1. Bài soạn mẫu số 4 cho 'Thực hành tiếng Việt trang 83' (Ngữ văn 7 - SGK Kết nối tri thức)
Chú thích
Câu 1. Vẽ bảng vào vở và điền các từ ngữ, nội dung chú thích trong văn bản Thủy tiên tháng Một vào các cột tương ứng.
Từ ngữ giải thích
Đối tượng cung cấp thông tin xuất xứ
Sự vật, hiện tượng được mô tả, giải thích
- Thái cực
- Đồng nhất
- Hải lưu
- Cực đoan
- Ảnh của Trung Quốc
- Thoai-lai Dôn
- Min-ne-xô-ta
- Hiện tượng “nước trồi”
Câu 2. Dựa vào quan sát các chú thích trong văn bản Thủy tiên tháng Một, hãy lập bảng vào vở và hoàn thành nội dung cần thiết trong ô trống:
Các thành phần chú thích
Vị trí đặt chú thích
Nội dung chú thích
Ngôn ngữ của chú thích
- Kí hiệu đánh dấu đối tượng chú thích
- Tên đối tượng chú thích
- Dấu hai chấm
- Nội dung chú thích
- Chân trang
- Dấu hoa thị, số, hoặc chữ cái ở tên đối tượng cần chú thích ngay trong văn bản
- Giải thích từ ngữ
- Cung cấp thông tin về xuất xứ của đối tượng
- Miêu tả, giải thích sự vật, hiện tượng
- Ngắn gọn
- Rõ ràng
- Bao quát
Câu 3. Theo bạn, cần thêm chú thích cho những từ ngữ, nội dung nào trong văn bản đã đọc? Tại sao?
Gợi ý:
- Ví dụ: biến đổi khí hậu, hệ sinh thái, dòng hải lưu…
- Nguyên nhân: Cung cấp thêm thông tin về nhân vật, làm tăng tính thuyết phục của văn bản.
Câu 4. Hãy trình bày cách ghi chú thích cho một trong các từ ngữ, nội dung đề xuất ở bài tập 3.
Gợi ý:
(1) hệ sinh thái: hệ thống các quần thể bao gồm sinh vật sống và không sống, cùng tồn tại và phát triển trong một môi trường gọi là quần xã. Những quần thể này luôn có sự tương tác dù ít hay nhiều.
Tài liệu tham khảo
Câu 1. Thô-mát L. Phrít-man đã cung cấp thông tin tài liệu tham khảo như thế nào trong Thủy tiên tháng Một?
Tác giả đã trình bày thông tin tài liệu tham khảo một cách chi tiết, rõ ràng:
- Liên quan đến thuật ngữ sử dụng: tác giả đề cập tên người đã đề xuất thuật ngữ, như Hân-tơ Lo-vin với thuật ngữ “sự bất thường” của Trái Đất.
- Liên quan đến quan điểm đánh giá: tác giả nêu tên người có ý kiến được trích dẫn như Giôn Hô-đơ-rơn.
- Tác giả chỉ rõ các đoạn trích từ văn bản nào, của ai và thời gian xuất bản.
Câu 2. Ngoài cách ghi tài liệu tham khảo như trong văn bản Thủy tiên tháng Một của Thô-mát L. Phrít-man, nguồn tài liệu tham khảo còn có thể được trình bày theo cách khác: đặt ở phần riêng cuối văn bản. Cụ thể như sau:
Tài liệu tham khảo
- Tổ chức khí tượng thế giới (07/8/2007), “Toàn cầu năm 2007: Một năm thời tiết khắc nghiệt”, http://edition.cnn.com/2007/TECH/science/08/07/weather.extremes/index.html
- Cri-xtốp-phơ Ma-gơ (13/6/2008), “Thành phố Ai-o-oa không bao giờ bị ngập lụt” nằm dưới độ sâu 12 feet”, https://www/nytimes.com/2008/06/13/us/13flood.html
So sánh sự khác biệt giữa hai cách ghi tài liệu tham khảo nêu trên và cho biết cách nào được sử dụng phổ biến hơn trong sách báo hiện nay?
Gợi ý:
- Trong văn bản Thủy tiên tháng Một: Nguồn tài liệu tham khảo ghi ngay sau nội dung trích dẫn.
- Trong SGK: Ghi riêng ở cuối văn bản.
=> Cách ghi thứ hai phổ biến hơn.
Câu 7. Tạo bảng theo mẫu sau để đánh giá tác dụng của việc dẫn thông tin và sử dụng tài liệu tham khảo trong Thủy tiên tháng Một.
