Danh sách 8 bài văn thuyết minh nổi bật về bài thơ 'Đồng Chí' của Chính Hữu (lớp 9)

Nhiều nhà văn, nhà thơ lừng lẫy của Việt Nam đã được hình thành trong lòng các cuộc cách mạng, với những cuộc đấu tranh trở thành môi trường nuôi dưỡng tài năng văn học. Chính Hữu, một trong những tác giả tiêu biểu, đã sáng tác những vần thơ đầu tiên khi tham gia Chiến dịch Việt Bắc – Thu Đông. Từ đó, cái tên “Đồng chí” xuất hiện lần đầu tiên trong thơ ca cách mạng, gợi lên sự gần gũi, gắn bó và tình cảm đồng đội giữa những người lính bộ đội cụ Hồ.

Chính Hữu (1926 – 2007), tên thật là Trần Đình Đắc, sinh ra và lớn lên ở Can Lộc – Hà Tĩnh. Khi 20 tuổi, ông gia nhập Trung đoàn Thủ đô và tham gia các cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ. Trong thời kỳ chiến tranh, Chính Hữu bắt đầu sáng tác thơ, chủ yếu viết về người lính và chiến tranh. Thơ của ông đơn giản, gần gũi, đầy chất hiện thực. Dù ít tác phẩm, nhưng những bài thơ của ông, như tập “Đầu súng trăng treo” và “Đồng chí”, đều rất đặc sắc. Chính Hữu không chỉ là nhà thơ và chiến sĩ mà còn là nhà hoạt động cách mạng, từng là Đại tá, Phó cục trưởng Cục Tuyên huấn thuộc Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam, và Phó tổng thư ký Hội Nhà văn Việt Nam. Với những cống hiến của mình, năm 2000 ông được trao Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học và nghệ thuật.

Tác phẩm nổi bật nhất của Chính Hữu chính là bài thơ “Đồng chí”, sáng tác trong lúc ông cùng đồng đội tham gia Chiến dịch Việt Bắc – Thu Đông và được in trong tập thơ “Đầu súng trăng treo”. Bài thơ được chia thành hai phần rõ ràng: phần đầu giới thiệu về nguồn gốc của tình đồng chí giữa những người lính, phần hai nói về tình đồng chí, đồng đội và ý nghĩa của nó. Tình đồng chí được hình thành từ sự tương đồng về hoàn cảnh, xuất thân từ những vùng quê nghèo, tất cả đều là nông dân, nghèo khó. Họ trở thành đồng đội không hẹn trước. Tình đồng chí giữa các người lính là tình cảm cao quý, chung mục tiêu và lý tưởng chiến đấu, chia sẻ hoàn cảnh khó khăn và thiếu thốn, cùng nhau vươn lên hoàn thành nhiệm vụ.

Những người đồng chí không chỉ chia sẻ khổ cực mà còn là những người sát cánh bên nhau, coi nhau như anh em. Trong chiến trường, họ là người thân thiết, thương yêu và đùm bọc nhau, trở thành tri kỷ trong mọi hoàn cảnh khó khăn. Bài thơ “Đồng chí” đã diễn tả một cách chân thực và xúc động về tình đồng chí của những người lính, làm nổi bật hình ảnh gần gũi và mộc mạc, với giọng thơ tâm tình và biện pháp sóng đôi cùng thành ngữ, tạo nên một sức ngân vang và dư âm sâu lắng trong lòng người đọc.

Dù chiến tranh đã qua, nhiều đồng chí đã hy sinh hoặc trở về quê, số ít còn lại khó có thể gặp nhau trong ngày giải phóng. Tuy nhiên, tình đồng chí của họ vẫn mãi tồn tại, thúc đẩy họ tìm kiếm và hướng về nhau, giống như tình đồng chí trong bài thơ “Đồng chí” của Chính Hữu.

