Buzz
1. Bài soạn số 4 về 'Gió lạnh đầu mùa'
Chuẩn bị đọc: Soạn bài 'Gió lạnh đầu mùa' - SGK Chân trời sáng tạo
Câu 1.(trang 8 SGK Ngữ văn 6 tập 2 Chân trời sáng tạo) Nhìn vào tiêu đề, bạn dự đoán nội dung văn bản sẽ nói về điều gì?
Trả lời:
Theo tiêu đề, tôi dự đoán rằng văn bản sẽ kể về câu chuyện xảy ra trong mùa đông.
Câu 2.(trang 8 SGK Ngữ văn 6 tập 2 Chân trời sáng tạo) Bạn đã bao giờ gặp tình huống khi làm việc tốt nhưng bị hiểu lầm và chỉ trích chưa?
Trả lời:
Tôi từng làm việc tốt nhưng mẹ tôi hiểu lầm và trách móc. Một lần trên đường về, tôi thấy một em bé lạc và dẫn em đến đồn công an. Khi về, mẹ tôi nghĩ tôi đi chơi và không về nhà sớm.
Trải nghiệm cùng văn bản: Soạn bài 'Gió lạnh đầu mùa' - SGK Chân trời sáng tạo
Câu 1. (Liên hệ trang 8 SGK Ngữ văn 6 tập 2 Chân trời sáng tạo) Hình ảnh Cúc, Xuân, Tý, Túc gợi cho bạn suy nghĩ gì về cuộc sống của trẻ em nghèo?
Trả lời:
- Hình ảnh Cúc, Xuân, Tý phản ánh cuộc sống thiếu thốn của trẻ em nghèo. Vào mùa đông, chúng không có áo ấm, và gió lạnh làm môi chúng tím lại, da thịt thâm đi, mỗi cơn gió khiến chúng run rẩy.
Câu 2. (Suy luận trang 9 SGK Ngữ văn 6 tập 2 Chân trời sáng tạo) Việc Sơn và chị quyết định tặng Hiên chiếc áo thể hiện đặc điểm gì của hai chị em?
Trả lời:
Việc Sơn và chị tặng Hiên chiếc áo cho thấy họ là những đứa trẻ nhân hậu, biết quan tâm và chia sẻ với người khác.
Câu 3. (Dự đoán trang 10 SGK Ngữ văn 6 tập 2 Chân trời sáng tạo) Theo bạn, trong đoạn tiếp theo, hai chị em Sơn sẽ gặp điều gì?
Trả lời:
Theo tôi, trong đoạn tiếp theo, hai chị em Sơn có thể sẽ được mẹ khen vì hành động tốt bụng hoặc bị mẹ trách mắng vì tự ý cho áo của em cho người khác.
Suy ngẫm và phản hồi: Soạn bài 'Gió lạnh đầu mùa' - SGK Chân trời sáng tạo
Câu 1.(trang 11 SGK Ngữ văn 6 tập 2 Chân trời sáng tạo) Chỉ ra một số từ ngữ thể hiện cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật Sơn trong đoạn văn dưới đây:
Sơn mới nhớ ra rằng mẹ Hiên rất nghèo, chỉ có nghề mò cua bắt ốc, không đủ tiền mua áo. Sơn cảm thấy thương cảm, cũng như đã nhớ đến em Duyên ngày xưa vẫn chơi với Hiên. Một ý nghĩ tốt đẹp chợt hiện lên trong đầu.
Trả lời:
Các từ ngữ thể hiện cảm xúc của Sơn: nhớ ra, thương cảm, nhớ thương, ý nghĩ tốt đẹp.
Câu 2.(trang 11 SGK Ngữ văn 6 tập 2 Chân trời sáng tạo) Các sự việc chính trong 'Gió lạnh đầu mùa' có thể tóm tắt như sau:
a) Gió lạnh đầu mùa thổi qua phố chợ.
b) Chị em Lan, Sơn mặc áo ấm đắt tiền; trẻ em nghèo hàng xóm mặc áo mỏng; Hiên mặc áo rách.
c) Thương Hiên, Sơn và Lan lấy áo bông của Duyên (em gái đã mất), giấu mẹ, tặng Hiên.
d) Khi chuyện đến tai người nhà, Sơn và Lan sợ bị mẹ mắng, không dám về nhà.
đ) Mẹ Hiên trả áo bông, mẹ Sơn cho vay tiền mua áo ấm cho Hiên.
Cho biết:
- Các sự việc liên quan thế nào?
- Nếu không có sự việc (c) thì có xảy ra sự việc (đ) không?
Trả lời:
- Các sự việc liên quan chặt chẽ, mỗi sự việc dẫn đến sự việc tiếp theo.
- Nếu không có sự việc (c), sự việc (đ) sẽ không xảy ra. Sự việc (c) là nguyên nhân của sự việc (đ).
Câu 3.(trang 12 SGK Ngữ văn 6 tập 2 Chân trời sáng tạo) Hành động tặng áo thể hiện tính cách gì của Sơn và Lan? Ý nghĩa của hành động đó với Hiên là gì?
Trả lời:
- Hành động tặng áo thể hiện lòng tốt bụng, sự quan tâm của Sơn và Lan đối với người có hoàn cảnh khó khăn.
- Hành động đó có ý nghĩa lớn với Hiên vì giúp Hiên có áo ấm và nhận được sự quan tâm từ người khác khi trời lạnh.
Câu 4.(trang 12 SGK Ngữ văn 6 tập 2 Chân trời sáng tạo) Tại sao mẹ không trách mắng Sơn và Lan? Hành động của hai đứa trẻ ảnh hưởng thế nào đến cách ứng xử của hai người mẹ ở cuối truyện?