STT
Thông tin viện dẫn và tài liệu tham khảo đã sử dụng
Tác dụng của việc viện dẫn thông tin và sử dụng tài liệu tham khảo
1
Như Giôn Hô-đơ-rơn đã nói: Thuật ngữ “sự nóng lên của Trái Đất” là một sự nhầm lẫn, nên dùng “sự rối loạn khí hậu toàn cầu”
Gợi ý về sự nhầm lẫn của thuật ngữ “sự nóng lên của Trái Đất”
2
Thường khi phá kỷ lục, bạn chỉ vượt qua mức cũ từ 2,5 đến 5 cm. Nhưng vượt kỷ lục cũ tới 1,8 m thì rất ấn tượng
Nhấn mạnh sự vượt trội của hiện tượng thiên nhiên…
2. Soạn bài 'Thực hành tiếng Việt trang 83' (Ngữ văn 7 - SGK Kết nối tri thức) - mẫu số 5
1. CƯỚC CHÚ
Câu hỏi 1: Hãy hoàn thành bảng dưới đây trong vở. Ghi lại các từ ngữ và nội dung có cước chú trong văn bản Thủy tiên tháng Một vào các cột tương ứng.
Từ ngữ được giải thích nghĩa
Đối tượng cung cấp thông tin về nguồn gốc
Sự việc, hiện tượng được mô tả, giải thích
- Thái cực
...
- Ảnh của Quốc Trung
...
- Min-nét-xô-ta
...
Trả lời:
Từ ngữ được giải thích nghĩa
Đối tượng cung cấp thông tin về nguồn gốc
Sự việc, hiện tượng được mô tả, giải thích
- Thái cực
- Đồng loại
- Hải lưu
- Cực đoan
- Ảnh của Quốc Trung
- Min-nét-xô-ta
- Thoai-lai Dôn (Twilight Zone)
- Hiện tượng “nước trồi”
Câu hỏi 2: Dựa trên quan sát của bạn về các cước chú trong văn bản Thủy tiên tháng Một, hãy hoàn thành bảng dưới đây và điền thông tin cần thiết vào các ô trống.
Các thành phần của cước chú
Vị trí đặt cước chú
Nội dung cước chú
Ngôn ngữ của cước chú
- Kí hiệu đánh dấu đối tượng được chú thích
...
- Chân trang
- Giải thích nghĩa của từ ngữ
...
- Ngắn gọn
...
Trả lời:
Các thành phần của cước chú
Vị trí đặt cước chú
Nội dung cước chú
Ngôn ngữ của cước chú
- Kí hiệu đánh dấu đối tượng được chú thích
- Tên đối tượng được chú thích
- Dấu hai chấm
- Nội dung cước chú
- Chân trang
- Đánh dấu hoa thị hoặc số, chữ cái ngay trong văn bản để chỉ đối tượng cần chú thích
- Giải thích nghĩa của từ ngữ
- Cung cấp thông tin về nguồn gốc của đối tượng
- Mô tả, giải thích sự vật, hiện tượng
- Ngắn gọn
- Bao quát
Câu hỏi 3: Theo bạn, có cần thêm cước chú cho từ ngữ hoặc nội dung nào trong văn bản đã đọc không? Tại sao?
Trả lời:
- Theo tôi, cần thêm cước chú cho tên của những người được tác giả nhắc đến trong bài: Hân-tơ Lo-vin (Hunter Lovins) và Giôn Hô-đơ-rơn (John Holdren).
- Bởi vì không phải ai cũng biết những người được nhắc đến là ai.
Câu hỏi 4: Hãy trình bày cách ghi cước chú cho một trong các từ ngữ, nội dung được đề nghị ở bài tập 3.
Trả lời:Trình bày cách ghi cước chú cho một trong các từ ngữ, nội dung được đề nghị ở bài tập 3:
- Đánh số các từ chỉ tên người đã được đề cập ở câu 3.
- Ghi cước chú ở chân trang như sau:
- Hunter Lovins: nhà môi trường người Mỹ, là chủ tịch và người sáng lập tổ chức Những giải pháp chủ nghĩa tư bản tự nhiên (Natural Capitalism Solutions), và là tác giả hàng đầu về phát triển bền vững.
- John Holdren: giáo sư người Mỹ chuyên nghiên cứu Khoa học Môi trường và Chính sách tại Trường Chính phủ Kennedy, Đại học Harvard, từng là cố vấn cấp cao của Tổng thống Mỹ Barack Obama về các vấn đề khoa học và công nghệ.
2. TÀI LIỆU THAM KHẢO
Câu hỏi 5: Thô-mát L. Phrít-man đã cung cấp thông tin về tài liệu tham khảo như thế nào trong văn bản Thủy tiên tháng Một?
