Buzz
Với tác giả, tác phẩm Một số câu tục ngữ Việt Nam là một trong những tác phẩm xuất sắc nhất trong môn Ngữ văn lớp 7. Sách Kết nối tri thức minh họa chi tiết về nội dung quan trọng của tác phẩm Một số câu tục ngữ Việt Nam như cấu trúc, tóm tắt, nội dung chính, giá trị nội dung, và giá trị nghệ thuật.
Tác giả - tác phẩm: Một số câu tục ngữ Việt Nam - Môn Ngữ văn lớp 7 Kết nối tri thức
I. Tác giả văn bản Một số câu tục ngữ Việt Nam
- Tục ngữ là một dạng văn học dân gian nhằm tóm gọn kiến thức và kinh nghiệm của cộng đồng dưới hình thức các câu nói ngắn, súc tích, có nhịp điệu, dễ nhớ và dễ truyền đạt, thường có cấu trúc vần với nhau.
- Nội dung của các tục ngữ thường phản ánh những kinh nghiệm về lao động sản xuất, ghi nhận các sự kiện lịch sử xã hội của loài người, hoặc thể hiện triết lý dân gian của dân tộc.
- Tục ngữ ra đời từ cuộc sống hàng ngày, trong quá trình lao động và chiến đấu của cộng đồng, được tạo ra bởi nhân dân; nó có thể phản ánh sự sáng tạo của dân tộc hoặc được mượn từ nước ngoài.
- Tác giả: Tục ngữ là tác phẩm của nhân dân, còn được biết đến với tư cách là tác giả dân gian.
II. Khám phá về tác phẩm Một số câu tục ngữ Việt Nam
1. Loại văn bản:
Tác phẩm thuộc loại tục ngữ
2. Cấu trúc bài Một số câu tục ngữ Việt Nam:
Một số câu tục ngữ Việt Nam có cấu trúc gồm 2 phần:
+ Phần 1: 8 câu tục ngữ đầu : Tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất
+ Phần 2: Còn lại: Các tục ngữ về con người và xã hội
3. Giá trị về nội dung:
Những câu tục ngữ Việt Nam đã truyền đạt và phản ánh những kinh nghiệm quý báu của nhân dân trong việc quan sát các hiện tượng thiên nhiên và trong lao động sản xuất, đồng thời tôn vinh giá trị của con người, đưa ra nhận xét và lời khuyên về các phẩm chất và lối sống mà con người cần phải có. Những kinh nghiệm này được coi là 'túi khôn' của nhân dân, tuy nhiên chỉ mang tính chất tương đối chính xác vì nhiều kinh nghiệm này được tổng hợp chủ yếu dựa trên quan sát.
4. Giá trị về nghệ thuật:
- Sử dụng lối nói ngắn gọn, có vần, có nhịp
- Tạo ra hình ảnh sâu sắc, lập luận chặt chẽ
- Các câu thường có cấu trúc đối xứng nhau cả về hình thức lẫn nội dung
- Sử dụng so sánh và ẩn dụ một cách tinh tế
- Sử dụng từ ngữ và câu tráng lệ, đa nghĩa
- Nội dung súc tích và chặt chẽ
III. Tìm hiểu chi tiết về tác phẩm Một số câu tục ngữ Việt Nam
1. Câu thứ nhất
- Về phong cách nghệ thuật:
+ Sự đối ngẫu giữa hai phần của câu
+ Cấu trúc: hậu quả từ nguyên nhân
- Bài học từ kinh nghiệm:
+ Trong miền Bắc nước ta, thường xuất hiện cơn bão trong khoảng thời gian có gió se lạnh, thường từ tháng 6 đến tháng 8. Bão thường mạnh lên dần, và tháng 7 trong lịch âm trùng với tháng 8 trong lịch dương.
+ Hiện tượng này thường báo trước về sự độ ẩm cao cùng với việc chim chuồn bay ra khỏi tổ. Theo truyền thống, nếu có hiện tượng này, có khả năng có bão lên đến 90%.
2. Câu thứ hai
- Phong cách nghệ thuật:
+ Sự đối lập giữa hai phần của câu
- Lời dạy kinh nghiệm: Dự báo thời tiết dựa trên kinh nghiệm của tổ tiên, khi thấy đàn kiến bay ra khỏi tổ, thường là dấu hiệu của những trận mưa, bão sắp tới.
3. Câu thứ ba
- Phong cách nghệ thuật:
+ Sự tương phản giữa hai phần của câu
+ Tục ngữ: “Mây kéo”
+ Cấu trúc: nguyên nhân – hậu quả
- Bài học từ kinh nghiệm:
+ Khi mùa Đông đến, gió từ đồng bằng phía Bắc Trung Bộ hoặc sông Hồng thổi vào, mang theo nhiều hơi nước từ biển vào các khu vực này, tạo điều kiện cho việc hình thành các đám mây lớn và mưa nhiều (mây kéo lên núi - vùng Bắc Trung Bộ liền kề với dãy Trường Sơn).
+ Trong mùa hè, khi gió từ phía Tây Nam xuống biển Đông, nó mang theo không khí khô (đã mất hết lượng mưa ở phía Tây của dãy Trường Sơn), làm cho những đám mây từ núi kéo xuống biển (biển Đông), dẫn đến trời nắng khô.