Trả lời:
- Mẹ không trách mắng Sơn và Lan vì hành động của họ là tốt đẹp.
- Hành động của Sơn và Lan đã khiến mẹ hai đứa trẻ cho mẹ Hiên mượn tiền để may áo cho Hiên. Hai đứa trẻ đã giúp người lớn trở nên tốt đẹp hơn.
Câu 5.(trang 12 SGK Ngữ văn 6 tập 2 Chân trời sáng tạo) Việc Lan và Sơn giấu mẹ để lấy áo bông của Duyên cho Hiên, theo bạn, là đáng khen hay đáng trách? Vì sao?
Trả lời:
Theo tôi, việc này vừa đáng khen vừa đáng trách. Đáng khen vì thể hiện lòng tốt, đáng trách vì áo là kỷ niệm của Duyên và họ đã không xin phép mẹ.
Câu 6.(trang 12 SGK Ngữ văn 6 tập 2 Chân trời sáng tạo) Văn bản này nói về chủ đề gì?
Trả lời:
Văn bản này nói về tình yêu thương giữa con người trong cuộc sống.
Câu 7.(trang 12 SGK Ngữ văn 6 tập 2 Chân trời sáng tạo) Chủ đề của câu chuyện là gì?
Trả lời:
Chủ đề của câu chuyện là tình yêu thương, sự cảm thông và chia sẻ giữa con người trong cuộc sống.
2. Bài viết 'Gió lạnh đầu mùa' số 5
Kiến thức Ngữ Văn
*Tác giả: Thạch Lam (1910 – 1942)
- Thạch Lam, tên thật là Nguyễn Tường Vinh, sinh năm 1910 và mất năm 1942.
- Quê hương: Hà Nội; thời thơ ấu sống tại quê ngoại Cẩm Giàng, Hải Dương.
- Ông viết nhiều thể loại: Tiểu thuyết, truyện ngắn, tùy bút..
- Tác phẩm của ông thể hiện tình yêu sâu sắc đối với thiên nhiên, con người và cuộc sống.
- Thạch Lam nổi bật với truyện ngắn, các tác phẩm của ông thường mang đậm chất thơ và tình cảm sâu sắc với những số phận bất hạnh.
- Các tác phẩm nổi bật: Gió đầu mùa (1937), Nắng trong vườn (1938), Sợi tóc (1942); Hà Nội băm sáu phố phường (1943); Theo dòng (1941).
Câu 1: Theo nhan đề, em nghĩ văn bản Gió lạnh đầu mùa đề cập đến điều gì?
Nhìn vào nhan đề, em dự đoán bài viết sẽ nói về những cơn gió lạnh đầu mùa trong thiên nhiên khi thời tiết chuyển mùa.
Câu 2: Em đã bao giờ làm việc tốt nhưng bị hiểu lầm và chỉ trích chưa?
Em đã từng giúp đỡ bạn trong giờ thi bằng cách cho mượn bút, nhưng lại bị thầy giám thị hiểu lầm là trao đổi bài với bạn.
II. Trải nghiệm cùng văn bản
Câu 1: Hình ảnh Cúc, Xuân, Tý, Túc gợi cho em cảm xúc gì về cuộc sống của những đứa trẻ nghèo?
Hình ảnh Cúc, Xuân, Tý, Túc khiến em cảm thấy xót xa cho những đứa trẻ sống trong cảnh nghèo đói, không có nổi một chiếc áo ấm để chống chọi với mùa đông lạnh lẽo, phải mặc áo rách đã được vá đi vá lại, khiến cho da thịt lạnh cóng, môi tím lại. Những hình ảnh này làm người đọc cảm nhận sâu sắc nỗi đau của những số phận kém may mắn.
Câu 2: Hành động của Sơn và chị đối với Hiên thể hiện tính cách gì của hai chị em?
Hành động của Sơn và chị cho Hiên cái áo thể hiện rằng hai chị em là những người tốt bụng, có lòng bao dung, biết đồng cảm và chia sẻ với những hoàn cảnh khó khăn hơn mình. Đây là biểu hiện của sự trắc ẩn đáng quý.
Câu 3: Theo em, trong phần tiếp theo, chị em Sơn sẽ gặp phải tình huống gì?
Em nghĩ trong phần tiếp theo có thể xảy ra hai trường hợp: hai chị em có thể được mẹ khen ngợi vì lòng tốt và sự chia sẻ của mình, hoặc có thể bị trách mắng vì tự ý lấy áo cho người khác mà không thông báo với mẹ.
III. Suy ngẫm và phản hồi
Câu 1: Chỉ ra một số từ ngữ thể hiện cảm xúc của nhân vật Sơn trong đoạn văn dưới đây:
Một số từ ngữ thể hiện cảm xúc của nhân vật Sơn trong đoạn văn là: chợt nhớ, động lòng thương, nhớ thương, ý nghĩ tốt.
Câu 2: Các sự việc chính trong Gió lạnh đầu mùa có thể được tóm tắt như thế nào?
Các sự việc diễn ra liên tục, theo trình tự thời gian và sự kiện trước là điều kiện để sự kiện sau xảy ra. Ví dụ, nếu không có sự kiện (c), thì sự kiện (d) không xảy ra, vì hai chị em phải lấy áo cho Hiên thì mới có chuyện mẹ Hiên đến trả áo.
Câu 3: Hành động cho áo của Sơn và Lan thể hiện tính cách gì? Ý nghĩa của hành động này với Hiên là gì?
Hành động cho áo của Sơn và Lan cho thấy hai đứa trẻ có lòng tốt, biết yêu thương và giúp đỡ những người có hoàn cảnh khó khăn hơn. Hành động này rất có ý nghĩa đối với Hiên, không chỉ giúp em có áo ấm trong mùa đông lạnh giá, mà còn mang lại cho em sự quan tâm và chia sẻ từ người khác trong xã hội.