Trả lời:Thô-mát L. Phrít-man đã thực hiện việc cung cấp thông tin về tài liệu tham khảo trong Thủy tiên tháng Một như sau:
- Đặt đoạn trích dẫn nguyên văn một ý kiến, nhận định trong dấu ngoặc kép:
- Tác giả đã dẫn lại cụm từ 'Sự bất thường của Trái Đất'
- Tác giả dẫn lại nhận định: 'Thuật ngữ quen thuộc 'sự nóng lên của Trái Đất' là một sự nhầm lẫn. Nó gợi lên một cái gì đó đồng nhất, từ từ xảy ra, chủ yếu liên quan đến nhiệt độ, và hiện tượng này hoàn toàn có thể không gây ra vấn đề gì [...] mà đúng hơn là 'sự rối loạn khí hậu toàn cầu''.
- Thông tin về tên tác giả của ý kiến, nhận định được trích dẫn (đặt trước đoạn trích dẫn):
- Hunter Lovins
- John Holdren
- Ghi đầy đủ tên tài liệu trích dẫn cùng nơi xuất bản, thời gian xuất bản vào vị trí thích hợp:
- 'Trang CNN.com (ngày 07/8/2007) giới thiệu một báo cáo do Tổ chức Khí tượng thế giới (WHO) của Liên hợp quốc công bố, liên quan đến các hiện tượng thời tiết dữ dội trong năm trước đó.'
- 'Báo New York Times (ngày 13/6/2008) mô tả chính xác tình trạng bất thường của Trái Đất mà người Ai-o-oa đang trải qua.'
Câu hỏi 6: Trong văn bản Thủy tiên tháng Một, tác giả Thô-mát L. Phrít-ma đã ghi nguồn tài liệu tham khảo ngay trong các đoạn có thông tin được trích dẫn. Nguồn tài liệu tham khảo cũng có thể được trình bày theo cách khác: đặt ở một phần riêng cuối văn bản. Cụ thể như sau:
Tài liệu tham khảo
- Tổ chức Khí tượng Thế giới (07/8/2007), 'Trên toàn cầu, năm 2007 đang trên đà trở thành một năm thời tiết khắc nghiệt', http://edition.cnn.com/2007/TECH/science/08/07/weather.extremes/index.html
- Cri-xtốp-phơ Ma-gơ (Christopher Maag) (13/6/2008), 'Ở phía đông Ai-o-oa, thành phố 'sẽ không bao giờ ngập lụt' nằm dưới độ sâu 12 feet', https://www/nytimes.com/2008/06/13/us/13flood.html
Hãy chỉ ra sự khác biệt giữa hai cách ghi nguồn tài liệu tham khảo này. Theo bạn, cách nào được sử dụng phổ biến hơn hiện nay trên sách báo?
Trả lời:
- Sự khác biệt giữa hai cách ghi nguồn tài liệu tham khảo:
- Một cách ghi nguồn ngay tại các đoạn thông tin được trích dẫn.
- Cách khác ghi nguồn ở phần riêng biệt cuối văn bản.
- Trong hai cách ghi đó, cách thứ hai được sử dụng phổ biến hơn trong sách báo hiện nay.
Câu hỏi 7: Lập bảng theo mẫu sau để đánh giá tác dụng của việc viện dẫn thông tin và sử dụng tài liệu tham khảo trong Thủy tiên tháng Một:
STT
Thông tin được viện dẫn và tài liệu tham khảo đã sử dụng
Tác dụng của việc viện dẫn thông tin và sử dụng tài liệu tham khảo
Trả lời:
STT
Thông tin được viện dẫn và tài liệu tham khảo đã sử dụng
Tác dụng của việc viện dẫn thông tin và sử dụng tài liệu tham khảo
1
Thông tin về thuật ngữ 'sự nóng lên của Trái Đất' đã gây nhầm lẫn.
Thể hiện quan điểm khách quan từ một nguồn uy tín, làm tăng tính thuyết phục của bài viết.
2
Thông tin về các hiện tượng thời tiết dữ dội trong năm trước đó.
- Chứng tỏ nguồn thông tin đáng tin cậy và có sức thuyết phục.
- Thể hiện sự tôn trọng và tính chuyên nghiệp của tác giả khi sử dụng thông tin trong bài viết.
3
Câu mô tả chính xác tình trạng bất thường của Trái Đất mà người Ai-o-oa đang trải qua.
- Cho thấy nguồn thông tin đáng tin cậy và có sức thuyết phục.