Trong lĩnh vực thơ ca về anh bộ đội cụ Hồ, bài thơ 'Đồng chí' của Chính Hữu nổi bật với thành công đặc biệt. Khi các nhà thơ chưa thể nắm bắt kịp nhịp sống kháng chiến đầu tiên, 'Đồng chí' (1948) đã mang đến một tiếng nói chân thực, mô tả vẻ đẹp của người Vệ quốc quân và làm sáng tỏ bản chất của những người cầm súng, từ nhân dân mà ra, vì nhân dân.

Quê hương anh nước mặn đồng chua
Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá
Anh với tôi đôi người xa lạ
Tự phương trời chẳng hẹn quen nhau
Súng bên súng, đầu sát bên đầu
Đêm rét chung chăn, thành đôi tri kỉ
Đồng chí!

Ruộng nương anh gửi bạn thân cày
Gian nhà không mặc kệ gió lung lay
Giếng nước gốc đa nhớ người ra lính
Anh với tôi biết từng cơn ớn lạnh
Sốt run người vầng trán ướt mồ hôi

Áo anh rách vai
Quần tôi có vài mảnh vá
Miệng cười buốt giá
Chân không giày
Thương nhau tay nắm lấy bàn tay.

Đêm nay rừng hoang sương muối
Đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới
Đầu súng trăng treo

(1948)

Bài thơ 'Đồng chí' là một tác phẩm cô đúc, với mỗi hình ảnh, câu chữ đều được chọn lọc kỹ lưỡng. Qua những chi tiết chân thực và cụ thể, bài thơ thể hiện sâu sắc tình đồng chí gắn bó giữa những người nông dân trong quân đội, cùng nhau bảo vệ độc lập của Tổ quốc. Toàn bộ nội dung của bài thơ xoay quanh mối quan hệ giữa hai nhân vật trữ tình 'tôi' và 'anh', thể hiện hoàn cảnh và cảm xúc của họ.

Quê hương anh nước mặn đồng chua
Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá

Khởi đầu bài thơ giới thiệu mối quan hệ giữa hai nhân vật, những nông dân mặc áo lính xuất phát từ các vùng quê nghèo, gắn bó với nhau vì mục tiêu chiến đấu. Sự gắn bó trong quân đội cách mạng được thể hiện một cách tự nhiên, như trong phần mở đầu bài 'Nhớ' của Hồng Nguyên:

Lũ chúng tôi
Bọn người tứ xứ
Gặp nhau hồi chưa biết chữ
Quen nhau từ buổi một, hai
Súng bắn chưa quen
Quân sự mươi bài
Lòng vẫn cười vui kháng chiến…

Sự gắn bó từ 'đôi người xa lạ' đến 'thành đôi tri kỉ' phản ánh sự kết nối tình cờ nhưng thực sự tự nhiên. Chính Hữu dùng từ 'tri kỷ' để nhấn mạnh tình cảm sâu sắc, và từ 'đồng chí' được tách riêng thành một dòng thơ quan trọng, kết nối hai phần của bài thơ.

Đây không chỉ là một tiếng gọi tha thiết mà còn phản ánh sự trân trọng tình đồng chí trong hoàn cảnh lịch sử cụ thể. Trước Cách mạng thành công và trong những năm đầu kháng chiến, 'đồng chí' thể hiện sự gắn bó cao cả, khác biệt so với nghĩa đồng bào, đồng đội. Chính vì vậy, bài thơ được đặt tên là 'Đồng chí' thay vì 'đồng đội', vì từ này có ý nghĩa sâu rộng hơn.

Tình đồng chí còn được cụ thể hóa qua những hình ảnh như việc gửi gắm ruộng nương, chia sẻ cơn ớn lạnh và sự thiếu thốn trong chiến đấu. Tình cảm này được thể hiện rõ qua sự sẻ chia trong từng chi tiết đời sống. Đặc biệt, hình ảnh 'tay nắm lấy bàn tay' là cao trào của cảm xúc yêu thương, thể hiện sự đồng cảm sâu sắc.

