Danh sách 6 bài soạn xuất sắc cho 'Tôi đi học' (Ngữ văn 7 - SGK Chân trời sáng tạo)

Câu 1. Xác định và phân tích tác dụng của các phép so sánh trong việc diễn tả cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật “tôi”.

- Các câu văn với biện pháp so sánh diễn tả cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật “tôi”:

• Cảm giác trong sáng nảy nở trong lòng tôi giống như những cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời trong trẻo.
• Ý nghĩ thoáng qua trong trí óc tôi nhẹ nhàng như làn mây lướt qua ngọn núi.
• Sân trường làng Mĩ Lí hiện ra vừa xinh xắn vừa oai nghiêm như cái đình làng Hòa Ấp.

- Tác dụng: Tăng cường tính sinh động và sức gợi hình cho diễn đạt, giúp cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật được thể hiện rõ nét hơn.

Câu 2. Tâm trạng của nhân vật “tôi” khi vào lớp học thay đổi như thế nào và lý do của sự thay đổi?

• Tâm trạng của nhân vật “tôi” là sự quyến luyến và thân quen, không cảm thấy xa lạ.
  Nguyên nhân: Nhờ sự nhiệt tình của thầy giáo và sự trang trí lớp học gần gũi.

Câu 3. Ý nghĩa của cụm từ 'Tôi đi học' vừa là tiêu đề vừa là kết thúc văn bản là gì?

• Đánh dấu cột mốc quan trọng của nhân vật “tôi”: Ngày đầu tiên đi học.
• Thể hiện sự trân trọng và nâng niu kỷ niệm đáng quý của tuổi học trò.

Câu 4. Chia sẻ những kỷ niệm đáng nhớ về ngày đầu tiên đi học của bạn.

Những kỷ niệm về ngày đầu tiên đi học luôn rất đáng quý. Sáng hôm đó, tôi tự thức dậy sớm mà không cần mẹ gọi, chuẩn bị xong, mẹ đưa tôi đến trường. Tôi cảm thấy hào hứng và hồi hộp. Sau khi mẹ gửi xe và đưa tôi vào trường, tôi thấy nhiều học sinh và phụ huynh, lo lắng hơn nhưng mẹ đã động viên tôi. Tôi vào lớp 21, cô giáo đón tôi bằng nụ cười ấm áp. Cái ôm động viên của mẹ trước khi rời đi vẫn còn in đậm trong tâm trí tôi. Ngày đầu tiên học thật tuyệt vời!

Câu 1 (trang 14 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Phân tích và nêu tác dụng của các phép so sánh trong việc diễn tả cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật “tôi”

Trả lời:

Hình ảnh so sánh:

“Tôi không thể quên cảm giác trong sáng nở ra trong lòng như những cánh hoa tươi cười dưới bầu trời quang đãng”

“Ý nghĩ thoáng qua trong trí tôi nhẹ nhàng như làn mây trôi trên ngọn núi”

“Sân trường Mĩ Lý hiện ra vừa xinh xắn vừa nghiêm trang như cái đình làng Hòa Ấp”

– Các phép so sánh này làm rõ hơn cảm xúc bâng khuâng, bồi hồi của nhân vật khi đến lớp, tạo nên một bài văn sinh động và hình ảnh.

Câu 2 (trang 14 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Tâm trạng của nhân vật “tôi” thay đổi thế nào khi vào lớp học? Nguyên nhân của sự thay đổi là gì?

Trả lời:

Nhân vật “tôi” cảm nhận mùi hương lạ và hình ảnh treo trên tường cũng thú vị. Bàn ghế có vẻ quen thuộc và các bạn chưa quen lại không thấy xa lạ. Sự quyến luyến đến mức không tin là thật.

Câu 3 (trang 14 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Ý nghĩa của cụm từ 'Tôi đi học' vừa là tiêu đề vừa là phần kết của văn bản là gì?

Trả lời:

Cụm từ này đánh dấu sự mở ra một chương mới trong cuộc sống học tập, một cánh cửa mới của tri thức.

Câu 4 (trang 14 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Chia sẻ kỷ niệm đáng nhớ về ngày đầu tiên đi học của bạn.

Trả lời:

Dù giờ tôi đã là học sinh lớp bảy, mỗi khi nghe tiếng trống tôi nhớ về năm 2007, ngày trước khai trường đầy hồi hộp với những suy nghĩ về trường lớp, bạn bè, thầy cô. Ba mẹ bận rộn chuẩn bị đồ dùng học tập. Tôi đã làm rách bìa tập, nhưng nhờ mẹ an ủi và ba hướng dẫn, chị hai viết tên tôi lên nhãn vở, mọi thứ thật tuyệt vời.

I. Tác giả văn bản 'Tôi đi học'

- Thanh Tịnh (1911 - 1988), tên thật là Trần Văn Ninh

- Quê quán: xóm Gia Lạc, ven sông Hương, ngoại ô thành phố Huế

- Phong cách sáng tác: Các tác phẩm của Thanh Tịnh thể hiện sự êm dịu, tình cảm trong trẻo

- Tác phẩm chính:

+ Năm 1936, xuất bản tập thơ Hận chiến trường

+ Năm 1941, hai bài thơ Mòn mỏi và Tơ trời với tơ lòng được giới thiệu trong Thi nhân Việt Nam (1942)

+ Giải thưởng nhà nước về văn học nghệ thuật năm 2007

+ Những tác phẩm tiêu biểu: Quê mẹ, Ngậm ngải tìm trầm, Những giọt nước biển

II. Tìm hiểu tác phẩm 'Tôi đi học'

Thể loại:

'Tôi đi học' là hồi ký

Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác:

- 'Tôi đi học' là một truyện ngắn trong tập Quê mẹ, xuất bản năm 1941

Phương thức biểu đạt:

Văn bản sử dụng phương thức tự sự, biểu cảm và miêu tả

Người kể chuyện:

Được kể từ ngôi thứ nhất

Tóm tắt nội dung:

'Tôi đi học' ghi lại những hồi ức của nhân vật 'tôi' về buổi tựu trường với sự pha trộn của cảm giác hồi hộp, ngạc nhiên với những điều mới mẻ như con đường, bộ quần áo mới, quyển vở mới và sân trường. Nhân vật cảm nhận mọi thứ vừa xa lạ, vừa quen thuộc, vừa tự tin, vừa lo lắng khi bước vào giờ học đầu tiên.

Bố cục:

- Phần 1: Từ đầu đến '…. lướt ngang trên ngọn núi.' - Tâm trạng khi từ nhà đến trường

- Phần 2: Từ tiếp theo đến 'xa nhà hay xa mẹ tôi chút nào hết.' - Tâm trạng khi đứng trước sân trường

- Phần 3: Còn lại - Cảm xúc khi bước vào lớp và bắt đầu tiết học

Giá trị nội dung:

- Kỉ niệm buổi tựu trường đầu tiên được miêu tả tinh tế qua cảm xúc trong sáng của nhân vật 'tôi'

Giá trị nghệ thuật:

- Miêu tả chân thật, tinh tế diễn biến tâm trạng của ngày đầu đi học

- Ngôn ngữ giàu yếu tố biểu cảm và hình ảnh so sánh độc đáo

- Giọng điệu trữ tình, trong sáng

III. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm 'Tôi đi học'

Cơ sở liên tưởng:

- Cảnh vật mùa thu: lá rụng nhiều, mây bàng bạc, gợi nhớ kỉ niệm

- Hình ảnh trẻ em lần đầu đến trường

Hồi tưởng của nhân vật:

• Tâm trạng khi cùng mẹ đến trường

- Con đường quen thuộc nhưng lại cảm thấy lạ

- Cảm giác trang trọng và bỡ ngỡ

→ Tâm trạng bỡ ngỡ của 'tôi'

• Khi đứng giữa sân trường

- Không khí tựu trường náo nức và trang trọng

- Cảm giác lo sợ và hồi hộp

→ Tâm trạng phức tạp của nhân vật 'tôi'

• Khi ngồi trong lớp học

- Cảm giác vừa xa lạ, vừa quen thuộc với lớp học và bạn bè

→ Cảm xúc khi ngồi trong lớp học

Hình ảnh người lớn:

- Ông đốc và thầy giáo trẻ - những hình ảnh đáng mến, thể hiện sự quan tâm và trách nhiệm đối với học sinh

→ Kết thúc truyện mở ra một không gian mới, cảm xúc mới

Câu 1:

Phép so sánh:

Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầy trời quang đãng.

Ý nghĩ thoáng qua ấy trong trí óc thôi nhẹ nhàng như một làn mây lướt ngang trên ngọn núi.

Tác dụng:

Diễn tả niềm vui và hồi hộp của nhân vật khi nhớ lại buổi tựu trường

Diễn tả sự ngây thơ, bỡ ngỡ của nhân vật trong lần đầu đi học

Câu 2:

Sự thay đổi:

- Từ cảm giác bỡ ngỡ, lo lắng sang cảm giác quen thuộc, yên tâm khi ở trong lớp học

- Thay đổi nhờ sự ân cần của thầy giáo và sự trang trí lớp học

Câu 3:

Nội dung:

- Gợi nhắc kỉ niệm quan trọng trong đời người

- Những bước đầu trên con đường học vấn

Câu 4:

Chia sẻ:

Mỗi kỉ niệm là một phần của hành trình trưởng thành, đặc biệt là buổi tựu trường đầu tiên, là một kỷ niệm khó quên, làm sáng lên những cảm xúc hồi hộp, vui mừng và lo lắng của trẻ thơ.

Nội dung chính

Tái hiện cảm xúc hồi hộp, sự bỡ ngỡ và những kỷ niệm trong sáng của nhân vật “tôi” trong buổi tựu trường đầu tiên.

Câu 1 (Trang 14, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Nhận diện và phân tích tác dụng của các phép so sánh diễn tả cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật “tôi”

Phương pháp giải:

Tìm các phép so sánh và phân tích ý nghĩa để làm rõ tác dụng của chúng.

Lời giải chi tiết:

Các phép so sánh diễn tả cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật “tôi”:

- Tôi không thể quên những cảm xúc trong sáng đó, như những cánh hoa tươi cười giữa bầu trời quang đãng.

=> Tác dụng: So sánh cảm xúc khi nhớ về buổi tựu trường với “cánh hoa tươi cười giữa bầu trời quang đãng”. Phép so sánh này thể hiện niềm vui, sự náo nức trong tâm hồn nhân vật “tôi” khi nhớ lại những kỷ niệm trong sáng của buổi tựu trường.

- Ý nghĩ thoáng qua trong trí óc nhẹ nhàng như một làn mây lướt ngang trên ngọn núi.

=> Tác dụng: So sánh “ý nghĩ thoáng qua trong trí óc” với “làn mây lướt ngang trên ngọn núi”. Phép so sánh này thể hiện những suy nghĩ mơ hồ, đầy non nớt của nhân vật “tôi” khi lần đầu đến trường, với nhiều bỡ ngỡ.

Câu 2 (Trang 14, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Khi vào lớp học, tâm trạng của nhân vật “tôi” thay đổi như thế nào? Vì sao có sự thay đổi đó?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ văn bản để xác định sự thay đổi và lý do của sự thay đổi đó.

Lời giải chi tiết:

Sự thay đổi tâm trạng của nhân vật “tôi” khi vào lớp: không còn cảm thấy bỡ ngỡ và sợ sệt mà cảm thấy mọi thứ trong lớp học trở nên thân thuộc và quyến luyến. Sự thay đổi tâm trạng này là do sự ân cần, nhiệt tình của thầy giáo khi đón tiếp học sinh và sự trang trí lớp học, bàn ghế, tình bạn thân thiện khiến nhân vật “tôi” cảm thấy yên tâm và quen thuộc.

