trường

- Cần tăng cường quản lý và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm của doanh nghiệp và cá nhân.

- Tăng cường tuyên truyền nhằm nâng cao ý thức bảo vệ môi trường của người dân và nêu rõ tác hại của ô nhiễm môi trường đối với sức khỏe con người và hệ sinh thái.

3. Kết bài

- Ô nhiễm môi trường là vấn đề cấp bách hiện nay. Các thế hệ trẻ, là tương lai của đất nước, cần phải hành động để bảo vệ môi trường, bảo vệ cuộc sống của chúng ta.

Bài nói tham khảo

Trong cuộc sống hối hả và bận rộn, đã bao giờ bạn dừng lại để lắng nghe tiếng kêu cứu của đại dương, thấy dòng máu từ các cây bị đốn hạ, hay cảm nhận sự yếu ớt của đất mẹ? Thiên nhiên đang gửi đến chúng ta thông điệp “Hãy bảo vệ môi trường!”

Bầu không khí mà chúng ta hít thở, nguồn nước chúng ta sử dụng hàng ngày, và thiên nhiên xung quanh là môi trường sống của chúng ta. Môi trường là tất cả những gì bao quanh chúng ta và ảnh hưởng lớn đến sự sống của con người. “Bảo vệ môi trường” là hành động của mỗi người nhằm giữ cho Trái Đất luôn sạch sẽ và khỏe mạnh, giúp con người tránh khỏi những mối đe dọa từ thiên nhiên.

Nhà văn từng nói rằng phải mất hàng triệu năm để có một bông hoa nở, một con bướm biết bay, tức là môi trường mà chúng ta đang sống đã trải qua quá trình hình thành lâu dài và khắc nghiệt. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, con người đã làm gì với môi trường? Nhiều vụ chặt rừng, đốt rừng trái phép, xả thải không đúng quy trình như vụ Formosa, và lượng rác thải sinh hoạt lên đến 3,5 triệu tấn mỗi ngày đã gây ra ô nhiễm đất, nước và biến đổi khí hậu. Lượng túi nilon không thể phân hủy gây ra hiệu ứng nhà kính, dẫn đến các hiện tượng thời tiết cực đoan như động đất, sóng thần và hạn hán. Nhật Bản và Mỹ gần đây cũng đã trải qua những hiện tượng thời tiết cực đoan chưa từng có. Ô nhiễm môi trường không chỉ làm giảm giá trị cảnh quan của mỗi quốc gia mà còn tác động tiêu cực đến kinh tế, văn hóa - xã hội và đẩy nhanh quá trình xóa bỏ sự sống của con người.

“Con người không sinh ra để biến mất như một hạt cát vô danh.” Để không bị tan biến, chúng ta - những con người hôm nay - cần chung tay xây dựng một môi trường trong lành và bền vững. Những hành động nhỏ như vứt rác đúng nơi quy định, trồng cây, nói “không” với túi nilon cũng góp phần bảo vệ màu xanh của Trái Đất. Hàng năm, Liên Hợp Quốc tổ chức sự kiện “Ngày Trái Đất” với sự tham gia của nhiều quốc gia, cho thấy sự quan tâm và nhận thức đúng đắn về các vấn đề môi trường. Ngày càng có nhiều tổ chức phi lợi nhuận và cá nhân nhiệt huyết đứng lên bảo vệ động vật hoang dã và các khu rừng nguyên sinh.

Những hành động của chúng ta, dù nhỏ hay lớn, đều góp phần kéo dài sự sống. Bảo vệ môi trường không phải là công việc của một sớm một chiều mà là trách nhiệm của mỗi cá nhân trên thế giới này. Học sinh có thể đóng góp qua những việc làm nhỏ nhưng ý nghĩa: chăm sóc cây cối, vứt rác đúng nơi quy định, hay sử dụng phương tiện giao thông công cộng. Môi trường cần được yêu thương qua những hành động thiết thực, xuất phát từ ý thức trách nhiệm và lòng chân thành của con người.

“Trái Đất này là của chúng ta. Quả bóng xanh bay giữa bầu trời xanh…” Hãy cùng nhau giữ cho quả bóng ấy mãi bay giữa vũ trụ với màu xanh của hòa bình, hi vọng và sự trong lành!

Đề bài: Tình trạng ô nhiễm môi trường ngày càng trở nên nghiêm trọng và đe dọa đến cuộc sống của tất cả chúng ta. Trong khuôn khổ và điều kiện của mình, mỗi người có thể thực hiện những hành động gì để giải quyết vấn đề này? Với bài học này, hãy cùng thảo luận với các bạn về các giải pháp cần thiết để làm cho môi trường xung quanh trở nên an toàn và tốt đẹp hơn.

