Danh sách 6 bộ thơ nổi tiếng của nhà thơ Chế Lan Viên

Tập thơ Điêu tàn, tác phẩm sáng tạo của Chế Lan Viên vào mùa thu năm 1937, là một trong những tuyệt phẩm nổi tiếng, đưa ông lên hàng ngũ những hiện tượng của phong trào Thơ mới. Bức tranh thơ hiện lên cái tôi đơn độc, tận cùng đau khổ và tuyệt vọng, nằm sâu trong mê cung của sự điên đảo và bế tắc. Tác phẩm mang đến giá trị nghệ thuật sâu sắc với những suy tưởng và trí tuệ. Không gian nghệ thuật mở ra cảnh đẹp tươi mới ít ỏi, nhưng cũng chứa đựng khung cảnh máu chảy và xương tủ. Bức tranh mở rộng đến vũ trụ bao la.

Bức tranh thơ này phản ánh một thế giới nghệ thuật độc đáo của Chế Lan Viên, với sự hiện diện của màu xanh, màu trắng và màu đen. Các bài thơ nổi bật như Trên đường về, Nắng mai, Xương khô và nhiều tác phẩm khác vẫn giữ được dấu ấn quan trọng trong văn hóa thơ Việt Nam cho đến ngày nay.

Bộ Di cảo thơ của nhà thơ là bản hòa âm của những tác phẩm sống, bước nhẹ từ quá khứ nhưng vẫn âm vang trong trái tim độc giả, được người đồng hành đời ông tổ chức và chọn lọc, xuất bản bởi nhà xuất bản Thuận Hóa vào những năm 1992, 1993, 1996. Di cảo không chỉ đơn giản là những bản thơ đã từng tồn tại, là những đoạn ký ức mà ông giữ lại, lựa chọn để chia sẻ. Trong Hồn thơ Di cảo, nhà thơ đắm chìm trong nhiều chủ đề khác nhau, đặc biệt là những bài về Nguyễn Trãi và Nguyễn Du, thể hiện tâm huyết bảo tồn di sản văn hóa, văn học dân tộc.

Ông ghi chép về lịch sử cách mạng, mặc dù không nhiều nhưng đầy chất nghệ thuật. Đặc biệt, Di cảo thơ còn chứa một bài văn về Bác, được đặt ở phần 2 của tác phẩm. Hồn thơ Di cảo không chỉ mở ra cái nhìn chân thực về những mất mát của chiến tranh, mà còn lưu giữ hơi thở sống sót của những con người trở về, một tâm hồn cuối đời đong đầy thao thức và khát khao sáng tạo.

Tập thơ Ánh sáng và phù sa, viết vào năm 1960, là bức tranh gồm 69 bài thơ, rực rỡ với nhiều hương vị và màu sắc khác nhau. So với tập thơ Điêu tàn nặng nề, u sầu, tận hiến hình ảnh kinh dị, tập thơ này là sự lột xác với những hình ảnh tươi sáng, trong trẻo, gợi nhớ về quê hương mộc mạc. Cả thơ lẫn hình ảnh trở nên tươi mới hơn.

Nội dung chính của tập thơ là ca ngợi cuộc đấu tranh thống nhất nước nhà ở miền Bắc, là sự giằng xé trong tâm hồn nhà thơ, lòng tin yêu và biết ơn, gắn bó sâu sắc với đất nước và nhân dân. Giọng thơ mang đậm sắc thái trữ tình, lãng mạn. Những bài thơ tiêu biểu như Người đi tìm hình của nước, Tiếng hát con tàu, Chim lượn trăm vòng thể hiện sự đa dạng và giàu cảm xúc. Điều đó còn chứng tỏ nhà thơ luôn đồng hành với thời đại, không ngừng tìm tòi, muốn thể hiện mình qua mọi cảm xúc, trạng thái khác nhau.

Với Bông hoa ngày thường - Vũ điệu báo động, Chế Lan Viên đã thực hiện một “cuộc hành quân” đầy sáng tạo, tiến gần tới tuyến đầu của trận chiến của dân tộc và thời đại.