Đoạn kết của bài thơ với hình ảnh 'Đầu súng trăng treo' kết hợp giữa khói lửa chiến tranh và sự bình yên của thiên nhiên, thể hiện tâm hồn trong sáng của người chiến sĩ và ý nghĩa cao đẹp của cuộc chiến. Chính Hữu đã tạo ra một hình ảnh độc đáo, mang tính biểu tượng và lãng mạn cách mạng, khó có thể phân tích hết bằng lời.

Với bài thơ 'Đồng chí', Chính Hữu đã tạo nên một tác phẩm xuất sắc về người chiến sĩ quân đội nhân dân Việt Nam, thể hiện phong cách thơ tinh tế và đặc trưng của mình.

Chính Hữu, tên thật là Trần Đình Đắc, sinh ngày 15/12/1926 tại thành phố Vinh, Nghệ An và quê ở Can Lộc, Hà Tĩnh. Trước Cách mạng tháng Tám, ông học tại Hà Nội; năm 1946 gia nhập Trung đoàn Thủ đô; năm 1950 phụ trách Đoàn văn công quân đội; và từ 1953 - 1954 tham gia các chiến dịch ở Thượng Lào và Điện Biên Phủ. Sau năm 1954, ông tiếp tục công tác văn nghệ trong quân đội.

Bài thơ đầu tiên của ông được biết đến là 'Ngày về' (1947), thể hiện khát vọng của người chiến sĩ Hà Nội trở về giải phóng quê hương khỏi tay giặc Pháp. Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, Chính Hữu chủ yếu viết về người lính và cuộc chiến chống ngoại xâm. Mặc dù ông sáng tác không nhiều, nhưng những tác phẩm của ông để lại dấu ấn sâu đậm, đặc biệt là tập thơ 'Đầu súng trăng treo' (1966).

Bài thơ 'Đồng chí', sáng tác vào đầu năm 1948, được viết sau khi Chính Hữu và đồng đội tham gia chiến dịch Thu đông 1947, đánh bại cuộc tấn công quy mô lớn của giặc Pháp vào chiến khu Việt Bắc. Nhà thơ nhớ lại: 'Tôi bị sốt rét nặng, không có thuốc men, nhưng có một đồng chí đã ở lại chăm sóc tôi. Nếu không có sự chăm sóc của đồng chí ấy, có lẽ tôi đã chết. Chính sự quan tâm của đồng chí khiến tôi nhớ đến sự chăm sóc của mẹ và chị. Đó là những gợi ý đầu tiên cho bài thơ 'Đồng chí'' (Tác giả nói về tác phẩm, NXB Trẻ, 2000). Bài thơ phản ánh tình đồng chí, đồng đội sâu sắc của những người lính cách mạng, phần lớn từ nông dân, và thể hiện hình ảnh chân thực, giản dị mà cao đẹp của người lính trong giai đoạn đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp đầy khó khăn và thiếu thốn.

Được sáng tác khi nền văn học kháng chiến mới hình thành, 'Đồng chí' là một trong những tác phẩm thành công sớm nhất của thơ ca kháng chiến, mở ra phương thức khai thác vẻ đẹp giản dị, chân thật của người lính trong thơ ca.

Khi nhắc đến thơ ca kháng chiến chống Pháp, Chính Hữu và bài thơ 'Đồng chí' không thể không được nhắc đến, đây là một đỉnh cao trong nền thơ ca cách mạng.

Nhà thơ Chính Hữu, tên thật là Trần Đình Đắc, sinh năm 1926 tại huyện Can Lộc, Hà Tĩnh. Năm 1946, ông gia nhập Trung đoàn Thủ đô và tham gia hoạt động quân sự xuyên suốt hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ. Chính Hữu chủ yếu viết về hình ảnh người lính và chiến tranh, mang đến những bức tranh sinh động về một đất nước ngày đêm đánh giặc với tinh thần chiến đấu không ngừng nghỉ.

Những hình ảnh và âm thanh của thời đại được tái hiện với sự vang dội sâu sắc trong tâm hồn nhà thơ, tạo nên những ấn tượng mạnh mẽ và đầy gợi cảm. Mặc dù thơ của ông giản dị và chứa đựng cảm xúc dồn nén, nhưng vẫn toát lên vẻ thiết tha và trầm hùng.

Chính Hữu thường sử dụng thể thơ tự do, giàu nhạc điệu. Dù không sáng tác nhiều, ông vẫn để lại dấu ấn quan trọng trong thơ ca Việt Nam hiện đại với những tác phẩm tiêu biểu của thơ ca kháng chiến như 'Đồng chí', 'Đường ra mặt trận', 'Ngọn đèn đứng gác', và 'Trang giấy học trò'. Ông được trao Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật năm 2000. Các tác phẩm đã xuất bản của ông bao gồm tập thơ 'Đầu súng trăng treo' (1966), 'Thơ Chính Hữu' (1977), và 'Tuyển tập Chính Hữu' (1988).

Bài thơ 'Đồng chí' là một tác phẩm nổi bật viết về người lính Cụ Hồ trong cuộc kháng chiến chống Pháp. Chính Hữu sáng tác 'Đồng chí' vào đầu mùa xuân năm 1948 tại chiến khu Việt Bắc, và bài thơ được in trong tập 'Đầu súng trăng treo' (1966). Bài thơ thể hiện tình cảm sâu sắc của nhà thơ với đồng đội trong chiến dịch Việt Bắc.

Cảm hứng của bài thơ được lấy từ thực tế cuộc sống trong kháng chiến, khai thác vẻ đẹp và chất thơ trong sự giản dị của đời thường để diễn tả tình đồng chí, đồng đội thắm thiết của những người lính nông dân trong thời kỳ đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp. Trong bối cảnh khó khăn và thiếu thốn, tình cảm ấy trở nên đặc biệt cảm động và đẹp đẽ. Bài thơ mang đến vẻ đẹp của tình đồng đội, đồng chí giản dị mà sâu sắc, phản ánh cuộc sống và chiến đấu của những người lính cách mạng trong những tháng ngày kháng chiến đầy gian lao, đồng thời thể hiện rõ vẻ đẹp của những người sống và chiến đấu vì hạnh phúc và tự do của mọi thời đại.

Nét đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ là việc sử dụng thể thơ tự do, với hình ảnh thơ mộc mạc, giản dị và có sức gợi cảm mạnh mẽ. Tác giả còn sử dụng bút pháp tả thực kết hợp hài hòa giữa hiện thực và lãng mạn, với hình ảnh thơ giàu ý nghĩa biểu tượng.

Bài thơ 'Đồng chí' tựa như một cuộc trò chuyện tâm tình giữa hai chiến sĩ trong đêm lạnh cùng chung một chăn. Có hai nhân vật trữ tình là 'anh' và 'tôi', mỗi người đều có những đặc điểm riêng và những nét chung. Điều thú vị là nếu thay thế tất cả các từ 'anh' bằng 'tôi' và ngược lại, vần điệu, nhịp điệu và nội dung của bài thơ gần như không thay đổi.

Sự hoán đổi này trở nên dễ dàng vì 'anh' và 'tôi' gần gũi nhau, tác giả không nhắm đến việc làm nổi bật cá tính riêng biệt của từng người. Mục tiêu của tác giả là hình ảnh 'Đồng chí', biểu trưng cho tinh thần của đội quân cách mạng thời bấy giờ. Do đó, khi đọc bài thơ, ta cảm nhận được sự gần gũi, thân thiết giữa các chiến sĩ: người áo rách vai, người quần vá, bàn chân không giày.