Lời giải chi tiết

1. Trước khi nói

- Mục tiêu của bài nói: Chia sẻ những lo ngại chung về các giải pháp để giải quyết tình trạng ô nhiễm môi trường.

- Đối tượng nghe: Giáo viên, bạn bè và những người cùng quan tâm đến vấn đề ô nhiễm môi trường.

• Chuẩn bị nội dung bài nói

- Chọn chủ đề: Chủ đề là các giải pháp để giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Để các giải pháp được đưa ra có cơ sở và khả thi, bạn và các bạn cần thống nhất về loại ô nhiễm cụ thể cần giải quyết (rác thải ùn ứ, cống rãnh bị tắc, bụi bẩn...). Khi đưa ra giải pháp, cần xem xét điều kiện và khả năng thực hiện, đồng thời giải quyết triệt để vấn đề (không để tình trạng cũ lặp lại). Quan trọng là phối hợp với các cá nhân và tổ chức khác cùng sống và hoạt động trong khu vực.

- Tìm và sắp xếp ý tưởng:

• Để tìm ý tưởng, có thể đặt ra một loạt câu hỏi và lần lượt trả lời. Ví dụ, nếu thảo luận về giải pháp cho rác thải ùn ứ, có thể đặt câu hỏi: Rác thải ùn ứ ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng và làm mất mỹ quan khu vực như thế nào? Tại sao lại xảy ra tình trạng này? Mỗi người cần làm gì để đảm bảo rác thải được tập kết và thu gom kịp thời? Các cá nhân và tổ chức trong khu vực cần hành động như thế nào? Quy chế vệ sinh cần có nội dung cụ thể ra sao? Công tác tuyên truyền nên được thực hiện như thế nào?...
• Sau khi có các ý tưởng cần thiết, sắp xếp thành một đề cương theo thứ tự: tình trạng - nguyên nhân - giải pháp (các bước thực hiện) - kế hoạch cụ thể. Tất cả cần được viết thành một đề cương bài nói.
• Tập luyện

Tập nói một mình (nói nhỏ, nói to, kèm theo cử chỉ,...).

Tập nói trước nhóm bạn học.

2. Trình bày bài nói

Đảm bảo tuân thủ các yêu cầu chung về nội dung, ngữ điệu, từ ngữ, tương tác với người nghe và thời gian. Khi chuẩn bị bài thảo luận về giải pháp khắc phục ô nhiễm môi trường, lưu ý các điểm sau:

• Mở đầu

Trình bày tình trạng ô nhiễm môi trường nghiêm trọng với các biểu hiện cụ thể mà bạn và nhóm đang gặp phải và cần giải quyết.

• Triển khai
• Trình bày ý kiến theo đề cương đã chuẩn bị.
• Trước khi trình bày từng phần ý kiến, có thể nêu lại các câu hỏi đã đặt ra trong bước tìm ý, để người nghe hiểu rõ hơn nội dung từng phần.
• Kết luận

Tóm tắt nội dung ý kiến vừa trình bày.

3. Sau khi nói

Trao đổi theo những gợi ý sau:

Người nghe

Người nói

- Đặt mình vào vị trí người nói để hiểu lý do tại sao họ đề xuất giải pháp như vậy.

- Các nhận xét và trao đổi nên tập trung vào vấn đề chính, không sa vào chi tiết nhỏ.

- Nêu rõ ý kiến cá nhân về những điểm nổi bật trong ý kiến của mình.

- Nêu rõ những điều không đồng tình với ý kiến của bạn khác.

- Bổ sung những điểm mà ý kiến của bạn khác chưa đề cập đầy đủ.

- Tiếp nhận mọi ý kiến với tinh thần hợp tác để tìm giải pháp chung.

- Làm rõ những điểm mà người nghe có thể thắc mắc.

- Bảo vệ các nội dung trong ý kiến của mình mà bạn thấy hợp lý.

- Rút ra kinh nghiệm cần thiết từ việc đưa ra ý kiến trong các cuộc thảo luận.

* Hướng dẫn bài nói:

Môi trường có vai trò rất quan trọng đối với cuộc sống con người. Hiện tại, môi trường trên trái đất đang ngày càng ô nhiễm. Vậy chúng ta cần làm gì để bảo vệ môi trường?

Môi trường bao gồm tất cả các điều kiện vật chất xung quanh sự sống của con người như đất, nước, không khí… Đó là nơi con người có thể sinh sống và phát triển. Môi trường cung cấp các điều kiện cần thiết cho cuộc sống như không khí để thở, nước để uống và cây xanh cung cấp oxy. Nó cũng giúp bảo vệ sức khỏe con người bằng cách ngăn chặn sự phát triển của vi sinh vật có hại (không khí sạch ngăn chặn vi khuẩn, virus, nước sạch ngăn chặn bọ gậy, muỗi...).