Câu 3 (Trang 14, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Tôi đi học không chỉ là tiêu đề mà còn là cụm từ nhà văn dùng để kết thúc văn bản. Theo em, cụm từ này gợi ra ý nghĩa gì?

Phương pháp giải:

Bám sát nội dung và trình tự các chi tiết trong văn bản để trả lời.

Lời giải chi tiết:

Cụm từ “tôi đi học” gợi ra ý nghĩa:

- Nhắc đến mốc quan trọng trong cuộc đời, ngày đầu tiên đi học, với sự trân trọng và nâng niu.

- Gợi nhớ đến những bước đầu tiên trên hành trình tiếp thu tri thức trong cuộc đời, thể hiện thái độ trân trọng việc học tập.

Câu 4 (Trang 14, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Ký ức về ngày đầu tiên đi học thường là ấn tượng khó phai trong trí nhớ mỗi người. Em hãy chia sẻ những kỷ niệm đó với các bạn.

Phương pháp giải:

Sử dụng kiến thức nền và trải nghiệm cá nhân để chia sẻ.

Lời giải chi tiết:

Mỗi ký ức trong cuộc đời là một mảnh ghép trong bức tranh hành trình trưởng thành của mỗi người, ký ức ngày đầu tiên đi học là một mảnh ghép khó quên đối với tôi. Đó là một buổi sáng đẹp trời tháng 9 cách đây 7 năm, khi tôi còn là một cô bé nhỏ nhắn được mẹ đưa đến trường trong buổi tựu trường đầu tiên. Tôi vẫn nhớ như in tiết trời đẹp đẽ lúc đó, từng làn gió lùa qua mái tóc như thì thầm đôi điều. Ngày hôm đó không giống mọi ngày, lòng tôi trào dâng một cảm xúc hồi hộp, mong chờ và một chút lo lắng. Mẹ để tôi tự bước từng bước vào trường, mọi cảnh vật lạ lẫm làm tôi trở nên rụt rè. Một ngôi trường mới mẻ, to lớn và khang trang là những ký ức vẹn nguyên mà tôi vẫn nhớ mãi. Buổi tựu trường đầu tiên trở nên vui vẻ hơn bao giờ hết khi tôi được chào đón bằng tình cảm ấm áp của cô giáo và sự thân thiện của bạn bè. Tất cả dần trở nên thân thuộc với một cô bé nhút nhát như tôi. Cảm xúc hồi hộp, vui mừng và lo lắng của một đứa trẻ lúc đó có lẽ sẽ chẳng bao giờ tôi quên.

I. Thông tin tác giả

- Thanh Tịnh (1911-1988)

- Quê quán: Huế

- Các tác phẩm nổi bật: Hận chiến trường (1937), Quê mẹ (1941), Sức mồ hôi (1954), Những giọt nước biển (1956)...

II. Tác phẩm 'Tôi đi học'

Thể loại: Truyện ngắn

Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác

- Được in trong tổng tập Văn học Việt Nam, tập 29B, NXB Hà Nội, 1981

Phương thức biểu đạt: Tự sự, biểu cảm

Tóm tắt nội dung

- Tác phẩm miêu tả cảm xúc của nhân vật 'tôi' trong ngày đầu đi học, khi mọi thứ đều mới mẻ và lạ lẫm.

Bố cục tác phẩm

- Phần 1: Từ đầu đến lướt ngang trên ngọn núi: Miêu tả tâm trạng của cậu bé trên đường đến trường.

- Phần 2: Từ tiếp theo … xa nhà hay xa mẹ tôi chút nào hết: Tâm trạng của nhân vật khi đứng trước sân trường.

- Phần 3: Còn lại: Cảm xúc của nhân vật khi bước vào lớp học.

Giá trị nội dung

- Tập trung vào cảm xúc bỡ ngỡ của cậu bé trong ngày đầu tiên đi học.