Trước cơn bão to lớn của thời đại, nhịp trữ tình và suy nghĩ trong thơ Chế Lan Viên được hội tụ lại, kích thích những sóng lớn, làm trầm mình trong những giai điệu dữ dội của một bản thơ chiến đấu, trong những năm chiến đấu chống Mỹ cứu nước, thơ đánh Mỹ trở thành tuyến trận chính của thơ Chế Lan Viên. Đúng ở đây, Chế Lan Viên đã thể hiện sức chiến đấu mãnh liệt, sự nhạy bén, và chiều sâu của tư duy nghệ thuật.

Cũng chính từ đây, Chế Lan Viên đã đổ đầy tâm huyết, thể hiện sự sáng tạo và tạo nên một phong cách đặc sắc để đạt được vị trí quan trọng trong những thành tựu quan trọng của nền thơ chống Mỹ. Bông hoa ngày thường - Vũ điệu báo động đã góp phần tạo nên “những cơn sóng lớn”, “những giai điệu dữ dội” trong phong cách thơ của Chế Lan Viên.

Tác giả Nguyễn Văn Long trong Giáo trình Văn học Việt Nam hiện đại tập II, NXB Đại học Sư phạm Hà Nội, 2008 đã có ý kiến nhận xét về tập thơ Bông hoa ngày thường - Vũ điệu báo động của Chế Lan Viên như sau: “Nhà thơ mong muốn trở thành đồng đội trong cuộc chiến giết giặc, đồng thời lại là bông hoa tươi sáng mang lại sự hạnh phúc cho cuộc sống”.

Giáo sư, Tiến sĩ Trần Đình Sử với bài viết “Chế Lan Viên - Bản lĩnh một nhà thơ lớn” in trong Tuyển tập mười lăm năm tạp chí văn học và tuổi trẻ tập một, NXB Giáo dục Hà Nội, 2008 cho rằng: “Bông hoa ngày thường - Vũ điệu báo động” là bước đột phá, đánh dấu sự đổi mới của thơ Chế Lan Viên, liên kết chặt chẽ với ý thức cá nhân của mình”.

Với tập thơ “Gửi Các Anh” (1954), Chế Lan Viên đã đưa thơ ông thoát khỏi quá khứ buồn bã để trở về với cuộc sống hiện tại trong niềm tin và tình yêu. Cuộc sống cách mạng và kháng chiến đã tạo điều kiện thuận lợi, đẩy tâm hồn thơ Chế Lan Viên vươn cao tới những đỉnh cao nghệ thuật và lên đường theo bước chân của dân tộc đang hùng dũng tiến lên.

Trong tập thơ Gửi các anh, Chế Lan Viên đã gạt bỏ phần của sự ép buộc, những bước đầu chập chững trên con đường thơ cách mạng, và ta cũng dễ dàng cảm nhận được sự xúc động của ông khi mô tả về người mẹ trong vùng đất bị thù địch chiếm đó với tình cảm chân thành.

Cùng với các nhà thơ Tố Hữu, Như Hải, Nguyễn Văn Dinh và nhà văn Sơn Tùng, Chế Lan Viên là nhà thơ có nhiều tác phẩm viết về Bác với những thành công đặc sắc. Nhà thơ thường nhúng vào thế giới tâm hồn nội tâm của Bác để khám phá vẻ đẹp của Người qua tư tưởng, đạo đức và nhân văn… Tập thơ Hoa Trước Lăng Người (1976) là một tác phẩm tiêu biểu được nhiều người yêu thích.

Cùng với các nhà thơ Tố Hữu, Như Hải, Nguyễn Văn Dinh và nhà văn Sơn Tùng, Chế Lan Viên là nhà thơ có nhiều tác phẩm viết về Bác với những thành công đặc sắc. Nhà thơ thường sâu sắc khám phá thế giới tâm hồn nội tâm của Bác để hiểu về vẻ đẹp của Người thông qua triết lý, đạo đức và tình nhân ái… Tập thơ Hoa Trước Lăng Người (1976) là một tác phẩm tiêu biểu được nhiều người yêu thích.