Buzz
1. Tài liệu ôn thi môn Ngữ Văn lớp 10 cho phần tác phẩm truyện
Danh sách các tác phẩm truyện được sử dụng trong ôn thi lớp 10 bao gồm các tác phẩm nổi bật như: 'Làng' của Kim Lân, 'Lặng lẽ Sa Pa' của Nguyễn Thành Long, 'Chiếc lược ngà' của Nguyễn Quang Sáng, và 'Những ngôi sao xa xôi' của Lê Minh Khuê.
Những tác phẩm ôn thi lớp 10 môn Ngữ Văn đều là các tác phẩm văn học quen thuộc, thể hiện các chủ đề quan trọng như tình yêu quê hương, đất nước, và cuộc sống trong thời kỳ kháng chiến.
Khi nhắc đến tác phẩm 'Làng' của Kim Lân, chúng ta nhớ ngay đến một nhà văn nổi tiếng với các truyện ngắn, chuyên viết về cuộc sống nông thôn và người nông dân trong thời kỳ kháng chiến. Kim Lân nổi bật với những trang viết sinh động về phong tục tập quán và đời sống làng quê, cùng với những truyền thống văn hóa của người dân vùng đồng bằng Bắc Bộ. Ông viết bằng cảm xúc chân thành và sự thấu hiểu sâu sắc về hoàn cảnh và tâm lý của họ.
Tác phẩm 'Làng' được viết và công bố trên tạp chí Văn nghệ vào năm 1948, trong giai đoạn đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp. Lúc này, chính phủ kêu gọi người dân tản cư khỏi các vùng bị địch chiếm để bảo đảm cuộc kháng chiến lâu dài. Kim Lân đã chia sẻ rằng gia đình ông cũng phải sơ tán và đã nghe tin đồn về làng mình. Ông viết 'Làng' với mục đích khẳng định niềm tin vào sự trung thành của làng và phản bác những cáo buộc đó.
Tóm tắt nội dung văn bản: Ông Hai, một người dân làng Chợ Dầu, phải đưa gia đình đi tản cư trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp. Ông yêu quý làng mình và luôn theo dõi tin tức về cuộc cách mạng. Ông cảm thấy xấu hổ và nhục nhã khi nghe tin làng mình theo giặc, nhưng cũng vô cùng vui mừng và tự hào khi biết tin làng không theo giặc.
Diễn biến tâm trạng của ông Hai được mô tả như sau:
- Trước khi nghe tin làng Chợ Dầu theo giặc, ông cảm thấy nỗi nhớ làng da diết, khao khát trở về quê hương, mong muốn tham gia kháng chiến và luôn mong muốn quân địch bị đánh bại. Cảm xúc chủ yếu của ông là tình yêu quê hương, nỗi nhớ và tinh thần yêu nước trong thời kỳ kháng chiến.
- Khi nghe tin làng Chợ Dầu theo giặc, ông Hai bị sốc nặng, xấu hổ và đau đớn: “Cổ ông nghẹn lại, da mặt tê dại. Ông lặng đi, tưởng như không còn thở được”. Từ niềm vui lớn lao, ông rơi vào vực sâu của nỗi đau và nhục nhã vì tin tức quá bất ngờ. Dù cố gắng không tin, ông vẫn phải chấp nhận sự thật khi những người tản cư xác nhận tin tức. Niềm tự hào về làng sụp đổ, và ông cảm thấy cuộc sống của mình như bị tước đoạt.
Từ khoảnh khắc đó, tin dữ chiếm trọn tâm trí ông Hai, trở thành nỗi ám ảnh khôn nguôi. Ông cảm thấy nhục nhã khi nghe những lời chỉ trích và cúi gằm mặt đi. Về nhà, ông nằm vật ra giường, nước mắt lăn dài khi nhìn các con, cảm thấy niềm tự hào về quê hương đã sụp đổ. Ông cảm giác như chính mình đang mang nỗi nhục của kẻ phản bội, và các con ông cũng phải chịu đựng nỗi nhục ấy.
“Dẫu yêu làng đến đâu, nếu làng theo Tây thì phải thù”. Điều này cho thấy tình yêu quê hương không thể mạnh mẽ hơn tình yêu đất nước. Đây là minh chứng cho vẻ đẹp trong tâm hồn người Việt Nam, khi họ sẵn sàng đặt lợi ích cộng đồng lên trên tình cảm cá nhân.