Giá trị nghệ thuật

- Miêu tả tinh tế và chân thực tâm trạng nhân vật.

- Ngôn ngữ biểu cảm, hình ảnh so sánh độc đáo.

- Giọng điệu trữ tình và trong sáng.

III. Phân tích chi tiết tác phẩm

Khung cảnh đến trường

- Hoàn cảnh hồi tưởng:

+ Cuối mùa thu, lá rụng nhiều.

+ Hình ảnh em nhỏ rụt rè sau lưng mẹ.

- Khung cảnh đường đến trường:

+ Buổi sáng sương thu và gió lạnh.

+ Con đường làng dài và hẹp.

- Trang phục của cậu bé:

+ Áo vải dù đen, trang trọng.

- Dọc đường, cậu bé thấy các bạn mặc đồ đồng phục, trao đổi sách vở:

+ Cảm giác lo lắng và rụt rè.

Hình ảnh sân trường và cảm xúc cậu bé

- Khung cảnh sân trường:

+ Đông đúc, quần áo sạch sẽ, gương mặt vui tươi.

- Cảm giác của nhân vật khi đến trường lần đầu:

+ Trường Mỹ Lý oai nghiêm, rộng rãi.

+ Cảm giác lạ lẫm so với các trường trong làng.

- Tình trạng của các học trò mới:

+ Nép mình sau lưng mẹ, cảm giác bơ vơ khi học trò cũ vào lớp.

- Miêu tả tinh tế của tác giả qua hình ảnh thân thuộc.

Suy ngẫm và phản hồi

Nội dung chính: Văn bản hồi tưởng về ngày tựu trường đầy háo hức và mong chờ của nhân vật.

Câu 1: Xác định và nêu tác dụng của các phép so sánh trong diễn tả cảm xúc của nhân vật.

Trả lời:

- Phép so sánh:

+ “Tôi không lội qua sông thả diều như thằng Quý và không ra đồng nô đùa như thằng Sơn nữa.”

+ “Ý nghĩ thoáng qua nhẹ nhàng như làn mây lướt ngang trên ngọn núi.”

+ “Trường Mỹ Lí vừa xinh xắn, oai nghiêm như đình làng Hòa Ấp.”

- Tác dụng: Nhấn mạnh sự thay đổi trong cảm xúc và tâm trạng của nhân vật.

Câu 2: Tâm trạng của nhân vật khi vào lớp thay đổi thế nào và vì sao?

Trả lời:

- Tâm trạng thay đổi từ lo lắng sang cảm giác thân thuộc.

- Sự thay đổi do cảm giác lạ lẫm khi rời mẹ và sự quen thuộc trong lớp học giúp cậu đỡ sợ hơn.

Câu 3: Ý nghĩa của cụm từ “Tôi đi học” khi kết thúc văn bản.

Trả lời:

- Gợi sự thay đổi lớn từ tự do, vô tư trước đây đến trách nhiệm và học tập hiện tại.

Câu 4: Chia sẻ kỷ niệm ngày đầu tiên đi học.

Trả lời:

Đoạn văn tham khảo:

Như nhà văn Thanh Tịnh, ngày đầu tiên đi học để lại ấn tượng sâu sắc trong tôi. Tôi nhớ hôm đó là buổi sáng đẹp trời, tiếng chim hót trên bầu trời xanh khiến tôi cảm thấy trống rỗng. Bố đưa tôi đến trường trên chiếc xe đạp, tôi lo lắng và suy nghĩ nhiều. Khi đến nơi, tôi sợ hãi và khóc khi phải rời bố. Nhưng sự dịu dàng của cô giáo làm tôi cảm thấy yên tâm hơn. Ngày hôm đó trôi qua tốt đẹp và ký ức về ngày đầu tiên đi học vẫn là một phần không thể quên trong tuổi thơ tôi.