- Thể hiện sự tôn trọng và tính chuyên nghiệp của tác giả
3. Bài soạn 'Thực hành tiếng Việt trang 83' (Ngữ văn 7 - SGK Kết nối tri thức) - ví dụ 6
* Chú thích
Câu 1 (trang 83 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2):
Các từ ngữ được giải thích
Người cung cấp thông tin về nguồn gốc
Những sự việc, hiện tượng được mô tả, giải thích
- Thái cực
- Đồng loại
- Hải lưu
- Cực đoan
- Ảnh của Quốc Trung
- Min-nét-xô-ta
- Thoai-lai Dôn (Twilight Zone)
- Hiện tượng “nước trồi”
Câu 2 (trang 83 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2):
Các thành phần của chú thích
Vị trí đặt chú thích
Nội dung chú thích
Ngôn ngữ của chú thích
- Kí hiệu đánh dấu đối tượng cần chú thích
- Tên đối tượng chú thích
- Dấu hai chấm
- Nội dung chú thích
- Chân trang
- Đánh dấu hoa thị hoặc số, chữ cái ngay trong văn bản để chỉ đối tượng cần chú thích
- Giải thích nghĩa của từ ngữ
- Cung cấp thông tin về nguồn gốc của đối tượng
- Mô tả, giải thích sự vật, hiện tượng
- Ngắn gọn
- Bao quát
Câu 3 (trang 83 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2):
- Theo ý kiến của em, nên thêm chú thích cho tên các nhân vật được đề cập trong bài: Hân-tơ Lo-vin (Hunter Lovins), Giôn Hô-đơ-rơn (John Holdren).
- Bởi vì không phải ai cũng biết rõ những người này là ai.
Câu 4 (trang 83 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2):
Trình bày cách ghi chú thích cho một trong những từ ngữ, nội dung được đề xuất ở bài tập 3:
- Đánh số các tên người đã được nêu ở câu 3.
- Ghi chú thích ở chân trang như sau:
+ Hunter Lovins: nhà môi trường học người Mỹ, là chủ tịch và người sáng lập tổ chức Những giải pháp chủ nghĩa tư bản tự nhiên (Natural Capitalism Solutions), và là tác giả nổi bật về phát triển bền vững.
+ John Holdren: giáo sư người Mỹ chuyên nghiên cứu Khoa học Môi trường và Chính sách tại Trường Chính phủ Kennedy thuộc Đại học Harvard, từng là cố vấn cấp cao của Tổng thống Mỹ Barack Obama về các vấn đề khoa học và công nghệ.
* Tài liệu tham khảo
Câu 5 (trang 83 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2):
Thô-mát L. Phrít-man đã thực hiện việc cung cấp thông tin về tài liệu tham khảo trong Thủy tiên tháng một như sau:
- Đặt đoạn trích dẫn nguyên văn một ý kiến, nhận định trong dấu ngoặc kép:
+ Tác giả đã dẫn lại cụm từ 'Sự bất thường của Trái Đất'
+ Tác giả dẫn lại nhận định: 'Thuật ngữ thường dùng 'sự nóng lên của Trái Đất' là một sự hiểu lầm. Nó gợi ra một hình ảnh đồng nhất, từ từ xảy ra, chủ yếu liên quan đến nhiệt độ, và hiện tượng này hoàn toàn có thể không gây ra vấn đề gì [...] mà đúng hơn là 'sự rối loạn khí hậu toàn cầu''.
- Thông tin về tên tác giả của ý kiến, nhận định được trích dẫn (đặt trước đoạn trích dẫn):
+ Hunter Lovins
+ John Holdren
- Ghi rõ tên tài liệu trích dẫn cùng nơi xuất bản, thời gian xuất bản vào vị trí thích hợp:
+ 'CNN.com (ngày 07/8/2007) đã công bố một báo cáo của Tổ chức Khí tượng thế giới (WHO) của Liên hợp quốc, liên quan đến các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt trong năm trước.'
+ 'Báo New York Times (ngày 13/6/2008) mô tả chính xác tình trạng bất thường của Trái Đất mà người Ai-o-oa đang trải qua.'
Câu 6 (trang 83 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2):
- Sự khác biệt giữa hai cách ghi nguồn tài liệu tham khảo là:
+ Một cách là ghi nguồn ngay trong các đoạn có thông tin được trích dẫn.
+ Cách khác là ghi nguồn ở một phần riêng biệt cuối văn bản.
- Theo tìm hiểu của em, cách ghi nguồn ở phần riêng biệt cuối văn bản được sử dụng phổ biến hơn hiện nay trên sách báo.
Câu 7 (trang 84 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2 – Kết nối tri thức với cuộc sống):
STT
Thông tin được viện dẫn và tài liệu tham khảo đã sử dụng
Tác dụng của việc viện dẫn thông tin và sử dụng tài liệu tham khảo
1
Thông tin về thuật ngữ 'sự nóng lên của Trái Đất' gây hiểu lầm.
Cho thấy quan điểm từ một nguồn uy tín, làm tăng sức thuyết phục cho nội dung bài viết.
2
Thông tin về các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt chưa từng xảy ra trước đó.