Câu 4: Vì sao mẹ không trách mắng Sơn và Lan? Hành động của hai chị em ảnh hưởng thế nào đến cách cư xử của hai người mẹ ở cuối truyện?
Mẹ không trách mắng Sơn và Lan vì hành động của hai em thể hiện lòng nhân ái và tính cách cao đẹp. Điều này cũng cho thấy sự giáo dục đúng đắn từ mẹ đối với các con. Hành động này đã ảnh hưởng tích cực đến cách ứng xử của hai người mẹ ở cuối truyện, giúp họ thêm tự hào về những đứa con biết quan tâm đến người khác.
Câu 5: Việc Lan và Sơn giấu mẹ khi lấy áo bông của Duyên cho Hiên là đáng khen hay đáng trách? Tại sao?
Việc Lan và Sơn lấy áo bông cho Hiên vừa đáng khen vừa đáng trách. Đáng trách vì áo bông là kỷ niệm của người em đã mất, và hai em không xin phép mẹ trước khi hành động. Tuy nhiên, hành động này đáng khen vì xuất phát từ lòng tốt và sự quan tâm đến những người có hoàn cảnh khó khăn hơn.
Câu 6: Văn bản này viết về chủ đề gì?
Văn bản “Gió lạnh đầu mùa” đề cập đến cuộc sống của những đứa trẻ nghèo trong mùa đông lạnh giá và thể hiện tình yêu thương giữa con người với con người trong xã hội.
Câu 7: Chủ đề của câu chuyện là gì?
Chủ đề của câu chuyện xoay quanh sự khác biệt giữa cuộc sống của trẻ em trong gia đình giàu có và những đứa trẻ sinh ra trong hoàn cảnh nghèo khó và bất hạnh.
3. Bài phân tích 'Gió lạnh đầu mùa' phiên bản 6
A. Soạn bài Gió lạnh đầu mùa tóm tắt:
Chuẩn bị đọc
Câu 1 (trang 8 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Trả lời:
Dựa vào tiêu đề, em đoán rằng văn bản này sẽ nói về những cơn gió lạnh của mùa đông vừa mới bắt đầu và có thể chứa đựng bài học gì đó cho chúng ta.
Câu 2 (trang 8 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Trả lời:
Em đã từng làm một việc tốt nhưng bị hiểu lầm và chỉ trích. Có lần, khi đi học về, em gặp một em bé lạc đường, em đã đưa bé đến đồn công an để tìm bố mẹ, nhưng về nhà thì mẹ lại hiểu lầm em là không chịu về sớm.
Trải nghiệm cùng văn bản
Câu 1 (trang 8 SGK Ngữ văn 6 tập 2): Hình ảnh Cúc, Xuân, Tý, Túc khiến em nghĩ gì về cuộc sống của những đứa trẻ nghèo?
Trả lời:
- Hình ảnh Cúc, Xuân, Tý, Túc gợi cho em nghĩ đến cuộc sống nghèo khổ của những đứa trẻ đáng thương trong xã hội cũ và hiện tại, nơi vẫn còn nhiều hoàn cảnh bất hạnh như thế.
- Chúng nghèo đến mức không có nổi một bộ áo ấm khi đông về. Dù là những cơn gió lạnh đầu mùa, chúng chỉ mặc bộ quần áo cũ đã được vá nhiều chỗ, lạnh đến mức môi tím, da thịt sạm màu, và răng thì va vào nhau.
- Hình ảnh đó để lại trong tâm trí người đọc nỗi buồn và sự thương cảm đối với những đứa trẻ nghèo.
Câu 2 (trang 9 SGK Ngữ văn 6 tập 2): Việc Sơn và chị quyết định cho Hiên cái áo thể hiện đặc điểm gì của hai chị em?
Trả lời:
Việc Sơn và chị cho Hiên cái áo cho thấy họ là những đứa trẻ nhân hậu, tốt bụng, biết nghĩ cho người khác và sẵn sàng giúp đỡ những hoàn cảnh khó khăn.
Câu 3 (trang 10 SGK Ngữ văn 6 tập 2): Theo em, trong đoạn tiếp theo, chị em Sơn sẽ gặp chuyện gì?
Trả lời:
Theo em, trong đoạn tiếp theo, chị em Sơn có thể được mẹ khen vì lòng tốt giúp đỡ người khác hoặc bị mẹ phê phán vì tự ý cho áo của mình cho người khác.
Suy ngẫm và phản hồi
Câu 1 (trang 11 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Trả lời:
Các từ ngữ thể hiện ý nghĩ, cảm xúc của nhân vật Sơn trong đoạn văn:
Sơn mới chợt nhớ ra mẹ của Hiên rất nghèo, chỉ có nghề mò cua bắt ốc, không có tiền để mua áo cho con. Sơn cảm thấy thương xót, giống như khi sáng Sơn nhớ đến em Duyên ngày trước vẫn chơi cùng với Hiên. Một ý nghĩ tốt đẹp bỗng xuất hiện trong đầu (...).
Câu 2 (trang 11 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Trả lời:
- Các sự việc liên quan chặt chẽ với nhau, một sự việc dẫn đến sự việc khác, tạo thành chuỗi liên tục cho văn bản.
- Nếu không có sự kiện (c) thì sự kiện (đ) sẽ không xảy ra, vì hành động tặng áo cho Hiên của hai chị em mới khiến mẹ Hiên mang áo đến trả lại.
Câu 3 (trang 12 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Trả lời:
- Hành động tặng Hiên chiếc áo thể hiện tính cách nhân hậu, biết sẻ chia, cảm thông và quan tâm đến những người có hoàn cảnh khó khăn của hai chị em Sơn. Hành động đó thật đẹp và ý nghĩa.