Tình trạng ô nhiễm môi trường đang trở nên nghiêm trọng trên toàn cầu. Từ đất đai, không khí đến nguồn nước, bầu không khí bị ô nhiễm nặng nề dẫn đến việc tầng ôzon bị thủng, làm gia tăng hiện tượng nóng lên toàn cầu và các hình thức thời tiết cực đoan như mưa đá, sương muối, băng tuyết ngày càng phổ biến. Các dịch bệnh nguy hiểm cũng xuất hiện, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe con người…

Để đối phó với tình trạng này, chúng ta cần thực hiện các biện pháp bảo vệ môi trường. Các quốc gia cần có quy định và chiến lược cụ thể, như ban hành luật bảo vệ rừng và động vật hoang dã, xử lý nước thải và khí thải từ các nhà máy… Mỗi cá nhân cũng cần ý thức trách nhiệm của mình, bắt đầu từ những hành động cụ thể như: không xả rác bừa bãi, bảo vệ rừng, trồng cây xanh, hạn chế sử dụng bao bì ni-lông. Tham gia các chiến dịch như Giờ Trái Đất, Vì một hành tinh xanh để tuyên truyền và vận động mọi người bảo vệ môi trường. Phê phán hành vi săn bắt động vật hoang dã trái phép, khai thác rừng bừa bãi, đánh đập động vật…

Mỗi người trên hành tinh đều là một phần trong cuộc chiến bảo vệ môi trường. Chỉ khi Trái Đất xanh tươi, chúng ta mới có thể sống bình yên và hạnh phúc.

Đề bài

Tình trạng ô nhiễm môi trường hiện tại đã trở nên nghiêm trọng và đe dọa cuộc sống của chúng ta. Trong khả năng và điều kiện của mỗi người, chúng ta có thể làm gì để cải thiện tình hình? Với hoạt động thảo luận trong bài học này, hãy cùng nhau thảo luận về các giải pháp để làm cho môi trường xung quanh trở nên an toàn và tốt đẹp hơn.

Lời giải chi tiết

TRƯỚC KHI NÓI

• Chuẩn bị nội dung

- Xác định vấn đề: Lựa chọn vấn đề, tìm giải pháp, phân tích nguyên nhân và đánh giá khả năng thực hiện.

- Tìm ý và tổ chức:

+ Đặt câu hỏi và trả lời lần lượt.

+ Tổ chức thành đề cương và thực hiện.

• Tập luyện

- Luyện nói một mình.

- Thực hành trước nhóm học tập.

TRÌNH BÀY BÀI NÓI

• Mở đầu

Đề cập tình trạng ô nhiễm nghiêm trọng và các biểu hiện cụ thể của nó mà chúng ta đang phải đối mặt.

• Triển khai

- Trình bày các ý theo đề cương đã chuẩn bị.

- Nêu lại các câu hỏi để giúp người nghe hiểu rõ hơn nội dung từng phần.

• Kết luận

- Tổng kết nội dung đã trình bày.

SAU KHI NÓI

- Người nghe:

+ Nhận xét trọng tâm, tránh chi tiết vụn vặt.

+ Nêu điểm nổi bật của ý kiến.

+ Bổ sung ý kiến cho bạn.

- Người nói:

+ Lắng nghe và phản hồi ý kiến của người nghe một cách cầu thị.

+ Làm rõ các thắc mắc của người nghe.

+ Rút kinh nghiệm cho bản thân.

Trình bày ý kiến của bạn về vấn đề môi trường

Ngày nay, thế giới đang phát triển nhanh chóng với sự ra đời của nhiều sản phẩm giúp cuộc sống trở nên tiện lợi hơn. Tuy nhiên, sự phát triển này cũng đi kèm với những thách thức, đặc biệt là vấn đề ô nhiễm môi trường ngày càng trầm trọng, đòi hỏi chúng ta phải tìm ra giải pháp bảo vệ môi trường.

Môi trường bao gồm tất cả các yếu tố vật chất xung quanh sự sống của con người như đất, nước, không khí, và rừng. Môi trường đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống của chúng ta. Tuy nhiên, việc bảo vệ môi trường hiện nay đang trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Trên bất kỳ con đường nào, chúng ta dễ dàng thấy các đống rác thải sinh hoạt vứt bừa bãi, làm mất mỹ quan và ảnh hưởng đến không khí xung quanh. Ở các vùng nông thôn, tình trạng rác thải sinh hoạt vứt bừa bãi càng nghiêm trọng hơn. Ngoài ra, việc sử dụng hóa chất trong nông nghiệp đã gây ô nhiễm nghiêm trọng đến đất và nguồn nước. Các nhà máy thải chất thải chưa qua xử lý ra môi trường và việc vứt vỏ chai thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ cùng xác động vật chết làm ô nhiễm nguồn nước. Ô nhiễm không khí cũng ngày càng nghiêm trọng do khí thải công nghiệp và khói từ phương tiện giao thông. Việc khai thác tài nguyên và đốt rừng bừa bãi đã làm mất cân bằng sinh thái.