Những chi tiết trong thơ gợi nhớ về một thời kỳ khi các chiến sĩ mới rời khỏi công việc nông nghiệp để chiến đấu. Nhưng bài thơ không dừng lại ở vẻ bề ngoài, mà còn khái quát sự gắn bó, hòa nhập giữa quê hương, làng mạc, và những người chiến sĩ. Điều này rõ nét trong cấu trúc của các câu thơ:

Quê hương anh…
Làng tôi…

Sự kết hợp này dẫn đến sự gần gũi giữa 'anh' và 'tôi' trong một câu thơ, từ những người xa lạ trở thành tri kỷ, và cuối cùng là 'Đồng chí' – một tình cảm cao cả hơn cả tri kỷ, là sự kết tinh những gì tốt đẹp nhất trong tình cảm xã hội. 'Đồng chí' không chỉ là bạn chiến đấu, mà là tình bạn của một đội quân đông đảo, những người cùng chung lý tưởng.

Đoạn thơ tiếp theo quay lại với những nét riêng của từng con người, đồng chí được xây dựng từ nhiều vùng miền khác nhau. Từ những làng nghèo đến những vùng đồng bằng ven biển, đồng chí được hình thành qua những thử thách, thiếu thốn và bệnh tật. Những chi tiết này làm nổi bật tinh thần đồng chí, hòa lẫn vào hình ảnh chung của đồng đội:

Miệng cười buốt giá,
Chân không giày
Thương nhau tay nắm lấy bàn tay.

Những câu thơ không rõ chủ thể chính là về 'đồng chí' – điểm sáng trong tâm hồn các chiến sĩ vô danh. Chỉ một hành động tay nắm tay cũng chứa đựng nhiều ý nghĩa, biểu lộ sự đoàn kết, gắn bó, và niềm hứa hẹn lập công.

Những dòng thơ cuối cùng như một biểu tượng cho tình cảm đồng chí thiêng liêng, với hình ảnh người chiến sĩ đứng dưới bầu trời rộng lớn và cánh rừng. Đây là một hình ảnh thực tế trong những đêm phục kích, nhưng cũng là biểu tượng cho lý tưởng cao cả và tinh thần chiến đấu của quân đội cách mạng.

Lịch sử anh hùng của đất nước trong những năm tháng kháng chiến đã trở thành nguồn cảm hứng sâu sắc cho nhiều tác giả, đặc biệt là trong thời kỳ chống Pháp, khi cách mạng còn non trẻ và cuộc chiến gặp rất nhiều khó khăn do thiếu thốn về cả cơ sở vật chất lẫn quân nhu. Dù đối mặt với vô vàn thử thách, người lính cộng sản vẫn kiên cường đứng vững, bảo vệ Tổ quốc bằng tất cả sức lực. Đặc biệt, trong lòng những người chiến sĩ nảy sinh một tình cảm thiêng liêng và cao cả – tình đồng chí, điều này được thể hiện rõ nét trong tác phẩm nổi bật của văn học cách mạng thời kỳ kháng Pháp: bài thơ 'Đồng chí' của Chính Hữu.

Chính Hữu (1926-2007), tên thật là Trần Đình Đắc, quê ở huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh. Năm 1946, ông gia nhập Trung đoàn Thủ đô và tham gia chống Pháp tại Hà Nội, đảm bảo an toàn cho cơ quan đầu não của Việt Minh khi rút khỏi Hà Nội. Sau cuộc chiến ác liệt, Chính Hữu được cử đi bồi dưỡng chính trị và tiếp tục tham gia cả hai cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ. Ông từng giữ nhiều chức vụ quan trọng như Đại tá, Phó cục trưởng Cục Tuyên huấn thuộc Tổng cục Chính trị, và Phó Tổng thư ký Hội Nhà văn Việt Nam. Ông cũng được trao Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật vào năm 2000.

Chính Hữu bắt đầu sự nghiệp thơ ca gần như đồng thời với cuộc cách mạng, bắt đầu sáng tác từ năm 1947, chủ yếu về người lính và chiến tranh, phản ánh chân thực và sâu sắc những trải nghiệm của ông trong các chiến trường. Tập thơ 'Đầu súng trăng treo' (1966) là tác phẩm chính của ông, trong đó bài thơ 'Đồng chí' (2/1948) nổi bật và được xem là một trong những tác phẩm tiêu biểu của thơ cách mạng chống Pháp và nền văn học Việt Nam hiện đại. Dù Chính Hữu không có nhiều tác phẩm, nhưng phong cách sáng tác của ông với ngôn từ giản dị, hàm súc và hình ảnh chọn lọc đã để lại dấu ấn đậm nét trong nền văn học.

Bài thơ 'Đồng chí' ra đời vào đầu năm 1948, được in trong tập 'Đầu súng trăng treo' (1966). Tác phẩm được viết trong bối cảnh tác giả và đồng đội tham gia chiến dịch Việt Bắc Thu Đông năm 1947, đánh bại cuộc tấn công quy mô lớn của thực dân Pháp và bảo vệ an toàn cho cơ quan đầu não của Đảng. Đây là một tác phẩm tiêu biểu viết về người lính cách mạng trong giai đoạn kháng chiến chống Pháp, thể hiện tình cảm gắn bó giữa những người lính trong hoàn cảnh khó khăn, đồng thời tôn vinh tinh thần chiến đấu của họ, góp phần vào chiến thắng vĩ đại của dân tộc.

Bài thơ được chia thành ba phần chính: phần đầu (7 câu thơ) nêu cơ sở hình thành tình đồng chí, phần hai (11 câu thơ) thể hiện sự gắn bó giữa các chiến sĩ và vẻ đẹp của hình tượng người lính, và phần cuối (3 câu thơ) mang cảm hứng lãng mạn cách mạng với hình ảnh biểu trưng của người lính.

Nhan đề 'Đồng chí' thể hiện một cách khái quát tình cảm gắn bó keo sơn và thắm thiết giữa những người chiến đấu cùng lý tưởng, không phân biệt xuất thân, vùng miền, dân tộc.

'Quê hương anh nước mặn đồng chua
Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá
Anh với tôi đôi người xa lạ
Tự phương trời chẳng hẹn quen nhau
Súng bên súng, đầu sát bên đầu
Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỷ
Đồng chí!'

Những người lính trong thơ của Chính Hữu đều xuất thân từ những vùng đất khô cằn, họ đến từ những nơi xa lạ nhưng gắn bó với nhau nhờ lý tưởng chung và niềm tin vào tương lai độc lập tự do. Trong những hoàn cảnh khắc nghiệt, họ cùng nhau chiến đấu, cùng chia sẻ mọi khó khăn, biến tình cảm đồng chí thành một sợi dây kết nối vững chắc, tạo nên nền tảng cho cuộc kháng chiến vĩ đại.

'Ruộng nương anh gửi bạn thân cày
Gian nhà không mặc kệ gió lung lay
Giếng nước gốc đa nhớ người ra lính.
Anh với tôi biết từng cơn ớn lạnh,
Sốt run người, vầng trán ướt mồ hôi.
Áo anh rách vai
Quần tôi có vài mảnh vá
Miệng cười buốt giá
Chân không giày
Thương nhau tay nắm lấy bàn tay!'

Bài thơ tiếp theo phản ánh hình ảnh người lính với những khó khăn, nhưng vẫn giữ vững tinh thần đồng chí và tình cảm gắn bó. Họ chấp nhận rời bỏ cuộc sống an nhàn để theo tiếng gọi của Tổ quốc, vượt qua nhiều thử thách gian khổ để bảo vệ đất nước. Hình ảnh thực tế của áo rách vai, quần vá, chân không giày, cùng những khó khăn khác đã phản ánh một thời kỳ đầy thử thách nhưng cũng đầy anh hùng.

'Đêm nay rừng hoang sương muối
Đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới
Đầu súng trăng treo'

Mặc dù phải đối mặt với hiện thực khắc nghiệt, tình đồng chí vẫn tỏa sáng, làm ấm lòng những chiến sĩ, giúp họ giữ vững tinh thần chiến đấu. Hình ảnh 'đầu súng trăng treo' mang ý nghĩa biểu trưng sâu sắc, kết hợp giữa sự hòa bình và tinh thần chiến đấu bất diệt. Thơ của Chính Hữu phản ánh hiện thực khắc nghiệt của chiến trường nhưng vẫn lồng ghép tinh thần lãng mạn cách mạng, tạo thêm niềm tin và sức mạnh cho cuộc chiến đấu.