- Chứng minh nguồn thông tin đáng tin cậy, có sức thuyết phục.
- Thể hiện sự tôn trọng và chuyên nghiệp của người viết khi sử dụng thông tin trong bài viết.
3
Câu mô tả chính xác tình trạng bất thường của Trái Đất mà người Ai-o-oa đang cảm nhận.
- Chứng minh nguồn thông tin đáng tin cậy, có sức thuyết phục.
- Thể hiện sự tôn trọng và tính chuyên nghiệp của người viết.
4. Bài soạn 'Thực hành tiếng Việt trang 83' (Ngữ văn 7 - SGK Kết nối tri thức) - ví dụ 1
Chú thích
Câu 1 (trang 83 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Điền vào bảng dưới đây những từ ngữ và nội dung có chú thích trong văn bản Thủy tiên tháng Một theo các cột tương ứng
Từ ngữ được giải thích nghĩa
Đối tượng cung cấp thông tin về nguồn gốc
Sự vật, hiện tượng được mô tả, giải thích
- Thái cực
- Ảnh của Quốc Trung
- Min-nét-xô-ta
Trả lời:
Từ ngữ được giải thích nghĩa
Đối tượng cung cấp thông tin về nguồn gốc
Sự vật, hiện tượng được mô tả, giải thích
- Thái cực
- đồng nhất
- hải lưu
- cực đoan
- Ảnh của Quốc Trung
- Thoai – lai Dôn, (Thô – mát L.Phrít – man, Nóng, Phẳng, Chật, Nguyễn Hằng dịch, NXB Trẻ, TP Hồ Chí Minh, 2016, trang 197 – 181)
- Min-nét-xô-ta
- hiện tượng “nước trồi lên”
Câu 2 (trang 83 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Dựa trên quan sát của bạn về các chú thích trong văn bản Thủy tiên tháng Một, hãy điền vào bảng dưới đây và cung cấp nội dung cần thiết cho các ô trống
Các thành phần của chú thích
Vị trí đặt chú thích
Nội dung chú thích
Ngôn ngữ của chú thích
- Kí hiệu đánh dấu đối tượng được chú thích
- Chân trang
- Giải thích nghĩa của từ ngữ
- Ngắn gọn
Trả lời:
Các thành phần của chú thích
Vị trí đặt chú thích
Nội dung chú thích
Ngôn ngữ của chú thích
- Kí hiệu đánh dấu đối tượng được chú thích
- Tên của đối tượng được chú thích
- Phần giải thích của tác giả
- Chân trang
- Cuối văn bản
- Giải thích nghĩa của từ ngữ
- Cung cấp thông tin về nguồn gốc của đối tượng
- Giải thích nghĩa của sự vật, hiện tượng
- Ngắn gọn
- Súc tích
- Rõ ràng
Câu 3 (trang 83 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Theo bạn, cần thêm chú thích cho những từ ngữ và nội dung nào trong văn bản đã đọc? Tại sao?
Trả lời:
- Cần bổ sung chú thích cho những từ ngữ và nội dung cụ thể trong văn bản để cung cấp thông tin về nguồn gốc và giải thích các từ ngữ khó hiểu. Điều này giúp người đọc hiểu rõ hơn về văn bản.
Câu 4 (trang 83 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Trình bày cách ghi chú thích cho một trong những từ ngữ hoặc nội dung được đề xuất trong bài tập 3
Trả lời:
- Đánh dấu các từ ngữ và nội dung cần chú thích bằng chữ số hoặc dấu hoa thị.
- Ở chân trang hoặc cuối văn bản, lần lượt ghi chú cho từng từ ngữ hay nội dung đã đánh dấu để tạo thành một chú thích.
Tài liệu tham khảo
Câu 5 (trang 83 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Việc cung cấp thông tin về tài liệu tham khảo trong Thủy tiên tháng Một được thực hiện như thế nào?
Trả lời:
- Tác giả nhắc đến tên người đã đề xuất thuật ngữ, chẳng hạn như Hân – tơ Lo – vin với thuật ngữ “Sự bất thường của Trái Đất”
- Tác giả trình bày quan điểm đánh giá của Giôn Hô – đơ – rơn
- Tác giả ghi rõ đoạn trích được lấy từ văn bản nào, của ai và xuất bản vào thời điểm nào.
