Chắc hẳn bạn đã biết rằng, làm đạo diễn là một nghề đầy áp lực, yêu cầu sự sáng tạo và bền bỉ. Phụ nữ đạo diễn không nhiều, và còn ít hơn là những người thành công. Tuy nhiên, nữ đạo diễn Việt Linh đã làm nên điều kỳ diệu, gây ấn tượng mạnh mẽ trong cuộc hành trình khám phá nghệ thuật điện ảnh bằng những tác phẩm xuất sắc của mình.
1. Tình yêu với điện ảnh đã thúc đẩy sự nghiệp đạo diễn của Việt Linh
Niềm đam mê của bà bắt đầu từ khi bà còn là một nữ sinh lớp 10, với sự ủng hộ từ cha mình - là một nhà biên kịch điện ảnh tên Nguyễn Việt Tân. Bà đã từng chia sẻ trong một cuộc phỏng vấn rằng: 'Gia đình, đặc biệt là cha tôi, đã truyền cho tôi tình yêu với điện ảnh, nhưng để duy trì và phát triển nó, tất nhiên cần phải có sự nỗ lực không ngừng. Tôi tin rằng, điện ảnh, và nghệ thuật sáng tạo nói chung, chỉ có ý nghĩa khi chúng ta chia sẻ và hiểu biết về con người. Đó là một phần trách nhiệm mà tôi tự đặt ra cho bản thân mình'.
Việt Linh bắt đầu sự nghiệp điện ảnh bằng việc dựng phim, biên tập, và biên kịch phim tài liệu tại xưởng phim Giải Phóng. Năm 1980, với sự nỗ lực không ngừng, bà có cơ hội đi du học ngành Biên Kịch tại Liên Xô do hãng phim Giải Phóng tài trợ. Tuy nhiên, sau đó, bà quyết định thay đổi hướng đi và thi vào khoa Đạo diễn Phim truyện tại trường Đại học Điện ảnh Liên bang Xô Viết (VGIK). Năm 1985, bà tốt nghiệp và trở về Việt Nam, bắt đầu sự nghiệp đạo diễn và biên kịch, từ đó, tạo ra những thành công ấn tượng trong lòng khán giả yêu điện ảnh.
Bộ phim đầu tiên của bà khi trở về Việt Nam mang tựa đề Nơi Chim Hót Bình Yên (1986), đây cũng là tác phẩm đầu tiên được một nữ đạo diễn sản xuất ở Việt Nam. Trong năm 1987, bộ phim Phiên Tòa Cần Chánh Án ra đời. Cả hai tác phẩm sau khi ra mắt đều nhận được rất nhiều lời khen từ giới báo chí và phê bình phim lúc đó.
Điều làm nên thành công cho những bộ phim của đạo diễn Việt Linh chính là cách kể chuyện bằng điện ảnh 'rất thực'. Phim của bà đều khai thác từ văn học và những vấn đề xoay quanh cuộc sống rất gần gũi, nhưng cái “gần gũi” ấy lại khiến chúng ta lặng người suy ngẫm và tự đúc kết ra những bài học cho riêng mình.
Ngoài ra, khi xem phim của Việt Linh ta có thể hiểu rõ hơn về nét văn hóa cũng như suy nghĩ của người Việt Nam qua từng bối cảnh và từng giai đoạn khác nhau. Nữ đạo diễn cũng hóm hỉnh chia sẻ, khi làm phim bà như một gã đàn ông luộm thuộm, xấu xí, hết lòng xả thân vì điện ảnh. Thế nhưng, khán giả vẫn cảm nhận được năng lượng nữ tính cùng góc nhìn tinh tế mà bà gửi gắm qua những đứa con tinh thần của mình.
3. Bốn tác phẩm tiêu biểu của đạo diễn Việt Linh bạn nên thưởng thức
Gánh Xiếc Rong (1988)
Gánh Xiếc Rong được coi là một trong những tác phẩm vĩ đại nhất của bà. Phim này ngay từ khi ra mắt đã được chiếu ở các rạp phim ở Thụy Sĩ và nhận được nhiều giải thưởng quốc tế uy tín tại các liên hoan phim như liên hoan phim Việt Nam lần thứ IX, liên hoan phim Quốc tế Nantes (Pháp), liên hoan phim Quốc tế Uppsala (Thụy Điển), liên hoan phim Quốc tế Fribourg (Thụy Sĩ), liên hoan phim Quốc tế phụ nữ Madrid (Tây Ban Nha),...
Nội dung của phim lồng ghép câu chuyện thường ngày đầy những tình tiết nhỏ nhặt nhưng lại ẩn chứa nhiều điều sâu xa về số phận không dễ dàng của những con người trong một gánh xiếc rong. Gánh Xiếc Rong không chỉ mang lại một cốt truyện mới lạ mà còn sử dụng kỹ thuật quay phim và xử lý hậu kỳ một cách tinh tế, tạo ra một tác phẩm đầy tính nhân văn với những bài học sâu sắc về tình thương và cuộc sống.
Dấu Ấn Của Quỷ (1992)
Dấu Ấn Của Quỷ một lần nữa khẳng định sự tài năng và cái nhìn tinh tế trong lĩnh vực điện ảnh của nữ đạo diễn và được công nhận bằng giải thưởng đặc biệt tại liên hoan phim môi trường châu Á - Thái Bình Dương Fukuoka (Nhật Bản, 1993).
Cuộc sống của một cô gái bị xã hội lạnh lùng coi là con của ma quỷ. Bị bỏ rơi từ lúc mới sinh vì vẻ ngoài xấu xí, cô lớn lên trong hoang dã và tìm thấy sự đồng cảm từ hai con người bị xua đuổi.
Ký ức từ bộ phim Chung Cư (1999)
Chung Cư nhận được nhiều giải thưởng uy tín và thành công trong việc tái hiện cuộc sống khó khăn của những người dân sau cải cách.
Bác Thẩm, quản lý chung cư, gợi nhớ lại những kỷ niệm đẹp và lòng tốt của mình khi quyết định không chấp nhận tiền bán chung cư, để lại cho con người khác.
Trong một cuộc phỏng vấn, đạo diễn Việt Linh chia sẻ về việc tạo ra bộ phim Chung Cư, nói về những kỷ niệm và cảm xúc khi sống trong một tòa nhà chung cư.
Bộ phim Mê Thảo Thời Vang Bóng (2002)
Trong bộ phim, Nguyễn - chủ ấp, sau bi kịch mất vợ trong tai nạn, trở nên căm ghét thế giới và tự cô lập bản thân, gây ra nhiều rối loạn cho người dân.
Mặc dù vậy, Nguyễn vẫn nhận được tình cảm từ những người thân của mình và cuối cùng anh cũng tỉnh ngộ sau khi nghe Tơ và Tam hát.