Ô nhiễm môi trường chủ yếu bắt nguồn từ ý thức của con người. Một số người không nhận thức được hậu quả hoặc cố tình gây hại cho môi trường vì lợi ích trước mắt. Ô nhiễm môi trường không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe con người mà còn làm mất mỹ quan, gây ra các thiên tai như lũ lụt, hạn hán, sạt lở đất, gây thiệt hại nghiêm trọng về người và của.

Để đối phó với hậu quả này, chúng ta cần có các biện pháp tích cực bảo vệ môi trường. Mỗi người cần nâng cao nhận thức về việc bảo vệ môi trường và thực hiện các hành động cụ thể như tuyên truyền tác hại của ô nhiễm, dọn rác đúng nơi quy định, tham gia trồng cây, và phủ xanh đồi trọc. Các công ty và xí nghiệp cần xử lý rác thải, nước thải, và khí thải theo quy định. Nhà nước cần áp dụng các biện pháp xử lý nghiêm khắc đối với các cá nhân và tổ chức vi phạm. Đối với học sinh, cần giữ vệ sinh lớp học, bảo vệ cây xanh và vứt rác đúng nơi quy định. Những hành động nhỏ cũng góp phần bảo vệ môi trường.

Môi trường rất quan trọng đối với cuộc sống của chúng ta. Vì vậy, hãy bảo vệ môi trường vì tương lai và vì một Trái Đất xanh-sạch-đẹp.

1. Trưc khi nói

Mục đích nói

Chia sẻ mối quan tâm chung về giải pháp khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường.

Người nghe

Thầy cô, bạn bè và những người cùng quan tâm đến vấn đề ô nhiễm môi trường.

a) Chuẩn bị nội dung nói

- Lựa chọn vấn đề: Vấn đề ở đây chính là giải pháp mà em đề xuất nhằm khắc phục nạn ô nhiễm môi trường. Muốn giải pháp mình nêu lên có căn cứ, có tính khả thi, em và các bạn phải thống nhất trước với nhau về việc phải giải quyết tình trạng ô nhiễm cụ thể nào (rác thải ùn ứ, cống rãnh tắc nghẽn, khói bụi mù tịt,...). Khi nêu giải pháp, cần chú ý đến điều kiện và khả năng thực hiện, đồng thời quan tâm đến việc giải quyết tận gốc vấn đề (không để tình trạng cũ tái diễn). Điều quan trọng nữa là phải tính đến việc phối hợp hoạt động với các cá nhân và tập thể khác cùng sống, sinh hoạt trên địa bàn.

- Tìm ý và sắp xếp ý:

+ Để tìm ý, có thể tự đặt một hệ thống câu hỏi và lần lượt giải đáp. Chẳng hạn, nếu bàn về giải pháp khắc phục tình trạng rác thải ùn ứ, có thể nêu các câu hỏi: Rác thải ùn ứ gây ảnh hướng đến sức khỏe của cộng đồng và làm mất mĩ quan khu vực như thế nào? Vì sao có tình trạng này? Mỗi người cần phải làm gì để rác thải được tập kết đúng chỗ và thu gom kịp thời? Các cá nhân và tập thể sống rên địa bàn cần chung tay hành động thế nào? Cần phải xây dựng quy chế giữ gìn vệ sinh với nội dung cụ thể gì? Công tác tuyên truyền phải được thực hiện ra sao?...

+ Sau khi có được những ý cần thiết từ việc trả lời các câu hỏi, cần sắp xếp thành một đề cương theo trật tự: tình trạng - nguyên nhân - giải pháp (việc làm 1, việc làm 2, việc làm 3,...) - kế hoạch hoạt động cụ thể. Tất cả cần được viết thành một đề cương bài nói.

b) Tập luyện

- Nói một mình (nói thầm, nói to, nói kèm theo điệu bộ, cử chỉ,...).

- Nói trước nhóm học tập.

2. Trình bày bài nói

Ngoài việc tuân thủ những yêu cầu chung (về nội dung nói, ngữ điệu, sử dụng từ ngữ, tương tác với người nghe, bảo đảm thời gian,...), em cần lưu ý khi soạn bài Thảo luận về giải pháp khắc phục nạn ô nhiễm môi trường cần chú ý thêm các điểm sau đây khi tham gia thảo luận về giải pháp khắc phục nạn ô nhiễm môi trường.

a) Mở đầu

Nêu tình trạng đáng báo động của vấn đề ô nhiễm môi trường với các biểu hiện cụ thể của nó, nhất là biểu hiện mà em và các bạn đang phải đối mặt và cần phải tham gia giải quyết.

b) Triển khai

- Trình bày ý kiến theo đề cương đã chuẩn bị.

- Trước khi trình bày từng phần ý kiến, có thể nêu lại các câu hỏi đã từng được đặt ra trong bước tìm ý, nhằm giúp người nghe hiểu rõ nội dung từng khía cạnh của vấn đề được đề cập.

c) Kết luận

Khái quát lại nội dung ý kiến vừa trình bày.

3. Sau khi nói

Trao đổi theo một số gợi ý sau:

Người nghe

Người nói

- Đặt mình vào vị trí người nói để thấu hiểu lí do khiến người nói đề xuất giải pháp như vậy.

- Các nhận xét, trao đổi hướng vào trọng tâm, không sa vào những chi tiết vụn vặt.

- Nêu được điều tâm đắc của em về ý kiến của em.

- Nêu những điều em chưa đồng tình với ý kiến của bạn.

- Bổ sung những điều mà ý kiến của bạn chưa đề xuất đầy đủ.

- Tiếp nhận mọi trao đổi trên tinh thần hướng đến việc tìm tòi một giải pháp thống nhất.

- Làm rõ một số điểm mà người nghe có thể thắc mắc.

- Bảo vệ những nội dung trong ý kiến của bản thân mà em cho là hợp lí.

- Tự rút ra những kinh nghiệm cần thiết trong việc nêu ý kiến khi tham gia thảo luận.

Bài làm tham khảo

Đọc tài liệu sưu tầm một bài tham khảo cho các em xem khi soạn bài Thảo luận về giải pháp khắc phục nạn ô nhiễm môi trường.

Ngày nay, vấn đề ô nhiễm môi trường, đặc biệt là ô nhiễm nguồn nước đã và đang ngày càng trở nên nghiêm trọng ở Việt Nam. Trên các phương tiện thông tin đại chúng, chúng ta có thể dễ dàng bắt gặp những hình ảnh, những thông tin môi trường bị ô nhiễm. Bất chấp những lời kêu gọi bảo vệ môi trường, bảo vệ nguồn nước, tình trạng ô nhiễm càng lúc càng trở nên trầm trọng. Tình trạng quy hoạch các khu đô thị chưa gắn với vấn đề xử lý chất thải, nước thải nên ô nhiễm môi trường ở các thành phố lớn, các khu công nghiệp, khu đô thị đang ở mức báo động. Trong tổng số 183 khu công nghiệp trong cả nước, có trên 60% khu công nghiệp chưa có hệ thống xử lý nước thải tập trung. Các đô thị chỉ có khoảng 60% - 70% chất thải rắn được thu gom, cơ sở hạ tầng thoát nước và xử lý nước thải, chất thải nên chưa đáp ứng yêu cầu về bảo vệ môi trường... Hầu hết lượng nước thải chưa được xử lý đều đổ thẳng ra sông, hồ và dự báo đến năm 2010 là 510.000m3/ngày. Một ví dụ đau lòng của việc xả nước thải, là trường hợp sông Thị Vải bị ô nhiễm bởi hoá chất thải ra từ nhà máy của công ti bột ngọt Vê Đan suốt 14 năm liền.

Vậy nguyên nhân cho sự việc trên là gì? Đầu tiên, đó chính là sự thiếu ý thức nghiêm trọng của nhiều người dân. Nhiều người nghĩ rằng những việc mình làm là quá nhỏ bé, không đủ để làm hại môi trường. Một số người khác lại cho rằng việc bảo vệ môi trường là trách nhiệm của nhà nước, của chính quyền mà không phải là của mình. Số khác lại nghĩ rằng việc môi trường đã bị ô nhiễm thì có làm gì đi chăng nữa cũng không đáng kể, và việc ô nhiễm môi trường cũng không ảnh hưởng gì tới mình nhiều... Việc phá hoại môi trường của một người tuy chỉ ảnh hưởng nhỏ nhưng tập hợp nhiều người lại là lớn.Trách nhiệm bảo vệ môi trường tuy cũng có một phần là của nhà nước nhưng đa phần lại là của người dân.

