Dấu hiệu nhận biết tắc ruột ở trẻ - Làm cha mẹ cần đề phòng và xử lý ngay lập tức

Tắc ruột ở trẻ là một vấn đề thường gặp. Ban đầu, việc phân biệt căn bệnh này khá khó khăn vì cha mẹ thường nhầm lẫn với các vấn đề tiêu hóa thông thường. Hãy cùng tìm hiểu thêm về vấn đề này trong bài viết dưới đây!

Tắc ruột ở trẻ là gì?

Tắc ruột ở trẻ là tình trạng các chất trong ruột (ruột non và ruột già) bị tắc nghẽn. Khi các chất này bị ứ đọng trong ruột trong thời gian dài, chúng sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển, gây ra các biến chứng nghiêm trọng như hoại tử ruột. Nếu không chữa trị kịp thời, tình trạng này có thể gây nguy hiểm đến tính mạng của trẻ.

Bệnh tắc ruột ở trẻ thường phát triển rất nhanh, dẫn đến tổn thương nghiêm trọng cho ruột. Khi xảy ra tắc nghẽn ở phần trên của ruột, ruột sẽ bị căng và căng dần. Điều này tạo áp lực lớn trong ruột, gây tắc nghẽn tĩnh mạch và giảm lưu thông máu, làm tổn thương niêm mạc ruột, gây ra chảy máu, phù nề và làm cho quá trình hấp thu thức ăn trở nên khó khăn.

Tắc ruột ở trẻ là tình trạng các chất trong ruột (ruột non và ruột già) bị tắc nghẽn

Các dạng tắc ruột thường gặp

Tắc ruột ở trẻ được phân loại thành 2 loại phổ biến, đó là tắc ruột cơ năng và tắc ruột cơ học. Chi tiết như sau:

• Tắc ruột cơ năng: Thường xảy ra sau ca phẫu thuật thoát vị khi các sợi mô bên trong bụng bị kết dính lại, viêm ruột thừa, ung thư đại tràng,...
• Tắc ruột cơ học: Thường xảy ra khi ruột của trẻ bị co lại hoặc bị xoắn, gây ra tình trạng tắc nghẽn. Nguyên nhân chính gồm có thể là thức ăn, giun sán ở trẻ em, sỏi mật, khối u, nút phân su,...

Những yếu tố gia tăng nguy cơ trẻ mắc tắc ruột

Có rất nhiều yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc tắc ruột ở trẻ, ví dụ như:

• Độ tuổi: Trẻ em thường có nguy cơ mắc tắc ruột cao hơn so với người lớn.
• Giới tính: Tình trạng tắc ruột thường phổ biến hơn ở bé trai.
• Đường ruột không bình thường từ khi mới sinh ra.
• Trẻ từng mắc bệnh lồng ruột trước đó: Bệnh này có thể tái phát, gây ra tắc ruột cho bé.
• Bệnh Crohn: Tình trạng này làm cho thành ruột dày hơn, hẹp lại lòng ruột dẫn đến tắc ruột.

Nguyên nhân gây tắc ruột ở trẻ

Nguyên nhân chính dẫn đến tắc ruột ở trẻ là bệnh lồng ruột và thức ăn. Đặc biệt, ở trẻ dưới 3 tuổi, tắc ruột thường do thức ăn, giun sán hoặc lồng ruột. Bé bị tắc ruột cũng có thể do các vật thể lạ như khối u trong ruột, sỏi mật hoặc phân su,...

Bên cạnh đó, cũng có một số nguyên nhân khác gây ra bệnh tắc ruột ở trẻ, bao gồm:

• Khối Polyp, khối u.
• Viêm túi thừa, viêm ruột.
• Thoát vị.
• Xoắn đại tràng.
• Bé đã từng bị lồng ruột và có nguy cơ tái phát.