- Hành động đó đã giúp sưởi ấm tâm hồn của Hiên trong những ngày lạnh giá, khiến em cảm thấy được yêu thương và chia sẻ.
Câu 4 (trang 12 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Trả lời:
- Mẹ không trách mắng hai anh em vì bà cũng là người biết quan tâm và yêu thương mọi người. Bà cảm thấy hạnh phúc khi thấy hai đứa con của mình cũng có trái tim ấm áp như vậy.
- Hành động của hai chị em đã giúp mẹ Sơn hiểu rõ hơn sự vất vả của mẹ Hiên. Và mẹ Hiên cũng cảm thấy hạnh phúc và ấm áp khi biết vẫn còn nhiều người quan tâm và yêu thương mình.
Câu 5 (trang 12 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Trả lời:
(Học sinh trả lời dựa trên cảm nhận cá nhân)
Đây có thể là hành động vừa đáng trách vừa đáng khen.
- Đáng trách vì khi muốn cho tặng đồ vật gì, các em cần phải hỏi ý kiến người lớn trong gia đình.
- Đáng khen vì đây là hành động xuất phát từ trái tim nhân hậu, biết quan tâm và yêu thương mọi người.
Câu 6 (trang 12 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Trả lời:
Văn bản này viết về tình yêu thương giữa con người trong cuộc sống.
Câu 7 (trang 12 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Trả lời:
Chủ đề của câu chuyện xoay quanh sự sẻ chia của những đứa trẻ và sự khác biệt giữa những đứa trẻ lớn lên trong gia đình giàu có và những đứa trẻ nghèo khổ trong xã hội.
B. Tóm tắt nội dung chính khi soạn bài Gió lạnh đầu mùa:
I. Tác giả
Tiểu sử
- Thạch Lam (1910 – 1942) sinh ra và học tập tại Hà Nội nhưng thời thơ ấu sống ở phố huyện Cẩm Giàng, Hải Dương.
- Sau khi đỗ Tú tài, ông thôi học để làm báo với anh và gia nhập Tự lực văn đoàn.
- Ông là người thông minh, điềm tĩnh, đôn hậu và rất tinh tế.
Sự nghiệp văn học
Quan điểm sáng tác
Thạch Lam quan niệm văn chương là một công cụ thanh cao và hiệu quả, có khả năng tác động sâu sắc đến tư tưởng và cảm xúc của con người. Ông cho rằng: 'Văn chương không phải là sự thoát ly hay quên lãng, mà là công cụ cao quý và mạnh mẽ để tố cáo và thay đổi một thế giới giả dối và tàn ác, làm cho tâm hồn con người thêm trong sáng và phong phú.'
Tác phẩm chính
- Ông để lại nhiều tác phẩm tiêu biểu như: 'Gió đầu mùa' (1937), 'Nắng trong vườn' (1938), 'Sợi tóc' (1942), 'Ngày mới' (1939), 'Theo dòng' (1941), 'Hà Nội ba sáu phố phường' (1943), ...
Phong cách nghệ thuật
- Sáng tác của ông thường xoay quanh cuộc sống cơ cực của người dân thành phố nghèo và vẻ đẹp thơ mộng của cuộc sống thường nhật.
- Cốt truyện thường đơn giản, có khi không có cốt truyện.
- Thạch Lam tập trung vào thế giới nội tâm của nhân vật.
- Có sự hòa quyện hoàn hảo giữa hiện thực và lãng mạn, tự sự và trữ tình.
II. Tác phẩm
Xuất xứ
- Trích trong tập 'Gió lạnh đầu mùa', in trong 'Văn chương Tự lực văn đoàn', tập ba, NXB Giáo dục, Hà Nội, 2001.
Bố cục: 3 phần
+ Phần 1 (Từ đầu đến 'rơm rớm nước mắt'): Cảnh sinh hoạt trong gia đình Sơn ngày gió đầu mùa.
+ Phần 2 (Tiếp đến 'ấm áp vui vui'): Cảnh hai chị em Sơn vui chơi và chia sẻ áo ấm cho Hiên.
+ Phần 3 (Còn lại): Sự lo lắng của Sơn và cảnh mẹ Hiên trả lại áo.
Tóm tắt
Vào một ngày đầu đông, hai chị em Lan và Sơn ra chợ chơi với lũ bạn. Các trẻ em nghèo nhìn ngắm và trầm trồ về quần áo mới của Sơn. Những đứa trẻ bạn của Sơn thì ăn mặc rách rưới, da thịt tím tái. Hiên, cô bé hàng xóm, chỉ có một chiếc áo rách tơi tả, đứng co ro bên cột. Khi nghe Hiên nói ‘hết áo rồi, chỉ còn cái áo này’, Sơn chợt nhớ mẹ Hiên nghèo. Sơn cảm thấy thương xót, thì thầm với chị Lan. Lan vội chạy về lấy áo bông của em Duyên cho Hiên. Khi biết chuyện, vú già lo sợ hai chị em bị mẹ đánh đòn, họ phải chờ đến tối mới dám về nhà. Mẹ Hiên trả lại áo, mẹ Sơn cho mẹ Hiên vay năm hào để may áo cho con. Bà âu yếm ôm hai con và nói: ‘Hai con tôi thật quỷ, dám tự ý lấy áo cho người ta mà không sợ mẹ mắng.’
Thể loại: truyện ngắn.
Phương thức biểu đạt: tự sự, miêu tả, biểu cảm.
Giá trị nội dung
Thông qua câu chuyện cho áo và cho vay tiền mua áo, Thạch Lam ca ngợi những tấm lòng nhân ái, yêu thương và giúp đỡ lẫn nhau trong cảnh nghèo khó.
Giá trị nghệ thuật
Nghệ thuật tự sự kết hợp tinh tế với miêu tả và biểu cảm, cùng các thủ pháp đối lập và miêu tả tâm lý xuất sắc.
4. Bài soạn 'Gió lạnh đầu mùa' phiên bản 1
Kiến thức Ngữ Văn
1. Kiến thức đọc hiểu
- Truyện là một hình thức văn học, sử dụng cách kể chuyện, bao gồm các yếu tố cơ bản như: cốt truyện, bối cảnh, nhân vật…
- Chi tiết tiêu biểu là những yếu tố gây ấn tượng mạnh mẽ, tạo cảm xúc cho người đọc, góp phần hình thành hình tượng nghệ thuật sinh động trong tác phẩm.
- Ngoại hình nhân vật là các đặc điểm bên ngoài của nhân vật như hình dáng, nét mặt và trang phục.
- Ngôn ngữ nhân vật là lời nói của nhân vật trong tác phẩm, thường được nhận biết qua hình thức như: câu được viết thành dòng riêng và có gạch đầu dòng; hoặc câu được đặt trong ngoặc kép sau dấu hai chấm.
- Hành động của nhân vật là các động tác và hoạt động của nhân vật, cũng như các hành vi và cách ứng xử với các nhân vật khác và các sự vật trong tác phẩm.
- Ý nghĩa của nhân vật là suy nghĩ của nhân vật về con người, sự vật hay sự việc, phản ánh tính cách, cảm xúc và chi phối hành động của nhân vật.
2. Kiến thức tiếng Việt
- Văn bản là kết quả của quá trình giao tiếp bằng ngôn ngữ, thường là tập hợp các câu, đoạn văn có nội dung và hình thức hoàn chỉnh, liên kết chặt chẽ và nhằm đạt được mục tiêu giao tiếp nhất định.
- Đoạn văn là đơn vị cấu thành văn bản, thường bao gồm nhiều câu với các đặc điểm:
- Diễn đạt một nội dung tương đối đầy đủ.
- Bắt đầu bằng chữ viết hoa và lùi vào đầu dòng, kết thúc bằng dấu câu ngắt đoạn.
- Có thể có câu chủ đề hoặc không. Câu chủ đề nêu ý chính và có thể đứng ở đầu hoặc cuối đoạn văn.
Soạn bài Gió lạnh đầu mùa
1. Chuẩn bị đọc
Câu 1. Theo nhan đề, em dự đoán văn bản này sẽ kể về điều gì?
Nhìn vào nhan đề, em đoán câu chuyện sẽ diễn ra trong mùa đông lạnh giá.
Câu 2. Em đã từng làm việc tốt nhưng bị người khác hiểu lầm hoặc chỉ trích chưa?
Ví dụ: Nhặt được tiền nhưng bị nghi là ăn cắp…
2. Trải nghiệm với văn bản
Câu 1. Những hình ảnh về Cúc, Xuân, Tý, Túc gợi cho em suy nghĩ gì về đời sống của trẻ em nghèo?
Những hình ảnh Cúc, Xuân, Tý gợi lên cuộc sống thiếu thốn của trẻ em nghèo. Mùa đông lạnh giá, chúng không có áo ấm, những cơn gió lạnh làm “môi chúng tím lại, da thịt thâm đi và răng va vào nhau khi run lạnh”.
Câu 2. Quyết định của Sơn và chị cho Hiên chiếc áo thể hiện điều gì về tính cách của họ?
Hành động của hai chị em Sơn thể hiện lòng nhân ái, sự tốt bụng và sẵn sàng chia sẻ với những người xung quanh.
Câu 3. Em nghĩ trong đoạn tiếp theo, chị em Sơn sẽ gặp tình huống gì?
Trong đoạn tiếp theo, chị em Sơn có thể bị mẹ nhắc nhở vì tự ý cho áo của em cho Hiên mà không hỏi ý kiến trước.
3. Suy ngẫm và phản hồi
Câu 1. Chỉ ra các từ ngữ thể hiện cảm xúc của nhân vật Sơn trong đoạn văn dưới đây:
Sơn chợt nhớ mẹ Hiên nghèo, chỉ làm nghề mò cua bắt ốc, không có tiền mua áo cho con. Sơn cảm thấy thương cảm, như khi nghĩ về em Duyên trước đây từng chơi cùng Hiên. Một ý nghĩ tốt đẹp bỗng hiện lên trong đầu, (...).
Gợi ý: Các từ ngữ thể hiện cảm xúc của Sơn bao gồm: chợt nhớ, thương cảm, nghĩ về, ý nghĩ tốt.
Câu 2. Tóm tắt chuỗi sự việc chính trong Gió lạnh đầu mùa:
đ. Mẹ Hiên mang áo bông đến trả, được mẹ Sơn và Lan cho vay tiền mua áo ấm cho Hiên.
Em hãy giải thích:
- Các sự việc liên quan như thế nào?
- Nếu không có sự kiện (c) thì có xảy ra sự kiện (đ) không?
Gợi ý:
- Các sự việc liên quan mật thiết, sự việc trước dẫn đến sự việc sau.
Nếu chị em Sơn không tặng áo cho Hiên, thì mẹ Hiên cũng không mang áo đến trả. Sự kiện (c) là nguyên nhân dẫn đến sự kiện (đ).
Câu 3. Hành động tặng áo thể hiện tính cách gì của Sơn và Lan? Ý nghĩa của hành động đó với Hiên là gì?
- Hành động tặng áo thể hiện sự tốt bụng và lòng yêu thương của Sơn và Lan.
- Hành động ấy giúp Hiên cảm nhận được sự ấm áp và tình người trong mùa đông giá lạnh.