Tóm tắt tác phẩm 'Tôi đi học'

Mỗi khi mùa thu về, tác giả lại nhớ về kỉ niệm buổi sáng đầu tiên đến trường. Trong không khí mùa thu, mẹ dẫn tay đưa tác giả đến trường. Tâm trạng của nhân vật tôi là sự hồi hộp, lo lắng trước sự kiện quan trọng. Cậu bước vào lớp học và thấy bài học đầu tiên là viết về cảm xúc ngày đầu đi học.

Bố cục 'Tôi đi học'

Bố cục: 3 phần

- Phần 1: Từ đầu đến “…. lướt ngang trên ngọn núi.”: Cảm xúc của nhân vật “tôi” khi đi từ nhà đến trường.

- Phần 2: Từ tiếp theo đến “xa nhà hay xa mẹ tôi chút nào hết.”: Cảm xúc của nhân vật khi đứng trước sân trường.

- Phần 3: Phần còn lại: Tâm trạng và cảm xúc của nhân vật khi vào lớp học và bắt đầu tiết học mới.

Nội dung chính 'Tôi đi học'

Tác giả Thanh Tịnh tinh tế miêu tả kỉ niệm trong sáng của ngày đầu tiên đến trường qua những cảm xúc của nhân vật “tôi”, ghi lại những cảm xúc ấy một cách chân thật và đáng nhớ.

SUY NGẪM VÀ PHẢN HỒI

Câu hỏi 1: Xác định và nêu tác dụng của các phép so sánh trong việc diễn tả cảm xúc của nhân vật 'tôi'.

Câu trả lời:

- 'Cảm giác trong sáng ấy như nảy nở trong lòng tôi… giữa bầu trời quang đãng': diễn tả sự trong sáng, hồn nhiên của ngày đầu đi học.

- 'Ý nghĩ ấy nhẹ nhàng như làn mây lướt ngang': biểu thị sự xuất hiện thoáng qua của ý thức trưởng thành.

- 'Sân trường Mĩ Lí trông vừa xinh xắn, oai nghiêm… đình làng Hòa Ấp': cảm nhận rõ ràng vẻ đẹp và sự nghiêm trang của ngôi trường.

Câu hỏi 2: Tâm trạng của nhân vật 'tôi' thay đổi ra sao khi vào lớp học? Nguyên nhân của sự thay đổi này là gì?

Câu trả lời:

Khi vào lớp học, tâm trạng của nhân vật 'tôi' có sự chuyển biến tinh tế. Cậu cảm thấy mọi thứ vừa lạ lẫm, vừa gần gũi, với sự ngạc nhiên nhưng cũng tự tin. Nhân vật cảm nhận sự quyến luyến và thân thuộc bất ngờ với bạn bè mới và môi trường mới, thể hiện sự thích thú và hồi hộp khi bước vào lớp học.

Câu hỏi 3: Ý nghĩa của cụm từ 'Tôi đi học' khi được dùng làm nhan đề và kết thúc văn bản?

Câu trả lời:

Cụm từ 'Tôi đi học' không chỉ là nhan đề mà còn là cách nhà văn khép lại văn bản, gợi ra ý nghĩa về việc đánh dấu những kỉ niệm và cảm xúc của ngày đầu tiên đến trường.

Câu hỏi 4: Chia sẻ kỉ niệm của bạn về ngày đầu tiên đi học.

Câu trả lời:

Kỉ niệm ngày đầu tiên đi học luôn là dấu ấn sâu đậm trong tâm trí tôi. Khi còn là cậu bé 6 tuổi, tôi giữ gìn bộ quần áo mới thật cẩn thận và lo lắng không để bị bẩn. Mẹ đưa tôi đến trường rồi đi làm, tôi cảm thấy bơ vơ và sợ hãi, nhưng cố gắng không khóc. Khi vào lớp, tôi làm quen với các bạn mới và cảm thấy sự gắn bó tự nhiên. Đó là kỉ niệm đẹp và đáng nhớ, dù thời gian trôi qua, tôi vẫn nhớ mãi cảm xúc của ngày đầu tiên ấy.