Trẻ bị tắc ruột có thể do viêm túi thừa hoặc xoắn đại tràng

Dấu hiệu nhận biết tắc ruột ở trẻ

Ba mẹ cần theo dõi sát sao các bé thường xuyên. Nếu phát hiện 4 dấu hiệu tắc ruột ở trẻ nhỏ dưới đây, hãy đề phòng để có biện pháp điều trị phù hợp:

• Đau bụng: Khi bé bị tắc ruột, bụng sẽ đau mạnh, càng ngày đau càng nặng. Trẻ có đau bụng quanh rốn, phía trên rốn bên phải hoặc bên trái, khu vực chậu và lan rộng ra khắp ổ bụng.
• Nôn mửa: Trẻ có thể nôn kèm theo cơn đau bụng. Ban đầu, trẻ sẽ nôn ra thức ăn, sau đó là dịch tiêu hóa và dịch mật. Nếu ba mẹ nhận thấy bé nôn sớm, nhiều, đó là biểu hiện tắc ruột nghiêm trọng. Thậm chí, nếu bé nôn ra phân kèm theo đau bụng, là dấu hiệu của tắc ruột nặng hoặc đã trễ. Nôn mửa cũng khiến bé mất nước, mệt mỏi và cảm giác yếu đuối.
• Táo bón: Thông thường, dấu hiệu này thường bị lơ là vì bị hiểu nhầm là trẻ bị táo bón. Nhưng thực tế, táo bón là biểu hiện của việc các chất trong ruột bị tắc nghẽn lưu thông. Đây cũng là một trong những dấu hiệu chính để nhận biết tắc ruột ở trẻ. 
• Chướng bụng: Thường được phát hiện thông qua các phương pháp khám lâm sàng như xoa bóp, quan sát, nắn, nghe, gõ, kiểm tra trực tràng,...

Tuy nhiên, không phải tất cả trẻ bị tắc ruột đều có cả 4 biểu hiện trên. Một số bé khi bị tắc ruột có thể không có dấu hiệu rõ ràng hoặc có thêm các biểu hiện khác như phân có máu, trẻ bị sốt vô cớ, bệnh tiêu chảy ở trẻ,... Vì vậy, ba mẹ cần theo dõi và quan sát con kỹ lưỡng. Khi phát hiện có dấu hiệu nghiêm trọng và kéo dài, hãy đưa con đi kiểm tra y tế.

Tính nguy hiểm của tình trạng tắc ruột ở trẻ sơ sinh

Tắc ruột ở trẻ phát triển nhanh chóng và nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời. Trong giai đoạn đầu, việc phát hiện khó khăn do các triệu chứng tương tự với rối loạn tiêu hóa, ngộ độc thức ăn, táo bón thông thường. Ngoài ra, việc chẩn đoán cũng gặp nhiều khó khăn do siêu âm bụng không thể phát hiện được thức ăn đọng lại trong ruột.

Diễn biến và biến chứng của bệnh viêm ruột ở trẻ phụ thuộc vào nhiều yếu tố như:

• Vị trí tắc ruột: Ở đại tràng hoặc ruột non, ở ruột dưới hoặc ruột trên.
• Mức độ tắc nghẽn ở ruột: Tắc một phần hoặc tắc hoàn toàn.
• Loại tắc ruột: Cơ học hoặc cơ năng.
• Cơ chế tắc ruột: Do co bóp ruột hoặc bít tắc ruột.

Tắc ruột gây tổn thương cho đoạn ruột trên do áp lực tắc nghẽn, làm căng trướng ruột, gây ứ trệ tĩnh mạch, giảm sự tươi máu lên mao mạch. Điều này làm niêm mạc ruột tổn thương, phù nề, xung huyết và giảm sự hấp thụ dinh dưỡng ở bé.

Khi trẻ liên tục nôn để giảm áp lực ứ nghẽn tại chỗ tắc, có thể gây ra rối loạn điện giải, mất nước, đặc biệt là gây ra suy thận cực kỳ nguy hiểm. Nếu không có biện pháp điều trị kịp thời, có thể dẫn đến các biến chứng như trẻ từ chối ăn, ăn ít, biếng ăn bệnh lý, giảm cân. Theo thời gian, bé có thể bị viêm hoặc thủng ruột.

Tắc ruột có thể dẫn đến việc bé bị xung huyết

Chẩn đoán tắc ruột ở trẻ

Khi nhận thấy có dấu hiệu nghi ngờ về tắc ruột ở trẻ, bác sĩ sẽ thực hiện các phương pháp kiểm tra và điều trị. Nhờ sự phát triển của y học, nhiều thiết bị và kỹ thuật hiện đại đã được áp dụng để phát hiện sớm bệnh tắc ruột ở trẻ.

Phương pháp chẩn đoán bằng hình ảnh thường được sử dụng khi bé mắc tắc ruột. Bác sĩ sẽ hướng dẫn cha mẹ đưa bé đi chụp X-quang vùng bụng để xác định vị trí và khu vực bị tắc ruột.

Ngoài ra, kỹ thuật chụp khung đại tràng, chụp lưu thông tiêu hóa, và siêu âm bụng cũng được sử dụng phổ biến trong chẩn đoán tắc ruột hiện nay.

Bác sĩ cũng có thể sử dụng kết quả xét nghiệm máu, kiểm tra chức năng gan và thận để đánh giá tình trạng sức khỏe của bé.

Điều trị tắc ruột ở trẻ

Tắc ruột ở trẻ có nguy cơ nhiều biến chứng và cần được điều trị và thăm khám kịp thời. Các phương án điều trị thường bao gồm:

• Truyền dịch: Đối với trẻ bị tắc ruột do dị vật hoặc bã thức ăn, bác sĩ sẽ thực hiện truyền dịch qua tĩnh mạch để làm mềm và đẩy chúng ra khỏi ruột, lưu thông đường tiêu hóa cho bé.
• Thụt tháo: Phương pháp an toàn thường được áp dụng để loại bỏ các dị vật hoặc bã thức ăn trong ruột của bé. Nếu thụt tháo thành công, tình trạng tắc nghẽn sẽ được giải quyết mà không cần đến các biện pháp khác.
• Phẫu thuật: Nếu tình trạng tắc ruột của bé trở nên nghiêm trọng như thủng hoặc tháo lồng ruột không thành công, phẫu thuật sẽ là lựa chọn cuối cùng và hiệu quả nhất. Trong trường hợp này, bác sĩ sẽ tháo gỡ đoạn ruột bị tắc nghẽn và lưu thông cho bé.

Để ngăn chặn tắc ruột ở trẻ, ba mẹ nên cung cấp cho bé các loại thực phẩm dễ tiêu hóa.

Biện pháp phòng ngừa tắc ruột ở trẻ

Tắc ruột ở trẻ có thể trở nên nghiêm trọng nếu không được xử lý kịp thời. Để đảm bảo sức khỏe của bé, ba mẹ cần hiểu rõ các biện pháp phòng bệnh từ sớm để ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.

Dưới đây là 10 biện pháp phòng tránh tắc ruột ở trẻ mà ba mẹ có thể tham khảo:

• Thức ăn nên được nấu mềm, dễ tiêu hóa cho bé.
• Ba mẹ nên chọn các loại thực phẩm dễ tiêu hóa cho bé.
• Nên ưu tiên các thực phẩm giàu chất xơ, như rau đay hoặc rau mồng tơi.
• Cho bé ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày, không nên cho bé ăn quá no trong một bữa.
• Hạn chế thức ăn nặng, dầu mỡ, và thức ăn chiên rán cho bé.
• Khuyến khích bé ăn từ từ và nhai kỹ thức ăn.
• Bổ sung đủ nước cho bé hàng ngày.
• Tránh cho bé ăn các thực phẩm cay, như hồng, hồng xiêm,... đặc biệt khi bé đói.
• Mang bé đi kiểm tra sức khỏe định kỳ.
• Khi bé có dấu hiệu lạ, ba mẹ nên đưa bé đi khám để được chẩn đoán đúng về vấn đề sức khỏe của bé.

Một vài từ của Mytour

Tắc ruột ở trẻ là một căn bệnh nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Hy vọng rằng qua bài viết này từ Mytour, ba mẹ có thêm thông tin về các dấu hiệu, cách thăm khám và phòng tránh bệnh tắc ruột, giúp bé có một sức khỏe an toàn và phát triển toàn diện.

Thêm vào đó, mẹ có thể bổ sung vi sinh vật bioamicus complete để hỗ trợ tiêu hóa cho trẻ sơ sinh một cách hiệu quả.

Bài viết này từ Mytour chỉ mang tính chất tham khảo, không thể thay thế việc chuẩn đoán và điều trị bệnh.

Phương Anh tổng hợp