- Khi nghe tin cải chính, ông vui mừng khoe với mọi người rằng làng và nhà mình bị “đốt nhẵn”. Dù nghe có vẻ không hợp lý vì không ai vui khi mất mát, nhưng trong tình huống này, điều vô lý lại dễ hiểu. Sự mất mát vật chất không thể sánh bằng niềm vui tinh thần mà ông đang cảm nhận. Kim Lân đã khéo léo miêu tả sự thay đổi tâm lý của nhân vật trong tình huống này.
>>Tải về: Xem tài liệu ôn thi lớp 10 về các tác phẩm truyện
2. Tài liệu ôn thi lớp 10 về tác phẩm thơ
Tương tự như truyện, thơ cũng là một phần quan trọng trong đề thi môn Văn lớp 10. Những tác phẩm nổi bật thường gặp như Đồng chí của Chính Hữu, Bài thơ về tiểu đội xe không kính của Phạm Tiến Duật, Mùa xuân nho nhỏ của Thanh Hải, và Ánh trăng của Nguyễn Duy...
Khi nhắc đến tác phẩm Ánh trăng, ta thường liên tưởng đến ba phần chính: vầng trăng trong quá khứ, vầng trăng hiện tại và cảm xúc của tác giả khi ngẫm về vầng trăng.
- Vầng trăng trong quá khứ: Trong những năm tháng chiến tranh khốc liệt, vầng trăng trở thành người bạn đồng hành thân thiết của người lính, như một tri kỷ cùng chia sẻ mọi nỗi niềm.
-> Nghệ thuật nhân hóa: Vầng trăng được xem như một người bạn đồng hành, một tri kỷ chia sẻ niềm vui, nỗi buồn trong chiến đấu cùng người lính.
Dưới ánh trăng, người lính bước qua những con đường gập ghềnh đến chiến trường, canh gác trong rừng đêm giá lạnh, và nằm ngủ dưới bầu trời đen kịt. Vầng trăng luôn bên cạnh, đồng hành cùng họ qua những gian truân, chia sẻ nỗi vất vả và hạnh phúc, cùng cảm nhận sự lạnh lẽo của “Rừng hoang sương muối” (Đồng chí), và làm bạn trong những lúc nhớ nhà, nhớ quê.
Phép liên tưởng tinh tế và so sánh độc đáo “hồn thiên như cây cỏ” làm nổi bật vẻ đẹp bình dị, mộc mạc và trong sáng của vầng trăng. Hình ảnh ấy phản chiếu sự vô tư, hồn nhiên của con người thời bấy giờ.
Vầng trăng gắn bó với con người từ thuở nhỏ đến lúc trưởng thành, trong cả những lúc hạnh phúc và gian nan. Vầng trăng không chỉ biểu hiện vẻ đẹp bình dị của đất nước mà còn thể hiện tình nghĩa gắn bó.
- Vầng trăng trong hiện tại:
Hoàn cảnh sống thay đổi với đất nước hòa bình, con người sống xa rời cuộc sống giản dị của quá khứ, được hưởng sự tiện nghi của “ánh điện cửa gương” trong những căn phòng hiện đại, tách biệt với thiên nhiên.
“Vầng trăng đi qua ngõ – như người dưng qua đường”: Vầng trăng giờ đây đối với người lính chỉ còn là một phần ký ức mờ nhạt, xa xôi. Biện pháp nhân hóa và so sánh khiến vầng trăng từ “tình nghĩa” trở thành “người dưng”. Dù vầng trăng vẫn tròn đầy và thủy chung, con người đã quên đi sự gắn bó, trở nên hờ hững và xa lạ. Sự thay đổi hoàn cảnh đã làm phai nhạt ký ức và tình cảm, phản ánh thực trạng của xã hội hiện đại.
Khi tình cờ gặp lại vầng trăng, con người cảm thấy ngạc nhiên và bối rối, sự xuất hiện bất ngờ gợi lại nhiều kỷ niệm đầy ý nghĩa và tình cảm.
