Bụng phình ở trẻ sơ sinh có thể là dấu hiệu của quá trình phát triển tự nhiên hoặc cũng có thể là biểu hiện của vấn đề tiêu hóa đáng chú ý. Khi phát hiện bé có bụng phình, cha mẹ cần thực hiện các biện pháp xử lý như thế nào?

Bụng to được mô tả như thế nào? Hiện nay, không có định nghĩa chính xác về bụng to ở trẻ. Có một số cách mô tả như:

- Sự tăng kích thước thực tế của bụng.

- Sự thay đổi có thể đo lường chu vi bụng.

- Một định nghĩa tương đối đơn giản về dấu hiệu bụng to: Khi bụng nằm cao hơn so với mỏm mũi và xương ức khi trẻ sơ sinh nằm ngửa.

Hiện tượng bụng to ở trẻ có thể do sinh lý bình thường hoặc liên quan đến các vấn đề sức khỏe, đặc biệt là bệnh lý tiêu hóa.

Bụng to ở trẻ là hiện tượng tự nhiên khi ngoài dấu hiệu này, trẻ không có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào khác và phát triển khỏe mạnh, tăng cân đúng cho độ tuổi, không quấy khóc, thèm ăn khi đến giờ ăn, ngủ ngon...

Một số nguyên nhân sinh lý có thể dẫn đến bụng to ở trẻ.

Bụng to ở trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ sơ sinh, thường là hiện tượng bình thường sau khi bé đã bú no. Bụng của bé sẽ trở nên mềm mại giữa các lần bú, không căng trước khi bé bú.

Ngoài việc ăn quá no, cấu trúc ruột của trẻ cũng có thể là nguyên nhân khiến bụng trở nên to. Bình thường, ruột của trẻ sơ sinh sẽ dài hơn kích thước cơ thể, và phần cơ bụng của bé chưa phát triển hoàn toàn, làm cho bụng trở nên nhô ra so với cơ thể.

Trong trường hợp này, ba mẹ không cần quá lo lắng vì sự phát triển chiều cao của bé sẽ nhanh hơn sự tăng trưởng của ruột. Bụng sẽ trở lại kích thước bình thường theo thời gian.

Bụng to ở trẻ sơ sinh là hiện tượng bình thường khi quá trình tiêu hóa diễn ra đúng cách. Có thể nhận biết điều này qua việc quan sát phân của bé. Phân của trẻ sơ sinh dưới 6 tháng thường phản ánh chế độ dinh dưỡng:

- Đối với bé bú sữa mẹ, phân thường có độ lỏng, sệt, màu hoa cà hoặc hoa cải. Trung bình, bé sẽ đi ngoài khoảng 3 – 4 lần mỗi ngày.

- Đối với bé được nuôi bằng sữa công thức, phân thường rắn và bé sẽ đi ngoài ít hơn, trung bình khoảng mỗi 1 – 2 ngày một lần.

Nếu bé có các dấu hiệu tiêu hóa bình thường và không có vấn đề như quấy khóc, chán ăn, đầy bụng..., ba mẹ không cần quá lo lắng về tình trạng bụng phình ở trẻ sơ sinh.

Tuy nhiên, không phải lúc nào tình trạng bụng to cũng là hiện tượng tự nhiên. Một số tình trạng bụng to ở trẻ có thể là dấu hiệu của bệnh lý tiêu hóa. Để nhận biết xem bụng to của bé có phải do bệnh lý hay không, cha mẹ cần chú ý một số điểm sau đây.

Các triệu chứng như buồn nôn lặp đi lặp lại có thể là dấu hiệu của sự rối loạn chuyển hóa đường ruột, đặc biệt khi có chứng nôn trớ. Trong trường hợp này, việc thăm bác sĩ là cần thiết để xác định liệu bụng của trẻ có căng cứng hay mềm mại và có âm thanh ruột hay không.

Thường thì, bụng mềm mại kèm theo âm thanh ruột là biểu hiện của tình trạng lành mạnh. Ngược lại, bụng căng cứng, không có âm thanh ruột, da căng và thay đổi màu sắc có thể là dấu hiệu cần can thiệp ngay lập tức.

Nếu bụng to đi kèm với nhịp tim tăng, thở nhanh, ngưng thở, nhiệt độ cơ thể không ổn định, thì có khả năng nguyên nhân của bụng to liên quan đến nhiễm trùng, và đánh giá nên bao gồm kiểm tra nhiễm trùng cùng với đánh giá hệ tiêu hóa (GI).

Nếu bé chưa đi tiêu trong khoảng 12 đến 24 giờ, hãy cân nhắc về tình trạng táo bón. Đối với trẻ sơ sinh vài ngày tuổi mà chưa bao giờ đi phân, nên nghĩ đến khả năng bị tắc ruột. Trong trường hợp có phân gần đây, cần đánh giá chất lượng phân và có máu trong phân hay không.

Khi tình trạng bụng to ở trẻ là dấu hiệu của một bệnh lý, có thể là một trong những bệnh sau đây:

- Đầy bụng, chướng bụng, khó tiêu: Dấu hiệu thường gặp: chán ăn, khó chịu, nôn mửa, bụng phình to, đi phân lỏng,...

- Bệnh phình đại tràng ở trẻ sơ sinh: Dấu hiệu: bụng trẻ căng cứng, sau 24h mà không có phân su

- Những nguyên nhân khác: Dị ứng thực phẩm, bệnh Hirschsprung, bướu gan, bướu WILMS (bướu nguyên bào thận).

Có thể nói, bụng to ở trẻ, đặc biệt là trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi, đa phần là hiện tượng tự nhiên trong quá trình tăng trưởng của bé. Tuy nhiên, nếu bé có những dấu hiệu khác ngoài bụng to, cha mẹ nên chú ý đưa bé đến thăm bác sĩ để có phương pháp điều trị phù hợp.

XEM THÊM:

• Bụng To ở Trẻ Nhỏ (Bụng Cóc): Những Điều Cần Biết
• Nôn Trớ Sau Ăn, ợ Hơi: Đề Phòng Trào Ngược Dạ Dày Thực Quản ở Trẻ Em
• Nhận Biết Cơn Đau Bụng ở Trẻ Sơ Sinh