Câu 4. Tại sao mẹ không trách mắng Sơn và Lan? Hành động của hai đứa trẻ đã ảnh hưởng như thế nào đến cách ứng xử của hai người mẹ trong cuối truyện?
- Mẹ không trách mắng vì hành động của Sơn và Lan thể hiện phẩm hạnh và lòng nhân ái.
- Hành động của các em dẫn đến cách ứng xử của hai người mẹ ở cuối truyện: mẹ Hiên trả lại áo, mẹ Sơn cho mẹ Hiên mượn năm hào để may áo cho con.
Câu 5. Theo em, việc Lan và Sơn giấu mẹ để lấy áo của Duyên cho Hiên có nên khen hay trách? Tại sao?
Hành động của Lan và Sơn vừa đáng khen vì thể hiện lòng tốt, vừa đáng trách vì đã tự ý quyết định mà không hỏi ý kiến mẹ về chiếc áo kỷ niệm của Duyên.
Câu 6. Văn bản này nói về đề tài gì?
Đề tài: Tình yêu thương giữa con người với nhau.
Câu 7. Nêu chủ đề của câu chuyện.
Chủ đề: Truyện Gió lạnh đầu mùa phản ánh sự khác biệt giữa trẻ em trong gia đình khá giả và nghèo khó, đồng thời ca ngợi tình yêu thương và lòng nhân ái của con người.
5. Soạn bài 'Gió lạnh đầu mùa' phiên bản 2
Tóm tắt
Hai chị em Lan và Sơn ra chợ chơi cùng bạn bè. Họ thấy Hiên chỉ mặc một chiếc áo rách nát, lưng và tay hở, đang co ro bên cột. Thương cảm, Lan và Sơn đã vội vã về nhà lấy chiếc áo bông của em Duyên để tặng Hiên. Khi biết chuyện, mẹ của Hiên trả lại áo và mẹ của Sơn cho mượn năm hào để may áo mới cho Hiên. Mẹ của Sơn nhẹ nhàng âu yếm và nói: 'Hai con tôi thật tốt bụng, tự ý đem áo cho người khác mà không sợ mẹ mắng sao?'.
Bố cục
Văn bản có thể chia thành 2 phần:
- Phần 1 (Từ đầu đến …tự nhiên thấy ấm áp, vui vui): Tình huống và lý do Lan và Sơn tặng áo cho Hiên.
- Phần 2 (Phần còn lại): Sự việc trả lại áo của mẹ Hiên và phản ứng của mẹ Sơn.
Nội dung chính
Câu chuyện mô tả lòng nhân ái của hai chị em Lan và Sơn khi giúp Hiên bằng chiếc áo bông cũ để tránh rét. Câu chuyện kết thúc êm đềm với việc mẹ Hiên trả lại áo và mẹ Sơn cho vay tiền. Qua đó, chúng ta thấy sự lan tỏa của tình thương và sự hỗ trợ lẫn nhau.
Gió lạnh đầu mùa
* Chuẩn bị đọc
Dựa vào nhan đề, em nghĩ văn bản này nói về điều gì?
Dựa vào nhan đề, văn bản này nói về những cơn gió lạnh đầu mùa.
Em đã bao giờ làm việc tốt nhưng bị hiểu lầm và chỉ trích chưa?
Em từng làm việc tốt nhưng bị hiểu lầm. Ví dụ, khi nhặt đồ rơi và định trả lại cho người mất qua thầy phụ trách, em lại bị nghi ngờ là ăn cắp.
* Trải nghiệm cùng văn bản
Liên hệ
Hình ảnh Cúc, Xuân, Tý, Túc gợi cho em suy nghĩ gì về cuộc sống của trẻ em nghèo?
- Hình ảnh của Cúc, Xuân, Tý, Túc cho thấy cuộc sống khó khăn của trẻ em nghèo, đến nỗi không có áo ấm để mặc. Khi gió lạnh đầu mùa đến, chúng vẫn phải mặc áo rách, bị lạnh đến tím môi và răng va vào nhau. Điều này khiến em cảm thấy rất thương xót cho cuộc sống của chúng.
Suy luận
Việc Sơn và Lan quyết định cho Hiên cái áo thể hiện điều gì về tính cách của họ?
- Việc Sơn và Lan tặng áo cho Hiên thể hiện lòng tốt bụng và sự bao dung của họ đối với những trẻ em nghèo khổ.
Dự đoán
Em nghĩ trong đoạn tiếp theo, chị em Sơn sẽ gặp phải điều gì?
- Theo em, trong đoạn tiếp theo, chị em Sơn có thể được mẹ khen vì lòng tốt của mình hoặc bị mẹ trách mắng vì hành động tự ý tặng áo.
* Suy ngẫm và phản hồi
Chỉ ra một số từ ngữ thể hiện ý nghĩ, cảm xúc của nhân vật Sơn trong đoạn văn dưới đây:
Sơn bỗng nhận ra mẹ Hiên rất nghèo, chỉ làm nghề mò cua bắt ốc, không đủ tiền mua áo cho con. Sơn cảm thấy thương xót, nhớ đến em Duyên mà trước đây chơi cùng Hiên. Một ý nghĩ tốt bỗng nảy ra trong đầu.
Trả lời:
- Các từ ngữ thể hiện ý nghĩ và cảm xúc của Sơn gồm: nhận ra, thương xót, nhớ đến, ý nghĩ tốt.
Các sự việc trong Gió lạnh đầu mùa có thể tóm tắt như sau:
a) Gió lạnh đầu mùa thổi vào phố chợ.
b) Lan và Sơn mặc áo ấm, còn trẻ nghèo hàng xóm, đặc biệt là Hiên, chỉ có áo rách.
c) Thấy Hiên thiếu áo, Sơn và Lan quyết định lấy áo bông của em Duyên và mang cho Hiên, dù không xin phép mẹ.
d) Khi chuyện đến tai mẹ, Sơn và Lan lo lắng bị mẹ mắng và không dám về nhà.
đ) Mẹ Hiên trả lại áo bông, mẹ Sơn cho vay tiền để may áo mới cho Hiên.
Em hãy cho biết:
Các sự việc liên quan như thế nào? Nếu không có sự việc (c), sự việc (d) có xảy ra không?
Trả lời:
- Các sự việc liên quan chặt chẽ, sự kiện trước là nguyên nhân dẫn đến sự kiện sau. Nếu không có sự kiện (c) thì sự kiện (d) sẽ không xảy ra vì không có hành động cho áo thì mẹ Hiên không thể trả lại áo.
Hành động cho áo thể hiện điều gì về tính cách của Sơn và Lan? Hành động ấy có ý nghĩa gì với Hiên?
Trả lời:
- Hành động cho áo cho thấy Sơn và Lan có lòng tốt, biết quan tâm và giúp đỡ người khác. Đối với Hiên, hành động này có ý nghĩa lớn vì giúp em tránh khỏi cái lạnh đầu mùa và nhận được sự quan tâm.
Vì sao mẹ không trách mắng Sơn và Lan? Hành động của hai đứa trẻ tác động thế nào đến cách ứng xử của hai người mẹ ở cuối truyện?
Trả lời:
- Mẹ không trách mắng vì hành động của Sơn và Lan thể hiện lòng tốt và sự quan tâm. Điều này cho thấy sự giáo dục tốt từ mẹ. Hành động của hai đứa trẻ làm mẹ cảm thấy tự hào và không có gì đáng trách, mà còn khuyến khích hành động tốt của chúng.
Theo em, việc Lan và Sơn giấu mẹ để lấy áo bông của Duyên cho Hiên là đáng khen hay đáng trách? Vì sao?
Trả lời:
- Việc Lan và Sơn giấu mẹ lấy áo bông vừa đáng khen vừa đáng trách. Đáng khen vì hành động thể hiện lòng tốt và quan tâm. Đáng trách vì họ không xin phép mẹ trước khi tặng áo.
Văn bản này viết về đề tài gì?
Trả lời:
- Văn bản nói về cuộc sống của trẻ em nghèo trong những cơn gió lạnh đầu mùa.
Chủ đề của câu chuyện là gì?
Trả lời:
- Chủ đề của câu chuyện là sự khác biệt giữa trẻ em trong gia đình giàu có và những trẻ em nghèo khổ.
6. Bài phân tích 'Gió lạnh đầu mùa' số 3
Chuẩn bị đọc
Câu 1 (trang 8 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Dựa vào nhan đề, em dự đoán văn bản này nói về vấn đề gì?
Phương pháp giải:
Phân tích các từ ngữ trong nhan đề để dự đoán nội dung.
Lời giải chi tiết:
Với nhan đề này, em dự đoán văn bản nói về những cơn gió lạnh đầu mùa và những bài học mà chúng mang lại cho chúng ta.
Câu 2 (trang 8 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Em đã từng làm một việc tốt nhưng bị người khác hiểu lầm và chỉ trích chưa?
Phương pháp giải:
Nhớ lại những tình huống em làm việc tốt nhưng bị hiểu lầm và chia sẻ với mọi người.
Lời giải chi tiết:
Em đã từng gặp tình huống làm việc tốt nhưng bị hiểu lầm và chỉ trích. Có lần em gặp một em bé bị lạc đường, em đưa bé đến đồn công an để tìm bố mẹ, nhưng khi về nhà, mẹ em lại hiểu lầm là em không về ngay mà la cà.
Phần II: Trải nghiệm cùng văn bản
Câu 1 (trang 8 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Hình ảnh của Cúc, Xuân, Tý, Túc gợi cho em suy nghĩ gì về cuộc sống của những đứa trẻ nghèo?
Phương pháp giải:
Chia sẻ suy nghĩ của em về cuộc sống của những đứa trẻ nghèo, thiếu thốn.
Lời giải chi tiết:
- Hình ảnh của Cúc, Xuân, Tý, Túc gợi cho em cảm nhận về sự nghèo khổ của những đứa trẻ trong xã hội xưa và hiện tại, với những hoàn cảnh khó khăn vẫn còn tồn tại.
- Các em nghèo đến mức không có đủ áo ấm khi mùa đông đến. Mặc dù trời lạnh, các em chỉ có những bộ quần áo cũ mỏng manh, khiến môi tím tái, da nhăn nheo và răng va vào nhau.
- Những hình ảnh này khiến người đọc cảm thấy xót xa và thương cảm cho các em bé nghèo.
Câu 2 (trang 9 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Hành động của Sơn và chị khi quyết định tặng áo cho Hiên thể hiện điều gì về tính cách của họ?
Phương pháp giải:
Suy nghĩ về phẩm chất của hai chị em khi họ tặng áo cho bạn gặp khó khăn hơn mình.
Lời giải chi tiết:
Việc Sơn và chị quyết định tặng áo cho Hiên cho thấy họ là những người nhân hậu, tốt bụng, biết quan tâm và giúp đỡ những người có hoàn cảnh khó khăn.
Câu 3 (trang 10 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Theo em, trong phần tiếp theo, chị em Sơn sẽ gặp phải điều gì?
Phương pháp giải:
Dự đoán kết quả của việc tặng áo đối với chị em Sơn trong các phần tiếp theo của câu chuyện.
Lời giải chi tiết:
Trong phần tiếp theo, theo em, chị em Sơn có thể sẽ được mẹ khen ngợi vì lòng tốt của họ hoặc bị mẹ trách mắng vì đã tự ý lấy áo cho người khác.
Phần III: Suy ngẫm và phản hồi
Câu 1 (trang 11 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Chỉ ra một số từ ngữ thể hiện cảm xúc của nhân vật Sơn trong đoạn văn sau:
Sơn bây giờ mới chợt nhớ ra mẹ Hiên rất nghèo, chỉ có nghề đi mò cua bắt ốc thì lấy đâu ra tiền mua áo cho con nữa. Sơn thấy động lòng thương, cũng như sáng nay Sơn đã nhớ thương đến em Duyên ngày trước vẫn chơi cùng với Hiên, đùa nghịch ở vườn nhà. Một ý nghĩ tốt bỗng lóe lên trong đầu, (...).
Phương pháp giải:
Xem kỹ đoạn văn để liệt kê các từ ngữ thể hiện cảm xúc của nhân vật.
Lời giải chi tiết:
Các từ ngữ thể hiện cảm xúc của nhân vật Sơn trong đoạn văn bao gồm: chợt nhớ, động lòng thương, nhớ thương, ý nghĩ tốt.
Câu 2 (trang 11 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Các sự việc chính trong Gió lạnh đầu mùa có thể tóm tắt thành chuỗi như sau:
a) Những cơn gió lạnh đầu mùa thổi đến phố chợ.
b) Chị em Lan, Sơn mặc áo ấm đắt tiền; các em bé nghèo hàng xóm vẫn chỉ có áo mỏng; riêng Hiên mặc áo rách, co ro vì lạnh.
c) Thấy hoàn cảnh của Hiên đáng thương, Sơn và Lan quyết định về nhà lấy áo bông của Duyên, giấu mẹ, đem sang cho Hiên.
d) Khi chuyện bị phát hiện, Sơn và Lan lo sợ bị mẹ mắng. Không lấy lại áo được, không dám về nhà.
đ) Mẹ Hiên mang áo bông đến trả lại, may mắn được mẹ Sơn và Lan cho vay tiền để mua áo ấm cho Hiên.
Em hãy cho biết:
- Các sự việc trên liên quan với nhau như thế nào?
- Nếu không có sự việc (c) thì có xảy ra sự việc (d) không?
Phương pháp giải:
Xem xét các sự việc và tìm mối liên hệ giữa chúng.
Lời giải chi tiết:
- Các sự việc liên kết chặt chẽ với nhau, mỗi sự việc là tiền đề cho sự việc tiếp theo, tạo thành một chuỗi mạch lạc cho câu chuyện.
- Nếu không có sự việc (c), thì sự việc (d) sẽ không xảy ra vì hành động tặng áo của chị em Sơn là nguyên nhân khiến mẹ Hiên phải mang áo đến trả lại.
Câu 3 (trang 12 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Hành động tặng áo thể hiện điều gì về tính cách của Sơn và Lan? Hành động này có ý nghĩa gì với Hiên?
Phương pháp giải:
Suy nghĩ về phẩm chất của người tặng quà cho người khó khăn và ý nghĩa của hành động đó đối với người nhận.
Lời giải chi tiết:
Hành động tặng áo thể hiện tính cách tốt bụng và nhân ái của Sơn và Lan. Hành động này mang ý nghĩa sâu sắc với Hiên, vì không chỉ giúp em ấm áp hơn mà còn thể hiện sự quan tâm và sẻ chia trong lúc khó khăn.
Câu 4 (trang 12 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Vì sao mẹ của Sơn và Lan không trách mắng hai đứa trẻ? Hành động của hai chị em đã ảnh hưởng thế nào đến cách ứng xử của hai người mẹ ở cuối truyện?
Phương pháp giải:
Xem xét hành động của hai chị em có đáng khen hay trách và tác động của nó đến hành xử của người lớn.
Lời giải chi tiết:
Mẹ không trách mắng Sơn và Lan vì hành động của họ là đáng khen và thể hiện lòng tốt. Sự quan tâm và sẻ chia của các em đã khiến người lớn nhận ra và thay đổi cách ứng xử. Cuối cùng, mẹ Sơn và Lan đã cho mẹ Hiên mượn tiền để mua áo ấm cho con.
Câu 5 (trang 12 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Em nghĩ sao về việc Lan và Sơn giấu mẹ để lấy áo bông của em Duyên cho Hiên? Hành động này là đáng khen hay đáng trách? Vì sao?
Phương pháp giải:
Đây là câu hỏi mở, em cần đưa ra ý kiến cá nhân và lý giải lý do của mình.
Lời giải chi tiết:
Theo em, việc Lan và Sơn giấu mẹ để lấy áo bông của em Duyên cho Hiên là hành động đáng khen. Điều này thể hiện lòng tốt và sự sẻ chia của hai đứa trẻ. Mặc dù không theo đúng quy tắc, nhưng việc cho áo mà em Duyên không còn dùng đến cho người khó khăn là hành động đáng quý.
Câu 6 (trang 12 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Văn bản này viết về chủ đề gì?
Phương pháp giải:
Xác định chủ đề của văn bản từ nội dung chính.
Lời giải chi tiết:
Văn bản này đề cập đến tình cảm và lòng yêu thương trong cuộc sống con người.
Câu 7 (trang 12 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Chủ đề cụ thể của câu chuyện là gì?
Phương pháp giải:
Xác định chủ đề cụ thể từ đề tài của văn bản.
Lời giải chi tiết:
Chủ đề của câu chuyện xoay quanh sự sẻ chia của những đứa trẻ và sự khác biệt giữa trẻ em lớn lên trong hoàn cảnh đầy đủ và những trẻ em nghèo khổ trong xã hội.