- Cảm xúc và suy ngẫm của tác giả trước vầng trăng: Với tư thế “ngửa mặt lên nhìn mặt”, người đọc cảm nhận được sự im lặng và thành kính. Cảm xúc dâng trào khi gặp lại vầng trăng như “có cái gì rưng rưng”. Đây là nỗi nhớ, sự ân hận, và những luyến tiếc về tình bạn đã bị lãng quên. Cảm giác này phản ánh sự thức tỉnh của lương tri và nỗi đau trong trái tim người lính.
Hình ảnh “ánh trăng im phăng phắc” mang ý nghĩa như một lời nhắc nhở nghiêm khắc, sự trách móc trong lặng im. Sự im lặng của vầng trăng đánh thức và làm xáo động tâm hồn người lính, dẫn đến sự bừng tỉnh của lương tâm và ân hận về thái độ của mình.
3. Một số điểm cần lưu ý khi ôn thi môn Ngữ văn lớp 10
Môn Ngữ văn là một trong những môn thi bắt buộc khi xét tuyển vào lớp 10. Để thành công trong kỳ thi, việc nắm vững kiến thức và làm bài thi một cách xuất sắc là rất quan trọng. Dưới đây là một số lưu ý giúp bạn học tốt và thi đạt kết quả cao trong môn Ngữ văn.
Đọc sách đa dạng: Nên đọc nhiều loại tác phẩm văn học như tiểu thuyết, truyện ngắn, thơ và phê bình để hiểu các thể loại và cách tác giả dùng ngôn ngữ để truyền tải ý tưởng.
Chú trọng đến bối cảnh và tác giả: Nắm vững bối cảnh lịch sử và xã hội khi tác phẩm ra đời. Tìm hiểu về cuộc đời và tư tưởng của tác giả để có cái nhìn sâu sắc hơn về tác phẩm.
Luyện viết hàng ngày: Viết thường xuyên sẽ nâng cao kỹ năng viết của bạn. Có thể viết nhật ký, bài luận, hay thử sức với việc sáng tác truyện. Chú ý đến phong cách và cấu trúc câu chữ.
Nắm vững cấu trúc và ngữ pháp: Học cách viết đoạn văn và bài luận có cấu trúc rõ ràng. Đảm bảo sử dụng ngữ pháp chính xác và từ vựng đúng cách.
Phân tích tác phẩm: Rèn luyện kỹ năng phân tích các đoạn văn, đoạn thơ hay bài luận. Khám phá cách tác giả sử dụng các yếu tố văn học như biểu đạt, hình ảnh, biến thể và ý nghĩa sâu xa để làm sáng tỏ nội dung.
Dự thảo và chỉnh sửa: Sau khi viết xong, hãy xem lại và chỉnh sửa bài viết của bạn. Kiểm tra lỗi chính tả, ngữ pháp và cấu trúc ý một cách logic để đảm bảo sự hoàn chỉnh.
Tìm hiểu qua tài liệu tham khảo: Đọc thêm các bài giảng, sách và tài liệu khác để làm rõ lý thuyết văn học và phê bình, mở rộng hiểu biết của bạn.
Tham gia thảo luận: Tham gia vào các cuộc thảo luận về tác phẩm văn học với giáo viên và bạn bè để mở rộng kiến thức và đào sâu suy nghĩ về tác phẩm.
Mở rộng từ vựng: Tăng cường từ vựng bằng cách đọc sách và sử dụng từ điển. Một vốn từ phong phú giúp bạn diễn đạt ý tưởng một cách chính xác và đa dạng hơn.
Thực hành với bài tập: Làm nhiều bài tập và đề thi mẫu để quen thuộc với cấu trúc đề thi và phương pháp trả lời các câu hỏi.
Quản lý thời gian hiệu quả: Trong khi làm bài thi, hãy sắp xếp thời gian một cách hợp lý để có thể hoàn tất toàn bộ bài thi.
Lên kế hoạch học tập: Xây dựng một lịch học hợp lý và thực hiện theo. Đảm bảo bạn phân bổ thời gian cho việc đọc, viết và ôn tập.
Tìm kiếm sự hỗ trợ: Nếu bạn gặp khó khăn trong việc học Ngữ Văn, đừng ngần ngại tìm sự trợ giúp từ giáo viên hoặc bạn bè.