Một nguyên nhân khác gây ra ô nhiễm môi trường chính là sự thiếu trách nhiệm của các doanh nghiệp. Do đặt nặng mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận, không ít doanh nghiệp đã vi phạm quy trình khai thác, góp phần đáng kể gây ô nhiễm môi trường. Bên cạnh đó, chính sự chưa chặt chẽ trong việc quản lý bảo vệ môi trường của nhà nước cũng đã tiếp tay cho các hành vi phá hoại môi trường. Việt Nam thiếu những chính sách và quy định bảo vệ môi trường nghiêm ngặt, do đang thu hút mạnh các nguồn vốn đầu tư để phát triển nên dễ mắc vào "cạm bẫy": trở thành nơi tiếp nhận nhiều ngành công nghiệp "bẩn". Ví như, ngành cán thép làm tốn nhiều tài nguyên như đất, nước, năng lượng, thải ra những chất thải nguy hại cho môi trường. Ngoài ra, lượng xe cô lưu thông ngày càng nhiều ở nước ta cũng góp phần không nhỏ vào việc gây ô nhiễm bầu không khí.

Bên cạnh đó là những hạn chế, bất cập của cơ chế, chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường và việc tổ chức thực hiện của các cơ quan chức năng. Theo thống kê của Bộ Tư pháp, hiện nay có khoảng 300 văn bản pháp luật về bảo vệ môi trường để điều chỉnh hành vi của các cá nhân, tổ chức, các hoạt động kinh tế, các quy trình kỹ thuật, quy trình sử dụng nguyên liệu trong sản xuất. Tuy nhiên, hệ thống các văn bản này vẫn còn chưa hoàn thiện, thiếu đồng bộ, thiếu chi tiết, tính ổn định không cao, tình trạng văn bản mới được ban hành chưa lâu đã phải sửa đổi, bổ sung là khá phổ biến, từ đó làm hạn chế hiệu quả điều chỉnh hành vi của các cá nhân, tổ chức, các hoạt động kinh tế... trong việc bảo vệ môi trường.

Quyền hạn pháp lí của các tổ chức bảo vệ môi trường, nhất là của lực lượng Cảnh sát môi trường chưa thực sự đủ mạnh, nên đã hạn chế hiệu quả hoạt động nắm tình hình, phát hiện, đấu tranh, ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường. Các cở sở pháp lí, chế tài xử phạt đối với các loại hành vi gây ô nhiễm môi trường và các loại tội phạm về môi trường vừa thiếu, vừa chưa đủ mạnh, dẫn đến hạn chế tác dụng giáo dục, phòng ngừa, răn đe đối với những hành vi xâm hại môi trường. Rất ít trường hợp gây ô nhiễm môi trường bị xử lí hình sự; còn các biện pháp xử lí khác như buộc phải di dời ra khỏi khu vực gây ô nhiễm, đóng cửa và đình chỉ hoạt động của các cơ sở gây ô nhiễm môi trường cũng không được áp dụng nhiều, hoặc có áp dụng nhưng các cơ quan chức năng thiếu kiên quyết, doanh nghiệp trây ỳ nên cũng không có hiệu quả.

Các cấp chính quyền chưa nhận thức đầy đủ và quan tâm đúng mức đối với công tác bảo vệ môi trường, dẫn đến buông lỏng quản lí, thiếu trách nhiệm trong việc kiểm tra, giám sát về môi trường. Công tác thanh tra, kiểm tra về môi trường của các cơ quan chức năng đối với các cơ sở sản xuất dường như vẫn mang tính hình thức, hiện tượng “phạt để tồn tại” còn phổ biến. Công tác thẩm định và đánh giá tác động môi trường đối với các dự án đầu tư còn tồn tại nhiều bất cập và chưa được coi trọng đúng mức, thậm chí chỉ được tiến hành một cách hình thức, qua loa đại khái cho đủ thủ tục, dẫn đến chất lượng thẩm định và phê duyệt không cao.

Ngoài ra, công tác tuyên truyền, giáo dục về bảo vệ môi trường trong xã hội còn hạn chế, dẫn đến chưa phát huy được ý thức tự giác, trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân, cộng đồng trong việc tham gia gìn giữ và bảo vệ môi trường. Để ngăn chặn, khắc phục và xử lí có hiệu quả những hành vi gây ô nhiễm môi trường, cần thực hiện đồng bộ một số giải pháp chủ yếu sau đây:

Tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật về bảo vệ môi trường, trong đó những chế tài xử phạt (cưỡng chế hành chính và xử lí hình) phải thực sự đủ mạnh để đủ sức răn đe các đối tượng vi phạm. Bên cạnh đó, cần xây dựng đồng bộ hệ thống quản lí môi trường trong các nhà máy, các khu công nghiệp theo các tiêu chuẩn quốc tế, đồng thời tổ chức giám sát chặt chẽ nhằm hướng tới một môi trường tốt đẹp và thân thiện hơn với con người.

Tăng cường công tác nắm tình hình, thanh tra, kiểm tra, giám sát về môi trường (thường xuyên, định kỳ, đột xuất); phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chuyên môn, nhất là giữa lực lượng thanh tra môi trường với lực lượng cảnh sát môi trường các cấp, nhằm phát hiện, ngăn chặn và xử lí kịp thời, triệt để những hành vi gây ô nhiễm môi trường của các tổ chức, cá nhân. Đồng thời, nâng cao năng lực chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ chuyên trách công tác môi trường; trang bị các phương tiện kỹ thuật hiện đại để phục vụ có hiệu quả hoạt động của các lực lượng này.