4. Câu thứ tư
- Phong cách nghệ thuật: Sử dụng cách diễn đạt thậm xưng, kết hợp với phép đối
⇒ Thể hiện hiện tượng tự nhiên: Trong tháng năm, ngày dài và đêm ngắn, trong tháng mười, ngày ngắn và đêm dài
- Bài học kinh nghiệm: Nhận thức rằng đêm trong tháng năm và ngày trong tháng mười ngắn, cần sắp xếp công việc một cách hợp lý để phản ánh điều này.
5. Câu thứ năm
- Phong cách nghệ thuật: Sử dụng phép đối và vần lưng
- Bài học kinh nghiệm: Khi trời nắng, buổi trưa có vẻ đến sớm hơn do thời tiết nóng bức và ngột ngạt. Trong khi đó, khi trời mưa và âm u, buổi tối có vẻ đến sớm hơn. Đây là cách mô tả truyền thống về thời tiết: 'Nắng chóng trưa, mưa chóng tối'.
6. Câu số sáu
- Phong cách nghệ thuật:
+ Sử dụng vần lưng
+ Sắp xếp liệt kê
- Nội dung:
+ Trong quá trình sản xuất nông nghiệp, bốn yếu tố cần thiết là nước, phân bón, sự chăm chỉ và giống cây. Chúng có mối quan hệ mật thiết với nhau, trong đó nước đóng vai trò quan trọng nhất, tiếp theo là phân bón, sau đó là sự chăm chỉ và cuối cùng là giống cây.
+ Trong công việc sản xuất, người ta cần tuân thủ bốn yếu tố trên để đảm bảo mùa màng bội thu.
7. Câu thứ bảy
- Phong cách nghệ thuật: Sử dụng phép đối
- Bài học kinh nghiệm: Kinh nghiệm trong lao động và sản xuất: Khi thời tiết nắng nóng, việc trồng dưa sẽ phát triển tốt hơn, trong khi khi thời tiết mưa ẩm thì việc trồng lúa nước sẽ được khuyến khích.
8. Câu thứ tám
- Phong cách nghệ thuật: Sử dụng phép đối
- Kinh nghiệm từ lao động và sản xuất: Nuôi tằm thu lợi nhiều hơn so với làm ruộng.
9. Câu số 9
- Phong cách nghệ thuật: Sử dụng phép đối và gieo vần lưng
- Nội dung:
+ Sống là phải quý trọng mạng sống con người, vì mạng sống con người là quý báu như đống vàng.
+ Con người chính là tài sản quý giá nhất mà không thể đánh đổi bằng bất kỳ của cải nào. Sự hiện diện của con người làm cho tài sản vật chất và các hiện tượng thiên nhiên trở nên có giá trị.
10. Câu số 10
- Phong cách nghệ thuật: Sử dụng tiểu đối ngắn gọn, ẩn dụ
+ Đói, rách: Biểu hiện sự khó khăn, vất vả và thiếu thốn trong cuộc sống
+ Sạch, thơm: Những phẩm chất mà con người cần phải đạt được và giữ gìn, vượt qua khó khăn và thiếu thốn
- Câu tục ngữ khuyên con người rằng dù gặp khó khăn, vất vả, và thiếu thốn, họ vẫn cần sống một cuộc sống thanh sạch, cao quý và luôn giữ gìn phẩm chất cao quý của mình.
⇒ Giáo dục con người về lòng tự trọng
11. Câu số 11
- Câu tục ngữ nhấn mạnh vai trò và công lao to lớn của người thầy đối với mỗi người: Không có sự dạy dỗ của thầy, không có thể thành công trong bất kỳ việc gì. Trong việc học của mỗi người, sự quan tâm và hướng dẫn của thầy rất quan trọng.
- Mỗi người cần biết kính trọng và biết ơn thầy cô, cũng như tìm kiếm kiến thức từ họ để học hỏi nhiều điều hay.
12. Câu số 12
- Phong cách nghệ thuật: So sánh. Câu tục ngữ so sánh hai vế câu, nhấn mạnh việc học từ thầy và học từ bạn bè.
- Nội dung: Câu tục ngữ nhấn mạnh việc học hỏi từ bạn bè của mỗi người.
13. Câu số 13
- Đây là câu tục ngữ của người xưa, nhắc nhở về cách sống và làm việc trong cuộc sống.
+ 'Lành nghề' nói lên sự thành thạo và giỏi giang trong một lĩnh vực công việc hoặc ngành nghề.
+ 'Nề' là sự quyết tâm, kiên trì, và sẵn lòng vượt qua khó khăn.
+ 'Học hỏi' là quá trình tiếp thu kiến thức, rèn luyện và phát triển bản thân.
14. Câu số 14
- Phong cách nghệ thuật: ẩn dụ
- Nội dung: Câu tục ngữ khuyên người ta biết trân trọng và biết ơn người đã giúp đỡ mình.
15. Câu số 15
- Phong cách nghệ thuật: đối lập, ẩn dụ
+ Một cây: biểu tượng cho sự cô đơn, một mình
+ Ba cây: tượng trưng cho sự đoàn kết, liên kết với nhau
- Câu tục ngữ khuyên con người cần phải sống đoàn kết với nhau vì chỉ khi đoàn kết mới có thể đạt được thành công; nếu chia rẽ, sống cô lập thì khó mà thành công trong bất kỳ việc gì
Học tốt bài Một số câu tục ngữ Việt Nam
Các bài học giúp bạn học tốt bài Một số câu tục ngữ Việt Nam trong sách Ngữ văn lớp 7 hoặc các tài liệu khác:
