Dấu hiệu không dung nạp lactose là một trong những vấn đề khiến cha mẹ lo lắng. Nhiều trẻ và thậm chí người lớn cũng gặp vấn đề này. Trẻ không dung nạp lactose do thiếu enzyme lactase, một loại enzyme tự nhiên giúp phân hủy đường lactose trong đường tiêu hóa. Để xác định liệu con bạn có vấn đề này hay không, quan trọng nhất là bạn phải nhận diện đúng các dấu hiệu và triệu chứng.
Nguyên nhân nào gây ra dấu hiệu không dung nạp lactose?
Không dung nạp lactose có thể xuất hiện ở trẻ vì nhiều lý do khác nhau tùy thuộc vào độ tuổi. Các lý do có thể bao gồm sinh non, thiếu enzyme lactase từ khi sinh, thiếu enzyme lactase tự nhiên và thiếu enzyme lactase thứ cấp.
Sinh non
Nguyên nhân tăng nguy cơ bất dung nạp lactose ở trẻ
Mặc dù không phải là hiện tượng phổ biến ở trẻ sơ sinh, nhưng trẻ sinh non (sinh trước 34 tuần) thường đối mặt với vấn đề về chức năng tiêu hóa. Có thể thiếu enzyme lactase và các enzym khác cần thiết để tiêu hóa thức ăn. Mặc dù những enzym này có thể phát triển theo thời gian khi trẻ phát triển.
Thiếu enzyme lactase từ khi mới sinh
Trong một số trường hợp hiếm, trẻ có thể sinh ra không dung nạp lactose, được gọi là thiếu hụt men lactase bẩm sinh. Những đứa trẻ này thường được phát hiện sớm do thường xuyên gặp vấn đề về tiêu chảy và không tăng cân. Do đó, bạn có thể nhận ra ngay từ khi bé còn nhỏ nếu gặp tình trạng này.
Thiếu hụt enzyme lactase nguyên phát
Nguyên nhân chủ yếu của tình trạng không dung nạp lactose ở trẻ là do thiếu hụt enzyme lactase nguyên phát. Những đứa trẻ này không sản xuất đủ enzyme lactase và lượng enzyme này có thể giảm đi khi chúng lớn lên.
Khoảng 65-70% dân số thế giới bị ảnh hưởng bởi tình trạng thiếu hụt lactase nguyên phát, một vấn đề di truyền. Điều này phổ biến ở người gốc Á, Phi, và cả người Mỹ bản địa. Mặc dù tình trạng này có thể bắt đầu từ 2 tuổi, nhưng các triệu chứng thường không rõ ràng cho đến khi trẻ vào độ tuổi thanh thiếu niên.
Thiếu hụt enzyme lactase thứ cấp
Có trẻ khác có thể gặp tình trạng thiếu hụt enzyme lactase thứ cấp sau khi bị bệnh. Mọi bệnh lý làm tổn thương ruột non như viêm dạ dày ruột có thể dẫn đến tình trạng thiếu hụt lactase tạm thời hoặc kéo dài. Trẻ sơ sinh dưới 3 tháng tuổi có nguy cơ cao hơn. Điều này có thể dẫn đến tình trạng tiêu chảy nặng và tăng trưởng kém hơn.
Trẻ mắc bất dung nạp lactose do thiếu enzyme lactase
Các bệnh như bệnh Crohn hoặc bệnh celiac cũng có thể dẫn đến thiếu hụt men lactase. Bệnh celiac là một rối loạn tiêu hóa gây tổn thương ruột non khi ăn gluten, có thể liên quan đến tình trạng không dung nạp lactose tạm thời. Bé bị bệnh celiac có thể dung nạp lactose sau khi niêm mạc ruột hồi phục và chuyển sang chế độ ăn không chứa gluten. Bệnh Crohn là một chứng viêm ruột, cũng có thể gây thiếu hụt enzyme lactase. Tình trạng này thường cải thiện sau khi bé được điều trị.
Dấu hiệu không dung nạp lactose
Nếu bé của bạn bị bất dung nạp lactose, việc tiêu thụ nhiều sản phẩm chứa lactose sẽ gây ra nhiều triệu chứng. Dưới đây là một số Dấu hiệu bất dung nạp lactose bạn cần chú ý, đặc biệt sau khi bé uống sữa hoặc ăn các sản phẩm từ sữa:
- Đi ngoài phân lỏng hơn bình thường và có bọt khí
- Tiêu chảy là dấu hiệu bất dung nạp lactose rõ rệt nhất. Hầu hết bé bị bất dung nạp lactose đều trải qua tình trạng tiêu chảy.
- Đầy hơi chướng bụng
- Buồn nôn và nôn
- Đau bụng toàn thân và chuột rút.
Dấu hiệu bất dung nạp lactose
Các bậc phụ huynh đôi khi dễ nhầm lẫn giữa Dấu hiệu bất dung nạp lactose và tình trạng dị ứng sữa. Mặc dù có một số triệu chứng tương tự, nhưng thực sự đó là những vấn đề hoàn toàn khác nhau. Dị ứng sữa là phản ứng nghiêm trọng của hệ thống miễn dịch thường xảy ra trong năm đầu đời. Ngược lại, không dung nạp lactose là một vấn đề tiêu hóa ở trẻ.
Dấu hiệu bất dung nạp lactose có thể xuất hiện ở cuối thời thơ ấu hoặc thanh thiếu niên, trở nên rõ ràng hơn khi bé trưởng thành.
Bất dung nạp lactose không gây ra nguy hiểm và không để lại biến chứng lâu dài. Một số trẻ khi lớn lên có thể cảm thấy triệu chứng giảm và hoàn toàn khỏi bệnh. Việc hạn chế một số thực phẩm chứa đường lactose trong chế độ ăn có thể giúp kiểm soát triệu chứng cho trẻ.
Mẹo đối phó với các biểu hiện không dung nạp lactose
Sau khi nhận diện được dấu hiệu bất dung nạp lactose ở con, bây giờ cha mẹ cần tìm giải pháp phù hợp để giúp bé. Việc kiểm soát tình trạng bất dung nạp lactose của trẻ có thể thực hiện bằng cách giảm lượng sữa chứa đường lactose (sữa bò..) và giảm ăn các sản phẩm từ sữa. Đặc biệt, bạn cần lưu ý đến những điểm sau:
Những điều quan trọng về chế độ dinh dưỡng cho bé
- Bé có thể tiêu thụ sữa, nhưng nên giảm lượng chỉ còn khoảng ½ chén cơm mỗi lần.
Đối mặt với vấn đề bất dung nạp lactose ở trẻ, cần tăng cường canxi từ thực phẩm bổ sung
- Chọn ăn nhiều thực phẩm giàu canxi mà không có sữa, như bông cải xanh, đậu, đậu phụ hoặc sữa đậu nành. Mua pho mát cứng với lượng lactose thấp hơn có thể là một giải pháp hiệu quả.
- Sữa chua là lựa chọn tốt với chất dễ tiêu hóa hơn và ít tác động đến vấn đề đường lactose.
- Kiểm tra nhãn thực phẩm trước khi cho bé ăn, vì một số thực phẩm đóng hộp, đông lạnh có thể chứa lactose. Thực phẩm như bơ, pho mát, kem, sữa đặc, sữa bột, và váng sữa cũng cần được xem xét.
- Hỗ trợ trẻ ghi chú về các loại thực phẩm không nên ăn để tránh vấn đề bất dung nạp.
Cho con sử dụng sữa không lactose - loại sữa đã loại bỏ hoàn toàn hoặc một phần lactose, tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe của mẹ.
Thêm men tiêu hóa và men vi sinh cho bé
Dấu hiệu bất dung nạp lactose thường xuất hiện khi trẻ không thể tiêu hóa lactose trong sữa. Đây là hai giải pháp mà mẹ có thể áp dụng
Khuyến khích con sử dụng men enzyme lactase bổ sung thông qua thực phẩm chức năng trước khi ăn sữa và sản phẩm từ sữa. Có thể dạng giọt hoặc viên nén, thậm chí có sẵn trong sữa. Tuy nhiên, sử dụng men tiêu hóa cần theo hướng dẫn của bác sĩ và dược sĩ để tránh quá mức và thời gian dài.
Lợi khuẩn tham gia vào quá trình tiêu hóa lactose và duy trì sự cân bằng trong đường ruột
Duy trì chế độ dinh dưỡng cho bé với sự hỗ trợ của men tiêu hóa. Men tiêu hóa, hay probiotics, không chỉ cung cấp lượng lớn lợi khuẩn giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột mà còn sản xuất enzym tiêu hóa, bao gồm lactase để giảm triệu chứng bất dung nạp lactose. Điều này giúp bé thoải mái hơn và phát triển toàn diện.
Nhận biết các dấu hiệu bất dung nạp lactose là quan trọng để cha mẹ có thể hỗ trợ con tránh các vấn đề liên quan. Điều này giúp bé có cuộc sống vui vẻ, thoải mái, và phát triển toàn diện.
>> Phân biệt dấu hiệu dị ứng đậm sữa bò ở trẻ với độ chính xác lên đến 99%
>> Trẻ 1 tuổi có thói quen đi tiểu nhiều lần trong ngày
>> Cách phân biệt trẻ bị bất dung nạp lactose