Câu 6 (trang 83 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Ngoài cách ghi như trong văn bản Thủy tiên tháng Một tác giả Thô-mát L. Phrít-man còn có thể ghi nguồn tài liệu tham khảo theo cách khác là: đặt riêng phần tài liệu tham khảo ở cuối văn bản. Cụ thể như sau:
Tài liệu tham khảo
- Tổ chức khí tượng thế giới (07/8/2007), “Trên toàn cầu, năm 2007 đang trên đà trở thành một năm thời tiết khắc nghiệt”, https://edition.cnn.com/2007/TECH/ science/08/07/weather.extremes/index.html
- Cri-xtốp-phơ Ma-gơ (Christopher Maag) (13/6/2008), “Ở phía đông Ai-O-oa, thành phố sẽ không bao giờ ngập lụt” (nằm dưới độ sâu 12 feet)”, https://www.nytimes. com/2008/06/13/us/13flood.html
Chỉ ra sự khác biệt giữa hai cách ghi nguồn tài liệu tham khảo trên. Theo bạn, cách nào được sử dụng phổ biến hơn hiện nay trên sách báo?
Trả lời:
- Cách ghi nguồn tài liệu tham khảo của tác giả Thô – mát Phrít – man không yêu cầu nhiều thao tác như cách thứ hai.
- Theo tìm hiểu của bạn, cách ghi nguồn tài liệu tham khảo như trong đề bài được sử dụng phổ biến hơn hiện nay, vì thông tin được trình bày rõ ràng, súc tích.
Câu 7 (trang 84 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Lập bảng theo mẫu dưới đây để đánh giá tác dụng của việc viện dẫn thông tin và sử dụng tài liệu tham khảo trong Thủy tiên tháng Một:
STT
Thông tin được viện dẫn và tài liệu tham khảo đã sử dụng
Tác dụng của việc viện dẫn thông tin và sử dụng tài liệu tham khảo
Trả lời:
STT
Thông tin được viện dẫn và tài liệu tham khảo đã sử dụng
Tác dụng của việc viện dẫn thông tin và sử dụng tài liệu tham khảo
1
Thuật ngữ “Sự bất thường của Trái Đất” do Hân – tơ Lo – vin đặt ra.
Tác dụng của việc viện dẫn thuật ngữ đó là dẫn dắt người đọc vào nội dung mà tác giả muốn truyền tải.
2
Quan điểm: “Thuật ngữ quen thuộc “sự nóng lên của Trái Đất” là một sự nhầm lẫn …. “sự rối loạn khí hậu toàn cầu.””
Làm rõ thông tin mà tác giả muốn truyền tải: Sự nhầm lẫn khi dùng thuật ngữ “sự nóng lên của Trái Đất”
3
“Bốn đợt gió mùa, nhiều gấp đôi mọi năm … ở một vài vùng tuyết rơi dày đến 25 cm trên mặt đất…” (Trang CNN.com (ngày 07/8/2007))
Cung cấp thông tin bổ sung về các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt trong năm mà trước đây chưa từng xảy ra.
4
“Giép Doóc (Jeff Zogg), nhà thuỷ văn học …. Tận 1,8 m thì quá sức ngạc nhiên”” (Báo Niu – Oóc Thai – mơ (New York Times) (ngày 13/6/2008))
Bổ sung thông tin về tình trạng bất thường của Trái Đất mà người Ai – o – oa đang cảm nhận.
5. Bài soạn 'Thực hành tiếng Việt trang 83' (Ngữ văn lớp 7 - SGK Kết nối tri thức) - phiên bản 2
CHÚ THÍCH
Câu 1 (trang 83, SGK Ngữ văn 7 tập 2)
Vẽ bảng vào vở và điền các từ ngữ, nội dung có chú thích trong văn bản Thủy tiên tháng Một vào các cột tương ứng.
Hướng dẫn:
Điền các từ và nội dung cụ thể vào các cột phù hợp.
Đáp án chi tiết:
Từ ngữ được giải thích nghĩa
Đối tượng được cung cấp thông tin về xuất xứ
Sự vật, hiện tượng được miêu tả, giải thích
- Cực thái
- Đồng nhất
- Hải lưu
- Cực đoan
- Hình ảnh của Quốc Trung
- Thoai-lai Don
- (Thomas L. Friedman, Nóng, Phẳng, Chật, Nguyễn Hằng dịch, NXB Trẻ, TP. Hồ Chí Minh, 2016, trang 179 - 181)
- Minnesota
- Hiện tượng “nước trồi”
Câu 2 (trang 83, SGK Ngữ văn 7 tập 2)
Dựa trên quan sát của em về các chú thích trong văn bản Thủy tiên tháng Một, hãy vẽ bảng vào vở và điền nội dung cần thiết vào các ô trống.
Đáp án chi tiết:
Các thành phần của chú thích
Vị trí đặt chú thích
Nội dung chú thích
Ngôn ngữ của chú thích
- Ký hiệu đánh dấu đối tượng được chú thích
- Tên của đối tượng được chú thích
- Phần giải thích của tác giả hoặc của người biên soạn sách
- Chân trang
- Cuối văn bản
- Giải thích nghĩa của từ ngữ
- Thuật ngữ
- Cung cấp thông tin về xuất xứ của đối tượng
- Giải thích sự vật, hiện tượng được đề cập
- Ngắn gọn
- Rõ ràng
Câu 3 (trang 83, SGK Ngữ văn 7 tập 2)
Em nghĩ cần thêm chú thích cho từ ngữ, nội dung nào trong văn bản đã đọc ở trên? Vì sao?