Chú trọng công tác quy hoạch phát triển các khu, cụm, điểm công nghiệp, các làng nghề, các đô thị, đảm bảo tính khoa học cao, trên cơ sở tính toán kỹ lưỡng, toàn diện các xu thế phát triển, từ đó có chính sách phù hợp; tránh tình trạng quy hoạch tràn lan, thiếu đồng bộ, chồng chéo như ở nhiều địa phương thời gian vừa qua, gây khó khăn cho công tác quản lí nói chung, quản lí môi trường nói riêng. Đối với các khu công nghiệp, cần có quy định bắt buộc các công ty đầu tư hạ tầng phải xây dựng hệ thống thu gom, xử lí nước thải tập trung hoàn chỉnh mới được phép hoạt động, đồng thời thường xuyên có báo cáo định kỳ về hoạt động xử lí nước thải, rác thải tại đó.

Cần chú trọng và tổ chức thực hiện nghiêm túc việc thẩm định, đánh giá tác động môi trường đối với các dự án đầu tư, trên cơ sở đó, cơ quan chuyên môn tham mưu chính xác cho cấp có thẩm quyền xem xét quyết định việc cấp hay không cấp giấy phép đầu tư. Việc quyết định các dự án đầu tư cần được cân nhắc kỹ lưỡng giữa lợi ích đem lại trước mắt với những ảnh hưởng của nó đến môi trường về lâu dài. Thực hiện công khai, minh bạch các quy hoạch, các dự án đầu tư và tạo điều kiện để mọi tổ chức và công dân có thể tham gia phản biện xã hội về tác động môi trường của những quy hoạch và dự án đó.

Cuối cùng, phải đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền, giáo dục về môi trường trong toàn xã hội nhằm tạo sự chuyển biến và nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật bảo vệ môi trường, trách nhiệm xã hội của người dân, doanh nghiệp trong việc gìn giữ và bảo vệ môi trường; xây dựng ý thức sinh thái, làm cho mọi người nhận thức một cách tự giác về vị trí, vai trò, mối quan hệ mật thiết giữa tự nhiên - con người - xã hội.

Tình trạng môi trường ở Việt Nam tuy nghiêm trọng nhưng vẫn có thể cứu vãn nếu mỗi người dân biết góp sức của mình, chung tay bảo vệ môi trường. Vì vậy, chúng ta cần chung tay bảo vệ môi trường và tránh gây ô nhiễm. Vì tương lai một Việt Nam xanh, sạch, đẹp và vì cuộc sống của chính chúng ta cũng như của các thế hệ sau.

(Bài làm tham khảo của học sinh)

Chuẩn bị trước khi nói

• Chuẩn bị nội dung

- Xác định vấn đề: Các giải pháp giải quyết ô nhiễm môi trường

- Tìm kiếm và sắp xếp ý tưởng:

Gợi ý:

+ Cần quản lý nghiêm ngặt các doanh nghiệp và cá nhân vi phạm quy định bảo vệ môi trường.

+ Tăng cường công tác tuyên truyền để nâng cao nhận thức của cộng đồng về tầm quan trọng của bảo vệ môi trường và các tác hại của ô nhiễm đối với hệ sinh thái cũng như sức khỏe con người.

+ Khuyến khích tái chế rác thải và sử dụng giấy tái chế.

+ Giảm thiểu chất thải và tác động tiêu cực đến môi trường.

+ Áp dụng các biện pháp phòng ngừa ô nhiễm hiệu quả.

+ Sử dụng phân bón hữu cơ.

+ Tiết kiệm điện năng (đối với một số quốc gia).

+ Giảm thiểu việc sử dụng túi nilon.

• Tập luyện

Trình bày bài nói

Nhiều người có thể thắc mắc tại sao việc vứt rác bừa bãi lại vẫn tiếp tục xảy ra. Một phần nguyên nhân là do hệ thống thùng rác chưa được bố trí hợp lý, làm cho việc tìm kiếm thùng rác trên các tuyến phố lớn trở nên khó khăn. Tuy nhiên, nguyên nhân chính vẫn là ý thức của con người. Đối với trẻ em, các em có thể chưa nhận thức được tác hại của hành vi này và chỉ đơn thuần làm theo người lớn.

