Dấu hiệu nhận diện tình trạng trẻ bị vàng da do sữa mẹ

1. Tại sao trẻ bị vàng da do sữa mẹ?

Tình trạng vàng da do sữa mẹ xuất hiện ở khoảng 3% trẻ sơ sinh, nguyên nhân bắt nguồn từ cơ thể trẻ phản ứng với dinh dưỡng từ mẹ. Ở trẻ sơ sinh, nồng độ Bilirubin trong máu tăng cao do gan chưa phát triển hoàn thiện, không thể tiếp nhận và loại bỏ bilirubin như người lớn. Ngoài ra, bilirubin - sắc tố màu vàng - được sản xuất liên tục trong cơ thể do quá trình phân hủy tế bào hồng cầu.

Trẻ sơ sinh có thể mắc phải vàng da từ rất sớm

Do đó, nếu lượng Bilirubin dư thừa trong máu quá cao, nó sẽ lắng đọng vào da, khiến da dần chuyển sang màu vàng. Mức độ vàng da sẽ nặng hơn khi nồng độ Bilirubin trong máu càng cao, đồng thời cũng làm mắt dần chuyển sang màu vàng.

Một nguyên nhân khác gây ra tình trạng vàng da do sữa mẹ ở trẻ sơ sinh là do tác động của một số chất có trong sữa mẹ. Những chất này ngăn cản một số protein trong gan phân hủy Bilirubin, khiến chất này tích tụ trong máu nhiều hơn. Điều này giải thích tại sao chứng vàng da do sữa mẹ thường xảy ra nhiều hơn ở trẻ sơ sinh có kỹ năng bú tốt.

Tình trạng này cũng liên quan đến yếu tố di truyền, mặc dù cơ chế chính xác vẫn chưa được các nhà khoa học hiểu rõ. Tuy nhiên, trẻ sơ sinh có nguy cơ mắc vàng da do sữa mẹ cao hơn nếu trong quá khứ gia đình đã từng có trường hợp mắc triệu chứng tương tự.

Hầu hết các trường hợp vàng da do sữa mẹ sẽ tự khắc phục và biến mất khi trẻ trưởng thành do gan hoạt động tốt hơn, có khả năng loại bỏ Bilirubin hiệu quả hơn. Tuy nhiên, ở trẻ mắc vấn đề về chức năng gan, tình trạng vàng da này có thể kéo dài ngay cả sau khi trẻ ngừng bú mẹ.

2. Nhận biết và chẩn đoán vàng da do sữa mẹ

Việc nhận biết và chẩn đoán chứng vàng da do sữa mẹ khá đơn giản, nhưng cần phải phân biệt rõ với vàng da do bệnh lý. Vàng da do sữa mẹ không gây nguy hiểm nhưng vàng da do bệnh lý cần được chẩn đoán và điều trị kịp thời, nếu không có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng ảnh hưởng đến chức năng của cơ thể.

2.1. Dấu hiệu nhận biết trẻ bị vàng da do sữa mẹ

Triệu chứng dễ nhận biết nhất của vàng da do sữa mẹ ở trẻ là màu da và mắt dần chuyển sang màu vàng.

Hầu hết các dấu hiệu toàn thân này xuất hiện khi tình trạng vàng da do sữa mẹ kéo dài trong nhiều tuần mà không giảm đi.

Hầu hết các trường hợp vàng da do sữa mẹ không quá nghiêm trọng

Tình trạng vàng da do sữa mẹ không gây nguy hiểm, thường tự biến mất sau vài tuần. Tuy nhiên, quan trọng là phải phân biệt với vàng da do bệnh lý hoặc do việc bú không đủ. Nếu là vàng da do sữa mẹ và trẻ được bú đúng cách và đủ lượng, thì thường không ảnh hưởng đến sức khỏe. Tuy nhiên, nếu trẻ bú ít, khó bú hoặc bú không đúng cách, cần theo dõi và đưa trẻ đi khám nếu cần thiết.

2.2. Chẩn đoán chứng vàng da ở trẻ sơ sinh

Dù là vàng da do sữa mẹ hay có nguyên nhân khác, đôi khi rất khó để phân biệt chỉ từ dấu hiệu lâm sàng. Vì vậy, bất kể nguyên nhân là gì, cha mẹ nên đưa trẻ đi khám để kiểm tra xem có vấn đề sức khỏe nghiêm trọng nào không. Trong nhiều trường hợp, vàng da bệnh lý mặc dù có nhưng cha mẹ không phát hiện kịp thời, dẫn đến những biến chứng nguy hiểm như tổn thương não vĩnh viễn, mất thính giác,...

Ngoài ra, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện xét nghiệm máu để đo hàm lượng bilirubin trong máu của trẻ. Nồng độ này sẽ được theo dõi, và nếu có tăng đột ngột, can thiệp sẽ được thực hiện để đảm bảo sức khỏe cho trẻ.

Trẻ cần phải được khám để tìm ra nguyên nhân chính xác gây ra vàng da

3. Điều trị, phòng ngừa vàng da ở trẻ do sữa mẹ

Vàng da do sữa mẹ chỉ là tình trạng tạm thời do gan chưa hoàn thiện chức năng của nó, thường tự biến mất hoàn toàn vào khoảng 1 tuổi. Đối với trẻ chỉ bị vàng da nhẹ hoặc vừa, bác sĩ sẽ tư vấn cha mẹ tự chăm sóc và theo dõi tại nhà. Trẻ có thể cần uống thêm sữa công thức hoặc uống nhiều hơn để bilirubin dễ đào thải qua nước tiểu.

Đối với trường hợp vàng da do sữa mẹ nặng, liệu pháp ánh sáng thường được chọn. Loại ánh sáng này có khả năng thay đổi cấu trúc phân tử bilirubin, giúp cơ thể trẻ loại bỏ nhanh hơn. Thường chỉ cần thực hiện liệu pháp này trong 1 - 2 ngày, tình trạng vàng da sẽ cải thiện nhanh chóng.

Hầu hết trẻ bị vàng da do sữa mẹ sẽ cải thiện sau khi được theo dõi và điều trị đúng cách. Tuy nhiên, vẫn có trường hợp kéo dài và không giảm đi, cần đưa trẻ đi khám để tìm nguyên nhân, có thể là do bệnh lý tiềm ẩn đe dọa sức khỏe của trẻ.

Thực tế, vàng da do sữa mẹ có thể cải thiện khi gan của trẻ hoàn thiện hơn. Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng quan trọng cho trẻ, vì vậy mẹ nên tiếp tục cho con bú, không nên ngưng bú và sử dụng sữa công thức. Cần duy trì việc cho trẻ bú sữa mẹ từ 8 - 12 lần mỗi ngày ít nhất trong 6 tháng đầu tiên của cuộc đời.

Trẻ mắc vàng da do sữa mẹ vẫn nên được bú sữa hàng ngày

Nếu trẻ có dấu hiệu vàng da do sữa mẹ, đừng quá lo lắng mà hãy đưa trẻ đi khám để được tư vấn điều trị tốt nhất.