Hướng dẫn:
Em đọc lại văn bản, tìm những từ ngữ cần ghi chú để hoàn thiện câu trả lời.
Đáp án chi tiết:
Có thể thêm chú thích cho các từ như: tốc độ bay hơi nước, nhà thủy văn học,...
Câu 4 (trang 83, SGK Ngữ văn 7 tập 2)
Hãy trình bày cách ghi chú cho một trong những từ ngữ, nội dung được đề nghị ở bài tập 3.
Hướng dẫn:
Em dựa vào những hiểu biết khi làm bài tập trên để trả lời câu hỏi.
Đáp án chi tiết:
- Cách ghi chú:
+ Đánh dấu từ hoặc nội dung cần chú thích bằng số hoặc dấu hoa thị.
+ Ở chân trang hoặc cuối văn bản, lần lượt chú thích từng từ ngữ hay nội dung đã được đánh dấu để tạo thành một chú thích hoàn chỉnh, bao gồm các thành phần: ký hiệu đánh dấu đối tượng, tên đối tượng, dấu hai chấm, nội dung giải thích.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Câu 5 (trang 83, SGK Ngữ văn 7 tập 2)
Cách cung cấp thông tin về tài liệu tham khảo đã được Thomas L. Friedman thực hiện như thế nào trong Thủy tiên tháng Một?
Hướng dẫn:
Quan sát các đoạn 2, 5, 6, 7.
Đáp án chi tiết:
Cung cấp thông tin về tài liệu tham khảo trong Thủy tiên tháng Một của Thomas L. Friedman được thực hiện như sau:
- Đối với thuật ngữ được sử dụng: tác giả nhắc đến tên người đã đề xuất thuật ngữ, như Hân-tơ Lovin với thuật ngữ sự bất thường của Trái Đất.
- Đối với quan điểm đánh giá: tác giả nêu tên người có ý kiến được trích dẫn như John Hodson.
- Tác giả ghi rõ các đoạn trích từ văn bản nào, của ai và xuất bản vào thời gian nào.
=> Cung cấp thông tin về tài liệu tham khảo luôn được tác giả chú trọng, xem đó như một điều bắt buộc.
Tài liệu tham khảo được tác giả tích hợp vào văn bản của mình. Ví dụ, tác giả nhắc đến tên người đã đề xuất thuật ngữ, như Hân-tơ Lovin với thuật ngữ Sự bất thường của Trái đất. Tác giả cũng ghi rõ đoạn trích được lấy từ văn bản nào, của ai và thời gian ra sao.
-> Việc trích dẫn tài liệu trong văn bản luôn được tác giả chú tâm thực hiện.
Câu 6 (trang 83, SGK Ngữ văn 7 tập 2)
Ngoài cách ghi như trong văn bản Thủy tiên tháng Một của tác giả Thomas L. Friedman, nguồn tài liệu tham khảo có thể được trình bày theo cách khác: đặt ở một phần riêng cuối văn bản. Cụ thể như sau:
Hãy chỉ ra sự khác biệt giữa hai cách ghi nguồn tài liệu tham khảo nêu trên. Theo tìm hiểu của em, trong hai cách ghi đó, cách nào được sử dụng phổ biến hơn trên sách báo hiện nay?
Hướng dẫn:
Đọc kỹ và phân biệt hai cách ghi.
Đáp án chi tiết:
- Khác biệt: Cách của Thomas L. Friedman không yêu cầu thực hiện nhiều thao tác như cách được giả định trong bài tập. Với cách sau, tác giả phải sắp xếp các đơn vị tài liệu tham khảo theo trật tự: tác giả của tài liệu, thời gian xuất bản (đặt trong ngoặc đơn); tên tài liệu (in đậm, đặt trong ngoặc kép nếu là một bài đăng trên báo, tạp chí hoặc in nghiêng, không đặt trong ngoặc kép nếu là một cuốn sách hay ấn phẩm độc lập); nơi xuất bản (báo nào đăng hay nhà xuất bản nào in; nếu là báo điện tử thì phải ghi rõ đường link).
- Theo tìm hiểu của em, trong hai cách ghi đó, cách thứ hai phổ biến hơn trên sách báo hiện nay.
Câu 7 (trang 84, SGK Ngữ văn 7 tập 2)
Hãy lập bảng theo mẫu sau để đánh giá tác dụng của việc dẫn thông tin và sử dụng tài liệu tham khảo trong Thủy tiên tháng Một.