Vậy chúng ta nên làm gì trước tình hình đáng lo ngại này? Điều quan trọng đầu tiên là nâng cao nhận thức của người dân, đặc biệt là thế hệ trẻ. Kỹ năng thực tế và việc áp dụng kiến thức vào việc bảo vệ môi trường cần được chú trọng hơn so với việc học lý thuyết. Các cơ quan chức năng cũng cần đưa ra các chế tài xử phạt nghiêm khắc giống như nhiều quốc gia khác để khuyến khích người dân tuân thủ. Bên cạnh đó, ngày càng có nhiều chương trình tuyên truyền ý thức được triển khai, và các hoạt động tình nguyện như dọn dẹp đường phố và làm sạch sông hồ cũng là những hành động tích cực mà chúng ta nên học tập.

Thêm vào đó, sử dụng phương tiện công cộng hoặc đi xe đạp, xe điện thay vì các phương tiện gây ô nhiễm không khí. Khuyến khích trồng cây xanh để tạo môi trường trong lành và cân bằng hệ sinh thái. Đồng thời, các nhà nghiên cứu và cá nhân cần phát triển các công cụ, thiết bị xử lý, tái chế hoặc phân loại rác thải để giảm thiểu công sức, chi phí và lượng rác thải hàng ngày.

1. TRƯỚC KHI TRÌNH BÀY

Chuẩn bị nội dung thuyết trình

– Xác định chủ đề: Chủ đề chính là các giải pháp mà bạn đề xuất để giải quyết vấn đề ô nhiễm môi trường. Để đảm bảo các giải pháp có cơ sở và khả thi, bạn và nhóm của bạn cần đồng ý về loại ô nhiễm cụ thể (như rác thải tích tụ, cống rãnh bị tắc nghẽn, khói bụi...). Khi đưa ra giải pháp, cần chú ý đến khả năng thực hiện và ngăn ngừa tái phát. Quan trọng không kém là phối hợp với các cá nhân và nhóm cộng đồng để thực hiện.

– Xây dựng ý tưởng và sắp xếp chúng:

+ Để phát triển ý tưởng, bạn có thể đặt hệ thống câu hỏi và lần lượt trả lời. Ví dụ, khi giải quyết rác thải ùn ứ, có thể hỏi: Rác thải gây hại cho sức khỏe và làm mất mỹ quan khu vực như thế nào? Nguyên nhân của tình trạng này là gì? Mỗi người cần làm gì để xử lý rác đúng cách và thu gom kịp thời? Cộng đồng cần hành động ra sao? Quy chế giữ gìn vệ sinh cần có những nội dung cụ thể gì? Công tác tuyên truyền cần được thực hiện thế nào?...

+ Sau khi có các ý chính từ câu trả lời, sắp xếp chúng theo thứ tự: tình trạng – nguyên nhân – giải pháp (việc 1, việc 2, việc 3,...) – kế hoạch hành động chi tiết. Tất cả nên được viết thành một đề cương bài thuyết trình.

Tập luyện

– Tập nói một mình (nói thầm, nói to, kèm theo cử chỉ, điệu bộ,...).

– Thực hành trước nhóm bạn học.

2. TRÌNH BÀY BÀI THUYẾT TRÌNH

Khi tham gia thảo luận về các giải pháp khắc phục ô nhiễm môi trường, ngoài việc tuân thủ các yêu cầu cơ bản như nội dung, ngữ điệu, từ ngữ, tương tác với người nghe và thời gian, bạn cần chú ý các điểm sau:

• Mở đầu

Trình bày tình trạng ô nhiễm môi trường một cách nghiêm trọng, đặc biệt là vấn đề mà bạn và nhóm đang phải đối mặt và cần giải quyết.

• Triển khai

– Trình bày theo đề cương đã chuẩn bị.

– Trước khi trình bày từng phần, có thể nêu lại các câu hỏi đã đặt ra khi tìm ý, để giúp người nghe hiểu rõ từng khía cạnh của vấn đề.

• Kết luận

Tóm tắt lại nội dung ý kiến vừa trình bày.

3. SAU KHI TRÌNH BÀY

Trao đổi theo các gợi ý sau:

Người nghe - Người nói

• Đặt mình vào vị trí của người thuyết trình để hiểu lý do đề xuất giải pháp.
• Các nhận xét và trao đổi nên tập trung vào trọng tâm, không đi vào chi tiết nhỏ.
• Nêu rõ điểm đáng chú ý trong ý kiến của người nói.
• Nêu những điểm không đồng tình với ý kiến của người thuyết trình.
• Bổ sung các điểm chưa được đề cập đầy đủ trong ý kiến của người nói.
• Tiếp nhận mọi trao đổi với tinh thần tìm kiếm giải pháp đồng thuận.
• Làm rõ những điểm mà người nghe có thể thắc mắc.
• Bảo vệ các nội dung hợp lý trong ý kiến của bản thân.
• Rút ra kinh nghiệm cần thiết khi tham gia thảo luận.