Bài thơ 'Đồng chí' của Chính Hữu là một tác phẩm xuất sắc viết về người lính, không chỉ thể hiện tình đồng chí mà còn phản ánh vẻ đẹp chân thực, giản dị của người lính trong thời kỳ đầu chống Pháp. Với sự thể hiện tự nhiên và sâu sắc, bài thơ bộc lộ vẻ đẹp tinh thần và sức mạnh vĩ đại của người lính cách mạng, một vẻ đẹp của thời đại anh hùng.

Trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, hình ảnh người lính là một chủ đề quen thuộc trong thơ ca cách mạng. Chính Hữu đã đóng góp vào kho tàng văn học với tác phẩm nổi bật: bài thơ 'Đồng chí'.

Chính Hữu, sinh năm 1926 và mất năm 2007, tên thật là Trần Đình Đắc, quê ở huyện Cam Lộc, tỉnh Hà Tĩnh. Ông vừa là nhà thơ, vừa là chiến sĩ tham gia vào cả hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ. Thơ của Chính Hữu chủ yếu tập trung vào chủ đề người lính và chiến tranh, với lối viết mộc mạc, giản dị nhưng giàu cảm xúc và hiện thực. Năm 2000, ông được trao Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học và nghệ thuật với những tác phẩm tiêu biểu như 'Đầu súng trăng treo', 'Ngọn đèn đứng gác',..

Bài thơ 'Đồng chí' được sáng tác vào đầu năm 1948 trong bối cảnh tác giả và đồng đội tham gia Chiến dịch Việt Bắc Thu Đông, đánh bại cuộc tấn công quy mô lớn của thực dân Pháp lên chiến khu Việt Bắc. Bài thơ được in trong tập 'Đầu súng trăng treo' năm 1966.

Bài thơ có thể chia thành hai phần chính: phần đầu với 7 câu thơ đầu tiên nêu rõ cơ sở hình thành tình đồng chí, và phần còn lại với 13 câu thơ miêu tả sự gắn bó và sức mạnh của tình đồng chí. Các câu thơ trong bài đã phản ánh chân thực và sâu sắc nội dung của tác phẩm.

Bài thơ thể hiện tình đồng chí đồng đội vững bậc trong cuộc kháng chiến chống Pháp. Những người lính là những nông dân từ miền quê nghèo, cùng chung nhiệm vụ và lý tưởng, chia sẻ mọi khó khăn và gian khổ. Tình đồng chí đã trở thành sức mạnh giúp họ vượt qua mọi thử thách và chiến thắng kẻ thù.

Thêm vào đó, bài thơ nổi bật với sự phối hợp nghệ thuật đặc sắc, bao gồm thể thơ tự do, hình ảnh chân thực, ngôn ngữ giàu cảm xúc, và các biện pháp tu từ như đối xứng, liệt kê, ẩn dụ.

'Đồng chí' có thể coi là một thành công sớm của thơ ca cách mạng và kháng chiến, mở ra một hướng đi mới trong việc khai thác vẻ đẹp của người lính trong cuộc sống bình dị và chân thật.

Tên tuổi của Chính Hữu gắn liền với bài thơ 'Đồng Chí'. Dù kháng chiến đã lùi xa, nhiều người đã phải xa quê hương hoặc đã trở về, nhưng tình đồng đội cao đẹp vẫn vững bầu. Vì vậy, dù thời gian có trôi qua, bài thơ 'Đồng chí' vẫn để lại dấu ấn không thể phai mờ trong lòng độc giả.