Đáp án chi tiết:
STT
Thông tin được viện dẫn và tài liệu tham khảo đã sử dụng
Tác dụng của việc dẫn thông tin và sử dụng tài liệu tham khảo
1
Như John Hodson nói: “Thuật ngữ quen thuộc “sự nóng lên của Trái Đất” là một sự nhầm lẫn … “sự rối loạn khí hậu toàn cầu””.
Việc trích dẫn ý kiến của John Hodson đã làm rõ quan điểm của tác giả về sự nhầm lẫn trong tên gọi “sự nóng lên của Trái Đất”.
2
“Khi phá kỷ lục, bạn chỉ vượt qua mức cũ 2,5 đến 5 cm. Nhưng hơn kỷ lục cũ tận 1,8 m thì thật sự gây sốc.”
Ý kiến này nhấn mạnh sự vượt mức cho phép của hiện tượng thiên nhiên, thể hiện rõ sự ngạc nhiên và lo lắng của người viết.
6. Bài tập 'Thực hành tiếng Việt trang 83' (Ngữ văn 7 - SGK Kết nối tri thức) - mẫu 3
Chú thích
Câu 1 (trang 83 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - Kết nối tri thức với cuộc sống):
Những từ ngữ được giải thích
Thông tin về nguồn gốc đối tượng
Miêu tả và giải thích hiện tượng, sự vật
- Thái cực
- Đồng nhất
- Cực đoan
- Hình ảnh từ Quốc Trung
- Hình ảnh từ China News, đăng lại trên báo điện tử Thế giới và Việt Nam ngày 21/8/2020
- Min-nét-xô-ta
- Dòng hải lưu
- Hiện tượng nước trồi
Câu 2 (trang 83 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - Kết nối tri thức với cuộc sống):
Các yếu tố của chú thích
Vị trí đặt chú thích
Nội dung của chú thích
Ngôn ngữ sử dụng trong chú thích
- Ký hiệu chỉ đối tượng được chú thích
- Ký hiệu chỉ đối tượng được chú thích
- Ký hiệu chỉ đối tượng được chú thích
- Chân trang
- Chân trang
- Chân trang
- Giải thích nghĩa của từ
- Giải thích sự vật
- Giải thích hiện tượng
- Ngắn gọn
- Ngắn và dễ đọc
- Ngắn và dễ hiểu
Câu 3 (trang 83 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2):
- Theo em, nên bổ sung chú thích cho: “truyện khoa học viễn tưởng”, “chu kỳ tuần hoàn của nước”, “kỷ lục”
- Lý do: Có thể nhiều người chưa hiểu rõ nghĩa của những thuật ngữ này
Câu 4 (trang 83 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2):
- Truyện khoa học viễn tưởng là thể loại tiểu thuyết hư cấu có yếu tố khoa học. Nó còn được gọi là “văn học về ý tưởng” và thường khám phá những hệ quả tiềm tàng của các đổi mới trong khoa học, xã hội và công nghệ.
Tài liệu tham khảo
Câu 5 (trang 83 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2):
- Ông đã sử dụng tài liệu tham khảo để làm chứng minh cho bài viết của mình
- Điều này giúp tăng tính đáng tin cậy và thuyết phục của các luận điểm trong bài viết
Câu 6 (trang 83 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2):
- Theo em, sự khác biệt là:
+ Tác giả Thô-mát L. Phrít-man ghi nguồn tài liệu ngay trong các đoạn trích dẫn thông tin
+ Trong ví dụ, nguồn tài liệu được liệt kê ở một phần riêng biệt ở cuối tài liệu
- Trong hai phương pháp ghi, việc liệt kê tài liệu ở phần riêng biệt, thường ở cuối sách, đang được sử dụng phổ biến hơn hiện nay.
Câu 7 (trang 84 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2 - Kết nối tri thức với cuộc sống):
STT
Thông tin được trích dẫn và tài liệu tham khảo sử dụng
Tác dụng của việc trích dẫn thông tin và sử dụng tài liệu tham khảo
1
- Giải thích cụm từ “Sự bất thường của Trái Đất”
(Tài liệu tham khảo: Hân-tơ Lo-vin)
- Tăng cường độ tin cậy cho thông tin
2
- Thuật ngữ “sự nóng lên của Trái Đất” là một sự nhầm lẫn
(Tài liệu tham khảo: Giôn Hô-đơ-rơn)
- Cải thiện độ rõ ràng và tin cậy của thông tin
3
- Nói về sự bất thường của Trái Đất
(Tài liệu tham khảo: Trang CNN. Com (ngày 07/8/2007))
- Tăng cường độ rõ ràng và xác thực của thông tin