“Đống Đa ngày xưa là chiến trường
Bãi chiến trường nổi loạn, xác giặc chôn vùi thành đồi”
Gò Đống Đa, trái tim quận Đống Đa, kỷ niệm chiến thắng vẻ vang của anh hùng Quang Trung và dân tộc Việt Nam.
Hành trình lịch sử của Gò Đống Đa
Ngày mồng 4, đêm mồng 5 tháng 1 năm Kỷ Dậu 1789, đoàn quân Tây Sơn dưới sự chỉ huy của Đô đốc Đặng Tiến Đông đã phá tan đồn Khương Thượng của quân Thanh. Tướng Thanh Sầm Nghi Đống buộc phải tự tử trên cây đa núi Ốc (gần Chùa Bộc). Chiến thắng mở đường cho quân vua Quang Trung từ Ngọc Hồi tiến vào kinh thành Thăng Long. Xác giặc được chôn vào 12 hố rộng, tạo thành những gò cao từ Thịnh Quang đến Nam Đồng. Dân gọi đó là Gò Đống Đa. Năm 1851, lệnh mở đường mở chợ khu giáp với Thịnh Quang và Nam Đồng. Trong quá trình đào xới, hài cốt được thu nhặt và chôn vào hố giáp núi Xưa thành gò thứ 13 - gò duy nhất tồn tại. Năm 1890, thực dân Pháp mở rộng Hà Nội, 12 gò cũ bị san bằng.

Mô phỏng hình ảnh vua Quang Trung đại phá quân Thanh (Ảnh: Sưu tầm)

Hiện vật Gò Đống Đa ngày nay (Ảnh: Sưu tầm)
Khu du lịch - Công viên Gò Đống Đa
Vào năm 1989, để kỷ niệm 200 năm chiến thắng Ngọc Hồi – Đống Đa, Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội đã quyết định lập Công viên văn hóa Đống Đa trên khu vực của Gò Đống Đa. Diện tích tổng cộng của công viên là 21.745m2, bao gồm 2 khu vực chính: tượng đài vua Quang Trung, nhà trưng bày và khu vực Gò Đống Đa cũ.

Khu vực tượng đài vua Quang Trung (Ảnh: Sưu tầm)
Khu vực tượng đài chiếm diện tích khoảng 15.000m2, nơi đặt tượng đài vua Quang Trung, được làm bằng bê tông cốt thép, nặng 200 tấn, cao 14,65m và có 2 bức phù điêu mô tả chiến thắng của quân ta dưới sự chỉ huy của Quang Trung.

Tượng đài vua Quang Trung (Ảnh: Sưu tầm)

Bức phù điêu tại Gò Đống Đa (Ảnh: Sưu tầm)
Ở phía sau khu tượng đài là nhà trưng bày, diện tích 100m2. Bên ngoài có mô hình mô phỏng hai khẩu súng thần công được sử dụng trong trận chiến ngày xưa.

Ảnh trước nhà trưng bày (Ảnh: Sưu tầm)
Khu Gò Đống Đa chiếm diện tích 6275m2, cổng chính đặt trên phố Tây Sơn. Trước đây, phía trên cổng chính dẫn lên gò có miếu Trung Liệt thờ cúng những linh hồn đã hy sinh trong trận đánh năm Kỷ Dậu, nhưng hiện nay ngôi miếu đã không còn tồn tại.

Miếu Trung Liệt (Ảnh: Sưu tầm)
Năm 1990, tấm bia đá nặng 8 tấn được đặt trên đỉnh gò. Trên đó khắc lời hiến của vua Quang Trung: “…Đánh cho sử tri Nam quốc anh hùng chi hữu chủ…” - tức là đánh để chứng minh nước Nam là nơi anh hùng có chủ.

Hình ảnh tấm bia đá trên đỉnh Gò Đống Đa (Ảnh: Sưu tầm)
Lễ hội Gò Đống Đa
Lễ hội Gò Đống Đa diễn ra vào ngày mồng 5 tháng Giêng hàng năm để kỷ niệm công lao vĩ đại của những anh hùng đã đánh bại quân Thanh, tạo nên chiến thắng ấn tượng vào mùa xuân năm Kỷ Dậu. Mọi người từ khắp nơi hội tụ về đây, dâng hương và thực hiện các nghi lễ, tạo nên không khí rộn ràng, hân hoan. Tại lễ hội, cảnh vua Quang Trung đại phá quân Thanh tiến vào Thăng Long được tái hiện, hâm nóng không khí ngày hào khí của Tây Sơn hào hùng.

Lễ hội Gò Đống Đa (Ảnh: Sưu tầm)
Xuyên qua những biến động của thời gian, Gò Đống Đa vẫn là bằng chứng vĩ đại cho cuộc chiến đấu dũng mãnh của dân tộc, là niềm tự hào không nguôi của tất cả chúng ta, những con người Việt Nam.