'Đồng chí' là một trong những tác phẩm tiêu biểu của Chính Hữu, viết về người nông dân trở thành lính trong những năm đầu cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Bài thơ được sáng tác vào đầu xuân năm 1948, sau chiến thắng Việt Bắc thu đông 1947, và đã trải qua nửa thế kỷ, làm nổi bật tâm hồn chiến sĩ của Chính Hữu.

Với hai mươi câu thơ, bài thơ sử dụng ngôn ngữ giản dị, giọng điệu tâm tình, và hình ảnh thơ sáng rõ, đặc biệt là những câu thơ để lại ấn tượng mạnh mẽ với bạn đọc trẻ. 'Đồng chí' ca ngợi tình đồng đội, sự gắn bó trong những năm đầu kháng chiến, giữa các anh bộ đội Cụ Hồ, những nông dân yêu nước ra trận. Hai câu thơ đầu đối xứng làm nổi bật hai hình ảnh người chiến sĩ trẻ tuổi, như đang trò chuyện tâm tình:

'Quê hương anh nước mặn, đồng chua,
Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá'.

Quê hương của hai người đều nghèo khó, với 'nước mặn, đồng chua' và 'đất cày lên sỏi đá'. Chính Hữu sử dụng hình ảnh quê hương để thể hiện sự mộc mạc và chân thành, từ đó tạo nên tình đồng chí sâu sắc. Năm câu thơ tiếp theo diễn tả sự gắn bó từ 'người xa lạ' thành 'đôi tri kỉ' và sau đó là 'đồng chí', với cảm xúc dồn nén và hình ảnh thơ giản dị:

'Súng bên súng, đầu sát bên đầu,
Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỉ
Đồng chí!'

'Súng bên súng' thể hiện sự đồng lòng trong chiến đấu, 'đầu sát bên đầu' là hình ảnh của sự gắn bó tâm đầu ý hợp. 'Đêm rét chung chăn' là một hình ảnh cảm động về tình tri kỉ. Các câu thơ tiếp theo gợi nhớ về những ngày gian khổ, với hình ảnh 'Ôi núi thẳm rừng sâu' và 'Nơi đây chăn giá ngắt' diễn tả nỗi nhớ quê hương:

'Ôi núi thẳm rừng sâu
Trung đội đã về đâu
Biết chăng chiều mưa mau
Nơi đây chăn giá ngắt
Nhớ cái rét ban đầu
Thấm mối tình Việt Bắc...'

('Chiều mưa đường số 5' - Thâm Tâm)

Ba câu thơ tiếp theo nhắc nhớ về những hình ảnh quen thuộc của quê hương, thể hiện nỗi nhớ da diết:

'Ruộng nương anh gửi bạn thân cày,
Gian nhà không mặc kệ gió lung lay,
Giếng nước, gốc đa nhớ người ra lính'.

Giếng nước và gốc đa là hình ảnh quen thuộc trong ca dao, được Chính Hữu đưa vào thơ một cách tinh tế. Bảy câu thơ cuối cùng phản ánh thực tế kháng chiến với những khó khăn như thiếu vũ khí, quân trang và lương thực, nhưng vẫn thể hiện tinh thần lạc quan và gắn bó:

'Anh với tôi biết từng cơn ớn lạnh,
Sốt run người vừng trán ướt mồ hôi.
Áo anh rách vai
Quần tôi có vài mảnh vá
Miệng cười buốt giá chân không giày...'

Cuối bài thơ, hình ảnh 'Đầu súng trăng treo' là một sáng tạo thi ca đẹp, thể hiện tinh thần lạc quan của người lính giữa gian khổ:

'Đầu súng trăng treo'.

Bài thơ 'Đồng chí' không chỉ thể hiện vẻ đẹp giản dị của cuộc sống chiến sĩ mà còn mang vẻ đẹp thiêng liêng của tình đồng chí, với ngôn ngữ mộc mạc và hình ảnh lãng mạn. Đây là một tác phẩm vinh danh anh bộ đội Cụ Hồ, người nông dân trở thành lính, và là một biểu tượng đẹp của thơ ca kháng chiến.